38
Yo¤un Bak›m Ünitelerindeki Hastalardan
‹zole Edilen Mayalar (*)
Bekir KOCAZEYBEK (**), Aylin ORDU (***), Abdullah AYYILDIZ (**), Mustafa ASLAN (****), Osman BAYINDIR (*****), Bingür SÖNMEZ (*****)
ÖZET
Florence Nightingale Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar›na 1 Ocak 1998 - 1 Ocak 1999 tarihleri aras›nda Cerrahi ve Dahili Yo¤un Bak›m Üniteleri (YBÜ)’nden gönderilen toplam 570 klinik örnekten 44’ünde (%7.7) maya izole edilmifltir. Mayalar›n identifikasyonu BBL Mycotube yöntemi ile yap›lm›flt›r. Bu mayalar›n 28’i (%64) Candida albicans, 9’u (%21) Candida crusei, 5’i (%11) Torulopsis glabrata, 2’si (%5) Candida parapsilosis olarak saptanm›flt›r.
Normal koflullarda florada bulunabilen Candida türleri ve di¤er mayalar özellikle aç›k kalp ameliyatlar›nda uygulanan ekstrakorporeal dolafl›m›n immuniteyi bask›lamas› ve postoperatif yayg›n antibiyotik kullan›m› sonucu ço¤unlukla endojen kaynakl›, bazen de nozokomiyal infeksiyon etkeni olabilmektedirler.
Çal›flmam›z fungemi ile seyreden ve mortalite ile sonuçlanan befl olgudan en fazla izole edilen suflun C.crusei oldu¤unu ortaya koymufltur. En fazla izole edilen tür C. albicans olmas›na karfl›n mortalite ile sonuçlanan olgulardan en fazla C.crusei’nin izole edildi¤ini ortaya koyan çal›flmam›z, son y›llarda YBÜ’lerinde mortalite ile sonuçlanan olgularda Candida türlerinin da¤›l›m›nda farkl›l›klar oldu¤unu bildiren literatürlerle paralellik göstermifltir.
Anahtar Kelimeler: Yo¤un Bak›m Ünitesi, izolasyon, prevalans, maya.
SUMMARY
The Distribution of the Fungi which were Isolated from Patients in Intensive Care Units
In the Microbiology Laboratory of the Florence Nightingale Hospital 44 fungal strains were isolated from 570 clinical samples which were sent from the surgical and intensive care units between January 1st 1998 and January 1st 1999. Identification of the fungi were made by BBL Mycotube method. They were diagnosed as; 28 (63.6%) Candida albicans, 9(20.4%) Candida crusei, 5(11%) Torulopsis glabrata, 2 (5%) Candida parapsilosis. Candida species and other fungi which are in the flora in normal conditions may be the cause of endogenous infections or nosocomial infections in open heart surgery the supression of immunity by the extracorporeal circulation antibiotic therapy after operation.
Our study showed that C.crusei was the most frequently isolated species in cases with fungemia and in 5 cases which resulted mortally.
In our study most frequently isolated species was found to be C. albicans and in mortal cases, the most frequently isolated species was found be C.crusei. Our results were parallel to recent literature which declared that there were differences in the distribution of Candida types in mortal cases in intensive care units.
Key Words : Intensive Care Unit, isolation, prevalance, yeast
Türk Mikrobiyol Cem Derg 30: 38-40
(*)14. Antibiyotik ve Kemoterapi Kongresi’nde sunulmufltur (31 May›s-04 Haziran 1999 Antalya).
(**) Florence Nightingale Hastanesi, Mikrobiyoloji Laboratuvar›, fiiflli, ‹stanbul.
(***) Metropolitan Florence Nightingale Hastanesi, Mikrobiyoloji Laboratuvar›, Gayrettepe, ‹stanbul.
(****) ‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Cerrahpafla, ‹stanbul.
(*****) Florence Nightingale Hastanesi, Kalp-Damar Cerrahisi, fiiflli, ‹stanbul
G‹R‹fi
Candida türleri ve di¤er mayalar normal koflullarda
a¤›z, mide-barsak kanal› ve vaginal florada bulunmakta ve predispozan faktörlerin varl›¤›nda yüzeyel ve sistemik infeksiyonlara neden olmaktad›rlar (1,2,3). Sistemik infeksiyonlar tedavi edilmezse mortaliteyle seyreder. Bu infeksiyonlar genellikle iki grup hastada görülmektedir;
1- Maligniteli ve tedavi s›ras›nda nötropenik olan hastalarda; mide-barsakta kolonize olan mayalar hematojen yolla yay›larak karaci¤er, dalak, akci¤erlerde sekonder infeksiyona neden olmaktad›r (4).
39 2- Yan›k, organ transplantasyonu, kalp-damar ve
mide-barsak cerrahileri sonras›nda, bu tür hastalarda do¤al anatomik bariyerler ortadan kalkt›¤›ndan hematojen yay›l›mla sistemik infeksiyonlara neden olmaktad›r.
Ayr›ca özellikle Yo¤un Bak›m Ünitelerinde (YBÜ), yatan hastalarda kullan›lan genifl spektrumlu antibiyotikler normal floray› bozarak maya infeksiyonuna neden olmaktad›r. Yine bu ünitelerde kullan›lan invazif gereçlerde (intravasküler kateterler v.b.) mayalar adhezyona e¤ilim göstermektedir. Ço¤unlukla endojen kaynakl› olan bu tür infeksiyonlarda en s›k izole edilen, C. albicans’t›r (5). Nötropenik hastalarda C. tropicalis s›k rastlanan bir etkendir. C. parapsilosis ise daha çok katater tak›l› hastalarda infeksiyona sebep olmaktad›r.
Bu çal›flmada, bir y›l süreyle YBÜ’lerinde yatan hastalarda üreyen mayalar de¤erlendirilmifltir. Ayr›ca kandidemi ile seyreden ve mortaliteyle sonlanan olgular hakk›nda da bilgi verilmifltir.
GEREÇ VE YÖNTEM
Çal›flmada YBÜ’lerinden gelen klinik örneklerin standart mikrobiyolojik incelemeleri yap›ld›. Bu örneklerin Gram boyamas› ile koyun kanl› agar, çukulatams› agar ve endo agara ekimleri yap›ld›. Kültürlerde çok say›da üreyen mayalar›n identifikasyonu yap›ld›.
Kan kültürleri ise BACTEC 9050 cihaz›nda Bactec plus/aerobic kültür fliflelerinde inkübe edildi. Pozitif flifleler Gram boyama ile incelendi, mikroorganizman›n belirlenmesi için koyun kanl› ve çukulatams› agara subkültürleri yap›ld›. Üreyen mayalar›n tür tan›s›, BBL-Mycotube yöntemiyle yap›ld›. Bu yöntemde, saf kültürlerden al›nan birkaç koloni her biri ayr› özel vasat içeren 8 bölmeli bir tübe ekildi. 37°C’de 2-3 gün süreyle inkübe edildi. Mayalar›n 10 farkl› biyokimyasal özelli¤ine göre (dekstrozdan asit ve gaz oluflturma, ksiloz sukrozdan asit ve gaz oluflturma, rafinoz, laktoz, trehaloz, sitrat tür tan›s› yap›ld›.
BULGULAR
Gönderilen toplam 170 kan kültüründen yedisinde maya üremesi olmufltur. Bunlardan befli mortaliteyle sonlanm›flt›r (Tablo 3).
40
TARTIfiMA
YBÜ’lerinde infeksiyon geliflen hastalar›n ço¤unda immunosupressif tedavi, malignite, büyük bir cerrahi giriflim gibi konakç› savunma mekanizmalar›n› bozan bir durum sözkonusudur. Hastalara s›kl›kla uygulanan invaziv ifllemler (intravasküler kateterizasyon, intubasyon, üretral sonda v.b), uzun süreli parenteral nutrisyon, genifl spektrumlu antibiyotik kullan›lmas› da infeksiyon riskini önemli ölçüde artt›rmaktad›rlar (2).
Son 10 y›ld›r hastanede yatan hastalarda fungal infeksiyonlar, morbidite ve mortalitenin önemli nedenlerinden olmufltur (6,7). Özellikle Candida ve Aspergillus türlerinin prevalans› hastanelerde odukça artm›flt›r (8). ‹leriye dönük yap›lacak çal›flmalarla bu infeksiyonlar›n epidemiyolojisi, (risk faktörleri, insidans, prevalans) tan› ve tedavilerde yeni yaklafl›mlar belirlenmelidir. Çal›flmam›zda ayr›ca YBÜ’lerinde fungemi ile seyreden ve mortaliteyle sonuçlanan olgular da incelenmifltir. Gelen muayene maddelerinde en fazla izole edilen tür C. albicans olmas›na ra¤men mortaliteye en çok C.crusei’nin neden oldu¤u görülmüfltür.
Literatürde son 10 y›lda kandidemi insidans›nda belirgin art›fl oldu¤una dair birçok yay›n bulunmaktad›r (9,10,11). Bu da yukar›da belirtilen giriflimlerin artmas›yla ve genifl spektrumlu antimikrobiyal ajanlar›n daha yayg›n kullan›lmas›yla paralellik göstermektedir. Pek çok büyük hastanede nozokomiyal kan infeksiyonlar›n›n %8-15’i Candida türleri ile olmaktad›r. Kandidemili hastalarda mortalite oran› % 60-80 olarak bildirilmifltir. Kandidemi tedavisinde Amfoterisin-B kullan›lmas› tercih edilmekle birlikte optimal günlük tedavi dozu ya da toplam tedavi dozu tam olarak bilinmemektedir (3).
Sonuç olarak gittikçe artan bu ciddi ve yayg›n problemin ve uygun tedavinin saptanmas›nda klinik çal›flmalar yap›lmas› gerekmektedir.
KAYNAKLAR
1 - Richardson MD, Warnock DW: Fungal Infection Diagnosis and Management, p 74, Blackwell Scientific Publications, London (1993).
2 - Tümbay E, ‹nci R: Derinin mantar infeksiyonlar›. “Wilke Topçu A, Söyletir G, Do¤anay M, (ed): ‹nfeksiyon Hastal›klar›”, s 820, Nobel T›p Kitapevleri, ‹stanbul (1996).
3 - Winks D, Farrington M, Rubenstein D: Fungi. “The Infectious Diseases Manual” 1 st ed: p 289 Blackwell Science Ltd, London (1995).
4- Wheat LJ : Fungal Infections in the immunocompromised host. “ Rubin RH, Youn LS, (eds): Clinical Approach to Infection in the Compromised Host ” p 211, 3 rd ed, Plenum Medical Book Co, New York (1994).
5 - Yücel A: T›p aç›s›ndan önemli Candida türlerinin mikolojisi, “ Tümbay E (ed). Candida ve ‹nfeksiyonlar›.” Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Yay›n No. 9 ‹zmir (1986) 6 - White MH: Epidemiology of invasive candidiasis: Recent progress and current controversies, Int J Infect Dis 1 (Suppl): 7 (1997).
7 - Gür D : Hastane infeksiyonlar›nda yeni ve sorun mikroorganizmalar. “ Akal›n HE (ed): Hastane ‹nfeksiyonar› ”, p 54 (1993).
8 - Altanlar N; Erdemo¤lu A, Emekdafl G, Kocabeyo¤lu Ö, Ak›n A: De¤iflik klinik örneklerden izole edilen candida türlerinin a¤›l›m› ve antifungal duyarl›l›klar›n araflt›r›lmas›, ANKEM Derg 13:92 (1999).
9- Jarvis W R : Epidemiology of nosocomial fungal infections with emphasis on candida species, Clin Infet Dis 20 : 1526 (1995)
10 - Debusk CH, Daoud R, Thirumoorthi MC, Wilson FM, Khatib R: Candidemia. current epidemiologic characteristics and a long term, follow-up of the survivors, Scand J Infect Dis 26:697 (1994).
11 - Voss A, Kluytmans JAJW, Koeleman JGM, Spanjaard L: Occurence of yeast bloodstream infections between 1987 and 1995 in five Dutch University Hospitals, Eur J Clin Microbiol Infect Dis 15: 909 (1996).
