Otopsi ve Hekim

(1)

Adli Tıp Dergisi 2008; 22(2): 36-38

ADLİ TIP DERGİSİ Journal of Forensic Medicine

(2)

ADLÎ-TIBBÎ EKSPERTİZ YIL 1955, SAYI 3, SAYFA 18-19

O T O P S İ

ve

H E K İ M

Op. Dr. Sırrı ALIÇLI

Adlî Tıp Meclisi Âzası

Otopsinin hak ve hakikati meydana koyma bakımından kıymet ve ehemmiyeti üzerinde durmayarak sadece şu hususa işaret ederek geçelim ki: Ancak bu yol ile tıp, adalet alanına projektörlerini çevirir ve karanlıkları aydınlatabilir. Bu itibarla otopsi yapan hekim, ölünün karşısında arayacağı özellikleri değil, bulacağı hususiyetlerin sentezini yapmasını bilecektir.

Göğsünden yaralanmış bir yaralı kısa veya uzun bir zaman sonra ölebilir ve yaralının ağzından. kanlı köpükler, hatta yaradan da kan gelmiş olabilir. Ayrıca da otopside göğüs boşluğunda oldukça fazla gibi görünen birikmiş kan da bulunabilir. Bütün bunlara bakarak yaralının akciğer yaralanmasına bağlı iç kanamadan öldüğü hakkında bir hüküm vermekte acele etmemek 1ımdır. Çünkü: Evvela kan dolaşım sistemi dışına çıkan kan şahsı öldürebilecek miktarda mıdır? Sualini kendi kendimize soracağız ve normal yapılı bir adult’un 1500 gram kan ziyaına tahammül edebileceğini de hatırlayacağız. Bu suale vereceğimiz cevabın bir şahsın ne miktar kan kaybettiği-takdirde ölebileceğine ait bilgiye istinat etmesi icap ettiği kadar, ayrıca ve oldukça ehemmiyetli olarak şahsın yapı hususiyeti, mukavemet derecesi, diğer organlarının durumu ruhi ve asabi bünyesi (bu husus hakkında ölünün yakın muhitinden malumat toplanabilir), hele endokrin bezlerinin manzarası... gibi esaslı konular üzerinde de durmağa çalışmak icabettiğini hatırlayarak iç organların makroskopik ve mümkün olan hallerde mikroskopik durumlarının tetkikinin zaruri bulunduğu neticesine varmak lzımdır.

Malûmdur ki meseli: Bir taraf Toraks boşluğunda mebzul kan bulunan her vak’a ölümle neticelenmiyor. Kan miktarının büyük önemi olmakla beraber mediasten itilme derecesinin ve böylece kalb ve buna gelen ve giden damarların normal vaziyetlerinin değişmesi işi de burada önemli rol oynar. Bundan başka hava ambolisi dediğimiz ihtilâtı da gözönünde tutmak icabeder. Akciğeri yaralanan bir şahısta kanama ile birlikte hemen veya gecikmiş olarak bir hava ambolisi, hatta muahhar ölümlerde bir koagulum’un deveran yolu ile dimağa veya koroner’lere giderek amboli yapmak suretiyle ölümü intaç edebileceğini de düşünmek lâzımdır. Burada şöyle bir sual hatıra gerebilir: Kurşun veya bıçak yarası ile akciğer yaralandıktan sonra kan kaybı veyahut ayni fiili müessire bağlı her hangi bir ambolinin sebebiyet vereceği ölümün, ceza bakımından bir, farkı var mı-.. Belki de yoktur, fakat unutmayacağız ki hekim, bir cezacı değildi ve hekim kanunun bu konuya ait telkinlerle de mukayyet değildir Hekim, adalet cihazının kendine teslim ettiği vak’anın tıp prensipleri çerçevesi dahilinde izahını yapmakla mükelleftir Yapılan bu izahtan gerekli kanuni istintaçlar adalet mekanizması tarafından çıkarılır Binaenaleyh hekime düşen vazife hakikat yolunda adaleti tenvirdir, Hekim bu vazifesini yaptıktan sonra adalet, tenvir edilen yolda isterse koşarak yürür, isterse teenni ile yavaş yavaş gider ve hatta

(3)

isterse oturur ve etrafını tetkik ile iktifa eder Hekimliğin ilme dayanan bir san’at tarafı, adaletin kanuna dayanan sosyal bir hak tarafı olduğum asla unutmamalıyız

Kaza Traumalarında beyin içi veya beyin dişi kanamalardan mutevellid ölüm teşhisi koyarken daha çok objektif olmak lazımdır Çünkü Traumaya bağlı kafatası traumalarında ölüm, eğer hayati merkezlerin zedelenmesi veya tahribinden ileri gelmiyorsa, yaralının kan kaybetmesinden değil, beynin tazyik altında kalmasından mutevellittir Beynin tazyike karşı olan tahammülü ise tahminimizden fazladır. Ancak şu var ki; kanama ani olur ve kafatası içi tazyiki de ani olarak artarsa bu takdirde beyin bu ani hâdiseye derhal intibak etmiş olabilir. Sızıntı halinde devan eden uzun kanamaların tazyikine beyin pek çok defalar görüldüğü gibi mükemmelen mukavemet eder. Kapalı traumalarda başka hiç bir belirti görülmediği halde ventricul içi kanama sebebi ile blovage ventriculaire neticesi de ölüm olabilir. Hele bazı Commotio hallerinde beyinde görünürde hiç bir şey bulunmadığı halde beyin nesci içinde gayet küçük kanama mihraklarının teşekkül edebileceği de malumdur. Bütün bunları izaha çalışırken yaralanma ile ölüm arasında geçen müddetin fevkalade kıymetli olacağını da bilmek ve bunları raporlarda kayıt ve tespit etmek yerinde olur.

Direkt olarak yaralanma neticesi olmayıp da ölüde mevcut eski bir hastalığın yarattığı mukavemetsizlik veyahut traumanın seyirini ve tesirini kolaylaştıracak başka bir hastalığın mevcut olabileceğini de kaydetmek doğru olacaktır.

Daha da ilavesi mümkün olan hususiyetleri de gözönünde tutarak hekimin, ölüm sebebini tayin etmesi istenildiği hallerde otopsi’yi klasik tabiriyle vücudun üç boşluğunu açmak ve tetkik etmek suretiyle yapması lazımdır ki adaletin tıptan beklediği de budur. PartieI dediğimiz ve sadece yaranın ve civarının tetkiki ile, pek az vak’alar müstesna olmak üzere, ölüm sebebini tayine kalkışmak doğru değildir. Bazı materiel imkansızlıkları hallerinde hekime telkin edilse dahi hekim, buna asla yanaşmamalıdır. Esasen Ceza Muhakemeleri Usulü kanununun 71. maddesi de (otopsi, ölünün hali müsait oldukça mutlaka, baş, göğüs ve karnın açılması) suretiyle yapılmasını istemektedir

Hekimin bütün bu önemli işleri yerine getirebilmesi için gerekli malzeme ile mücehhez bulunmasının da şart olacağı ve bunlar olmadıkça beklenen berrak ve aydın bir sentezin yapılamayacağı unutulmamalıdır.