A. O. Vet. Fak. Derg. 40 (3); 361 370 1993
KÖPEKLERDE PERİANAL BEZ TÜMÖRLERİ
Ünıit H. Milli'
Canine perianal ~land tumors
Osnıan Kutsar
Sunınıary: Fourteen canİne periana! gland tumOls werl' histologİ((ll1y studied. Tumor-hearİng dogs were lidween 3 and 17 ,years
~f
age (mean12.07 years). Thirtem oj the 14 tumoJ'S were foımd İn males. Tumoıs were classijied as well dijferentiated peıianal gland admoma (n :2), as modı?-rately or poorsv dilferentiated perianal gland adOlOma (n: i i) and as perİ-anal gland carcinoma (n: I). iIistological(), well diJferentiated perianal gland adenomas were simılar to normal perianal gland. In modemteL) or poorb dijferentiated perİanal gland ac!enomas, the lobules consİsted pıedominaı; tly of transitional cells. Duct-like structures and squamous me/aplasia werc regularly seen. In two tumol'S, 1-2 mm in diameter, ıpidermoir! i)'st-likc ıtructures filled with keratin were found. Perianal gland ca;'cinomrt ıhower! pseudo-rosf ttc formatian araund vascular spaces.
Özet: On dört perianal be;:; tümörü histolojik olarak incelendi.
Yaş-ları 3-17 arasında değişen köpekInin i',)'ü erkekti. Perianal be:.:.tümö'rleri ryi dijerarısiye perianal bez adenomu(2), orta derecede vl)la :::.a;4 dileransD'(; perianal hez adenomu (1 i) ue perianal hez karsinomu (I) olarak klasifiye edildi. bi dyeransiye perianal be:;, adenumları 1,ormal he:;:)'apısına hiij'ük benzerlik göstermckti')'di. Orta derecede 19a za,rıj d!feransiyr: /Jerianal be,: admomlarında tümör lobülleri bl~l'ük oranda transitional hücrelerden oluş-muştu. Bu tümör/erde duktus-ben:;,eri ya/Jllaı re skuamö',: metaplazi belırgindi. İki tümörde 1-2 mm çapına varaliilen içi keratin ile dulu epidermoid kist-benzeri )'apılar dikkati çekti. Perianal be;;. karsinomu küçük, hiperkromatik çekirdekli rezerv hücreleriızden oluşmuştu l'e vaskiiler boşluklar çeuresinde pseudo-ro:;:et formllnda)'dı.
Giriş
Pcrianal (circumanal, Itepatoid) bezler köpeklerde anils çevre-sinde bulunan, duktusları olmaya.n modifiye yağ bezleridir. Ayrıca,
} Prof. Dr., AÜ Veteriner Fak., Patoloji Anabiiim Ihlı. Ankara, 2 Yrd. Do,," Dr., At:' Veteriner Fak .. I'aıoloji ı\rd,iii:ıı Dal, •.. \nk;cra.
362 ÜMiT H. MILLI - OSMAN KUTSAL
bu. bezlere sakral ve lumbar bölgelerde, prepusyumda, kuyrukta ve arka ayak1arda da rastlanmaktadır (6, 9, LO, 15).
Histolojik olarak, solid lobü1 şeklinde himclqrniş, poligoI".al ve eozinofilik "glaııdüler hücreler" ile perifera.! yerlqme gösteren, hiperkromatik <;ckirdekli ve az sitopJazmalı "rezerv hücreleri"-Ilden oluşur (9). Perianal bezlerin fonksiyonu bilinmemektedir.
Periana1 hez tümörleri, bu bezlerin androjenik etki altında olmalarına bağlı olarak başlıca yaşlı erkek köpeklerde görülür (I, 3, 8, 10-12). Dişilerde endcr şekillenir. Cocker spaniel'ler için ırk c1ispozisyonu bildirilrnektedir (5, iI, 12).
Sunulan bu (;alışmanın amacı köpeklCl'deki perianal bez tümör-lerinin lıistomorfolojik yapılarını incelemektir.
Materyal ve Metot
Değişik tarihlerde A Ü Veteriııer Fakültesi Patoloji Anabilim Dalma gönderilen toplam 14 aekt perianal bez tümörü Iıistomor-rolüjik inceleme için kullanıldı.
Ondört köpekten 2'si cockcr spaniel, 2'si poodk, 2'si Alınan kurt köpeği olup diğerleri melez veya farklı ırklardal".dı. Köpekler 3-! 7 yaş arasında idi (ortalama J2.07 yaş). Biri dışında hayvanların
hepsi erkekti.
'lümörlü doku örnekleri
%
ı
o
tamponlu formul solüsyonunda tespit edildi. Ha<:ırlanan para!'in bloklar 5-6 mikron kalınlığmda keSilelTk hematoxylin-eosin ilc boyaEdı.Bulgular
Perianal hcz tümörleri adenoın \oc karsinom olarak iki grupta
irıcelcndi. AdeIlomlar da histolojik özelliklerindeki farklılıklara bağlı olarak iki alt gruba ayrıldı: iyi diferansiye pcrianal bez adc-nOlTIları ve orta derecede \'eya zayıf dikransiye perianal bez ade-nomları.
/yi dij'eraızs0'c perial1al !J('/: rzdellOmları: Bu tümörler bütünüyle narınal bez yapısı giirünümünde olup dermiste veya subkutiste bağ doku kapsülü ile sınırlanmışlardı. Tümör ince bağ doku strc-masıyla ayrılmış lobüler proliferasyon odaklarıncLın oluşTI1lqtu (Şekil
I). Tümör lobülIeri yu.varlak veya poligonal ~ekilli, ('ozinofilik, bazı-larııda ince gr~lI'.iil('r, geniş sitoplazmalı ve merkezi yerlqimli,
yıı-KÖPEKLERDE PERiANAL BEZ TÜMÖRLERİ
~~kil ı.İvi direransiye !~crian,d bez ad,~noıillı. Gl:'.ıı,hdcr \T r~z("rv hü("relerel':n (.!ıış~.ıı lohüllcr.HE x:o?O
\\'("11 difTerenıi~lcd perian?! gkııd adenoma. Tl", lobLlles ("omposed of g!aııdıılar
;ınd ITscn'e cdls.
vadak veya veziküter (;ckirdekli glandülcr hÜCi'c1crden oluşmuştu.. Lobüllerin perikrinde ise tek sıra halinde bazal rezerv hücreleri yer almaktayel!. Bu hücrelerde sitoplazma az olup çekirdekler küçük ve hiperkromatikti.
ÜIserlcşn"..(~, nckroz, kaneıma ve hücre infiltrasyonları ilc karak-terize yangısal reaksiyonlar da şekillenmişıi.
Bu tip perianal bez adenornlarına 2 olguda rastland!.
Orta derccede vt;ya::..a.y~rdiJeralısi.Je perianal be.( adenomları: Bu tip tümörler de, yan.gısal reaksiyon alanları hariç, denr.iste bağ doku ilc iyi sınırlannıı~lard!. Tümörkr lobüller veya kordonlar şekliJl.de dizilmiş hücrelerden ohışmuş'..u. ~ormal bez yapısır:.a ve iyi dik-ransiye adenomlara oraıı.la bu labüller yer yer çok daha geni~i alan-ları kapsamaktayd!. Tümiir labüllerini oluşturan hücrelerin büyük bir bölümü t ransi tic.nal hücrelerden oht'jmuşııı (Şekil 2-4). Bu
Ü:vıiT H. MiLLi - OSMAN KUTSAL
hücreler az sitol:..lazııulı, herbiri birden fazla nüklcolus kapsayan büyük ve \'ezikülcr çekirdekliyelikr. Glandülcr hücrelerin miktarı tümörden tün'.örc farklılıklar göstermekteydi. Bazı tümörlerde tran-sitior..al hücrelerle birlikte aynı oranda iyi diferansiye glandüler Iıücrdere de rastlanırkc!'., bazı tümörlerde bu hücreler az miktar-clayel! ve bir kısır.ı dejeıı.ere olınıştu (Şekil:) ve 4). Bu hücreler oldukça büyük olup sitoplazmaları solgun enzinofilik ve vakuollü, çekirdek-leri vezikükr ve 1-2 nüklcolus kapsaır.aktaydı. Glandüler hücrelerde yn yer t(~k hücre pekrozlanna rastlandI. Bazı tümörlerde [uziform hücrelerden oluşaıı. adaklar da dikkati çekerkc!'., bir türnörde bazı alanlar iyi diferansiye arıenom yapısIP.daydı. Lobüııer ara~;ındaki ~tr(,mal bağ doku, bazı eskirniş yangısal odaklarda ~ckillenen fibroz-laşIT'.a hariç, yir..c az ır.iktardaydı.
Şekil 2. Or", derecede dikrc,miye peri:>.na! bez adenomıl. GI?ndülcr Ilucrder (G) y<.n,nda belirgin der"cedc transiıion;>,! hııcreler (1') ek görülmekıe. iki ad"t (luktııs-benzeri yapı
(D). HE x32C.
iVlodcr"lely diffi'renıi"ıed p(~riaıı"l gland ",ı\"nom,... :Vlaııy transilioııal eclis (1') surroundıng gl""ıiııl",r cc lls (C" are seen. 1'wo dllCı-like sıruetııres ID).
KÖPEKLERDE PERlANAL BEZ TÜMÖRLERI
Şekil 3. Orta derecede difer?n,ivc peri •.n?1 bez adenomu. Rezerv ve transition,,] hücrelerde artış y<~nınd,ı büyük, dej<'nere gı~.ndüler hücrelere (;) de I'?'!l?nme.kı:ı. HE x320. i\'loderatdy ditTcrel'ti~tcd on;".nal gbnd "denom". i.ar.;e and dqı;cIHT:'.ted gbndııbr
eells :G) 'ClT 'een.
Olgulardan üçünde tümür hücre kordonları arasında yer yer geniş olabilen vasküler boşluklar şekillenmişti (Şekil 5). Bıı vasküler yapı türr.örün tümünü kapsarr.ayan TnLJlti(()ka] alaPlar şeklindeydi.
Olguların hemen hepsinde dikkati çeken bir bulgu da lobüllcr arasında farklı büyüklükte duktus-bcnzeri yapıların bulunmasıydı (Şekil 2 ve 4). Bu yapıların bazıları boş bir luıl'.cne sahipti. Bir kısıın yapılar da ort.a!arı kcratinleşrr.iş skuamöz metaplaziler ~i(:kiindc görüldü. İki olguda içi tümüyle kcratin ilc dolu çapları 1-2 ınm'yc kadar varabilen epidermoid kist biçimini alı1'.1ş yapılara rastlaedI.
İ yi difcransiyc adenomlarda olduğu gibi bu grup tümörleI'in bazılarında da ülserk-;meyc bağlı sekundcr yangısal reaksiyonlar şekillenmiş ti.
Adenom olgularının hüyük çoğıınlııi!;u (11 olgiı) bu grupta yer almaktaydl.
ÜMiT ıı. MiLLi -- OSMAN KUTSAL
~d~Ji -lo /J2.yıf (~ııeransiyc p("ri'~;:v.l!lt'Z c'.c~eIlO!lIl!. )'rc.TlsıtiOIl:tt hucrt"1er ~-i_; '.le (1eJl'nCrc
olmu~. büyük, v;ıkuokr g()rılı.ü~lü gl"n<!üler i,ücrde" (Cl. Ayrı"". iki adet s" ••ır,d kC"Uİ 1-leşIlle g.'sıerl.'n dukıu, -benzeri y"pı (D). iıı:x320.
Poorly differt'nti:L1I,d peri,'.!,cıgL,.,,1a,irl.oma. Tr"ıı~ition,J cdls
cr~
"nd large, degenemted p,lanrlıılar ccııs rG) are "Tn. !"ioıice 1\':0dl,,'1 likc sınıelııres WİII, cenlr"l kcraıinization (D,)Periaııal b~1.::'karsihumıı.' Bir olguda gözlenen bu ıi.imilr vasküler boşluklar (;cvn~sinde gelişme güstefen pscudo- rozet fôrır:undayclı. Bu tümürdeki üstüıı hücfe tipi küçük, hiperkromatik çekirdekli rezerv lıücrclcriydi (Şekil
6;.
Bn hücreler arasında tck tük büyük glandülcr hücrc1ere rastlandı. Tümör hücrelerinde mitotik aktivite belirgindi. Dnktus -.benzeri yapılar bu tüınördc çok az olarak şckil-lenrnişti. Vasküler mı rkezin periferindeki bölgelerde geniş nekrazlar ohışmuştu.Şekil 5. Orta derecede diferansiye perianal bez adenomu. Geniş vasküler bo~luklar çevresinde lümör lobülleri. HE x320.
Muderatdy diITercnlialed peri:ınal gland adenO.na. The lumor lobules around large vascular spaces.
Şekil 6. Perianal bez karsinornu. Küçük, hiperkromaıik çekirdekli hücrelerden oluşan oldukça sellülcr bir yapı. Tümörıle nekroz da şekillenmiş (N). HE x320. Perianal gland carcinoma, composed of smal1 cells with hyperchromatic nudei. :\ecroıie
368 ÜMiT H. MiLli - OSMAN KUTSAL
Tartışma
Perianal bez tümörleri köpeklerde yaygın olarak görülmektedir. Nielsen ve Aftosmis (I 2) tüm köpek deri tümörleri içinde perianal bez tümörlerin~n mast hücre tümörleri ve meme tümörlerinden sonra üçüncü sırada olduğunu bildirmişlerdir. Türkiye'de köpeklerde görülen tümör çeşitleri ile ilgili oladı.k yapılan iki retraspektif değer-lendirmeden birinde 106 köpek tümöründen 5'inin (13), diğerinde 47 tümörden 2'sinin (4) perianal bez tümörü olduğu kaydedilmiştir.
Perianal bez tümörleri büyük çoğunlukla 8 yaş ve sonrası erkek köpeklerde görülmektedir (3, 5, 12). Dişilerde daha az oranda şe-killenen tümörlere kastre edilmiş köpeklerde ender rastlan maktadır (1, 3, 5, 8, 12). Bu çalışmada, 14 tümör olgusu 3- 17 yaş arasındaki köpeklerde görüldü. Ortalama görülme yaşı 12.07 yılolarak saptandı. Ondört olgudan biri dışında hepsi erkekti. Nielsen ve Aftosmis (I 2) tümörlü köpeklerin 2/ 3'sinin 8-12 yaş arasında olduğunu bildiril'-lerken, Vail Ve ark. (I 4) 4i perianal bez adenokarsinomunun 3- 16
yaş arası (ortalama 11.3 yıl) erkek köpeklerde görüldüğünü kaydet-mişlerdir.
Gözlenen tümörlerde belirgin ırk dispozisyonu saptanmadı. İncelenen tümör sayısının az olması bLtnda etken olabilir. Yapılan bazı çalışmalarda cocker spaniel'lerde perianal bez tümör ensidansı-nın yüksek olduğu belirlenmiştir (5, iI, 12).
Perianal bez tümörlerinin büyük çoğunlukla erkek köpeklerde görülmesi, bu tümörlerin androjenik hormopların stimülasyonu veya östrojenik hormonların depressif etkisi altında olduğu görüşünü kuvvetlendirrnektedir (5, 12). Hayes ve Wilson (5), 472 perianal bez tümörlü köpek üzerindeki epidemiyolojik incelemelerinde bu hayvanlarda östrojen-benzeri substanslar salgılayan sertoli hücre tümörlerine daha az rastlarlarken, sistemik androjenlcrde bir artışla birlikte olan interstitiel hücre tümörlerinin daha fazla clduğunu saptamışlardır.
İncelenen 14 perianal bez tümörünün 13'ü adenGm, i'i ise karsinamdur. Yapılan diğer çalışmalarda da (1, 13) perianal bez tümörlerinin büyük çoğunluğunun adenom olduğu kaydedilrr.iştir. Perianal bez tümörleri genellikle nodüler veya adep.omatöz hiper-plazi, adenom ve karsinam olarak sınıflandırılırken (2,3,8,10-12), Weiss (15), tümörleri tümör-benzeri hiperplazi, ~ekll.nder vasküla-rizasyanlu adenom, transitional hücreli adenam ve karsinom olarak
KÖPEKLERDE PERIANAL BEZ TÜMÖRLERİ 369
klasifiye etmiş, Berrocal ve ark. (I) ise sınıflandırmayı iyi diferansiye perianal bez adenomu, ('[ta derecede veya zayıf diferansiye perianal bez tümörleri ve perianal bez diferansiyasyonu göstermeyen karsinom şeklinde yapmışlardır. Sunulan bu çalışmada da adenomlar iyi dife-ramiye ve orta derecede veya zayıf diferansiye perianal bez ade-nomları şeklinde iki alt gruba ayrılmıştır. İyi diferansiye adenomlar tümüyle normal bez yapısının özelliklerini gÖ3termektedir. Orta derecede veya zayıf diferansiye adenomlarda gözlenen önemli bir bulgu transitional hücre formlarının ortaya çıkışı ve yer yer tümör-deki üstün hücre tipi olmasıydı. Rezerv hücreler ve glandülcr hüc-reler arasında bir geçiş tipi olan az sitoplazmalı, herbiri birden fazla nükleolus kapsayan büyük veziküler çekirdekli bu transitional hücre-ler normal bez yapısında görülmemektedir. Isİtor (6), transitioDal hücrelerin şekillenmesini rezerv hücrelerin karsinojenik stimulusa karşı anormal bir yanıtı olarak değerlendirmektcdir. Glandüler hüc-relere diferansiye olması gereken bu hücreler aşırı şekilde prolifere olmakta, bez lobüllerinin periferinde olmaları gerekirken dejenere glandülcr hücrelerin yerini alarak lobüllerin iç kısımlarında da
10-kalize olmaktadırlar. İkinci grup adenomlarda sık rastlanan bir bulgu da tümör lobüllerinde oldukça büyük, sitoplazmaları solgun eozi-nofilik ve vakuollü glandüler hücrelere rastlanmasıydı. Eu hücrelerin şekillenmesi yeterli bcslenememeye bağlı olarak, sitoplaznıik vaku-oIlerle karakterize yağ ve hidropik dejenerasyonlara bağlanmıştır (7).
Perinal bez tümörlerinde, normal bez yapısında da yer alan (9),
duktu.s-benzeri yapılara rastlanmaktadır (1, 3, 10-12, 16). Orta kısımları keratinlqen bu yapılar skuamöz metaplazi olarak da tanım-lanmıştır (2, 3, 10). İncelenen olgularda da bu yapılar belirgin bir özellik olarak görülmüştür. İki olguda gözlenen çapları 1-2 mm'ye varan çevreleri çok katlı yassı epitelle döşeli, içi keratin ile dolu olan ve epidermoid kist-benzeri olarak tanımlanan yapılar diğer çalış-malarda bildirilmemiş bir bulgudur.
Kaynaklar
i. Berrocal, A., Vos, J.H.; Van Den Ingh, T.S.G.A.M., Molenbeek, R.F. and Van Sluijs, F.J. (1989). Caniııc pcriııca/ tumours ..J.Vel. ",fed. A, 36: 739-749.
2. Bostoek, D.E. (I 986). Neop/aST'1s of the skin and subcutancous tissues in dogs and cats. Br. Vet. J., 142: 1-19.
370 ÜMiT H. MİLLi - OSMAN KUTSAL
4. Ertürk, E., Tanzer, F. ve Bulucu, M. (1971). Patolojik Aııatomi Kürsüsiiııde 1961-70 yılları arasmaa ir,celeneıı kö/)e~- ve kedi liim"rlui. A.l'. Veı. Fak. Dcrg., W: 383-386 .
. :>. Hayes, H.Tvı. and Wilson, G.P. (1'177). HoııııoııedependCl;! ııeo/)Ionn" oj the (aııiııe penanal glOlld. Caneel' Res., 37: 2068-207l.
6. Isitor, G.N. (1983). Comparatire ııltrastructıırol stııdy af normal, adenoml/loııS, carcillOmalous, (l/ld-~1JerpIl'slic al/s af caniHe he/)at{)ic! wcıımoııal gland. :\ mcr ..1. Ver. Res., 44: 463-474. 7. Isitor, G.N., Weinman, D.E. and Paulst"lı, A.Q. \ı979). Iıılııııwclear cistemol aııd
ı-esicıdar slı"c!lIres iıı raııine cimmımınl glmıd enrcinoma al/s. Amcr ..J.Vet. Res., 40: 1748--.1751.
a. Jubb, K.V.F., Kennedy, P.C. and Palmer, N. (1~)85). Pııt/lOlof,)' af J)oıııestic Aııiıııııls.
Third ed., \'0J. 1, Acadcmie Press, Ine., OrLmdo, Florid~. pp .. ~i 1-512.
9. Maita, K. and Ishida, K. (1975). Slructıııe ııııd deı..lojJlliCllt of the perioııol glmııl of the dog.
Jap ..l. Ver. Sci., 37: 349-356.
10. l\<loulton, J.E. (1978). Tumors in Domeslic Aııimıırr. 2",1 cd., Vni,'. Calironı;" Prrss, Berkcley, Los Angeles, London. pp. :>9-02.
II. Nielsen, S.W. (1983). Clossificalioıı of tuıııors 111dogs aııd cals. J. :\mel'. Aniın. Ho:;p. Ass., 19: 13-52.
12. Nielsen, S.W. and Aftosmis, J. (I~)(i+). Caııine /ıe,iaııol glOIlf1 ııımo." . .JAV:VIA, 14+: 127-135.
13. Pamukçu, A.M. ve Erturk, E. (1'J1i2) .• 1l1kalıı'da kL'fIPk1mlp giirülen /'iııiiıı fc{iıleıi.
A.O. Vet. F~k. Dcrg., ~~: 1-').
14. Vail,O.M., Withrow, S.J., Schwarz, P.D. and Pow •.rs, B.E. (1990). Perialli//
adenocar;iııoma in ıhe cm,ine mi/le' ," relrospalice -,ıudy of 41 cases.J.Amer. Anim. Hosp. Ass., 26: 329-.334. "Alınmıştır" Vet. BuIl., (il: 536, 1991.
15. Weiss, E. and Frese, K. (1974). Iııternalioııal Histological Classijical;D" lif TIlI/ıorr ~f Domeslic A/lima/s. 1'/r. T,ııııors of the Ski". Bul!. \YhO, 50: 79. 100.
lG .. Willson, J.E. and Brown, D.E. (1964). ",vIııilgi/aııı /ıeria"al glmJ(II'Jli/OI u:iı/ı metaslasis in a dog. JAVMA, 144: 389-393.
![Şekil 3. Orta derecede difer?n,ivc peri •.n?1 bez adenomu. Rezerv ve transition,,] hücrelerde artış y<~nınd,ı büyük, dej<'nere gı~.ndüler hücrelere (;) de I'?'!l?nme.kı:ı](https://thumb-eu.123doks.com/thumbv2/9libnet/3929843.48437/5.654.48.537.120.505/derecede-rezerv-transition-hücrelerde-artış-büyük-ndüler-hücrelere.webp)
