ASSESSMENT OF BODILY INJURY CAUSED BY ASSAULT AND BATTERY

Ulkemizde

ve

Diin

yada

Degerlendirilmesi

Ozkara E, Ansoy Y, Karaku~ A, Yemi§<rigil A *

• Dokuz Eyliil Uni\'ersitesi TIp

Fak!lltesi Adli TIp

Anahilim Dal!.

Ozet

TCY' nzn 456. Maddesinin uygulamasznda etkili eylem sonueu ki§ilerde olu§an zara-nn dereeesinin saptanmasl on em ta§lmaktadlr. Hekim adli rapor diizenlerken tlhhi ter-minolojiden I,;ok yasada helirtilen "mutad i§tigalden kalma, hayati tehlikeye maruz kal -ma. uzuv zaa/i, vh" gihi tanzmlamalardan hangisini ya da hangilerini kullanacagzna ka-rar vermek durumundadlr. Ancak hastanzn durumu genellikle yasadaki tanzmlamalara veya kalzplara uymadlgzndan hu de,~erlendirme hem hekimleri hem de adli makamlan slklntlya sokmaktadlr.

9alz§mamlzda Tiirk Ceza Yasasl' nzn 456. Maddesinin Almanya, Avusturya ve italya ha~ta olmak iizere diger iilkelerdeki e§de,~erleri incelenerek olgu ornekleriyle aralann-daki henzerlik ve farklzlzklar ortaya konulmu§tur. Bu ~'alz§ma iilkemiz ko~ullan goz6niine alznarak hastalara, hekirnlere ve adli makamlara en uygun diizenlemelerin yapzlahilmesi i(;in gerekli verilerin ortaya konmasl arnaclyla yapdacak kapsamlt ara§tlrmalann on ba-samagl niteli,~indedir.

Anahtar Kelimeler: Etkili eylem, medikolegal de,~erlendirme, yasa.

Assesment of bodily injury caused by assault and battery Summary

In cOl!f'orming penal code of456 in Turkish Criminal Law, it is important to estimate the degree of hodily injury caused hy assault and hattery. In writing forensic report the doctor decides with the terminology in the law "not to do daily activity, threatment olli-fe, limb disjimction" than deciding medical terminology hut the situation of the patient

usually does not cOl!f'orm with the terminology andj'orms in the penal code 456 and this makes prohlem to doctors andj'orensic medicine authorities.

In our study, we compare penal code ol456 in Turkish Criminal Law with other countries' criminal laws (ahout assault and battery) especially Germany, Austria, Italy with sample cases. This study is a beginning step jar making more suitable order to doc-tors andf'orensic medicine authorities.

Key Words: Assault, medicolegal aspect, law.

Giri~ ve Ama~

Ki~ilere kar~l yapIlan etkili eylemler Ulkemizde TCY. 456. Madde kapsammda de-gerlendirilerek magdurun saghgmdaki bozulmaya bagh olarak hekimin verdigi adli rapo-ra dayanarapo-rak samk cezalandmlmaktadlf. Ancak hastamn veya magdurun saghgmdaki bozulmaYI hekim ah§lk oldugu ve kullana geldigi tJbbi terminolojiye gore degil yasada belirtilen ve uygulanmasl klsmen zor olan terminolojiyi kullanmak durumundadlr. TIp Adli TIp Derg., CiIt 15, Say, 3, Yl12001, SaYla 25-29

Ozkara E, Ycmi~<;:igil A

mesleginin gene I farkhhklan olan bu bir

~ok g[j~liigii de getirmektedir. Omegin tIbbi §ifa ya da iyile§me suresini kolayea belirle-yebilen hekim, mutad i§tigale engel siireyi ozellikle politravmaiI olgularda rasyonel ola-rak belirtmede zorlanmaktadlr. Hayati tehlike; ~ehrede sabit eser, uzuv zaafl-UZUV kaybl gibi kararlarda da her ne Kadar i.ilkemizdeki uygulama ornekleri ve bu konuda geli§tiril-mi§ listeler bulunsa da buna benzer gii~liikler ya§anmaktadlf. Aynea uygulanmakta olan (onerilen) listelerin bi:. i<;:crmemesi ve ozellikle yctersiz kalmasl si:iz konusuduL belli ve dar kahplara

uyguJamada bazl yoktur hasta vardlr"

Bu ~ah§manm amaci da nasll degerlendirildigini la§llrmaktlr.

Gere~ ve Y ontem

mesleginin temel doktrinlerinden

a~lktlr( 1-6).

diinya-son lieu viieutta olu§an zarann

ve U1kemizdeki uygulamaYi Ulkderle

kar§l-Ulkemizde ki§iIere kar§1 uygulanan etki!i eylemlerin degerlendirilmesinde kullamlan TCY. 456. Maddesi ve Almanya, Avusturya, [svi~re gibi Avrupa iilkeleriyle ABD'de bu eylemlerin degeriencHrildig:

mlan "hayati tehlike":

Sl" gibi parametrelerin

farkhhklar ortaya konuidu.

Bulgular

ineelendi. Bizim kalma", "~ehrede sabit yasalarmdaki kar§lhklan

kulla-ve

inceledigimiz iilkelerden Avusturya, Almanya ve isvi~re'de kullamlan etkili eylemle ilgili yasalar i~tihat kararlanyla birlikte bizdeki 456. Maddeyle kar§lla§tmldl. Benzer du-rumdaki diger ii1kelerin yasalan ise yalmzca slradl§1 ozellikleri varsa belirtildi.

Tablol. 456. Madded" sabit eser, uzuv zaafl,

Dike Tiirkiye Almanya Avusturya isvi~re Portekiz A.B.D. + (Alabama)

+:Tam kar§lhgm olmasl. +*:Benzer kar§lhgmm olmasl. -:Kar§lhgm olmarnaSL

layati tehlike, mutad kavramlanmn kar§lhklann!!1 <;ehrede sabit eser +

*

Dike DermanSlzhk Kotiiriimliik Goze ~arpan i~ giirme Kahel ~ekil

~irkinlik yetenegi kaybl bozuklugu

Almanya + + Avusturya + + isvic;re + + Portekiz + + A.B.D. + (Alabama)

Tablo3. 456. Maddede olup diger iilkelerin yasalannda sozii edilmeyen kavramlar:

Dike AkIl hastahgl Konu~ma Erken doguma Dii~iigii yol

olu~turma bozuklugu yol a~ma a~ma

Almanya + + - -Avusturya - ₊ - -isvic;re +

-

Alman Ceza Yasasl'mn 223. ve 224. Maddeleri etkili eyleme bizdeki 456. maddeye

olduk<;:a benzer bir §ekilde yakla§arak yaralanmamn aglriIgml belirten hayati tehlike, saghgm ihlali, organ veya duyu kaybl gibi parametrelerin varhglyla olguyu

degerlendir-mektedir. Samga verilecek ceza 1 Ylila 5 Yll arasmdadlr. Yasamn uygulanmasmda ve

yo-rumlanmasmda baZl tartl§malar vardlr. Ozellikle 224.madde belirtilen onemli organ kav-rammda bir grup hukuk<;:u burada meslek gibi ki§isel ozelliklerin gozoniine almmasml

(Kemancmm ba§parmagmm onemli, sekreterin ba§parmagmm ise onemsiz organ

oldu-gunu) savunmakta buna kar§l <;:lkanlar ise meslegin degil viicuttaki i§levin onemli ol

du-gunu belirtmektedir. imparatorluk Mahkemesinin bir karannda ba§parmagm onemli or-gan oldugu, ser<;:e parmagmm onemli organ olmadlgl belirtilmi§tir.

Aynca estetik yonden olu§an kusurlarda viicudun ilk bakl§ta goriinmeyen (karIn, ba-cak gibi)yerlerinde olsa bile onemli olarak kabul edilmektedir(7).

Avusturya Ceza Yasasl'mn 83, 84 ve 85. maddeleri etkili eylem sonucunda olu§an

zararlanmaYl basit, aglr ve <;:ok aglr olarak sli11fiandlrmakta ve yukanda (Tablol,2,3)da

belirtilen parametrelerle degerlendirmektedir. Burada bir etkili eylemin aglr saYll abilme-si i<;:in saghgl ihlalin veya i§ gorme yeteneginin 24 giinden fazla engellenmi§ olmasl ge-rekmektedir. Ki§i i§siz ise veya hayat kadmhgl gibi yasadl§1 faaliyet gosteriyorsa bu du-rumdakiler i§ gorme yetenegi kaybl a<;:lsmdan degerlendirilmemektedir. Ancak ogrenci veya ev hammmm aktivitelerinin slmrlanmas) i§ gorme kaybl olarak kabul edilmektedir.

Goze <;:arpan <;:irkinlige yol a<;:ma, kotiiriimle§me, konu§ma, gorme, iireme yeteneginin

onemli ol<;:iide kaybl, aglr bir aCl olu§turma ise daha aglr durumlara ornektir ve samgm 27

Ozkara E, Ansoy Y, Karaku~ A, Yemi§c;:igil A

hapis cezasl 6 ay - 5 yiI arasmda degi§mektedir. Goze trarpan trirkinlik olarak yiiz, boyun ve kollardaki kahcI lezyonlar nitelendirilmektedir(8).

isvitrre Ceza Yasasl'nm 122 ve 123. maddelerinde etkili eylemler basit ve aglr olarak iki bOliimde incelenmekte, basit eylemlerde §ikayet iizerine kovu§turma yapilmaktadlr. Aglr etkili eylemlerin sonucunda geli§en hayati tehlike, akil hastahgl, organ zaafl gibi tablolann goriilmesi halinde samga SUtrun olu§ ko§ullan da gozoniine almarak 10 ylla ka-dar hapis cezasl verilebilmektedir. Portekiz'de ise yine isvitrre'ye benzer §ekilde olu§an zarara gore samga 2-10 yil arasmda ceza verilmektedir(9).

Amerika Birle§ik Devletleri'nin Alabama Eyaleti yasalanna gore etkili eylem sonucu viicutta olu§an zararlan iitr derecedc degerlendim1ektcdir. 1. dereceden saldm t ammla-masmda oliimciil silah veya aletlerle olu§turulan ciddi fiziksel zararlar, oliim tehlikesi, kahcI sekeller gibi parametreler degerlendirilmekte, 2.dereceden saldm tammlanmasmda fiziksel yaralanmalar ve devlet gorevlilerine saldmlar ele ahnmakta, 3. dereceden saldm tammlamasl ise daha hafif olan fiziksel yaralanmalan ve taksirle olu§an durumlan belirt-mektedir. Etkili eylem sonucu olu§an zararlar Yunanistan'da ceza yasasmm 309-31 J. maddelerinde, italya'da 582 ve 583. maddelerde, ispanya'da 147. Portekiz'de ise 144. maddede ele ahnml§tlr(9, 10).

TartI§ma ve Sonul;

Etkili eylem sonucunda ki§inin saghgmdaki bozulmaYI hassas bir bitrimde belirlemek gertrekten zordur. Aynca bu bozulmanm belli parametrelerIe belirtilmesinin de buna uy-gun olmayan bir trok olguda ek bazl sorunlar trlkardlgl bilinmektedir. Etkili ey\eme ve bunun sonucundaki zararlanmaya matematiksel bakarak bir eylem sonucunda viicuttaki zaran mutlak kesinlikte ifade etmek olaym yasal degeriendirilmesi atrlsmdan uygun 01-makla birlikte tip biliminin trok yonlii yakla§lml atrlsmdan sakmcahdlr. <;iinkii tlpta has-tahgm birbiriyle iIi§kiIi bir trok boyutu trok faktorlii olarak ele almarak ara§tmlmaktadlf.

Aynca bir trok etkili eylem de yalmzca bir mekanizmayla viicutta zarar olu§turmamakta olduktra karma§lk etkilerle saghgl bozmaktadlf. Bir ba§ka deyi§le "Hitrbir SUtr deneysel ko§ullarda olu§mamaktadlr." ve buna etki eden bir trok faktorii de itrermektedir. Ancak yukanda belirtilen bu zorluklar olgulann nesnel oltriitlerle degerlendirilmesi gerektigi gertregini degi§tirmemektedir. Bu nedenle hekim hem tiP biliminin trok yonlii ve analitik dii§iinme sistemini hem de hukuk biliminin olaYI kesin bazl parametrelere indirgeyerek inceleme yontemini biriikte kullanarak en dogru sonuca ula§mak durumundadlf (11,12).

inceledigimiz iilkelerde etkili eylemin degerlendirilmesi klsmen bizim yasalanmlza benzemektedir. Ozellikle hayati tehlike, mutad i§tigale engel olma, sagligm ihlali, trehre-de sabit eser, uzuv zaafl, akil hastahgl olu§turma gibi parametrelerin trogunlukla diger iil-kelerce de benimsendigi anla§ilmaktadlr(2,3,7-9). Bunun nedeninin bizim yasamlZln da Avrupa orijinli olmasl ve yillarca pek degi§iklik yapilmakslzm uygulanmasl oldugunu clii§iinmekteyiz.

Etkili eylemin viicuttaki sonutrlarmm degcrlendirilmesinde tlpkl iilkemizdeki gibi in-celedigimiz iilkelerde de yasalann degi§ik yorumlanmasl sozkonusudur. Bu durum ilk bakl§ta bir treli§ki gibi goriinse de yasalann degi§en ko§ullara gore degi§tirilmesinin

zor-lugu ve hazlflaDl§mda bir trok noktanm yoruma atrlk blrakilmasl nedeniyle yiiksek m ah-kemelerce giiniin ko§ullanna gore yorumlanmasma da olanak vermektedir. Olkemizde

olmasl diger iilkelerin ceza yasalannm da benzer tarihlerde yiirUrliige girmi§ olmasl bu degi§ikliklerin slkhkla yapilamadigmm aylk bir gostergesidir(2,3,7,8).

Adli TIp Kurumu ve Universitelerde gorev yapan adli tiP uzmanlan iilkemizde etkili eylem sonucu ki§ilerde olu§an zarann degerlendirilmesinde kullamlan 456. Maddeyi uy-gulamadaki sorunlan da gozoniine alarak zaman kaybetmeden geni§ bir katlhmla t artl§-mah ve sorunlara yoziim onerileri haZirlayarak iilkemiz ko§ullanna en uygun yasal ve yapisal prosediiriin olu§turulmasl iyin yaba gostermelidir.

*Te§ekkiir: Katkilan nedeniyle Dokuz Eyliil Oniversitesi Hukuk FakUltesi Ceza

Hu-kuku Anabilim Dah ogretim Uyesi Y.Doy.Dr. Mustafa Ruhan'a te§ekkiir ederiz.

Kaynaklar

1. Ozel C. i<;;tihath Tiirk Ceza Kanunu. l. BaskI. istanbul: Arion Yaymevi, 1995: 467-473. 2. Kanun Metinleri Serisi. Anayasa-TCK-CMUK-ciK-TMK. 2.bask!.

Ankara: Se<;;kin Yaymevi, 1998: 231-232.

3. Centel N. Tiirk Ceza Kanunu-Ceza Muhakemeleri Usulii Kanunu. 3. BaskI. istanbul: Beta Baslm Yaym, 1997: 158-159.

4. Polat 0, inamci MA, Ahoy E. Adli TIp Ders Kitabl. I. Bask!.

istanbul: Nobel TIp Kitabevleri, 1997: 83-93.

S. Soysal Z, <;:akalir C (editorler). Adli TIp Cilt I. I. Ba~ki. istanbul: CerrahpU§a Tip Fak. Yaymlan, 1999:459-475.

6. Polat O. Adli TIp. l.bask!. istanbul: Der Yaymlan, 2000:57-60. 7. Bertel C, Schwaighofer K. Osterreichisches Strafrecht Besonderer

Teil I. 4. Neubearbeitete Auflage. Austria: SpringerWienNewYork, 1995: 25-37. 8. Schonke A, Schroder H. Strafgesetzbuch (Kommentar). 22. Neubearbeitete Auflage.

Miinchen: C.H.Beck'sche Verlagsbuchhandlung, 1985: 126-127.

9. http://www.admin.ch/ch/d/sr/c311_0.htrnl (15.04.2001)

10. http://www.legislature.state.a1.us/codeofAlabama/1975/13A-6-20.htm (15.04.2001) 11. Knight B. (<;:eviri Editorii: Nur Birgen) Simpson Adli TIp. l. Baskl.

istanbul: Bilimsel ve Teknik Yaymlarl <;:eviri Vakfl, 1995:171-179. 12. Knight B. Forensic Pathology. 1st Ed. London: E Arnold, 1991; 444-473.