Vatanıma asla ihanet etmedim

Gündem

PAZARTESİ, 9 Kasım 1998

Vatanıma asla ihanet etmedim

Vahideddin’m son resm i

yıldır ailesi tarafından

saklanan Vahidettin'in

anıları, Hürriyet Yazarı

Murat Bardakçı'nın yeni

çıkan Şahbaba adlı

kitabında yer alıyor.

Vahideddin anılarında,

“Vatanıma asla ihanet

etmedim” diyor.

Padişah, facialara

karşı bir paratoner

görevi yaptığını ve

bütün fenalıkları üzeri­

ne çektiğini söylüyor.

İSTAN BU L 1921

_{İstanbul'da yapılan bir törende gösteriyor. Saltanatın bütün ihtişamı fotoğrafa yansıyor.}Bu fotoğraf 1921 'de çekilmiş. O sm anlı Padişahı Vahideddin'i

Anılardan

bölümler

S

ULTAN Vahideddin, ölümünden 72 yıl sonra ilk kez

geçen hafta yayınlanan anılarında 'vatanına ihanet

etmediğini' üst üste vurguluyor, 'şartların başka türlü hareket etmesine imkân bırıkmadığını' söylüyor ve 'Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'ya geçmek istedim ama gitmemi engellediler" diyor.

İşte son padişahın anılarından bazı bölüm ler:

► KAÇMADIM

HİCRET ETTİM

İstanbul'dan ayrılm akla vekili olduğum yüce peygamberin yaptığını yaptım , kaçm adım , hicret ettim. Ama ecdadımdan m iras kalan saltanat hakkımdan ve hilafetten hiçbir vakit ve asla feragat etmedim ve etmeyeceğim.

► HAİN DEĞİL

PARATONER OLDUM

Facialara karşı kalkan olam adım ise de paratoner vazifesi gördüm. Bütün musibetleri üzerim e çektim , kendimi feda ederek vatanı kurtarmaya çalıştım . D inine, devletine, vatanına ve m illetine hıyanet edenlerin aziz Allah'ın kahreden kudretli gücüne hedef olması için yakarıyorum .

► ZAFERDEN

MUTLULUK DUYDUM

Memleket sevgim, bana İstanbul düşman süngüleri altındayken Mustafa Kemal Paşa'yı Yunanlılar'ın üzerine göndermek gibi ağır bir kararı aldırarak ilahi bir

mutluluğun zevkini tattırdı.

► ÜÇ BÜYÜK

Tabutu haczedilen

• • • *

SÜRGÜN FOTOĞRAFI

Bu fotoğraf 19 2 5 'te, V ahideddin İskenderiye'den İtalya'ya giderken sürgünde çe kilm iş. İstanbul'da çekilen fotoğrafla arasında sad ece dört y ıl var.

Padişah

S

ultan A bdülm eci^T in 42 çocu ğun u n en k üçüğü olan V a h id e d d in , 1861’de

D olm abahçe Sarayı’nda doğdu. B irkaç aylıkken babasını, d ört yaşındayken de annesini kaybetti.

G ençlik yıllarını Ç engelköy’de kendisine ait köşkte geçirdi. A ğabeyi Sultan R e ş a d ’m 1918’deki ölüm ünden sonra O sm anlı tahtına çıktığı sırada 57 yaşındaydı. Kurtuluş Savaşı’nın yaşandığı yıllardaki politikaları n edeniyle T ü rk tarihinin en tartışm ak isim lerinden b iri haline geldi. 17 K asım 1922 sabahı ‘M a la y a ’ adındaki b ir İngikz savaş gem isiyle

T ü rk iye’den ayrıldı. Önce M alta’ya gitti, oradan A rabistan’ a geçti, sonra İtalya'nın A kdeniz sahihndeki San R em o kasabasına yerleşti.

V a h id e d d in , San R em o’da 15 M ayıs 1926 gecesi geçirdiği bir kalp k rizi sonucu öldü. M ahallenin bakkalı S te in e r ve kasabı M o r in i

alacaklarına k a rşılık tabutuna haciz koydurdular. Son padişahın tabutu bir ay boy u n ca h acizli kaldı. İtalyanlar, tabutun alınm asına an cak padişahın k ü çü k kızı S a b ih a S u lta n ’m k ü pelerin i satıp bakkalla kasabın b o rçla rım ödem esinden son ra izin verdiler. V a h id e d d in ’in cenazesi bir gem iye kon ularak Suriye’ye yollandı v e dedelerinden Y a v u z S u lta n S e lim ’in Şam’da yaptırm ış olduğu cam inin bahçesine defnedildi.

T

ÜRK tarihinin en tartışmalı isimlerinden olan son Osmanlı Padişahı Vahideddin’in hayatının son günlerinde kaleme aldığı anılan, ölümünün üzerinden 72 yü geçtikten sonra ilk kez geçen hafta yayınlandı.

M u rat B a rd a k çı’nın yeni yayınlanan ‘ Ş ah baba’ adlı kitabında, V a h id ed d in ’in 72

yıl boyunca ailesi tarafından Murat Bardakçı

muhafaza edilen an dan günışığına çıkıyor. Şahbaba’da ayrıca, Son Padişahın sürgünde bulunduğu sırada, yakınlarıyla yaptığı yazışmalarla özel fotoğraflarının yanı sıra A ta tü rk ’ün Samsun’a çıkış hazırlıklarıyla ilgili olan ve bugüne kadar yayınlanmayan çok sayıda belge yer alıyor.

K

urtuluş

mutluluğu

Vahideddin, anılarında ‘vatanına asla ihanet etm ediğini’ yazıyor ve “ Facialara karşı kalkan olm adım ama paratoner vazifesi gördüm . Bütün fenalıkları kendi üzerine çektim ” diyor. Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasından sadece kendisinin değil ‘A llah’ın bile m em nunluk duyduğunu’ , Büylük Zafer’in ‘A llah ’ın takdirini kazanmış b ir başarı’ olduğunu söylüyor. Sonra, A tatürk’ün Samsun’a çıkış kararında kendisinin de rol aldığım yazıyor ve “ Memleket sevgim bana Mustafa Kemal Paşa’yı Yunanlılar’ın üzerine gönderm ek gibi ağır b ir kararı aldırarak ilah i b ir m utluluğun zevkini tattırdı” diyor.

CUM HURİYET TÜRK'ÜN MALI

‘Şahbaba’da Vahideddin’in anılarının ve özel yazışmalarının yanı sıra büyük kızı Ulyiye Sultan’m mektuplarıyla, küçük kızı Sabiha Sultan’ın yine ilk kez yayınlanan hatıraları da yer alıyor. Sabiha Sultan anılarına ‘Bugün Cumhuriyet kurulm uş, ailem iz vazifesini yapıp geçm iştir. İm paratorluk ayrı b ir devirdi, fakat o da T ürk’ün idi, bugünkü

Cum huriyet de Türk’ün m alıdır” sözleriyle başlıyor ve Kurtuluş Savaşı yıllarında babası Sultan

Vahideddin’in yakm çevresinde yaşananları anlatıyor.

Mustafa Kemal

için toruna

sert fırça

₅

4 O ahbaba’da hükümdarın eski damadı ve İstiklal ^ S S a v a ş ı’na subay olarak katüdıktan sonra

y uzun yıllar diplomatlık yapan İsmail Hakkı Okday’m bazı notlan da yer alıyor.

Okday, Padişahın sürgünde olduğu günlerde büyük torunu Hümeyra Hanımsultan (Özbaş)’ın kalfalardan öğ­ rendiği ve Mustafa Kemal Paşa aleyhine sözlerle dolu bir marş söylediğini duyunca küplere bindiğim ve hemen yanma çağırdığı torununu şöyle azarladığım yazıyor:

“ Mustafa Kemal Paşa benim paşamdır. , Herşeyden önce b ir Türk askeridir. H içbir Türk askerine bu şekilde hitap edilm esine izin veremem. O, herşeye rağmen büyük bir

askerdi. Bu m arşı bir daha bu şekilde söylediğini işitirsem , ağzm ı kulaklarına kadar yırtarım .”

HATAM OLDU

Ben de insanım , h atasızlık edem em . B aşlıca üç hatam o ld u : B irin cisi, kardeşim Sultan Reşad'dan sonra saltanat m akam ını kabul edişim . İk in cisi, başta Damad

Ferid Paşa olm ak üzere Tevfik, İzzet, Ali Rıza ve Salih

paşalar gibi m illetin ve devletin kalburüstü isim lerine talihim i bağlayarak aldanm am . Ü çün cüsü , O sm anlı D evleti'ni kuran ve halis m uhlis Türk olan

O sm anoğulları'nın m em leketten sürgün edileceğine ve H ilafetin kald ırılacağ ın a asla inanm ak istem em em .

► ANADOLU'YA GEÇMEMİ

ENGELLEDİLER

Talih ve kader beni vatanım ızdan ayırdı ve nihayet gurbetlere attı. A llah'ın takdiri ve kısmetim böyleym iş.

Malum sebepler yüzünden dinim e, vatanım a ve m illetim e arzu ettiğim kadar hizmete vakit ve imkân bulam adım ise de asla ihanet etmedim. Şimdi burada zelil bir halde kalm aktansa, Anadolu'da at sırtında olm alıydık. Ecdadım ın sarıkları, aynı zam anda kefenleriydi. Am a Anadolu'ya gidip ordunun başına geçmem konusunu etrafım dakilere açtığım zam an, muhalefete uğradım. 'Allah göstermesin

ama yenilecek olursanız vaziyeti kim kurtarır?" dediler.

► İNGİLTERE İLE

FRANSA'YA YAKLAŞTIM

Dört sene süren dünya savaşından sonra bütün musibetlere göğüs germek zorunda kaldım . Devlet tehlikede ve İstanbul sallantıdaydı. Kurtuluşum uz için babam Abdülmecid Han'dan miras aldığım Ingiltere ve Fransa'ya yakın lık politikasını seçm iştim .

Kızı Sabiha

Sultan anlatıyor

M

URAT Bardakçı'nın kitabında, Sultan

Vahideddin'in kızı Sabiha Sultan'ın bugüne kadar yayınlanm am ış anıları da yer alıyor. Sabiha Sultan, bu anılarının girişinde şunları yazıyor:

"Bugün cumhuriyet kurulmuş, ailemiz vazifesini yapıp geçmiştir. Milletimiz için Osmanlı tarihi iftihar edilecek bir mirastır. İmparatorluk ayrı bir devirdi, fakat o da Türk'ün idi. Bugünkü cumhuriyet de Türk'ün malıdır. Taşıdığım kandan içimdeki imana kadar kendisine herşeyimle bağlı olduğum babamın kuvvetli varlığını o dünyayı terketmiş, ben bu yaşa gelmişken hâlâ duyarım. Babamın yolunu şaşırtmaya çalıştılar. Birkısmı kasten hareket ediyordu. Bir kısmı ise gizli ellerle idare edilen zavallı ve zayıf ahlaklı insanlardı. Ben aileme kanımla olduğu kadar, ızdırabımla da bağlıyım."

NISSAN OTOMOTİV A.Ş. araçlarının özelliklerini ve donanımını önceden haber vermeden değiştirme hakkım saklı tutar.

OKAR Adana (322) 429 02 97 • NISSAN PLAZA MECSAN Aydınlıkevler/Ankara (312) 318 75 55 • NEVA Çankaya/Ankara (312) 441 79 86 • NISSAN PLAZA YÜ C EL İstanbul Yolu 6. km/Ankara (312) 397 23 75 Showroom: Çelin Emeç Bulvarı/Ankara (312) 287 32 12 • KIRM IZITAŞ Antalya (242) 323 88 00 • NISSAN PLA ZA S E R T E P E Bursa (224) 211 24 10 • ER-TU Çorlu (282) 653 78 00 • NISSAN PLA ZA YA VUZLAR Denizli (258) 242 11 18 • A K Y IL Diyarbakır (412) 251 65 36 K A YA LA R Erzurum (442) 218 41 67 • E R Ç E L E B İ Eskişehir (222) 230 79 79 • KO CA TEPE Fethiye (252) 612 39 37 • G EYLANİ Gaziantep (342) 321 81 61« GÜLAN Allunizade İstanbul (216) 341 77 75 • MAVİ Avcılar'İstanbul (212) 676 58 04 SPORTUR Beşiklaş/İstanbul (212) 258 82 83 • A LİB EYLİ Eliler/İstanbul (212) 282 40 56 • YÜZBAŞIOĞLU Göztepe/İslanbul (216) 467 00 41 • NISSAN PLAZA BOSTANCIOĞLU Gülsuyu/istanbul (216) 427 27 00 • NISSAN PLAZA KUZEY Havaalanı İstanbul (212) 551 24 86 • TO PKAPI Topkapı/istanbul (212) 534 04 10 • NISSAN P LA Z A GANİOĞLU Bornova/izmir (232) 461 55 77 Show room : Alsancak/izmir (232) 463 04 60 • NISSAN PLAZA KOYUNCU Gaziomir/izmir (232) 265 09 09 Showroom: Alsancak/İzmir (232) 445 82 82 • YILMAZ İzmit (262) 325 56 45 • GENÇOĞLU Kayseri (352) 232 18 16 • ATSANLAR Konya (332) 342 10 01 • YURDAKULLA R Malatya (422) 323 07 26 • ONUK Mersin (324) 327 51 12 • Ç E L E B İ Sakarya (264) 276 18 81 • A SAL Samsun (362) 445 30 24 • SA FO Ğ U LLA RI Şanlıurfa (414) 315 70 56 • B EYA ZLI Trabzon (462) 230 50 00 • NALÇACI Van (432) 214 10 18

NISSAN'IN TERCİHİ Q 0-800-2618528 TÜRKİYE GENEL DtSTRtBÙTÔRÙ NISSAN OTOMOTİV A Ş. Tel: (2161 397 22 00 PBX Fate (216) 396 59 69 Ayrıcalık Hakkınız

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi