• Sonuç bulunamadı

Artistik seramiklerde süt pişirimi kullanımı

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Artistik seramiklerde süt pişirimi kullanımı"

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

_____________________________________________________________________________________________ 9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

2. Uluslarası SADA Disiplinlerarası Sanat S em po zyu m u 2nd International SADA Interdısciplinary A rt Sym posium

ARTİSTİK SERAM İKLERDE SÜT PİŞİRİMİ KULLANIMI

THE USAGE OF MİLK FİRİNG IN ARTISTIC CERAMICS

Kadir SEVİM

Doç. H^w-t Jrrh Etirtulı ÜmmılrH, Seramik nC vı Iimtiiii Bolumu B ıb n i / iD llk f ) E» lu ıiu jn ım | tf| b İK İjıl u .b

Öz

Bu çalışm ada ilkel bir pişirim yöntem i olan Sü t Pişirim i tekniğinin artistik seram iklere verebileceği etki­ ler araştırılm ıştır. Süt Pişirim i; D ünya literatüründe ilkel çöm lekçilikte nem direncini yü kseltm ek ve ge­ çirgen olm ayan bir bünye eld e etm ek için bilinip benzer biçim de farklı k ü ltürlerd e uygulanan geleneksel p işirim yöntem lerind en biri olarak bilinir. Süt, ayran, kefir, krem a, peynir ve peynir altı suyu gibi süt ürünleri ile kaplanan seram ik ürünler 300-400°C gibi dü şük bir sıcaklıkta tekrar fırınlanarak veya açık ateşe m aruz bırakılarak pişirilir. Bu pişirim uygulam asında ön em li olan n em direncinin oluşturulm ası ve dayanıklılığın sağlanm asıdır. Ayrn ea sütle pişirim sonucunda ürünün yü zeyin d e sarıd an kahverengi­ ye renk d eğişim leri oluşm aktadır. Ucuz, kolay, hijyenik ve görsel etkisi çok güçlü olan bu yöntem in artis­ tik seram iklerde kullanım ı son yıllarda dikkat çekici biçim de artm ıştır. Bu çalışm ad a kırm ızı, döküm ve şam otlu çam u r ku llanılarak biçim lendirilm iş artistik seram iklerde sü t pişirim i uygulam ası; süt, ayran, kefir, peynir altı suyu ku llanarak deneyim lenm iştir. Pişirim ler açık alevde ve 3OO-4Ü0C aralığında fırın­ da yapılm ış, süt ve sü t ürünleriyle oluşan, sırlam a yapm adan d ekoratif yü zeyler oluşturm ad a alternatif olabilecek kadar etkili bu yöntem in renk geçişlerinin artistiklik etkileri değerlend irilm eye çalışılm ıştır.

A n ah tar K e lim e le n S ü t Pişirim i, Zillem e, A rtistik Seram ik, Redüksiyon

Abstract

İn thıs study, th e possible effects o f M ilk Firing technique, vvhich is a prim itive firing m ethod, on artistic ceram ics vvere investigated. M ilk firing is know n in th e vvorld literatüre not only for increasing th e m o- istu re resistan ce and for obtaining an im perm eable structu re in p rim itive potting but also as o n e o f the traditional firing m ethods applied in different cultures. C eram ic products covered vvith dairy products such as m ilk, ayran, kefir, cream , ch eese and w h ey are tired by being baked again at a low tem p erature o f 300-400 ° C or exp osed to direct tire. VVhat is im portant in this firing application is setting o ff the m oisture resistance and providing durability, also colour chan ges occu r on the su riace o f th e p roduct from yellow to brow n as a result o f firing vvith m ilk. T he use of this m eth od that is cheap, easy, stren gth and having a strong visual effect in artistic ceram ics has increased significantly in recent years. İn this study, the application o f m ilk firing in artistic ceram ics form ed vvith red, cast and cham otte d a y w as exp erienced by using m ilk, ayran, kefir and w h ey . Firings vvere m ade in o pen tlam e and öven in the ran ge o f 300-400“C, th e artistic effects o f colou r transitions o f this m ethod, occu rrin g vvith m ilk and dairy products, being effective enough to b ecom e alternative in creating decoraüve surfaces vvithout sequencing, vvere tried to be evaluated.

Keyvvords: M ilk Firing, Z illem e, A rtistic Ceram ic, Keduction

(2)

_____________________________________________________________________________________________ 9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

2. Uluslarası SADA Disiplinlerarası Sanat S e m po zyu m u 2nd International SADA Interdisclpflnary Art Symposium

S ü t P işirim i

Prof. G ü ngör G üncr, 1972-77 yılları arasın da A nadolu'da yaptığı araştırm aları kalem e aldığı A nadolu'da Yaşam akta O lan İlkel Ç öm lekçilik adlı kitabın da (1988, s.19) G ü m ü şh ane ilinin K ale Bucağına bağlı D ölek K öy ü 'n d e tandırdan çıkarılan güveçlerin, daha sağlam olm aları g erekçesi ile sıcakken içten ve dıştan sü te bulandıklarını anlatır. Y öred e bu işlem e "z illem e" adı verilm ektedir. Aynı kitapta G ü ner (1988, s.22) benzer bir uygulam anın Erzurum 'un A şk ale İlçesine bağlı K oşpınar K öy ü 'n d e d e yapıldığını; tandırdan çok sıcakken çıkarılan işlerin için e ve dışına ayran döküldüğünü, islenirse ard ınd an kapların ü zerine peynir sürülerek desen yapıl­ dığından bahseder.

A nadolu’da zillem e olarak bilinen yöntem ; süt, ayran, kefir, krem a, peynir, peynir altı suyu gibi sü t ürünleri ile yapılan düşük dereceli bir redüksyon türü olarak kabul ed ilebilir ve literatürde M ilkw are, M ilk G laze, M ilk Koasting, D airy G lazed, D airy C era­ m ics adlarıyla anılm aktadır. D ünya üzerinde ilkel çöm lekçiliğin sürdü rüld üğü y örelerd e üretilen kapların dayanım ını arttırm ak, su geçirgenliği/em m evi azaltm ak üzere uygulanagelcn yöntem özellikle Kuzey Avrupa ve Eski Sovyet Sosyalist Cum huriyetleri Birliği sınırında kalan ülkelerd e uzun yıllard ır bilinm ektedir. Bugün tüm dünyada yalnızca çöm lekçiler arasında değil aynı zam and a y ön ­ tem in artistik etkisind en eserlerinde faydalanm ak isteyen seram ik çiler arasında da yaygın biçim de kullanılm aya devam etm ektedir. Yöntem , bisküvi pişirim i yapılm ış seram ik bünyenin içerisinde kalan m ikro gözeneklerin kapanm asını sağlar, ucuzdur, hijye­ niktir, kolayd ır ve sarıdan kahverengiye tü m tonların m üthiş bir doğallıkla oluşan etkisi eşsizdir. Bu na sü t ürünlerinin yaklaşık % 78-87"sini oluşturan kalsiyum ve kazeinin pişirilm esi neden olur (Cookvvare from dairy ceram ics).Y öntem in uygulam ası oldukça basittir. Bisküvi pişirim i yapılm ış bü n ye sü t ve sü t ürünlerinden birine daldırılır ve belli bir süre bekletilir veya 300-400«C aralığında fırınlanır veya açık alevde pişirim yapılır. Bir başka uygulam a yöntem i 300-400NC aralığında ısıtılm ış bünyenin ü zerine sü t ve süt ürünlerinin püskürtülm esi veya akıtılarak dökülm esi, fırçayla sürülm esiyle gerçekleştirilebilir.

S ü t P işirim i U ygulam aları

U ygulam ada yüzeyi dokulu seram ik üretim inde yaygın olarak ku llanılan kırm ızı, döküm ve şam ot çam urund an hazırlanm ış, kam ara tipi seram ik fırınında 1000"C'de bisküvi pişirim i yapılm ış denem e plakaları kullanılm ıştır. Pişirim için üç farklı uygulam a yapılm asına karar verilm iş (G .l) plakalara dört ayrı süt ürünü; süt, ayran, kefir, peynir altı suyu uygulanm ıştır. U ygulam ada ku lla­ nılan süt; m arketlerd e satılan günlük süttür. A yran, m arketlerde satılan hazır ayran olarak tabir ed ilen üründür. Kefir, m arketlerde satılan sade kefirdir. Peynir altı suyu, m andıradan tem in edilm iş, teneke peynirlerin içerisinde bekletildiği salam ura olarak bilinen tuzlu sudur. D ört farklı sü t ürününün için de 10 dakika süre ile bekletilen denem e plakaları dışarıya alınm ıştır (G.2).

G örsel l.U ygulam a Plakaları Fotoğraf: Kadir Sevim

G örsel 2. Plakaların fark lı süt ürünlerinde b e k letilm esi Fotoğraf: K adir Sevim Fırın lam a

H azırlanan plakalardan bir grup fırınlam a işlem ini yapm ak için 35" C sıcaklıktaki kam ara tipi fırına tek kat olarak yerleştirilip (G .3) 350" C 'y e serbest çıkm a eğ risi uygulanarak 30 dakikada p işirilm işlerdir (G .4).

(3)

_____________________________________________________________________________________________ 9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

2. Uluslarası SADA Disiplinlerarası Sanat S em po zyu m u 2nd International SADA Interdisclplinary A rt S ym posium

G örsel 3. Plakaların fırın a yerleştirilm esi Fotoğraf: K adir Sevim G örsel 4 .3 0 D akika 350* C'de pişirilen plakalar Fotoğraf: K adir Sevim

Fırınlam a yöntem inde plakaların üzerindeki sıcaklık her noktasında birbirin e yakındır. Bu da sad ece farklı bünyelerin üzerine em dikleri süt ürünlerinin n e kadar em ildiği ile oluşan n el geçişli görün üm ler ile sonuçlanm ıştır. Ç ıkan sonuçlarda fırın içerisinde olan plakalar üzerindeki değişim süreçlerini gözlem lem e şansı bulunm adığından m üd ahale ed ilem eyip sonuçlar sü reç tam am lan­ dığında görülm üştür. Pişirim sonucunda plakaların üzerinde siyahtan sam an sarısına kadar giden renk geçişleri oluşm uştur. Ü ç çam u r üzerinde d e farklı etkiler görülm ektedir. Fırın tellerine vakm bölgelerdeki plakalar direk ısıya m aru z kaldıkları için yoğun kararm alar oluşm uştur (G.5).

Plin» « tı w rj ~ *•— » nım

G örsel 5. S ü t ürünlerinde b e k letilm iş fark lı çam ur bü n yelerind ek i p lakaların 350° C'de fırınlanm ası ile uygulam a sü t pişirim i son u çlan Fotoğraf: K adir Sevim

P ü skü rtm e

Bir grup kırm ızı, döküm ve şam otlu çam urdan oluşan d enem e plakası herhangi bir süt ürününe daldırılm adan kam ara tipi fırın­ da 350“ C serbest çıkm a eğ risi ile pişirilir. Plakalar fırından tek tek alınarak tüm yü zeye iki, üç kez p ü skürtm e işlem i ile sırasıyla süt, ayran, kefir ve peynir altı suyu uygulanm ıştır. P ü skü rtm e işlem i pistole ile k al kat yapılm ıştır.

G örsel 6. Püskürtm e işlem in in uygulanm ası Fotoğraf: Kadir Sevim G örsel 7. Püskürtm e yapılan sıcak p lakadaki renk dönüşüm ü Fotoğraf: K adir Sevim

(4)

9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

(5)

9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

2. Uluslarası SADA Disiplinlerarası Sanat S e m po zyu m u 2nd International SADA Interdisciplinary A r t S ym posium

pcvnİ* *iT i savu

G örsel 11. S ü t ürünlerinde bek letilm iş fark lı çam ur bünyelerind eki plakalara açık alev uygulam ası süt p işirim i sonu çlan Fotoğraf: K adir Se\ ım

Sonuçlar ılığ ın d a artistik seram ik form ların yü zeyinde süt pişirim i etkilerini kendi seram ik eserlerinde değerlendiren araştırm a­ cı (G .12,13,14) te sü t pişirim inin üç tarklı yöntem ini fırınlam a, püskürtm e ve açık alev de eserlerin e uygulayarak güzel redüksiyonlu artistik seram ik sonuçlara ulaşm ıştır.

G örsel 12/13,14. Farklı artistik seram ik form ları üzerine uygulanm ış sü t pişirim i son u çlan Fotoğraf: K adir Sevim

S o n u çlar

İlkel bir pişirim yöntem i olan S ü t P işirim i'n in artistik seram ik lere verebileceği etkilerinin araştırıldığı uygulam ada eld e edilen sonuçlar kullanılan uygulam a yöntem lerinin üçünde d e olum ludur. Sü t Pişirim i ile d enem eler yapılm adan ön ce geleneksel sü t pişi­ rim inin hangi yön tem lerle yapıldığı araştırılıp uy gulam ada hangilerinin ku llanılacağına karar verilm iştir. D aha sonra kullanılacak sü t tü revlerine karar verilm iş ve uygulam alara geçilm iştir.

Fırınlam a yöntem inde plakaların üzerinde siyahtan sam an sarısına kadar giden renk geçişleri oluşm uştur. Üç çam ur üzerinde de farklı etkiler görülm ektedir. Fırın tellerine yakın bölgelerdeki plakalar direk ısıya m aruz kaldıkları için yoğun kararm alar oluş­ m uştur. Fırın içerisin e m üd ahale ed ilem em esi yön tem in dezavantajı gibi görülm ektedir. H om ojen görüntülü yü zeyler için tercih edilebilir.

Püskürtm e yöntem inde plakaların çam u r ö zelliklerinden kaynaklanan su em m e farklılıklarınd an yü zeyinde tutulan süt ve diğer sü t ürünü m alzem elerin oluşturd uğu renk etkisi d e açık sarı, kahve, koyu kahveden siyahlaşm aya kadar yanm adan oluşan redük- siyon etkili yüzeylerin oluştuğu gözlem lenm iştir. Püskürtm e yapılırken istenilen etki aldığında pü skürtm e işlem ini bitirilerek kont­ rollü bir redüksiyon sağlandığından artistik seram iklerde uygulanırlığı yü ksek görünm ektedir.

A çık alev de yapılan pişirim de fırınlam a uygulam asına göre plakalar üzerindeki geçişleri gözlem leyerek istenilen etkiye ula­ şıldığında pişirim bitirilebilir. A çık alevde pişirim de püskürtm e ile p işirim de olduğu gibi redüksiyon geçişlerini gözlem lenebilm e avantajının yanında gazetenin yanarken çıkartm ış oldu ğu isin etkisinin de parçalar üzerinde kalm ası ile daha zengin renk geçişleri ortaya çıkm ası avantajı görülm ektedir. Pişirim sonucunda süt, ayran ve peynir altı suyu em dirilen plakalar olum lu görsel sonuçlar verirken kefir em dirilen plakalarda kefirin yoğun yapısından kaynaklanan gazete parçalarının yü zeye yapışm ası ve siyahlıklar olu ş­ turm ası renk gelişim ini etkilem iştir. R enk geçişleri sarın ın değişik tonlarından kahverenginin açık ve koyu tonları ile siyahlıklar ve isli yü zeyler olarak gözlem lenm iştir.

Tüm bu deneyim ler sonucunda; S ü t Pişirim i yöntem inin artistik seram iklerde farklı, doğal ve etkili sarıdan başlayarak kahveren­ gi ve siyaha kadar giden hoş etkiler eld e etm ede, birçok redüksiyonlu pişirim yön tem in e göre dah a kontrol edilebilir, hızlı ve kolay bir yöntem olarak daha çok seram ikçi tarafından kullanılacağı ön görü sü oluşm uştur.

(6)

_____________________________________________________________________________________________ 9.a.3

SEVİM Kadir, "Artistik Seramiklerde Süt Pişirimi Kullanımı"2.Ululararsı SADA Disiplinlerarası Sanat

Sem pozyum u, A rt Sürem Bilim Sanat Danışmanlık, Sayfa:52-58, Çankaya, Ankara, 27-28 Haziran2019.

Referanslar

Benzer Belgeler

Bütünleme sınavına not yükseltmek için girmek isteyen öğrenciler, Bursa Teknik Üniversitesi internet sayfasında ilan edilen tarihlerde öğrenci işleri bilgi

Öğrencilerin ilgi alanları doğrultusunda öğrenci toplulukları ile koordineli olarak düzenlenen geziler, konferanslar ve benzeri etkinliklerle öğrencilerin ders dışında

Bursa Teknik Üniversitesi, bir dünya üniversitesi olma amacıyla öğrencilerine farklı akademik ve kültürel ortamlarda yetişme fırsatı sunmaktadır. Bu doğrultuda

Üniversitemiz Eğitim Fakültesi İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı 10551001 numaralı öğrencisi Zuhal ARSLAN’ın, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılı Güz-Bahar

Üniversitemiz Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Programı Biyofizik Anabilim Dalında Lisansüstü Program açmak ve kontenjan talebinde bulunmak üzere, Mühendislik

02 Eylül 2013 :Kayıt hakkı kazanan asıl ve yedek öğrencilerin Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına bildirilmesi. 03 Eylül 2013 :Kayıt hakkı kazanan asıl ve

Üniversitemiz Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektronik-Bilgisayar Eğitimi Anabilim Dalı Başkanlığı’nın 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı Bahar Yarıyılında

Üniversitemiz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler Bölümü’nde okutulan dersler için önerilen kredi ve AKTS’ler ile ilgili