Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin “İstihdam Edilebilme Yeteneği”nin Geliştirilmesi Üzerine Bir İnceleme:Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği

(1)

1.Uluslararası 5.Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu

27-29 Mayıs 2009, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu, Konya

MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN

“İSTİHDAM EDİLEBİLME YETENEĞİ”NİN

GELİŞTİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME:

KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

A RESEARCH ABOUT DEVELOPING “CAPABILITY OF BEING

EMPLOYED” OF STUDENTS IN VOCATIONAL SCHOOLS OF HIGHER

EDUCATION:

KARAMANOĞLU MEHMETBEY UNIVERSITY CASE

İclal ÇÖĞÜRCÜ1 _{Ebru TÜZEMEN ATİK} 2 _{Veysel ÇAKMAK} 3

ABSTRACT

The problem of employment is the leading element not only of our own country, but also of the entire world globally. Beside the fact that the number of the vocational higher schools increase, big difficulties have been faced to employ graduates of vocational schools of higher education.

This report was realized in order to determine how capability of employment of the students in Vocational Schools of Higher Education can be improved. A survey was applied to senior class students at the programs in which social sciences were studied, whereupon the output data which were acquired were evaluated.

The students in the last term of their education or which are educated in vocational schools of higher education would acquire what kind of knowledge and skill during their education period at the graduation level, deficiencies in education system, and introducing how elicit the development of employment capability of those students are being attempted.

Key Words: Vocational Schools, Education, Employment.

1_{Öğretim Görevlisi., Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Kazımkarabekir Meslek Yüksekokulu, icogurcu@kmu.edu.tr}

2_{Öğretim Görevlisi., Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Kazımkarabekir Meslek Yüksekokulu, eatik@kmu.edu.tr}

(2)

ÖZET

İstihdam sorunu, yalnız ülkemizin değil, küresel anlamda tüm dünyanın öncelikli gündeminde yer almaktadır. Meslek yüksekokullarının sayısının günden güne artmasıyla birlikte, bu okullardan mezun olan öğrencilerin istihdam edilmesinde sıkıntılar yaşanmaktadır.

Bu bildiri, meslek yüksekokullarındaki öğrencilerin istihdam edilebilme yeteneğinin ne şekilde geliştirilebileceğinin saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’ne bağlı meslek yüksekokullarındaki sosyal bilimler alanında eğitim veren programlarda okuyan son sınıf öğrencilerine anket uygulanmış ve bunun sonucunda elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

Meslek yüksekokullarında eğitim görmüş ve bu eğitimin son dönemine gelmiş öğrencilerin, eğitimleri süresince ne gibi bilgi ve becerilere sahip olarak mezun olacakları, eğitim sisteminde mevcut eksiklikler ve bu öğrencilerin istihdam edilebilme yeteneğinin geliştirilmesinin nasıl sağlanacağı ortaya konulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Meslek Yüksekokulu, Eğitim, İstihdam.

1. GİRİŞ

Küreselleşen dünyanın en önemli sorunlarından olan istihdam sorunu ülkemiz açısından da önem taşımaktadır. İstihdam sorununun iki yönü bulunmaktadır; bir yanda iş arayan ve bulamayan işsizler ve diğer yanda ise nitelikli eleman arayan ve bulamayan işverenler. Bu çalışmada istihdam sorununun iş arayan ve bulamayan işsizlerden oluşan yönü inceleme konusu olarak belirlenmiştir. Buna göre, meslek yüksekokullarından mezun olabilecek durumda olan ve verilen eğitimin son aşamasında olan öğrencilerin istihdam için etkili ne gibi niteliklere sahip oldukları ve bu niteliklerin ne şekilde artırılabileceği belirlenmeye çalışılmaktadır.

Meslek yüksekokullarından mezun olacak öğrencilerin kamu sektörünün ve özel sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikli elemanlar olarak değerlendirilmesi ancak bilgi ve teknoloji konularında günümüz gereklerine uygun mesleki eğitimin sağlanması ile mümkündür. Bu çalışmanın amacı eğitim ile istihdam edilebilirlik arasındaki ilişkinin ve bunun yanında meslek yüksekokullarından mezun olacak öğrencilerin nasıl daha nitelikli kimseler olarak yetiştirilebileceğinin belirlenmesidir.

Çalışmada öncelikli olarak, sosyal bilimler alanında eğitim veren meslek yüksekokullarında öğrenim gören öğrencilerin istihdam edilebilme yeteneği sorgulanacak ve elde edilen sonuçlar değerlendirilerek mesleki ve kişisel nitelikleri objektif olarak belirlenmeye çalışılacaktır. Böylelikle meslek yüksekokullarında verilen eğitim ile öğrencilerin istihdam edilebilirliğinin hangi yöntemlerle ve hangi konulara ağırlık verilerek geliştirilebileceği sorusunun cevabına ulaşılmaya çalışılacaktır.

(3)

2. MYO ÖĞRENCİLERİNİN İSTİHDAM EDİLEBİLME

YETENEĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Meslek yüksekokulları öğrencilerinin mezun oldukları zaman istihdam edilebilmelerini etkileyebilecek çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerden bir kısmı genel niteliklere ilişkin olabilirken bir kısmı kişinin kişisel özelliklere ilişkin olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna karşılık yaş, cinsiyet, akrabalık gibi çeşitli faktörler de istihdam edilebilme de etkili olabilmektedir. Ancak, bu çalışmada istihdam edilebilme yeteneğinin geliştirilmesi ana inceleme konusu olduğundan kişinin sonradan kazanabileceği, genel kabul görmüş istihdama etkili nitelikleri üzerinde durulmaya çalışılacaktır.

Diğer yandan bazı özellik ve beceriler sadece istihdam edilme sırasında değil, istihdam edildikten sonra var olan istihdamın sürdürülmesinde de etkilidir. Bu nedenle kişinin işe girerken anlaşılması güç olabilen ancak deneme süresi yahut diğer iş görme süresince anlaşılabilen bazı özellikleri de kişinin istihdam edilebilme yeteneği açısından önem taşımaktadır. İstihdam edilmenin yanı sıra gerçekleştirilmiş bir istihdamın sürdürülebilmesi ile de istihdam edilebilme yeteneğinin varlığından söz etmek mümkün olacaktır.

Özetle, bu çalışmada istihdamı etkileyen faktörler burada, gerek iş bulma süresince gerekse iş bulduktan sonra var olan işte başarı ve devamlılık gösterilmesinde dikkate alınmaktadır. Meslek yüksekokullarında verilen eğitimin rolünün öğrenciye işe giriş için gerekli becerilerin kazandırılmasının ötesinde düşünülmesi her eğitim seviyesinde birçok mesleki gelişim boyutlarına yer verilmesini gerektirmektedir (Alkan, 1972: 213).

Buna göre istihdam edilebilme yeteneğini etkileyen temel belirleyici faktörleri aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür (Erk, 2005,:11):

1. İstihdam edilebilme yeteneğini etkileyen birinci faktör eğitimdir. İşgücüne katılım eğitimin yapısı ile ilişkilidir (Kavak, 1997:21). Bireylerin elde ettiği eğitim hem ekonomik faaliyetlerin özelliğini hem de iş gücüne katılım oranını etkileyen bir faktördür. Eğitim düzeyleri yüksek olan bireylerin verimlilikleri de yüksek olacağından istihdam sürecinde genellikle alanında en yüksek eğitim düzeyinden mezun olanlar işe alınmaktadır. Eğitim düzeyi eleman alımında kullanılan önemli bir kriterdir. İyi bir eğitim almış kişiler daha kolay yetiştirilebilir olduklarından istihdam edilirken öncelik kazanmaktadırlar (Kurnaz, 2007:250). Bu nedenle meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin iyi bir eğitim almalarının sağlanması önem taşımaktadır.

2. Kişinin iletişim becerisi de istihdam edilebilmesinde etkendir. Çalışan bir kişinin hem işletme içerisinde hem de dışında çevre ile iletişim kurmak zorunda olduğu tartışmasızdır. Yapılan bazı araştırmalar göstermiştir ki, iş hayatındaki hataların yaklaşık %70’i kusurlu iletişimden kaynaklanmakta ve iş hayatındaki başarının %85’i iletişime dayanmaktadır (Gürdal, 2008:12).

Özellikle bu çalışma konusunun kapsamında bulunan öğrencilerin sosyal bilimler alanında eğitim gören meslek yüksekokullarının öğrencileri olması nedeniyle genel bir iletişim yeteneğine sahip olmalarının istihdam edilebilme yeteneklerine etkisi kaçınılmazdır. Kişi

(4)

söz konusu yetenekler yönünden ne kadar donanımlı olursa olsun, yetenekleri, ancak bunları sergileyebildiği müddetçe anlam kazanacaktır.

3. İstihdam edilebilme açısından diğer kişisel önemli etken ise kişinin özgüvenidir. İstihdam edilecek olan kişinin öncelikle yapacağı işe ilişkin olarak kendini yeterli görmesi ve yapacağı işi başaracağına inanması gerekmektedir. Kişinin kendine olan inancının yapmış olduğu işlerde başarısını etkileyeceği kuşkusuzdur. Bu etken her ne kadar kişisel gibi gözükse de meslek yüksekokullarında verilen eğitim süresince kişinin özgüvenini artırıcı yönlendirmelerde bulunulabilir.

4. Kişinin sorumluluk sahibi olması ve içinde bulunduğu duruma uygun somut çözümler getirmesi de istihdam edilebilme yeteneğini etkileyebilecektir. Nitekim birçok iş alanında ve özellikle özel kesimde kişinin sorumluluklarını gereği gibi yerine getirmesi ve durum yönetimi işverenler açısından önem arz etmektedir.

5. Kuşkusuzdur ki, günümüzde istihdam edilebilirliğe etki eden temel faktörlerinden biri de teknoloji ile uyum ve yeniliklere açıklıktır. Buna göre, her geçen gün yeni bir teknolojik gelişme yaşanması karşısında işverenlerin de çalışanlardan bu yeniliklere uyum sağlamasını beklemesi son derece doğaldır. Bunun yanı sıra, iş hayatında önemli bir yer tutar hale gelen bilgisayar kullanımının da teknolojik gelişmelere uyum içerisinde olma bakımından özel ve önemli bir yere sahip olduğunu belirtmekte fayda vardır. Günümüzde istihdam alanlarının çok büyük bir bölümünde özellikle meslek yüksek okullarından mezun kimseler açısından bilgisayar bilgisinin olmazsa olmaz hale geldiği şüphesizdir.

6. Meslek yüksekokulu öğrencilerin eğitimleri süresince edindikleri bilgileri uygulamaya dökebilmeleri de istihdam edilebilirliklerini etkileyecektir. Somut durum ve olaylarla bütünleştirilemeyen bir bilginin sadece bazı yazılı sınavlarda yardımcı olmaktan öteye gidemeyeceği tartışmasız bir gerçektir.

7. Kişisel özellikler içerisinde ikna kabiliyeti, yaratıcılık gibi bazı faktörler de istihdama etki edebilmektedir. Zira bir iş görüşmesine giden kişinin öncelikle işe girmek üzere işi başarabileceğine dair karşısındaki kişiyi ikna etmesinin istihdamına direk etkisi kaçınılmaz olacaktır. Diğer yandan her şeyden önce düşünce olarak yeniliklere açık olan ve bunu yeni şeyler ortaya koyabilmek açısından hayata geçiren kişinin de istihdam alanında başarı kaydedeceği açıktır.

8. İstihdam edilebilme yeteneğinde yabancı dil bilgisi, ekip çalışmasına yatkınlık, davranış ve heyecan kontrolü, disiplin, düzen ve ast üst ilişkisine uyumluluk gibi diğer bazı faktörlerinde etkili olabilmesi mümkündür. İşverenler, istihdam edecekleri kişilerden yalnız mesleki bilgiler değil, davranış, güdülenme, sağlık durumu vb. gibi bazı bilgiye dayalı olmayan nitelikler de beklemektedirler (Adem, 1983:499). Ancak, daha önce de ifade edildiği gibi, bu çalışmada temel faktörler üzerinde durulmaya çalışılmıştır.

9.

3. MYO ÖĞRENCİLERİNİN İSTİHDAM EDİLEBİLME

YETENEĞİNİN BELİRLENMESİ

(5)

3.1. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı, meslek yüksekokullarından mezun olabilecek durumda olan öğrencilerin eğitimleri süresince istihdam edilebilme yeteneklerini etkileyen ne gibi niteliklere sahip kılındıklarının ve bu niteliklerin ne şekilde artırılabileceğinin belirlenmeye çalışılmasıdır. Bu amaçla Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi bünyesinde bulunan meslek yüksekokullarının sosyal bilimler alanında eğitim veren programlarının ikinci sınıf ikinci yarıyılında olan öğrenciler örnek birim olarak incelenmiştir.

3.2. Araştırmanın Önemi

İstihdam sorunun yaşanmakta olduğu ülkemizde bir yandan işverenlerin nitelikli eleman bulmakta sıkıntı yaşadığını belirtmesi diğer yandan ise meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin iş bulmakta güçlük çekmesi karşısında meslek yüksekokullarından mezun olabilecek durumda olan öğrencilerin istihdam edilebilme yeteneklerinin artırılması çabası önem kazanmaktadır.

3.3. Metodoloji

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi bünyesinde bulunan meslek yüksekokullarının sosyal bilimler alanında eğitim veren programların ikinci sınıf ikinci yarıyılında olan toplam 195 öğrencinin 138’ine istihdam edilebilme yeteneklerini sorgulayan ve bu yönde kendi kişisel görüş ve kanaatlerini de içeren birer anket dağıtılmıştır. Ankette yer alan kişinin kendisine yönelik sorularda verilen varsayıma katılıp katılmadıklarına ilişkin olarak cevap vermeleri istenmiştir. Burada 4’lü likert ölçeği kullanılmıştır. (1- Tamamen katılıyorum, 4- Hiç katılmıyorum)

Öğrenciler tarafından doldurulan anketler üzerinde istatistik paket programlardan SPSS 11.01 (Statistical Package for Social Sciences) kullanılmıştır.

Bulguların değerlendirilmesinde frekans dağılımı uygulanmış ve son olarak alınan veriler bir tabloda birlikte gösterilmiştir.

3.4. Ankete Katılan Öğrencilere İlişkin Bazı Bilgiler

Tablo 1. Ankete Katılan Öğrencilerin Program Bilgileri Frekans Yüzde

İşletme 29 21,0

Muhasebe 42 30,4

Büro Yönetimi ve Sekreterlik 33 23,9

Yerel Yönetimler 34 24,6

Toplam 138 100,0

Ankete katılan öğrencilerin 29’u İşletme (%21), 42’si Muhasebe (%30,4), 33’ü Büro Yönetimi ve Sekreterlik (%23,9), 34’ü Yerel Yönetimler (%24,6) programı öğrencisidir.

(6)

Frekans Yüzde

Bay 55 39,9

Bayan 83 60,1

Toplam 138 100,0

Cevaplayıcıların 55’i bay (%39,9), 83’ü bayan (%60,1)dır.

Tablo 3. Ankete Katılan Öğrencilerin Yaş Aralığı Frekans Yüzde

16-20 yaş arası 39 28,3 21-24 yaş arası 97 70,3 25-28 yaş arası 2 1,4

Toplam 138 100,0

Ankete katılan öğrencilerin 39’u (%28,3) 16-20 yaş aralığında, 97’si (%70,3) 21-24 yaş aralığında, 2’si (%1,4) ise 25-28 yaş aralığındadır. Buna göre cevaplayıcıların büyük bölümü 21-24 yaş aralığında bulunmaktadır.

3.5. Bulguların Değerlendirilmesi

Tablo 4. “Mezun Olduğunuz Zaman Kolayca İş Bulabileceğinize İnanıyor musunuz?”

Sorusuna Verilen Cevapların Analizi

Frekans Yüzde

Evet 65 47,1

Hayır 73 52,9

Toplam 138 100,0

İstihdam edilebilme yeteneğini etkileyen faktörlere geçmeden önce anket uygulanan öğrencilerin mezun olduklarında iş bulup bulamayacakları konusundaki inançlarının tespit edilmeye çalışılmasında fayda bulunmaktadır. Yapılan araştırmada ankete katılan öğrencilere yöneltilen “Mezun olduğunuz zaman kolayca iş bulabileceğinize inanıyor musunuz?” sorusuna 138 öğrenciden 65’i (%47,1) evet cevabı, 73’ü (%52,9) ise hayır cevabı vermiştir.

Buna göre öğrencilerin istihdam edilebilme yönündeki söz konusu soruya vermiş oldukları cevapları ile daha büyük bir oranda hayır cevabı vermiş olmalarına karşılık evet ve hayır cevabı verenler arasında büyük bir oran farkının bulunmadığı görülmektedir.

Öğrencilerin kolayca iş bulabilecekleri yönündeki inançlarının olumlu ve olumsuz yönde birbirine yaklaşık olması öğrencilerin istihdamı etkileyen faktörler açısından kendilerine olan inançlarının orta seviyeye yaklaşık olduğunu göstermektedir.

(7)

Tablo 5. Öğrencilerin İstihdam Edilebilme Yeteneklerinin Belirlenmesi Amacıyla

Kendilerine Yöneltilen Sorulara Vermiş Oldukları Cevapların Analizi % (Yüzde) 1. T am am en K at ıl ıyorum . 2. K at ıl ıyorum . 3. K at ılm ıyorum . 4. H iç K at ılm ıyorum .

Eğitimim süresince yeterli mesleki bilgiyi aldığımı düşünüyorum.

6,35 44,7 39,7 9,25 İnsan ilişkileri ve iletişim alanında kendimi başarılı

buluyorum.

43,00 49,15 7,45 2,10 Çalıştığım işyerinde sorumluluk alabilirim. 59,20 32,35 6,35 2,10 İçinde bulunduğum duruma ilişkin net çözümler

getirebilirim.

30,50 54,45 14,30 0.70 Karşımdaki insanı dikkatlice dinleyebilir ve

anlayabilirim.

30,75 44.40 22.10 2,75 Bildiklerimi başkalarına aktarma konusunda

yetenekliyimdir.

34,75 52,95 10.10 2.15 Yaptığım işlerde dikkatliyimdir, kolay hata yapmam. 12.30 52,80 23,50 13,80 Çalıştığım işlerde oluşabilecek yeniliklere açığımdır. 28,70 40,85 5,00 0,70 Zamanı verimli kullanmaya ve işleri zamanında

yerine getirmeye özen gösteririm.

29,15 41,65 22,85 6,35 Teknolojik gelişmelere ayak uydurabilirim. 52,25 42,05 5,00 0.70 Bilgisayar bilgim yeterlidir. 17,85 45,15 34,80 2,10 İşyerinde yapılacak işleri tek başıma organize

edebilirim.

28,05 45,20 23,80 2,95 Birden fazla kişiyle uyumlu olarak çalışabilirim. 23,80 53,30 18,05 4,85 İşyerinde çalıştığım işe ilişkin yeni proje ve fikirler

sunabilirim.

13,85 42,55 32,50 15,20 İnsanları etkileme ve ikna kabiliyetine sahibim. 34,00 52,35 11,40 2,25 Sınav veya mülakatlarda fazla heyecanlanmam. 17,45 29,85 43,20 9,50 Mesleki bilgilerimi uygulamada etkili bir biçimde

kullanabilirim.

13,85 43,90 32,40 9.90 Kendisiyle barışık ve özgüveni tam biriyimdir. 43,60 44,25 11,45 0.70 Disiplinli, temiz ve düzenli çalışabilirim. 33,00 42,10 19,35 5,55 İşyerinde ast üst ilişkisine uyumlu çalışabilirim. 59,85 36,50 1,45 1.45 Çalışacağım işyerinde yeterli olacak derecede yabancı

dil biliyorum.

2,95 19,15 47,80 30,10 İş bulabilmek için yeterli çevrem olduğuna

inanıyorum.

(8)

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, öğrencilere eğitim süresince yeterli mesleki bilgiyi alıp almadıkları yönünde yöneltilen soruya öğrencilerin %6,35’i tamamen katılıyorum, %44,7’si katılıyorum, %39,7’si katılmıyorum, %9,25’i ise hiç katılmıyorum cevabını vermiştir. Bulgulara göre ankete katılan öğrencilerin yarıdan biraz fazlası aldıkları mesleki eğitimi yeterli bulmaktadır.

Bu durum, öğrencileri, mezun olduklarında iş bulabilme konusunda kendine güven yönünden avantajlı konuma getirmektedir. Zira, istihdam edilebilme yeteneğine sahip olmanın en önemli şartlarından biri kendine güvendir.

Öğrencilerin kendilerine yöneltilen insan ilişkileri ve iletişim alanında kendilerini başarılı bulup bulmadıkları yönündeki soruya, oldukça yüksek bir oranda olumlu yanıt vermeleri istihdam edilebilme yeteneklerinin yüksek düzeyde olması ihtimalini kuvvetlendirmektedir. İletişimin temel özelliklerinden olan dinleme, anlama ve bildiklerini aktarabilme kabiliyeti açısından da öğrencilerin kendilerine büyük ölçüde güvenmekte oldukları anlaşılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında kişinin algılama seviyesi de istihdam edilmesinde etkendir.

İstihdam edilebilme ve iş hayatındaki başarıya etki eden en temel etkenlerinden biri de kişinin sorumluluk alabilme ve karşılaştığı problemlere ilişkin net çözümler getirebilme becerisidir. Ankete katılan öğrencilerin büyük bir bölümünün söz konusu soru karşısında bu yeteneklerinin varlığı yönündeki düşüncelerini belirtmesi de istihdam edilebilme yetenekleri açısından önem taşımaktadır.

Çalışma hayatında hatanın yapılması değil, önlenmesi önem taşımaktadır ve burada amaçlanan, kişinin hiç hata yapmaksızın çalışmasıdır. Özellikle bazı iş kollarında yapılabilecek hataların işveren açısından sonuçları büyük olabilir. Bu nedenle öğrencilere yöneltilen dikkat seviyelerine ve hata yapma ihtimallerinin azlığına ilişkin soruya öğrencilerin %37,30’unun olumsuz yönde cevap vermeleri her ne kadar daha fazla kısmı olumlu yanıt vermiş ise de istihdamın ve istihdam edilen işte başarı ve devamlılığın sağlanması açısından yetersizlikler olabileceği sonucunu ortaya çıkarmaktadır.

Günümüzde teknoloji alanında sürekli bir değişim ve gelişim yaşanması karşısında, bu yeniliklere ayak uydurabilmesi gerekmektedir. Zira, birçok işyerinde bilgisayar bilgisi istihdam edilecek kişilerde aranan en önemli niteliklerdendir. Bu açıdan bakıldığında öğrencilerin teknolojik gelişmelere ayak uydurabilecekleri yönündeki varsayıma çok büyük oranda katılmış olmalarına karşılık, bilgisayar bilgisinin yeterli olduğu yönündeki soruda verilen olumlu yanıt oranının daha düşük olduğu görülmüştür.

Kişilerin, istihdam edildikleri pozisyona uygun olarak, konumlarına ilişkin organizasyonları yapmalarının beklenmesi kuvvetle muhtemeldir. Ankete katılan öğrencilerin büyük bir kısmı işyerinde yapılacak işleri tek başına organize edebilecekleri yolunda kendilerine güvenmektedirler.

Ekip çalışmasına yatkınlığın da iş hayatında verimliliği ve istihdamı etkilemesi nedeniyle, öğrencilere yöneltilen birden fazla kişiyle uyumlu olarak çalışıp çalışamayacakları yönündeki soru karşısında yine öğrencilerin büyük bir bölümü olumlu yanıt vermiştir.

(9)

İşe girebilmek ve çalışılan işte başarı gösterebilmek açısından insanları etkileme ve ikna kabiliyeti de önem arz etmektedir. Ankete katılan öğrencilerin büyük oranla bu yönde kendilerine güvendikleri anlaşılmaktadır.

İşe girişin en önemli aşamalarından birini teşkil eden sınav ve mülakatlar ne kadar yetenekli olursa olsun kişinin istihdam edilebilmesi açısından son derece önem taşımaktadır. Bu nedenle sınav ve mülakatlara girecek olan kişilerin başarılı olmaları ve yeteneklerini sergileyebilmeleri açısından heyecan düzeylerini kontrol edebilmeleri gerekmektedir. Yukarıdaki tabloya göre öğrencilerin heyecanlarını kontrol edebilme açısından kendilerine yeterince güvenmedikleri ve bu yönüyle istihdam edilebilme açısından dezavantajlı oldukları görülmektedir.

İstihdam edilecek kişi mesleki alanda kendini ne derece yeterli hissederse hissetsin mesleki bilgilerini uygulamada etkin bir biçimde kullanması istihdamının sağlanması açısından önem taşımaktadır. Ankete katılan öğrencilerin bu yönde yöneltilen soruya daha fazla olumlu yanıt vermiş olmalarına karşılık yine de önemli bir kısmının bu konuda kendine güveninin tam olmadığı gözlemlenmektedir.

Özgüvenin istihdam edilmede önem taşıdığı kuşkusuzdur. Buna karşılık öğrencilerin büyük bir bölümü kendilerine güvenmekte olduklarını vermiş oldukları cevaplarla oldukça yüksek bir oranda sergilemektedirler.

İşverenlerin çalışanlarda aradığı niteliklerden biri de disiplinli, temiz ve düzenli bir çalışma biçimine yatkın olmalarıdır. Burada da verilen cevaplarla aranan koşulun büyük ölçüde sağlanmakta olduğu anlaşılmaktadır.

İşyerlerinde çalışanların ast üst ilişkisine uyumlu olarak çalışabilmeleri de hem istihdamın sağlanması hem de sağlanan istihdamın sürdürülebilmesi açısından beklenen bir şarttır. Ankete katılan öğrenciler bu yönde de büyük oranda olumlu yanıt vermişlerdir.

Tüm bu kişisel özellikler bir yana, istihdam alanında her ne kadar bazı iş kollarında yabancı dil bilme şartı aranmasa da, yabancı dil bilenlerin istihdam edilebilme açısından daha fazla şansa sahip oldukları her türlü kuşkudan uzaktır. Buna karşılık, bu yönde yöneltilen soruya cevaplayıcılardan sadece %19,15’i katılıyorum, %2,95’i tamamen katılıyorum cevabı verebilmiştir.

Son olarak, istihdam edilebilmenin sağlanması, uygun işverenin uygun çalışan ile karşılaşması ile sağlanabilecektir. Bu açıdan kişinin istihdamının sağlanması için çevresinin de etkisi olması mümkündür. Söz konusu soruya verilen cevapların olumlu ve olumsuz yönde birbirine yakın olduğu gözlemlenmiştir.

4. SONUÇLAR

Meslek yüksekokulu öğrencilerinin mezun oldukları zaman istihdam edilebilme yeteneklerini etkileyecek çeşitli faktörler bulunmaktadır. Meslek yüksekokullarından mezun olabilecek durumda olan öğrencilerin bu faktörlerden hangilerini karşılamakta oldukları tespit edilmeye çalışılmıştır.

(10)

Yapılan araştırmaya göre, meslek yüksekokulu öğrencilerinin istihdam edilebilme yeteneğinin geliştirilmesi amacıyla bazı konulara özel önem verilmesi gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki unsurlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

• Meslek yüksekokulundaki öğrencilerin yarısına yakını mezun olduklarında kolaylıkla iş bulabileceğine inanmaktadır.

• Meslek yüksekokullarında verilen eğitimin kalitesinin artırılması gerekmektedir. Araştırmaya katılan öğrenciler her ne kadar yeterli eğitimi almış olduklarına büyük ölçüde inanıyor iseler de, yeterli eğimi almadıklarını düşünen öğrencilerin oranı da azımsanamayacak kadar çoktur. Bu nedenle öğrencilerin öncelikle mesleki bilgi bakımından daha donanımlı bir şekilde mezun olmaları sağlanmalıdır.

• Öğrencilerin yeterli mesleki bilgiye sahip olmalarının zorunlu olmasının yanında bu bilgileri uygulamada etkili bir biçimde kullanmaları da önem taşıdığından, öğrencilerin bu niteliklerinin geliştirilmesi bakımından uygulama derslerine ve staj eğitimine daha fazla ağırlık verilmelidir.

• İstihdam edilebilme yeteneğini etkileyen faktörlerden iletişim becerisinin ve özgüvenin geliştirilebilmesi açısından öğrencilerin kendilerini toplum önünde ifade edebilecekleri seminer derslerine yer verilmeli ve öğrenciler sosyal aktivitelere katılmaları konusunda yönlendirilmelidir.

• Öğrencilere çağın gereklerine uygun ve güncel bir bilgisayar eğitimi verilmeli ve teknolojik gelişmeleri daha yakından takip etmeleri sağlanmalıdır.

• Öğrencilere, mezun olduklarında çalışacakları alan göz önünde bulundurularak buna uygun daha iyi bir yabancı dil eğitimi sağlanmalıdır.

KAYNAKLAR

Adem, M. (1983), “İstihdam İş – Eğitim Planlaması”, Ankara Ünivesitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.16, S. 1, s. 497-509.

Alkan, C. (1972), “Bir Gelişim Süreci Olarak Mesleki-Teknik Eğitim”, Ankara Ünivesitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 1, s. 209-219.

Erk, N. (2005), “Üniversite-Sanayi İşbirliği, İstihdam Edilebilirlik ve Bologna Süreci”, Bologna Türkiye Projesi (2004-05) Değerlendirme Toplantısı, http://www.bologna.gov.tr/documents/files/NErk.pps#256.

Gürdal, D. (2008), “Genel ve Teknik İletişim”, Murathan Yayınevi

Kavak, Yüksel, “Eğitim, İstihdam ve İşsizlik İlişkileri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s.21-26.

Kurnaz, I. (2007), “İstihdam Edilebilirliğin Önemi Açısından Eğitim-İstihdam İlişkisi ev Ankara Bölgesi İmalat Sanayi Uygulaması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Savaş, A.F. (2007), “Meslek Yüksek (Önlisans) Okullarında Yeniden Yapılanma ve

Üniversite - Sanayi İşbirliğine Yönelik Yönetsel Yaklaşımlar” III. Meslek Yüksekokulular Müdürler Toplantısı, Adana.

Tokgöz, O. (1975). “Türkiye’de Mesleki Eğitim Yapan Okullarda Mesleki Eğitim. ve Stajın Önemi”, 2. Türk Basın Kurultayına Sunulacak Tebliğler, Ankara, s. 114-124.