*)átartéuí(M
"77-
$>0
)& ! u
II. M u s t a f a
i l e III.
A h m e t
g i b i iki ünl ü
• •
p a d i ş a h ı n a n a l a r ı o l a n G ü l n û ş U m m e t u l l a h
H a t u n a d ı n ı t a ş ı y a n
ÜSKÜDAR
VA
«Hayâl Şehir» Üsküdar'ı, hemen is kelesi civarında birbirinden güzel üç cami süsler. Bunlardan ikisini; denizin kenarındaki Şemsipaşa ca mii ile iskelenin tam karşısındaki Mihrimah Sultan camii'ni geçen sa yılarımızda tanıtmıştık. Ortasında
de şâir Taib'in bir kasidesi yer al maktadır:
Mahallinde yapıldı Valide Sultanın asarı Güzide beyti taat İlâhî mabedi zîba (1122)
Mermer ve çini işçiliğinin en güzel örnekleriyle müzeyyen olan camiin minber ve mihrâbı da taş işçiliği sanatımızın en güzel örneklerinden birini gözler önüne sermektedir, özellikle mihrâbın üzerindeki şekil
ler, hemen hiçbir yerde görülmeyen güzelliktedir.
Mermer ayaklar üzerine oturtulmuş revâklarla süslü bulunan iç avlunun ortasındaki sebil de Türk taş oy macılığı sanatının bir şaheseri ola rak nefis bir biblo hâlinde gönülle ri okşamaktadır. Sekiz köşeli olan bu sebilin üzeri de şık bir kubbe ile kaplıdır.
Camiin çifte şerefeli iki minaresi vardır. Bu minarelerin inceliği de Üsküdar Yeni Valide Camimin ne fis siluetine ayrı bir güzellik kat maktadır.
Gülnûş Ümmetullah Valide Sultan, adını ebedileştiren bu nefis camii inşa ettirirken yanına güzel bir çeş me, bir imâret, bir sıbyan mektebi ilâvesini de ihmâl etmemiş, böyle likle çok güzel bir manzume ortaya çıkmıştır.
Koyu yeşil, kiremidi ve sarı renkle rin hâkim olduğu çinilerle süslü bu lunan Valide Camimin Hünkâr mah fili de ayrı bir mimarî ve sanat gü zelliğini haizdir.
IV. Mehmet’in kadını ve II. Musta fa ile III. Ahmet gibi iki ünlü padi şahın da anaları olan Gülnûş Üm metullah Hâtûn adını taşıyan bu ne fis camiin önündeki açık türbede medfun bulunmaktadır. Bu türbe, ünlü bir padişahın eşi, iki ünlü pa dişahın anası ve Yeni Valide Camii gibi bir sanat şaheserinin kurucusu olan Gülnûş Ümmetullah Hâtun'un büyük tevazuunun bir nişânesidir... III. Ahmet çeşmesi gibi bir sanat
şaheserini bulunduran bu emsalsiz üçgenin üst ucunu Yeni Valide Ca mii teşkil eder.
IV. Sultan Mehmet'in kadınlarından Gülnûş Ümmetullah Hâtûn, oğlu III. Ahmet'in hükümdarlığı sırasın da, Üsküdar çarşısının hemen için de «Valide Camii» adıyla anılacak bu nefis camii inşa ettirdiğinde tak vimler 1710 yılını gösteriyordu. Beş ayrı kapıdan girilen büyük bir avlunun içinde inşa olunan cami büyük bir tek kubbe ile örtülü bu lunmaktadır. Yanlarda bulunan dört yarım kubbe de bu ana kubbeyi desteklemektedir. Bu kubbeler dört fil ayağının üzerine oturtulmuş olup camiin iki yanından kıblesine ka dar mermer şebeke kenarlı mahfil ler sarkmaktadır. Istelâktit başlıklı mermer sütunlar üzerine oturtul muş bulunan bu yan mahfillerin üzerleri de kubbelidir.
Camiin kıble kapısı Türk mermer işçiliğinin bir şaheseri olup
üzerin-24
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği tah a Toros Arşivi
