Acemhöyük Gümüş Hazinesi

(1)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~

HAZ~NES~~

ALIYE ÖZTAN

Acemhöyük'te son y~llarda yap~lan kaz~lar Hatipler Saray~'n~n bat~s~ndaki kuzeybat~~ açmas~nda yo~unla.~t~nlm~~ur. Bu alanda, Assur Ticaret Kolonileri Ça~~'na ait özel evler bulunmaktad~r. 1992 y~l~nda bu açmada saraylarla ça~-da~~ olan III. kata ait yap~lar~n bir k~sm~~ aç~~a ç~kar~lm~~t~r.

Bunlardan 1991-1993 y~llar~~ aras~nda kaz~lan 8 odal~~ büyük evin kuzey-do~u biti~i~inde yer alan bir yap~, V-Y/28-29 plankarelerini kaplamaktad~r.

~ki odal~~ ve avlulu olan bu konut, korunan lus~mlanna göre en az 7.90 x 7.50

m. boyutlanndad~r (Plan 1). Her iki odan~n kuzeydo~u duvarlar~~ ile bölme duvarlar~n~n bir k~sm~nda ancak temeldeki ilk s~ra kerpiçler korunabilmi~tir. Yap~n~n kuzeydo~u kenar~~ boyunca uzanan avluy~l kapatan duvar~~ ise belir-lenememi~tir. Bunun nedeni Ye~ilova Kasabas~' n~n iki mahallesini birbirine ba~layan yolun alt~nda kalan bu lusm~n, yolun düzeltilmesi s~ras~nda tahrip edilmesidir. Bat~~ kö~esi ve kuzeybat~~ duvar~n~n yans~~ hariç yap~da ta~~ temel kullan~lmam~~t~r. Bu ta~lar da bat~ya do~ru alçalan höyü~ün e~imine kar~~~ yap~p desteklemek için bir önlem olarak konulmu~tur. Yap~da duvar kal~n-l~klan 45-75 cm. aras~nda de~i~mektedir. Avludan 70 cm.'lik bir kap~~ aç~kl~~~~ ile girilen büyük odada çok say~da seramik ele geçmi~tir. Büyük odan~n bat~-s~ndaki küçük odada da taban üstünde baz~~ kaplara raslanm~~t~r'.

Küçük odan~n s~k~~t~r~lm~~~ toprak taban~~ alt~nda ele geçen yonca a~~zl~~ bir testi içindeki buluntular bu makalenin konusunu olu~turmaktad~r2. Testinin içine tamam~~ gümü~ten yap~lm~~~ e~yalar konulmu~tur. Büyük k~sm~~ korozyona u~ram~~~ olan gümü~ler birbirine iyice kaynam~~, testinin içine ya-p~~arak onu çatlatm~~urs.

1 G~ztan A. "1991 Y~l~~ Acemhöyük Kaz~lan" XIV. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I. Ankara (1993), 283, Res. 5.

2 _{öztan A. "1992 Y~h Ace~nhöyük Kaz~lan" XV. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I. Ankara (1994),}

247, Res. 8.

3 _{Buluntu Anadolu Medeniyetleri Müzesi Laboratuvan'nda Kimya Mühendisi Say~n Latif}

Özen taraf~ndan titiz bir ~ekilde aç~lm~~, Sinem Tazegill ile birlikte temizlenmi~~ ve konserveasyonlan yap~lm~~t~r. C~ztan A- özen L - Tazegül S., "Acemhöyük'ten Bir Grup Gümü~~ Eser" 1992 Y~h Anadolu Medeniyetkri Müzesi Konferanslar'. Ankara (1993), 146-149.

(2)

234 ALIYE ÖZTAN

Bir çe~it kasa olarak kullan~lm~~~ olan yonca a~~zh testi (Lev. I, 1; Çiz. 1; Kat. No. 1) teknik özellikleri ve bas~k formu ile Acemhöyük'te III. katta bu-lunmu~~ olan di~er yerel seramiklerinden farks~zd~r. Testinin boynu hizas~na kadar doldurulmu~~ 210 parça gümü~~ eserin toplam a~~rl~~~~ 1.804 kg.d~r. Bu da yakla~~k olarak 216.48 ~ekel ya da 3 mana + 36.48 ~ekele e~de~erdir. Bu, gümü~lerin bulunduklar~~ durumdaki toplam a~~rl~~nd~r. Yaz~n~n sonunda, katalog k~sm~nda ise her parçan~n temizlenmeden önceki a~~rl~klar~~ veril-mi~tir. Bugün bütün parçalarda mevcut olan biraz nolcsanl~k korozyonon temizli~i s~ras~ndaki kapptan kaynaklanmaktad~r. Testi içindeki eserler süs e~yalar~, kap ve parçalar~~ ile ingodar olarak üç grupta toplanmaktad~r.

A- SÜS E~YALARI

Gruptald süs e~yalar~~ i~ne, saç halkas~, küpe parçalar~~ ve halkalard~r. i~ne: (Lev. I, 2; Çiz. 2; Kat. No. 2) Ayr~~ parça halinde yap~lm~~~ olan bask~~ küre biçimli, alt~~ dilimli ba~~~ gövdeye sonradan geçirilmi~tir. Büyük olas~l~kla kab~n içine konuldu~u s~rada katlanm~~ur.

Bu tip i~nelerin Anadolu'da Eski Tunç Ça~~ndan itibaren görülmeye ba~lad~~~, Assur Ticaret Kolonileri Ça~~nda ve onu takib eden Hitit dönem-lerinde de kullan~lmaya devam edildi~i bilinmektedir4. Acemhöy~lk'te de ayn~~ formdaki gümü~~ ve tunçtan yap~lm~~~ i~neler hem yap~larda hem de me-zarlarda ele geçmektedir.

Saç Halkas~: (Lev. I, 3; Çiz. 3; Kat. No. 3) Spiral olarak da nitelendiri-len ve süs e~yalar~~ aras~nda yer alan saç halkalarmdan grup içinde bir tek ör-

4 Osten H. H. von der, The Alishar Hüyük, Seasons of 1930-32. Part II. Chicago (1937), 253, F~g. 282; Ko~ay H. Z, Türk Tarih Kurumu Taraf~ndan Yap~lan Alaca Höyük Kaz~s~~ 1937-1939 dala Çal~~malara ve Ke~iflere ait Ilk Rapor. Ankara (1951), 149-150, Lev. CXII, F~g. 6; (»güç T., "Kültepe Hafriyan 1954 Ib Kan Eserleri" Belleten XIX/73 (1955), 59, F~g. 87, 91; Mellink MJ., A Hittite Cemetery at Gordion. Philadelphia (1956), 32, Pis. 18 m, n, 19 n, o; Ko~ay H.Z - Akok M., Türk Tarih Kurumu Taraf~ndan Yap~lan Alaca Höyük Kaz~s~~ 1940-1948 deki Çal~~malara ve Ke~iflere ait ~lk Rapor. Ankara (1966). 1..". 123; Boehmer R. M., Die Kleinfunde von Bo~azköy, Bo~azköy- Hatt~na VII, Berlin 1972, 80, Abb. 33, Taf. XVII; Emre K., Yanarlar. Afyon Yöresinde Bir Hitit Mezarl~~~, Ankara (1978), 35, 47, F~g. 119, Lev. XL, 5c; Bilgi 8., "Metal Objects form lkiztepe- Turkey" Beitr'age zur Allgemeinen und Vergleichende Arch'aologie, Band 6 (1984), 58, Fig. 16, 202-204; özgliç T., Kültepe-Kani~~ II. Eski Yak~ndo~u'nun Ticaret Merkezinde Yeni Ara~t~rmalar. Ankara (1986), 31, 68. Lev. 70, 12-13, 16, Lev. 125, 14, 17-19; Gürkan G.- Seeher J., "Die Frühebronzezeitliche Nekropole von Kikükh6 "yük bel Bozhilyilk" ~«. Mitt. 41 (1991), 90, Abb. 23, 15-19.

(3)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NESI 235 nek bulunmaktad~r. Bir bölümü oval, di~er k~s~mlan yuvarlak kesitli olan dö-vülerek yap~lm~~~ bir telin katlanmas~~ ile yap~lm~~t~r.

De~i~ik metallerden yap~lm~~~ ve çe~itli tipleri olan saç halkalar~~ Anadolu'da Eski Tunç Ça~~'ndan itibaren kullan~lm~~lar, ya~amlar~n~~ Assur Ticaret Kolonileri Ça~~ nda da sürdürmü~lerdir5. Mezopotamya'da ise Er Hanedanlar Devri'nden beri görülmektedirler6.

Küpeler: Testi içindeki dört küpeden sadece biri tamd~r. Di~er ikisi-nin gövdeleri, biriikisi-nin ise gövdesiikisi-nin yans~~ korunmu~tur. ~ki farkl~~ tipteki kü-pelerden 1. tipe giren ve tam olan~~ (Lev. I, 3; Çiz. 6; Kat. No. 6) halka ~ek-lindeki en basit küpe biçiminde olup ortas~~ hafifçe yass~la~t~nlm~~t~r. 2. tip-teki hilal biçimli küpelerin ise iki farkl~~ ~ekilde yap~ld~klan anla~~lmaktad~r. Bunlardan ikisi ov-al ~ekilli bir parçan~n dövülerek iki (Lev. I, 3; Çiz. 4; Kat. No. 4) ve üç (Lev. I, 3; Çiz. 7; Kat. No. 7) bombeli olarak çukurla~ur~lmas~~ ile yap~lm~~t~r. Yine hilal biçimli olan ve bir örnekle temsil edilen küpe (Lev. 1, 3; Çiz. 5; Kat. No. 5), ikiye katlanan tek parçan~n orta k~sm~n~n dövülerek yass~la~t~nlmas~~ ve çukurla~ur~lmas~~ ile meydana gelmi~tir. Katlanan k~s~m küpenin küt olan ucunu olu~turmaktad~r. Kula~a geçecek k~sm~~ ise sivridir.

Her iki küpe tipi de di~er süs e~yalar~~ gibi Anadolu'da Eski Tunç Ça~~, Mezopotamya'da Er Hanedanlar Devri'nden beri yayg~n olarak kullan~lm~~-ur7. Anadolu'da Assur Ticaret Kolonileri ve Hitit Devri'nde de bu gelenek sürdürülmü~türs. Hilal biçimli küpelerden yine gümü~ten yap~lm~~~ bir örnek 1982 y~l~nda Acemhöyük'te bulunmu~~ olan toplu buluntu içinde de mevcut-tur9.

Halkalar: ~ki ucu aç~k olarak b~rak~lm~~~ (Lev. II, 1; Çiz. 8; Kat. No. 8), bir ucu di~erinin d~~~na de~ecek biçimde katlanm~~~ (Lev. II, 1-2; Çiz. 9, 11;

5 Schlieman H., Illos. City and Country of the Trojans. London (1880), No. 845-846; Bilgi (supra n.4), 63, Fig. 206; özgik 1986 (supra n.4), 27-28; özgüç T.- Temizer R., "The F_skiyapar Treasure" Aspects of Art and lconography: Anatolia and its Neighbors. Nimet özgüç'e Arma~an. Ankara (1993), 615, Pl. 107, 10-11.

b Maxwell- Hyslop K. R, Western Asiatic Jewellery. London (1971), 5 Fig. 5a.

7 _{Schliemann (supra n. 5), No. 694, 695, 699, 754764; Goldman H., Excavations at Gözlü} Kule, Tarsus II. Princeton 1956, Fig. 435, b; Maxwell-Hyslop (supra n. 6), 62-63. Fig. 33a-b, Pl. 44; e~zgüç-Temizer (supra n. 5), 615, Pl. 107, 1-9, Fig. 5-6.

Ko~ay (supra n. 4), 37 Lev. LXXXVIII, Fig. 4; Boehmer R. M., Die Kleinfunde aus der Unterstadt von Bo~azköy, Grabungskampagnen 1970- 78. Bo_{~azköy- Hattu~a X, Berlin, (1979),} Taf. 25, 3573; (»güç 1986 (supra n. 4), 30 Figs 5-6; Omura S., "1990 Y_{~ l~~ Kaman- Kalehöyük} Kaz~lar~" XIII. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~ !. Ankara (1992), 324, Fig. 9, 7.

9 _{Özgilç N., "Silver and Copper Ingots from Acemhöyük "Beitrage zur Kulturgeschichte} Vorderasiens. Festschrift für Rainer Michael Boehmer, Mainz (1995), Taf. 40.

(4)

236 ALIYE OZTAN

Kat. No. 9, 11) ya da bir ucu bükülmü~~ S ~eklindeki (Lev. II; Çiz. 10; Kat. No. 10) parçalard~r. ~lk üçü (Kat. No. 8-10) Geç Kalkolitik Ça~dan beri bilinen basit halkalardan farks~zd~r. Ancak geni~, kal~n ve daha a~~r olan bir bant

~eklindeki son örne~in (Kat. No. 11) süs e~yas~~ olarak kullan~lmad~~~~

kesin-dir.

B- KAP VE KAP PARÇALAR'

Grubun tama yak~n tek kab~~ (Lev. II, 3; Çiz. 12; Kat. No. 12) ezilmi~~ du-rumdad~r. Ezildi~i s~rada içine do~ru kadanm~~~ yivli kulbu ile tek kulplu bir fincan oldu~u anla~~lmaktad~r. Kat. No. 13-21 deld parçalar ise dövülerek sa-fiha haline getirilmi~~ kaplara ait parçalard~r. Bunlardan biri (Lev. II. 3; Çiz. 13; Kat. No. 13) bir kab~n a~~z kenar~na, di~erleri gövdelere aittir.

Madeni kaplar Anadolu'da Eski Tunç Ça~~~ buluntular~~ aras~nda önemli bir yer tutar. Madeni kaplara kimi zaman zengin süs e~yalar~~ saldanm~~, kimi zaman da çe~idi hazinelerin bir parças~~ olarak mezarlarda ya da evlerin ta-banlar~~ alt~nda bulunmu~lard~r". Assur Ticaret Kolonileri ve Hitit Ça~larmda da de~i~ik metallerden çe~itli biçimlerde kaplar yap~lmaya devam etmi~tir".

G ~NGOTLAR

Farkl~~ form, ölçü ve a~~rl~klarda tam, yar~m ya da kesilmi~, k~nlm~~~ par-çalard~r. Tam ingotlar disk ve oval biçimli olmak üzere iki tiptedir. Ayr~ca kare ya da yuvarlak kesitli çubuk (Lev. VI, 1-2; Çiz. 45-46; Kat. No. 45, 46) I° Ar~k R. O., Türk Tarih Kurumu Taraf~ndan Yap~lan Alaca Höyük Hafriyan, 1935 deki Çal~~malara ve Ke~iflere ait ~lk Rapor, Ankara 1937, CLXIX-CLXXI, CCXXXI, CCXXXV, CCLIX; Lloyd S.-Gökçe N., "Excavations at Polath" An. St. I (1951), 61, Fig. 14, 14; Ko~ay 1951 (supra n. 4), Pl. LV, 1, CXXXI-CXXXIII, CXLVII, CLXV, CLXXV-CLXXIX, CXCVI, CCIV; Temizer R., "Kayap~nar Höyü~il Buluntulan" Belleten XVIII/71 (1954), 325-326, Fig, 15-16; (»güç T.-Akok M., Horoztepe, Eski Tunç Devri Mezarh~~~ ve iskan Yeri. Ankara 1958, 943, Lev. IV-VI, XIX, 6-7; Ozgüç T., "Çorum Çevresinde Bulunan Eski Tunç Ça~~~ Eserleri" Belleten XLIV/175 (1980), 463-464, Lev. X, XI, 2; Gürkan - Seeher (supra n. 4), 88, Abb. 21; C~zgik-Temizer (supra n. 5), 613 ff; Algaze G.- M~s~r A., "Titri~~ Höyük: An Early Bronze Age Urban Center in Southeastern Anatolia, 1993" XVI. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I. Ankara 1994, 108, Figs. 1-2.

~~~_{Ozg~lç T., "Kültepe'de 1953 y~hnda Yap~lan Kaz~lar" Belleten XVIII/71 (1954), 370-371,} Kes. 35-36; özgüç 1955, (supra n. 4), 58-59, Kes. 17-22, 57-68; Woolley L., Alalakh. An Account of the Excavations at Tell Atchana in the Hatay, 1937-1949. London (1955), 277, Pl. LXXIV; Emre K. - Çmaro~lu A., "A Group of Metal Hittite Vessels from K~n~k- Kastamonu" Aspects of Art and Iconography: Anatolia and its Neighbors. Nimet e~zgilç'e Arma~an (Eds. M.J. Mellink-E.Porada- T. (»güç), Ankara (1993) 675-703.

(5)

AGEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 237 ~eklinde, trapez kesitli ya da levha ~eklinde olanlara ait parçalar da mevcut-tur. Büyük k~sm~~ döküm s~ras~nda düzensiz ~ekiller alm~~t~r. Bir k~sm~n~n üst yüzlerinde çukurlar olu~mu~tur (Lev. III, 1-2; IV, 1-2; V, 1-2; XVI, 1-2; Çiz. 22, 24, 36, 39-41, 207; Kat. No. 22, 24, 36, 39-41, 207). Üç tanesinin (Lev. III, 1-2; V, 1-2; VIII, 1-2; Çiz. 23, 43, 74; Kat. No. 23, 43, 74) bir yüzünde ise çubuk ~eklindeki bir nesnenin özel olarak basur~ lmas~~ ile dolu~mu~~ çukurlar göz-lenmektedir. Kumlu bir yüzeye döküldükleri için ço~unun bir yüzü göze-neklidir. ~ngodardan bir k~sm~~ dökümden sonra dövülerek ~ekillendiril-ni~tir (Lev. IV, 1-2; VI-,VIII, 1-2; Çiz. 37, 47-50, 56, 74; Kat. No. 37, 47, 50, 56, 66-74). Baz~~ parçalar~n bir yüzünde tek (Lev. VI-VII, 1-2; IX, 1-2; XII, 1-2; XIV, 1-2; XVI, 1-2; Çiz. 47, 52, 55, 79, 119, 151, 207; Kat. No. 47, 52, 55, 79, 119, 151, 207) ya da iki (Lev. V, 1-2; IX, 1-2; XIII, 1-2; Çiz. 41, 42, 78, 128; Kat. No. 41, 42, 78, 128) paralel çizgi halinde i~aretler bulunmaktad~r. Bir parçan~n ise (Lev. XI, 1-2; Çiz. 103; Kat. No. 103) bir yüzüne tek , di~er yüzüne iki çizgi i~aret konulmu~tur. Parça halindeki ingodar~n bir k~sm~ndaki birden fazla kesim yeri onlar~n istenilen miktarda kesilip kullan~ld~klann~~ göster-mektedir. Bir k~sm~n~n ise kopanlarak kullan~ld~klan baz~~ ingodardaki dü-zensiz kenarlardan anla~~lmaktad~r. Baz~lar~~ ise hem k~r~larak hem de kesile-rek kullan~lm~~lard~r.

Bu hazineye benzer bir ba~ka toplu buluntu, yine Acemhöyük'te 1982 y~-l~nda ele geçmi~tir. Prof. Dr. Nimet Özgüç taraf~ndan yay~nlanan (1 numa-ral~ ) söz konusu gruptaki eserler birer halka, küpe, alt~n ba~l~~ i~ne, helezon ile kesilmi~~ çubuklar ve 22 ingotdan olu~maktad~r°2. Parçalar~n toplam a~~r-l~~~~ 250 gr., bir ba~ka deyi~le 30 ~ekel kadard~r.

Acemhöyük'ün bu iki hazinesi de ço~unlukla ingot ve bunlar~n kesilmi~~ parçalar~ndan olu~maktad~r. Bunlar, aralar~ndaki i~lenmi~~ e~ya ve parçalar~~ ile birlikte para kar~~l~~~~ olarak kullan~lmak üzere bir araya toplanm~~lard~r. Para kar~~l~~~nda kullan~lan madde ve bunlar~n ~ekilleri konusunda yaz~l~~ belgelerde çe~idi bilgiler verilmektedir. Bu amaçla kullan~lan metaller ço-~unlukla gümü~, bazen de alt~n, kalay, bak~r ve kur~undur.

Para kar~~l~~~nda kullan~lan e~yalar~n ba~~nda ingot yani külçeler gel-mektedir. Yaz~l~~ belgelerde ingodann ~ekilleri konusunda herhangi bir bilgi olmamas~na kar~~n ele geçen buluntular bunlar~n oval, yuvarlak somun bi-çimlerinde, çubuk, öküz gönü ya da düzensiz ~ekillerde haz~rland~klarm~~ göstermektedir.

(6)

238 ALIYE ÖZTAN

Yaz~l~~ belgelerde geçen ve ayn~~ amaçla kullan~lan bir di~er e~ya da Sumerce bar d~r. Sözlük anlam~~ halka, yüzük, süs e~yas~~ ya da yuvarlak bant" olan bu sözcü~ün metal ticareti ve depola.nmas~~ anlam~na da geldi~i bilin-mektedir. Metal depolanmas~~ için de uygun bir form oldu~u anla~~lan halka-lardan e~ya üretildi~i, bu formdaki metallerin eritildi~i ve ticari amaçl~~ ola-rak tartild~klan da görülmektedir".

M.Ö. 2. binin ilk yar~s~na ait Man belgelerinde belli hizmetler

kar~~l~-~~nda yap~lan ödemelerde adet ya da a~~rl~klar~~ belirtilmi~~ olan içki kaplan,

kalay ingotlar ve gümü~~ halkalar kullan~lm~~t~r". Ayn~~ durum Assur Ticaret Kolonileri Ça~~ na ait yaz~l~~ belgelerde de mevcuttur. Söz konusu metin-lerde, ço~unlukla formlan belirtilmeden belli miktarlarda alt~n ve gümü~ün nakit kar~~l~~~nda kullan~ld~~~~ görülmektedir. Baz~~ metinlerde ise ödemenin gümü~~ (olas~l~kla ingot), içki kab~~ (fincan- kadeh, hayvan biçimli kap) ya da süs e~yas~~ olarak yap~laca~~~ belirtilmektedir".

Yaz~l~~ belgelerde sözü edilen ve para kar~~l~~~nda kullan~lan farkl~~ metal-lerden ve farkl~~ biçimlerdeki e~yalar ne yaz~k ki kaz~larda ayn~~ ölçülerde zen-gin buluntularla temsil edilmemektedir. Bunlar aras~ndaki metalden yap~l-m~~~ hayvan biçimli kaplar hemen hiç ele geçmemi~tir". Buna kar~~l~k de~i~ik metallerden yap~lm~~~ kaplar, süs e~yalar~, helezonlar, halkalar ve ingotlar grup halinde ya da da~~n~k olarak bulunmu~lard~r.

Mezopotamya'da, bu amaçla saklanm~~~ hazinelerin en eskisi Hafaca ka-z~lannda ele geçmi~tir. Er Hanedanlar Ça~~'mn sonuna ait bir özel evin ta-ban~~ alt~na gömülen vazoya tamam~~ gümü~ten yap~lm~~~ ingotlar, halkalar,

16 A Hw har, 999.

14 _{Powell M. A., "A Contribution to the History of Money in Mesopotamia prior to the} Invention of Coinage" Festschrift Lubor Matous Vol. II. (Eds. B. Hruska, G. Romoroczy), Budapest (1978), 212 vd.; Sanders L., A Short History of Weighing. Birmingham (1947), 8; Dayton J., "Money in the Near East Before Coinage" Berytus XXIII (1974), 41 vd.; Davies N.M., Ancient Egyptian Paintings. Vol II. Chicago (1936), 118-119, Pl. LXII.

16 _{Dalley S., Mavi and Rarana. London (1984), 65 ff; Dunham S, "Metal Animal Headed} Cups at Mavi" To the Euphrates and Beyond, Archaological Studies in Honor of Maurits N. van Loon. (Eds. O.M.C. Haex- H.H. Curvers- P.M.M.G. Akkermans) Roterdam (1989), 213-215.

16 CAD Usu, 253 vd.

17 _{Roehl R.B., 'The Silver Stag "BIBRU" from Mycenae" The Ages of Homer. A Tribute to} Emily Townsend Vermeuk (Eds. J.B.Carter, S.P. Monis) Austin (1995), 61 ff.; Muscarella 0.W., Ancient Art. The Norbert Schimmel Collection. Mainz (1974), Nr. 123-124; Emre- Çanaro_~lu

(7)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 239 spiraller, boncuklar, levhalar, ~erit ve parçalar konulmu~tur18. Ayn~~ özellik-teki bir di~er hazine, H. Frankfort taraf~ndan Diyala bölgesinden gelen bir grup eserle birlikte sat~n al~nm~~t~r. Oriental Institute'da korunmakta olan eserlerin müze kataloglar~na "süs e~yas~" olarak kaydedildikleri ve Hafaca kökenli olduklar~~ belirtilmektedir. Aralar~nda gerçekten süs e~yas~~ niteli-~inde olanlar~~ mevcuttur. Ancak büyük k~sm~~ düzensiz olarak üst üste kat-lanm~~, birkaç~~ bir araya tutturulmu~~ halkalar, istenilen miktarda kesilip kullan~lmak üzere uzun spiraller halinde haz~rlanm~~~ ya da gerçekten kesil-mi~~ parçalard~r. Sat~n al~nd~klar~~ için kesin tarihleri belli olmayan bu grup Er Hanedanlar Ça~~~ sonu ile Eski Babil Ça~~~ aras~ndaki zamanda bir yere tarih-lenmektedir19.

E~nunna (Tel-Asmar) kaz~lar~nda da bu tipte hazineler ele geçmi~tir. Akkad Ça~fna tarihlenen bir özel evde, taban alt~nda bulunmu~~ olan bir va-zonun içindeki gümü~ler ço~u kesilmi~~ çubuk, halka parças~~ ve ingotlard~r20. Tel Asmar'da, daha sonraki y~llarda yine özel evlerde bulunmu~~ olan ayn~~ ça~a ait üç hazine de kaplar içine konularak tabanlar alt~na gömülmü~tür. Buluntular ço~u süs e~yas~~ niteli~inde olan çe~idi boyutlarda gümü~~ dislder, gümü~~ ve ta~~ bonculdard~r21.

Tel Brak kaz~lar~nda da Akkad Ça~~ na tarihlenen dört grup hazine bu-lunmu~tur. Bunlardan ilki bir bardak içine konulmu~~ ve bir özel evin oda-s~nda taban alt~na gömülmü~tür. Bu grup, gümü~~ ve elektrumdan yap~lm~~~ halkalar, küpeler, saç halkas~?, spiraller, pandandf ve boncuklardan olu~ur. Yine özel evlere taban alt~na gömülmü~, kaplar içinde bulunmu~~ olan di~er iki hazinenin ço~unlu~u süs e~yalar~d~r. Bunlar alt~n ve gümü~ten halkalar, boncuklar, ~eritler ve çe~idi ta~lardan yap~lm~~~ bonculdard~r22. Yeni Tel Brak kaz~lar~nda ele geçen son grup, içine kondu~u vazo ile birlikte Akkad Ça~~ na ait bir özel evin odas~n~n taban~~ alt~na sonradan kullan~lmak üzere saklanm~~ur. Vazonun içine gümü~ten ingotlar, katlanm~~~ levhalar, uzun çu-

18 Delougaz P.- HW H.- Lloyd S., Private Houses and Graves in the Diyala Ftegion. 01P 88. Chicago (1967), 17.

19 _{Powell (supra n.14), 228 vd., Pl. 1-Il, Tel- Agrap'da bulunmu~~ olan, helezon biçimli bir} tel Er Hanedanlar Ça~~na tarihlenmektedir.

20 Powell (supra n.14), 228, 230; Delugaz P., Pottery from the Diyala Region. OIP 63, Chicago (1952), 110, Pl. 158.

21 Delougaz (supra n.18), 190, 245.

22 _{Mallosvan M.E.L., "Excavations at Brak and Chagar Bazar" Iraq IX (1947), 71, 176-180,} Pis. XXXIII-XXXVI.

(8)

240 AL~YE ÖZTAN

buklar, halkalar ve spiraller ile birlikte lapis lazuli bir ~mdugud figürü, al-t~nda bir pandantif ve at figürini ile çe~itli ta~lardan bezekli boncuklar ko-nulmu~tur23.

Tel Taya'da yine Akkad Ça~~ na ait iki hazine ayn~~ evin iki odas~nda ta-ban alt~nda ele geçmi~tir. Kaplar içinde gümü~ten ingotlar kabaca düzeldi-mi~~ plaklar, küçük yumrular, halkalar, boncuklar yan~nda alt~n, frit, ta~~ bon-cuklar, kalay ve ta~~ pandantifler mevcuttur24.

Tarihi kesin olarak belirlenmi~~ ayn~~ tipte bir ba~ka grup Larsa'da ku-yumcu Mu- Ibnik~'ya ait yap~da ele geçmi~tir. Taban alt~ndaki bir vazo içine, çok say~da kesik gümü~~ parça ile birlikte bu kez bulla, tablet, a~~rl~k v.s, gibi e~yalar da konulmu~tur25. Eski Babil Ça~~na ait buluntu, Larsal~~ Rim-Sin za-man~na tarihlendirilmi~dr.

Ebla kaz~lar~nda G alan~nda EflV9iv plankarede bulunan yap~n~n taban~~ alt~nda 1984 y~l~nda bir inhumasyon mezara raslanm~~t~r. Bu mezara ölü he-diyesi olarak b~rak~lan kaplardan birinin içindeki gümü~ler, oval ingotlar. parçalar, zincir, halka, helezon ve bir boncuk tanesinden olu~maktad~ r. Mezar~n ya bir gümü~~ ustas~~ ya da bir tüccara ait olmas~~ gerekti~i, Anadolu ile de ili~kili olabilece~i belirtilmektedir. Buluntu Orta Tunç Ça~~~ II, M.Ö. ca. 1750- 1700'e tarihlendirilmektedir26.

Bu tipte iki buluntu grubu da Ugarit'te ele geçmi~tir. M.Ö. 15. yüzy~la tarihlenen ilk gruptaki örnekler bir kap içine konulmu~~ gümü~~ ve elektrum-dan süs e~yalar~, halkalar ve kesilmi~~ parçalard~r27. ~kinci grup, Baal Mabedinin bat~~ bölgesinde bir vazo içinde ele geçmi~tir. Vazoya yanm~~~ 5 gümü~~ parça ve alt~n boncuklar ile birlikte iki de heykelcik konulmu~tur. Ugaridi bir kuyumcuya ait oldu~u belirtilen grup M.Ö. 2000- 1800 y~llar~~ ara-s~na tarihlendirilmi~~

23 _{Matthews R., "Imperial Catostrope or Local Incident? An Akkadian Hoard from Tell} Brak, Syria" Cambridge Archeological Journal 4/2 (1994), 292 vd., Fig. 14.

24 _{Reade, J.E., "Tell Taya (1967): Summary Report" Iraq 30/2 (1968), 248; Reade J.E.,} "Tell Taya (1972-73): Summary Report" Iraq 35/2 (1973), 165, Pl. LXVIIa.

25 _{Arnaud D. - Calvet Y ,- Huot J-L., "Il~u-Ibnffil, C~rfvre de LE. BABBAR de Larsa, La} jarre L. 76.77 et son contenu" Syria LV1 (1979), 1 vd.

26 _{Matthiae P. - Pinnock F. - Matthiae G.S., Ebla. Alle origini deha ciilt urbana. Roma} (1995), 430, No. 308.

27 _{Schaeffer C.F.A., Ugaritica I. Paris (1939), 42-44, Fig. 31.} 28 _{Schaeffer C.F.A., Ugaritica Il. Paris (1949), 71 IT Figs. 30-33.}

(9)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 241 Hakk~nda fazla bilgi olmayan bir grup da Asur kentinde bir özel evde bulunmu~tur. Di~erleri gibi bir kap içine konulmu~~ gümü~ler farkl~~ boyut-larda kesik parçalar, kap parçalar~, tel ve halka formlu parçalard~r29.

Filistin'deki daha geç döneme ait toplu buluntulardan biri Megiddo'nun, VI A tabakas~nda aç~~a ç~kar~lm~~t~r. ~çinde bronz bir okucu-nun da oldu~u bu grupta vazo parçalar~, küpe parçalar~, paletler, çubuklar, helezonlar ve döküm art~klar~~ yer almaktad~r".

Kenan bölgesinde Tel Micine- Ekron'da son y~llarda dört define ele geçmi~tir. Bunlardan üçü A~a~~~ ~ehir'de M.Ö. 7. yüzy~la tarihlenen binada mutfak kaplan içine, dördüncüsü yukar~~ ~ehirde, Kuzeydo~u Akropolünde büyük bir ta~~n deli~i içine konulmu~tur. Hazinedeki buluntular~n ço~unun, kesilmi~~ parçalar ve katlanm~~~ dil ~eklinde ingotlar oldu~u aralar~nda küpe, halka, bilezik, madalyon gibi süs e~yalar~n~n da varl~~~~ belirtilmektedirm.

Iran'da, Nush-i Can Tepe'de Do~u Binas~~ olarak adland~r~lan yap~n~n rampas~n~n temelinde, taban alt~na gömülmü~~ hazine Med Ça~~ na tarih-lenmektedir. Bu kez tunç bir çanak içine konulmu~~ gümü~ler çubuk ~eklinde ingot ve parçalar~, kesilmi~~ tel ya da yaprak ~eklinde parçalar, halkalar, boncuk ve küpe gibi süs e~yaland~r".

M~s~r'da da benzer tipte iki hazine ele geçmi_{~tir. Bunlardan ilki Teb'in} güneyinde bulunmu~~ olan ünlü Tod hazinesidir. Kral hazinesinde nakit ola-rak saklanan buluntular gümü~ten oval ingotlar, halkalar, alt~n ve gümü~ten katlanm~~~ ve bükülmü~~ durumdaki kaplard~r. Hazine, kapa~~ nda II. Amenemhet'in (M.Ö. 1929- 1892) kartu~unun yer ald~~~~ balurdan bir kasaya yerle~tirilmi~tir33.

~kinci hazine Tel el-Amarna'da bir özel evin avlusunun kö_~esindeki pi~-mi~~ toprak bir kap içinde bulunmu~tur. Kab~n içine alt~n ve gümü~~ ingotlar,

29 _{Andrae W., Mitteilungen der Deutschen Orient-Gesellschaft 36 (1908), 22.}

"Loud G., Megiddo II, Seasons of 1935-39, OIP 62, Chicago (1948) Pl. 229; Bu definenin bir k~sm~~ için bk. Powell (supra n.14), Pl.

31 _{Gitin S., "Tel Mic~ne- Ekron in the 7 th Century B.C.E.: The Impact of Economic} Innovation and Foreign Cultural Influences on a Neo-Assyrian Vassal City- State" Recent Excayations in Israel, A View to the West, Archaeological Institute of America. Colloquia 8c Conference Papers No. 1 (1995), 69-70. Fig. 4, 10-13.

32 _{Bivar A.D.. "A Hoard of Ingot- Currency of the Median Period from}

Nfish-~~ Jn, Near Malay~r" Iran IX (1971), 97 ff., Pl. I-1V.

33 _{Chapoutier F., Le Tr6or de Tod. Cairo (1933).}

(10)

242 ALIYE ÖZTAN

gümü~~ halkalar, küpeler, tümü k~r~lm~~~ katlanm~~~ fincanlar ile birlikte bir de gümü~ten Hitit tanr~~ figürini konulmu~tur. Buluntular M.Ö. 1378-1362 y~l-lar~~ aras~na tarihlendirilmi~tirm.

Eski Yak~n Do~-u'nun di~er bölgelerinde oldu~u gibi Anadolu'da da bu türde hazineler M.Ö. 3. binin ba~~ndan beri tan~nmaktad~ r. Eski Tunç Ça~~ n~ n ünlü Troya hazinelerinden A ve B de bir k~sm~na definelerin de konuldu~u alt~n, gümü~, elektrum kaplar35; A,C,E, ve F hazinelerinde ise di-~er e~yalar aras~ nda alt~ n, elektrum ya da gümü~ten yap~ lm~~~ bir yüzleri i~a-retli çubuk veya somun ~eklinde külçeler, kesilmi~~ parçalar bulunmaktad~r36. Bunlardan A,C,F hazineleri metal, E hazinesini olu~turan külçe, çubuk ve kesilmi~~ parçalar pi~mi~~ toprak bir kap içine konulmu~tur.

Ayn~~ ça~a ait pi~mi~~ toprak oldu~u belirtilen bir kap içindeki Mahmatlar definesi alt~n kaplar, tunç baltalar yan~ndaki çe~itli boyut ve a~~rl~ktaki 18 in-gottan olu~maktad~r. Düzensiz somun biçimli ingotlar 416-4630 gr. aras~nda de~i~en a~~rl~klardad~r37. Toplam 12 kg.a yakla~an a~~ rl~klar~~ ile Mahmatlar ingotlar~~ bugüne kadar Anadolu'da ele geçmi~~ en büyük gruplardan biri olma özelli~ini de ta~~maktad~r.

Assur Ticaret Kolonileri Ça~~'nda, ticaretin Anadolu'daki ba~kenti olan ve ticaretin, bütün ödemelerin gümü~e ba~l~~ yap~ld~~~~ Kani~~ Karumunda ayn~~ ölçüde zengin külçelerin bugüne kadar ele geçmemesi bir raslant~d~r. Nitekim 1995 kaz~~ mevsiminde, burada tan~ t~lan Acemhöyük buluntular~n-dan daha büyük bir grubun Karum'da aç~~a ç~kar~ld~~~~ kaz~~ ba~kan~~ Prof. Dr. Tahsin Özgüç taraf~ndan bildirilmi~tir38. Di~er taraftan Kani~~ Karumunda az da olsa biri gümü~~ di~erleri kalay külçelerin varl~~~~ önceden de bilinmek-teydi. Düzensiz dikdörgen prizma ve düzensiz somun ~ekillerindeki ingotla-nn bir k~sm~n~n bir yüzlerinde 1-2 çukur, birinin üzerinde ise + - i~aretleri bulunmaktad~r.

3 I Pendlebury J.D.S., "Preliminary Report of Excavations at Tell El-'Amarnah 1930-1" JEA 17(1931), 236, Lev. LXX.111.

35 Dörpfeld W., Troja und Illion. Ergebnisse der Ausgrabungen in dell vorhistorischen und historischen Schichten von Illion 1870-1894, Athen (1902), 349-354, Abb. 274-277, 279-280a-c, 282-285a.

36 Schliemann (supra n.5), No. 787- 792, 821, 827, 866-872, 875-877; Dörpfeld (supra n.35), 361- 362, Abb. 303. Beilage 44.

37 Ko~ay H.Z.-Akok M., "Amasya Mahmatlar Köyü Definesi" Belleten X1V/55 (1950), 484, Res. 16.

38 Bu bilgiyi veren say~n hocam Prof. Dr. Tahsin Özgüç'e te~ekkürlerimi sunar~m. 39 Emre K., Anadolu Kur~un Figürleri ve Ta~~ Kal~ plar~, Ankara (1971), 159, Lev. 15, 2; Özgüç 1986 (supra n.4) , 73, Lev. 130, 11-14.

(11)

ACEMHOYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 243 14.yüzrla tarihlenen Ulu Burun bat~~~n~n yükünün büyük k~sm~n~~ öküz gönü ~eklindeki igotlar olu~turmaktad~r. Bankta ayr~ca hurda olarak ni-telendirilen alt~n parçalar~~ ile halka biçimli bir alt~n külçe, pide biçimli bak~r külçeler ve bir k~sm~~ kesilmi~~ kalay külçeler bulunmu~turm.

Anadolu'nun gümü~~ ingotlarm~n önemli bir grubu da Zencirli'de Kuzey Saray~n~n bir odas~nda ele geçmi~tir. Çe~itli boylardaki 21 ingot somun bi-çimli, düzensiz ve kesilmi~~ parçalardan olu~ur. Zencirli ingotlarm~n önemi, üçünün üzerine M.Ö. 8. yüzy~lda ya~am~~~ kral Barrekub'un ad~n~n" kaz~nm~~~ olmas~d~r.

Yukar~da k~saca de~inilen toplu buluntulardan sistemli kaz~larda ele ge-çenlerin ortak özellikleri hemen hepsinin yap~lar~n tabanlar~~ alt~nda bulun-mu~~ olmaland~r. Ayn~~ ~ekilde tümü metal ya da pi~mi~~ toprak kaplar içine konulmu~tur. Bir çe~it kasa görevi üstlenen bu kaplar o dönemlerde günlük i~lerde kullan~lanlar~n e~leridir.

Bu gruplar~n ço~unda, ingotlar yan~nda en fazla ele geçen e~yalardan biri de halkalard~r. Toplu buluntular d~~~nda da Anadolu'da M.Ö. 3. binden itibaren hemen her yerle~im yerinde metal halka ve çubuklar ele geçmi~tir.

Alt~n, gümü~, elektrum en fazla da bak~r, kur~un ve tunçtan yap~lm~~~ pek çok obje hafirleri taraf~ndan "halka, yüzük, bilezik, halhal, saç spirali" olarak yo-rumlanm~~ur. Bunlardan sadece Ali~ar'da Koloni Ça~~'ndan Frig Devrine kadar olan kültür katlarmda bulunmu~~ çok say~da bak~r ve kur~undan örnek hafirleri taraf~ndan "olas~l~kla para" olarak de~erlendirilmi~tir42. Bu tip e~ya-lar~n bir k~sm~~ ~üphesiz ki süs e~yas~~ amac~na yönelik olarak yap~lm~~lar, an-cak gerekti~inde para kar~~l~~~~ olarak da kullan~lm~~lard~r. Onlar~n bu li~i, Anadolu'da bugün de oldu~u gibi para yerine kullan~ld~klar~nda özel-likle ezilip, bükülmelerinden de anla~~lmaktad~r. Di~er taraftan özelözel-likle iki ucu tam kapanmam~~~ halka, uçlar~~ üst üste bindirilmi~~ halka ve sprial ~ek-linde olanlar~n yüzük, bilezik gibi kullan~lmalar~~ için ya çok küçük ya da bü-yük olduklar~~ görülmektedir. Bir halka ile birbirine tomar ~eklinde tuttu-

4° Pulak C., "Ulu Burun (Ka~) Sualt~~ Kaz~s~: 1989 Kampanyas~" XII. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I (Ankara 1991), 294-295, 301; Pulak C., "Ulu Burun Baug_{~~ Kaz~s~~ (Ka~) 1990} Kampanyas~" XIII. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I (Ankara 1992), 388; Pulak C., "Ulu Burun (Ka_~) Bat~g~~ Kaz~s~; 1991 Kampanyas~" XIV. Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I (Ankara 1993), 351.

41 _{Luchan F., Die Kleinfunde aus Sendschirli, Berlin (1943), 119, Lev. 58.}

42 _{Schmidt E.F., The Alishar Hüyük. Seasons of 1928 and 1929. OIP XIX. Chicago (1932),} 59, 151, 155, 164- 165, Figs. 66, 198, 199, 204, 206; Osten (supra n.4). 264, Fig. 297.

(12)

244 AL~YE ÖZTAN

rulmu~~ 8-10 halkadan olu~anlann43 ise süs e~yas~~ olarak kullan~lmalan ola-naks~zd~r. Bu nedenlerle eldeki metal halka, tomar, spiral ve bunlara ait par-çalar~n bu aç~dan yeniden ele al~nmalar~~ gerekmektedir.

Assur Ticaret Kolonileri Ça~~ nda faaliyet gösteren tüccarlar as~l serma-yeleri alt~n olmas~na kar~~l~k ticareti gümü~e dayal~~ olarak yürütüyorlard~. Anadolu'da herhangi bir e~ya gümü~~ kar~~l~~~nda sat~l~yor, di~er metallerden (bak~r, kur~un) yap~lan ödemeler olursa bunlar hemen gümü~e çevrili-yordu". Büyük tüccarlar di~er mallar yan~nda bütün madenlerin ticareti ile de u~ra~maktayd~lar. Y~ne bu belgelerde gümü~ün en az~ndan bir k~sm~n~n Anadolu'da anuld~~~~ da bilinmektedir.

Bu konu ile ilgili yaz~l~~ belgelerden ö~renilen bir ba~ka özellik, ant~lm~~~ gümü~ün tüccann kendi mührü ile mühürlenmi~~ oldu~unun belirtilmesi-dir45. Bugün ele geçen az say~daki örne~e göre mühürleme i~inin do~rudan ingotlar~n üstüne yap~ld~~~n~~ söylemek olanaks~zd~r. Bu i~lemin, haz~rlanan kolinin üzerine (bullaya) mührün bas~lmas~~ suretiyle yap~lm~~~ olmas~~ gerekir. Di~er taraftan, çok az say~da olmas~na kar~~n, daha sonraki dönemlere ait ingot ya da parçalar~~ üzerinde baz~~ yaz~lar~n yer ald~~~~ da bilinmektedir. Bu konuda bugün için bilinen en eski buluntu Schimmel koleksiyonundaki ingottur. Olas~l~kla, ayn~~ koleksiyondaki gümü~~ Hitit ritonlan ile birlikte bu-lundu~u belirtilen ve bu nedenle de onlarla ayn~~ tarihe verilen ingotun üze-rinde Hitit hiyeroglif i~aretleri mevcuttur. Yaz~l~~ ikinci örnek, yukar~da sözü edilen yerle~imlerden Zencirli'de ele geçmi~tir. Zencirli ingotlanndan üçü üzerinde "Panamu'nun o~lu Barrekub" yaz~s~~ okunmaktad~r47. Nu~-i Can Tepe'de bulunan ingot parçalar~ndan biri üzerinde de ancak çivi yaz~l~~ iki i~aret korunabilmi~lir48.

43 _{Osten (supra n.4), Fig. 297; özgüç T., Türk Tarih Kurumu Taraf~ndan Yap~lan Kültepe} Kaz~s~~ Raporu 1948. Ankara (1950), Lev. LXIII, 371, özg-~lç 1986 (supra n.4), Lev. 129, 9-10.

44 Veenhof K.R., Aspects of Old Assyrian Trade and its Terminology, Leiden (1972), 351. 45 _{Vennhof K.R. "On the Identification and Implications of Some Bullae from Ace~nhöyük} and Kültepe" Nimet özgf~ç'e Arma~an, Aspects of Art and Iconography: Anatolia and ha Neighbors. Ankara (1993), 647; Bilgiç E.- Bayram S., Ankara Kültepe Tablederi II. Ankara (1995), 19-20 (12.2), 30 (15.7-8, 18), 50-51 (26). •

46 _{Muscarella ( supra n.17). No. 128. F. Steinherr'e göre isarederden ikisi olas~l~kla "ülke"} ve "katip" sözcilkleridir.

47 Luchan (supra n.41), 119-121, Fig. 170, 171, Lev. 58 t-v; Balmuth M., "Remarks on the Appearance of the Earliest Coins" Studies Presented to George M.A. Hanfmann (Eds. D.G. Mitten - J.G. Pedley J.A., Scott), Mainz (1971), 5.

(13)

ACEMHOYCJK GÜMÜ~~ HAZINES1 245 Di~er taraftan, Acemhöyük ingotlann~n baz~lan (Lev. V-VII, IX, XII-XIV, XVI) üzerinde, ço~unlukla bir yüzde, bazen de iki yüzde yer alan 1-2 çizgiden olu~an i~aretler ile Karum örneklerinde mevcut olan + - i~aretleri ingotun miktar~~ ile ilgili olmal~d~r.

Burada tan~t~lan Acemhöyük gûmü~leri yukar~da belirtilen ço~u buluntu grubu gibi sahibinin nakiti olarak, gerekti~inde kullan~lmak üzere III. kattaki evinin taban~~ alt~na gömülmü~tür. ~ki saray yap~s~n~n da yer ald~~~~ bu kat, Sankaya Saray~'nda bulunan kitabeli kral mühür bask~lar~na göre ~.Ö. 18. yüzy~la (I. Sam§i- Adad zaman~) tarihlenmektedir49. Bu tarih Acemhöyük'ün bu ve di~er gümü~~ hazinesi için de geçerlidir.

Bu hazinede yer alan gümü~lerin kökeni konusuna gelince: Daha önceki y~llarda Acemhöyük'te ele geçmi~~ bak~r, tunç, kur~un ve gümü~lerin farkl~~ yöntemlerle analizleri yap~lm~~t~rm. Burada tan~t~lan gümü~ler üzerinde de çal~~an Prof. Dr. Hadi Özbal'~n bize iletmek lütfl~nda bulundu~u ön rapo-runa göre örnekler Orta Karadeniz, Toroslar ve Do~u Anadolu maden böl-gelerinden getirilmi~~ metallerden yap~lm~~lard~r. Detayl~~ analiz raporlan Prof. Özbal taraf~ndan yak~nda yay~nlanacakt~r.

KATALOG

1-Ac. 92-224, Lev. I, 1: Çiz. 1

Yonca a~~zl~~ testi. y. 11.5, kar~n g. 10.9, A~. ç. 7.9 x 8.4 cm.

~nce denmi~~ devetüyü hamuruna az miktarda kireç ve mika kat~lm~~. Yonca a~~zl~, k~sa boyunlu, yuvarlak kar~nl~, sivri dipli. A~~z kenar~ndan ç~kan yuvarlak kesitli kulbu kar~n ~i~kinli~ine ba~lanmakta. A~~z kenanmn içi, d~~~, boynun yansmdan itibaren gövdenin kar~n ~i~kinli~i alt~ndaki yar~ya yak~n k~sm~, kulbu pembemsi k~rm~z~~ astar'', perdahl~.

2- Ac. 92-225, Lev. I, 2; Çiz. 2

i~ne. ç. 3, ba~~ ç. 14 mm., A~. 9.28 gr.

49 _{özgilç N., "Acemhöyük Saraylannda Bulunmu~~ Olan Mühür Bask~lar~" Belleten} XLI/162 (1977), 381; Tunca (5., "Cylinder Seal Inscriptions of San~k- Adad I and his Officials from Acemhöyük" Tahsin özgilç'e Arma~an. Anatolia and the Ancient Near East, Ankara (1989), 481-483; Veenhof (supra n.45), 645.

(14)

246 AL~YE ÖZTAN

Uca do~ru haf~fce incelen gövde ve ba~~ ayr~~ ayr~~ yap~lm~~. Gövde alt~~ di-limli ba~~n içine geçirilmi~. Gövde üzerinde ba~a geçen lusma yak~n dört yiv bulunmakta. Ba~~~ döküm, gövde dövülerek yap~lm~~. Katlanm~~.

3-Ac. 92-226, Lev. I, 3: Çiz. 3 Spiral. 14x13 mm. A~. 3.28 gr.

Dövülerek yap~lm~~, bir k~sm~~ oval, di~er k~s~mlar~~ yuvarlak kesitli yass~~ bir telin önce ikiye daha sonra kendi çevresinde halka ~eklinde katlanmas~~ ile olu~mu~.

4- Ac. 92-227, Lev. I, 3; Çiz. 4 Küpe uz. 14 , g. 8 mm., A~. 1.58 gr.

Döküm, dövülerek hilal biçimli iki bombeli hale getirilmi~, sivri ucu k~- r~k.

5-Ac. 92-228, Lev. I, 3; Çiz. 5 Küpe. uz. 14, g. 4 mm. A~. 2.28 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ bir telin ikiye katlanmas~~ ve kavisli olan orta k~sm~-n~n dövülerek yass~lul~p çukurla~t~r~lmas~~ ile yap~lm~~. Sivri ucu k~nk.

6-Ac. 92-229, Lev. I, 3; Çiz. 6 Küpe. ç. 15, k. 4 mm. A~. 1.48 gr.

Oval, ortas~~ dövülerek yass~lt~lm~~~ iki ucu sivri. 7-Ac. 92-230, Lev. I, 3; Çiz. 7.

Küpe parças~. 10X6 mm. A~. 1.48 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ hilal biçimli üç bombeli, gövdenin yar~s~~ korunmu~. 8-Ac. 92-231, Lev. II, 1; Çiz. 8

Halka. 20x15x2 mm. A~. 1 gr.

Yuvarlak kesitli bir tel, iki ucu aç~k olarak oval biçimde bükülmü~. 9-Ac, 92-232, Lev. II, 1; Çiz. 9

(15)

ACEMHÖYUK GÜMÜ~~ HAZ~NESI 247 Dövülerek yap~lm~~~ yuvarlak kesitli bir tel uçlar~~ üst üste gelecek biçimde katlanm~~.

Ac. 92-233, Lev. II, 1; Çiz. 10 Halka. u. 29, ç. 3.5 mm., A~. 4.55 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ yuvarlak kesitli bir telin bükülmesi ile olu~mu~. Uçlar~~ hafif sivrilmi~.

Ac. 92-234, Lev. II, 2; Çiz. 11

Halka. ç. 25, g. 16, k. 2 mm. A~. 22.21 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ dikdörtgen kesitli bir banun 1/4 kez katlanmas_{~~ ile} olu~mu~.

12-Ac. 92-235, Lev. II, 3; Çiz. 12 Fincan. y. 25, g. 43 mm. A~. 17.72 gr.

Hafif d~~a çekik a~~z kenarl~, yuvarlak gövdeli. Dövülerek yap~lm~~~ dik yivli kulbunun parças~~ içine katlanm~~. Ezik durumda.

13-Ac. 92-236, Lev. II, 3; Çiz. 13 Kap parças~. 21x8x3 mm. A~. 2.67 gr.

içe ve d~~a do~ru kal~nla~ur~lm~~, üstü düz a~~z kenarl~, ince gövdeli. A~~z kenar~~ üstünde çok silik olarak çizi bezekler seçilmekte. Dövülerek ya-p~lm~~.

Dövülerek yap~lm~~~ bir levhan~n ikiye katlanm~~, bir ucu ters yönde luv-nlm~~~ parças~. ~ki kenardan kesilmi~.

15-Ac. 92-238, Lev. II, 3; Çiz. 15

Kap parças~, 23x19x1.5 mm. A~. 5.08 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ bir levhan~n ikiye katlanm~~~ parças~. 16-Ac. 92-239, Lev. II, 3; Çiz. 16

(16)

248 ALIYE OZTAN

Dövülerek yap~lm~~~ ikiye katlanm~~~ ince bir levha halinde. 17-Ac. 92-240, Lev. II, 3; Çiz. 17

Kap parças~. 15x11x5 mm. A~. 1.46 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ ince bir levhan~n dört kat olarak kadam~~~ parças~. 18-Ac. 92-241, Lev. II, 3; Çiz. 18

Kap parças~. 18x9x5 mm. A~. 4.16 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ çok ince bir levhan~n üç kez katlanm~~~ parças~. 19-Ac. 92-242, Lev. II, 3; Çiz. 19

Kap parças~. 15x12x1.5 mm. A~. 4.84 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ bir levhan~n katlanm~~~ parças~. Bir yüzde dik bir çizgi mevcut.

Dövülerek yap~lm~~~ ince bir levhan~n ikiye katlanm~~~ parças~. Bir kenar~~ k~r~k.

21-Ac. 92-244, Lev. II, 3; Çiz. 21

Kap parçalar~. Üç adet: a. 14x9x5, b. 14x7x5, c. 11x10x5 mm. A~. 2.56 gr.

Dövülerek yap~lm~~~ ince levhan~n ikiye katlanm~~~ parçalar~. 22-Ac. 92-245, Lev. III, 1-2; Çiz. 22

~ngot. 30x29x10 mm. A~. 46.05 gr.

Düzensiz yuvarlak. Döküm. Bir yüzü gözenekli, di~er yüzde biri büyük üç çukur mevcut.

23-Ac. 92-246, Lev. III, 1-2; Çiz. 23 ~ ngot. 21x7 mm. A~. 19.08 gr.

(17)

AGEMHÖYÜK GÜMÜ~~ FIAZ~NES~~ 249 Yuvarlak. Bir yüzde döküm s~ras~nda olu~mu~~ bir çukur, di~erinde göze-nekler mevcut. Tam.

24-Ac. 92-247, Lev. III, 1,2; Çiz. 24 ~ ngot. 27x22x7 mm. A~. 24.44 gr.

Oval. Bir yüzde döküm s~ras~nda olu~mu~~ iki çukur mevcut, di~eri göze-nekli. Tam.

25-Ac. 92-248, Lev. III, 1-2; Çiz. 25 ~ ngot. 18x17x7.5 mm. A~. 10.75 gr.

Düzensiz yuvarlak. Bir yüzde iki küçük çukur, di~erinde gözenekler mevcut. Tam.

26-Ac. 92-249, Lev. III, 1-2; Çiz. 26 ~ngot. 15x15x6 mm. A~. 6.99 gr. Yuvarlak. Bir yüzü pürüzlü. Tam. 27-Ac. 92-250, Lev. III, 1-2; Çiz. 27 ~ngot. 15x14x6 mm. A~. 7.34 gr. Yuvarlak. Bir yüzü pürüzlü. Tam. 28-Ac. 92-251, Lev. III, 1-2; Çiz. 28 ~ ngot. 14x12x6 mm. A~. 6.49 gr.

Düzensiz yuvarlak. Bir yüzü gözenekli. Tam. 29-Ac. 92-252, Lev. III, 1-2; Çiz. 29

~ngot. 14x12x5 mm. A~. 5.58 gr.

Düzensiz yuvarlak. Bir yüzde üç kabar~kl~k bulunmakta. Tam. 30-Ac. 92-253, Les'. III, 1-2; Çiz. 30

~ ngot. 14x12x6 mm. A~. 5.20 gr.

Düzensiz yuvarlak. Bir yüzü pürüzlü, di~eri gözenekli. Tam. 31-Ac. 92-254, Lev. III, 1-2; Çiz. 31

(18)

250 ALIYE ÖZTAN

Düzensiz yuvarlak. Bir yüzü pürüzlü, di~eri gözenekli. Tam. 32-Ac. 92-255, Lev. IV, 1-2; Çiz. 32

~ngot 32x15x6.5 mm. A~. 17.93 gr. Oyal. Bir yüzü pürüzlü. Tam. 33-Ac. 92-256, Lev. IV, 1-2; Çiz. 33 ~ngot. 33x18x9 mm. A~. 23.65 gr. Düzensiz oval. Bir yüzü pürüzlü. Tam. 34-Ac. 92-257, Lev. IV, 1-2; Çiz. 34 ~ngot, 29x20x9 mm. A~. 17.23 gr.

Düzensiz oval. Döküm s~ras~nda bir uçta ç~k~nu olu~mu~. Bir yüzü pü-rüzlü, di~eri gözenekli. Tam.

35-Ac. 92-258, Lev. IV, 1-2; Çiz. 35 ~ngot. 28x20x9 mm. A~. 17.45 gr.

Dökülürken böbrek ~eklini alm~~. Bir yüzde ve kenar~nda çubuk ~ek-linde birer çizgi mevcut, di~er yüzü gözenekli. Tam.

Düzensiz oval. Bir yüzde döküm s~ras~nda olu~mu~~ bir çukur mevcut, di-~eri gözenekli. Tam.

Oyal. Dökümden sonra dövülerek dikdörtgen hale getirilmi~. Bir yüzü pürüzlü. Tam.

Düzensiz ~ekilli olarak dökülmü~. ~ki yüzü de pürüzlü ve az gözenekli. Tam.

(19)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ H.AZINES1 251 39-Ac. 92-262, Lev. IV, 1-2; Çiz. 39

~ngot. 24x19x9 mm. A~. 19.85 gr.

Yuvarlak ingottan küçük bir parça kesilmi~. Bir yüzde oval bir çukur mevcut, di~eri pürüzlü ve az gözenekli.

Yuvarlak ingotun yandan kesilmi~~ parças~. Bir yüzde oval bir çukur mev-cut, di~eri pürüzlü.

41-Ac. 92-264, Lev. V, 1-2; Çiz. 41 ~ngot, 34x24x5 mm. A~. 19.58 gr.

Düzensiz ~ekilli. Bir ucu kesilmi~, di~er taraf~~ k~r~lm~~. Bir yüzde iki çizgi, di~erinde biri büyük di~erleri küçük çukurlar mevcut.

42-Ac. 92-265, Lev. V, 1-2; Çiz. 42 ~ ngot. 41x25x6 mm. A~. 33.07 gr.

Düzensiz yuvarlak bir ingotun kesik parças~. Bir yüzde iki paralel çizgi mevcut.

43-Ac. 92-266, Lev. V, 1-2; Çiz. 43 ~ ngot. 24x24x8 mm. A~. 23.83 gr.

Oval bir ingotun yandan kesilmi~~ parças~. Bir yüzde çubuk ~eklinde bir objenin bast~nlmas~~ ile olu~mu~~ çukur mevcut

44-Ac. 92-267, Lev. V, 1-2; Çiz. 44 ~ngot. 29x19x6 mm. A~. 17.96 gr.

Yuvarlak bir ingotun yandan k~r~lm~~~ parças~. Bir yüzü gözenekli. 45-Ac. 92-268, Lev. VI, 1-2; Çiz. 45

~ ngot parças~. 22x4 mm. A~. 4.33 gr. Yuvarlak kesidi çubuk. ~ki ucu kesilmi~. 46-Ac. 92-269, Lev. VI, 1-2; Çiz. 46

(20)

252 ALIYE ÖZTAN

~ ngot parças~. 20x6 mm. A~. 5. 86 gr. Yuvarlak kesitli çubuk. ~ki ucu kesilmi~. 47-Ac. 92-270, Lev. VI, 1-2; Çiz. 47 ~ ngot parças~. 16x7x6 mm. A~. 5.21 gr.

Dövülerek kareye yak~n kesitli bir çubuk haline getirilmi~. Bir uçtan kesilerek, di~erinden k~r~larak kopar~lm~~. Bir yüzde derin bir çizgi mevcut.

48-Ac. 92-271, Lev. VI, 1-2; Çiz. 48 ~ ngot. 17x8x4 mm. A~. 4. 62 gr.

Ova! ingot. Dövülerek kö~elendirilmi~. Bir ucu k~ r~k. 49-Ac. 92-272, Lev. VI, 1-2; Çiz. 49

~ngot parças~ . 13x17x8 mm. A~. 11.78 gr.

Dövülerek yamuk kesitli bir hale getirilmi~. ~ki uçtan k~ r~lm~~. 50-Ac. 92-273, Lev. VI, 1-2; Çiz. 50

~ ngot parças~ . 15x18x8 mm. A~. 15.21 gr.

Dövülerek yamuk kesitli bir hale getirilmi~. ~ki uçtan k~ r~k, olas~l~kla Ac. 92-272'nin parças~.

51-Ac. 92-274, Lev. 'VII, 1-2; Çiz. 51 ~ ngot parças~ . 17x16x5 mm. A~. 9.17 gr.

Düzensiz ~elcilli. Bir kenar~~ k~r~k, bir yüzü pürüzlü. 52-Ac. 92-275, Lev. VII, 1-2; Çiz. 52

~ngot parças~. 17x15x5 mm. A~. 8.18 gr.

Yuvarlak. Bir kenar~ndan küçük bir parça kesilmi~. Bir yüzde çizgi mev- 53-Ac. 92-276, Lev. 'VII, 1-2, Çiz. 53.

~ ngot paras~. 25x18x9 mm. A~. 18.58 gr.

Düzensiz yuvarlak, yüzeyi pürüzlü. Bir kenar~~ kesilmi~. 54-Ac. 92-277, Lev. VII, 1-2; Çiz. 54.

(21)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZINES~~ 253

~ngot parças~~ 35x20x7 mm. A~. 22.06 gr.

Yuvarlak ingotun yar~s~~ kesilmi~. Bir yüzü pürüzlü. 55-Ac. 92-278, Lev. VII, 1-2; Çiz. 55.

Yuvarlak ingot yandan k~r~lm~~. Bir yüzde çizgi i~aretin izi mevcut. 56-Ac. 92-279, Lev. VII, 1-2; Çiz. 56

Dövülerek yass~lt~lm~~, iki kenar~~ ve bir kö~esinden kesilmi~. 57-Ac. 92-280, Lev. VII, 1-2; Çiz. 57

Düzensiz yuvarlak ingotun yar~dan k~r~lm~~~ parças~. 58-Ac. 92-281, Lev. VII; 1-2; Çiz. 58

~ngot parças~. 28x25x7 mm. A~. 22.02 gr. Yuvarlak ingotun yar~dan k~r~lm~~~ parças~. 59-Ac. 92-282, Lev. VII, 1-2; Çiz. 59 ~ ngot parças~. 27x19x7 mm. A~.18.49 gr.

Yuvarlak bir ingotun 1/4 üne ait parça korunmu~. K~r~larak aynlm~~. 60-Ac. 92-283, Lev. VII, 1-2; Çiz. 60

~ngot parças~. 24x22x5 mm. A~. 16.37 gr. Oval bir ingotun yar~dan k~r~lm~~~ parças~. 61-Ac. 92-284, Lev. VII, 1-2; Çiz. 61 ~ ngot parças~ . 22x17x5 mm. A~. 10.61 gr.

Yuvarlak bir ingotun 2/3 ü korunmu~. K~r~larak ayr~lm~~. Bir yüzü pü- rüzlü.

62-Ac. 92-285, Lev. VII; 1-2; Çiz. 62 ~ngot parças~. 28x22x5 mm. A~. 9.25 gr.

(22)

254 AL~YE ÖZTAN

Yuvarlak bir ingotun yar~ya yak~n k~sm~. K~r~larak ayr~lm~~. 63-Ac. 92-286, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 63

Yuvarlak bir ingotun 1/4 üne ait parça korunmu~. Kesilerek ayr~lm~~. 64-Ac. 92-287, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 64

Yuvarlak bir ingotun kesilerek ayr~lm~~~ yar~ya yak~n parças~. 65-Ac. 92-288, Lev. VI!!, 1-2; Çiz. 65

~ngot parças~ , 19x22x8 mm. A~. 13.99 gr.

Yuvarlak bir ingotun 1/4 üne ait parças~~ korunmu~. 66-Ac. 92-289, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 66

Yuvarlak ingotun yar~s~~ kesilmi~. Döküldükten sonra dövülerek ~ekil-lendirilmi~.

67-Ac. 92-290, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 67 ~ ngot parças~. 30x22x9 mm. A~. 43.09 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~n~n 1/8 i korunmu~. Dökümden sonra dövülmü~.

68-Ac. 92-291, Lev. Vi!!, 1-2; Çiz. 78 ~ngot parças~, 24x18x8 mm. A~. 17.59 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~n~n 1/8 i korunmu~. Dökümden sonra dövülmü~.

69-Ac. 92-292, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 69 ~ ngot parças~ . 24x19x6 mm. A~. 14.22 gr

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~n~n 2/3 ü korunmu~. Dökümden sonra dövülmü~.

(23)

AGEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NESI 255

Ac. 92-294, Lev. VIII; 1-2; Çiz. 71. ~ngot parças~, 20x19x4 mm. A~. 8.82 gr.

Ac. 92-295, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 72. ~ngot parças~, 28x28x6 mm. A~. 28.40 gr.

Yuvarlak igotun kesilmi~~ ve k~r~lm~~~ parças~. Dökümden sonra dövülmü~. Ac. 92-296, Lev. VIII, 1-2; Çiz. 73

~ngot parças~~ 20x15x4 mm. A~. 7.58 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ yar~ya yak~n k~sm~. Dökümden sonra dövül-mü~.

Ac. 92-297, Lev. 'VIII, 1-2; Çiz. 74. ~ngot parças~. 19x15x4 mm. A~. 6.28 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ yar~ya yak~n k~sm~. Dökümden sonra dövül-mü~. Bir yüzde çubuk ~eklinde bir objenin basur~lmas~~ ile olu~mu~~ çukur mevcut.

75-Ac. 92-298, Lev. IX; 1-2; Çiz. 75 ~ngot parças~. 24x20x4 mm. A~. 11.35 gr. Yuvarlak ingotun iki yandan kesilmi~~ parças~. 76-Ac. 92-299, Lev. IX, 1-2; Çiz. 76

~ngot parças~. 23x19x9 mm. A~. 20.71 gr. Düzensiz yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 77-Ac. 92-300, Lev. IX, 1-2; Çiz. 77

(24)

256 ALIYE ÖZTAN

Bir kenardan kesilmi~, di~er taraflardan k~r~lm~~~ parça. 78-Ac. 92-301, Lev. IX, 1-2; Çiz. 78

~ ngotun kesilmi~~ parças~. Bir yüzde iki çizgi i~aret korunmu~. 79-Ac. 92-302, Lev. IX, 1-2; Çiz. 79

Yuvarlak ingotun yar~dan kesilmi~~ parças~. Bir yüzde tek çizgi i~aret mevcut, di~er yüzde kesme izi belirgin.

80-Ac. 92-303, Lev. IX, 1-2; Çiz. 80 ~ngot parças~ . 19x15x5 mm. A~. 9.01 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~n~n 1/4 ü korunmu~. 81-Ac. 92-304, Lev. IX, 1-2; Çiz. 81

Kesilmi~~ parça. Bir yüzüne bir ba~ka gümü~~ parça kaynam~~. 82-Ac. 92-305, Lev. IX, 1-2, Çiz. 82

~ngot parças~. 15x12x5.5 mm. A~. 8.08 gr. Kesilmi~~ parça.

83-Ac. 92-306, Lev. IX, 1-2; Çiz. 83

~ ngot parças~. 18x14x4.5 mm. A~. 8.86 gr. Kesilmi~~ parça.

84-Ac. 92-307, Lev. IX, 1-2; Çiz. 84

~ngot parças~ . 23x14x4.5 mm. A~. 6.61 gr. Kesilmi~~ parça. Bir yüzünde kesme izi belirgin. 85-Ac. 92-308, Lev. IX, 1-2; Çiz. 85

~ngot parças~ . 21x17x4.5 mm. A~. 10.90 gr.

(25)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 257 86-Ac. 92-309, Lev. IX, 1-2; Çiz. 86

~ngot parças~. 22x15x4 mm. A~. 7.03 gr. Yuvarlak ingotun k~r~lm~~~ parças~. 87-Ac. 92-310, Lev. IX, 1-2; Çiz. 87 ~ngot parças~. 21x14x8 mm. A~. 12.47 gr. Kesilmi~~ parça.

88-Ac. 92-311, Lev. IX, 1-2; Çiz. 88 ~ngot parças~. 19x10x4 mm. A~. 8.59 gr. Kesilmi~~ parça. Bir yüzde kesme izi belirgin. 89-Ac. 92-312, Lev. X, 1-2; Çiz. 89

~ngot parças~ . 34x24x12.5 mm. A~. 47.48 gr. llüzensiz ~ekilli ingotun birkaç kez kesilmi_~~_parças~. 90-Ac. 92-313, Lev. X, 1-2; Çiz. 90

91-Ac. 92-314, Lev. X, 1-2; Çiz. 91

~ngot parças~. 23x20x9 mm. A~. 19.12 gr. Kesilmi~~ parça.

92-Ac. 92-315, Lev. X, 1-2; Çiz. 92 ~ngot parças~. 20x15x6 mm. A~. 9.87 gr. Kesilmi~~ parça.

93-Ac. 92-316, Lev. X, 1-2; Çiz. 93

~ngot parças~. 17x17x8 mm. A~. 11.59 gr. Kopardm~~~ parça.

94-Ac. 92-317, Lev. X, 1-2; Çiz. 94 ~ngot parças~. 28x20x5 mm. A~. 9.99 gr.

(26)

258 ALIYE ÖZTAN Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 95-Ac. 92-318, Lev. X, 1-2; Çiz. 95 ~ngot parças~. 22x12x7 mm. A~. 9.56 gr.

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. Bir yüzü pürüzlü. 96-Ac. 92-319, Lev. X, 1-2; Çiz. 96

~ngot parças~, 17x15x5 mm. A~. 7.06 gr. Kesilmi~~ parça.

100-Ac. 92-323, Lev. X, 1-2; Çiz. 100 ~ngot parças~. 16x15x4.5 mm. A~. 6.98 gr.

Kesilmi~~ parça.

101-Ac. 92-324, Lev. XI, 1-2; Çiz. 101 ~ngot parças~. 19x14x3 mm. A~. 6.90 gr.

Levha haline getirilmi~~ ve bir ucu kendi üzerine katlanm~~~ ingotun kesilmi~~ parças~.

102-Ac. 92-325, Lev. XI, 1-2; Çiz. 102 ~ngot parças~. 18x15x5.5 mm. A~. 15.34 gr. Kesilmi~~ parça.

(27)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 259 103-Ac. 92-326, Lev. XI, 1-2; Çiz. 103

~ngot parças~. 20x15x5.5 mm. A~. 11.65 gr.

Kesilmi~~ parça. Bir yüzünde tek, di~erinde iki çizgi i~aret mevcut 104-Ac. 92-327, Lev. XI, 1-2; Çiz. 104

~ngot parças~. 19x18x4 mm. A~. 7.70 gr. Oyal ingotun kesilmi~~ parças~.

105-Ac. 92-328, Lev. XI, 1-2; Çiz. 105 ~ngot parças~. 19x15x4.5 mm. A~. 9.85 gr. Kesilmi~~ parça.

106-Ac. 92-329, Lev. XI, 1-2; Çiz. 106 ~ngot parças~. 20x17x3 mm. A~. 6.61 gr. Kesilmi~~ parça.

107-Ac. 92-330, Lev. XI, 1-2; Çiz. 107 ~ngot parças~. 22x12x3 mm. A~. 5.58 gr.

Kesilmi~~ parça.

108-Ac. 92-331, Lev. XI, 1-2; Çiz. 108 ~ngot parças~. 16x14x3 mm. A~. 3.95 gr. Kesilmi~~ parça.

109-Ac. 92-332, Lev. XI, 1-2; Çiz. 109 ~ngot parças~. 23x17x3 mm. A~. 4.99 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 110-Ac. 92-333, Lev. XI, 1-2; Çiz. 110 ~ngot parças~. 22x15x3 mm. A~. 5.39 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 111-Ac. 92-334, Lev. XI, 1-2; Çiz. 111 ~ngot parças~ . 14x12x2.5 mm. A~. 3.66 gr.

(28)

2 60 ALIYE ÖZTAN

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~n~n 1/4 ü korunmu~. 112-Ac. 92-335, Lev. XI, 1-2; Çiz. 112

~ngot parças~. 20x15x2 mm. A~. 4.37 gr. Yuvarlak ince ingotun kesilmi~~ parças~. 113-Ac. 92-336, Lev. XII; 1-2; Çiz. 113 ~ngot parças~. 17x15x2 mm. A~. 3.47 gr. Yass~~ ingotun kesilmi~~ parças~.

114-Ac. 92-337, Lev. XII, 1-2; Çiz. 114 ~ngot parças~. 15x14x1 mm. A~. 2.67 gr. Levha halindeki ingotun kesilmi~~ parças~. 115-Ac. 92-338, Lev. XII, 1-2; Çiz. 115 ~ngot parças~, 15x15x1.5 mm. A~. 2.23 gr. Levha halindeki ingotun kesilmi~~ parças~. 116-Ac. 92-339, Lev. XII, 1-2; Çiz. 116 ~ngot parças~. 14.5x13x3 mm. A~. 3.76 gr. Kesilmi~~ parça.

117-Ac. 92-340, Lev. MI, 1-2; Çiz. 117 ~ngot parças~, 18x12x5 mm. A~. 4.94 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 118-Ac. 92-341, Lev. XII, 1-2; Çiz. 118 ~ngot parças~. 15x12x6 mm. A~. 7.01 gr. Kö~eli bir ingotun kesilmi~~ parças~. 119-Ac. 92-342, Lev. XII, 1-2; Çiz. 119 ~ngot parças~. 17x7x6 mm. A~. 4.07 gr.

Yuvarlak ingotun kö~esinden kesilmi~~ küçük bir parça. Bir yüzde çizgi i~aret mevcut.

(29)

ACEMHÖYUK GUMUS HAZINES~~ 261 120-Ac. 92-343, Lev. XII, 1-2; Çiz. 120

~ngot parças~ . 17x13x4 mm. A~. 5.63 gr. Yuvarlak ingotun yandan kesilmi~~ parças~. 121-Ac. 92-344, Lev. XII, 1-2; Çiz. 121 ~ ngot parças~. 12x13x6 mm. A~. 6.73 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 122-Ac. 92-345, Lev. XII, 1-2; Çiz. 122 ~ ngot parças~ . 16x11x5 mm. A~. 5.37 gr. Kesilmi~~ parça.

123-Ac. 92-346, Lev. XII, 1-2; Çiz. 123 ~ngot parças~. 13x11x7 mm. A~. 5.57 gr. Kesilmi~~ parça.

124-Ac. 92-347, Lev. XII, 1-2; Çiz. 124 ~ ngot parças~ . 17x15x5 mm. A~. 6.61 gr. Kesilmi~~ parça.

125-Ac. 92-348, Lev. XII, 1-2; Çiz. 125 ~ ngot parças~. 14x13x5 mm. A~. 6.47 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 126-Ac. 92-349, Lev. XII, 1-2; Çiz. 126 ~ ngot parças~ . 14x12x5 mm. A~. 5.37 gr. Kesilmi~~ parça.

127-Ac. 92-350, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 127 ~ngot parças~. 15x13x5 mm. A~. 5.83 gr. Kesilmi~~ parça.

128-Ac. 92-351, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 128 ~ngot parças~. 15x11x4 mm. A~. 4.43 gr.

(30)

262 AL~YE özTAN

Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. Bir yüzde iki küçük çizgi i~aret mevcut.

130-Ac. 92-353, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 130 ~ ngot parças~. 13x13x8 mm. A~. 7.15 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ parças~. 131-Ac. 92-354, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 131 ~ngot parças~. 18x10x4 mm. A~. 5.27 gr. Yuvarlak ingotun kesilmi~~ küçük parças~. 132-Ac. 92-355, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 132 ~ngot parças~. 17x13x3 mm. A~. 4.09 gr. Yuvarlak ingotun yar~dan kesilmi~~ parças~. 133-Ac. 92-356, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 133. ~ ngot parças~. 18x14x4 mm. A~. 6.71 gr. Kesilmi~~ parça.

135-Ac. 92-358, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 135 ~ngot parças~ . 14x9x4 mm. A~. 4.63 gr.

Kesilmi~~ parça.

136-Ac. 92-359, Lev. XIII; 1-2; Çiz. 136 ~ngot parças~. 15x9x5 mm. A~. 5.36 gr. Kesilmi~~ parça.

(31)

AGEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 263 137-Ac. 92-360, Lev. XIII; 1-2; Çiz. 137

138-Ac. 92-361, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 138 ~ngot parças~. 14x13x3.5 mm. A~. 4.63 gr. Kesilmi~~ parça.

139-Ac. 92-362, Lev. XIII; 1-2; Çiz. 139 ~ngot parças~, 21x10x5 mm. A~. 5.80 gr. Kesilmi~~ parça.

141-Ac. 92-364, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 141 ~ngot parças~. 13x10x3 mm. A~. 3.44 gr. Yuvarlak ingot. Küçük bir parça kesilmi~. 142-Ac. 92-365, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 142 ~ngot parças~. 14x11x3 mm. A~. 3.65 gr. Kesilmi~~ parça

144-Ac. 92-367, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 144 ~ngot parças~. 15x13x4.5 mm. A~. 5.30 gr. Kesilmi~~ parça.

145-Ac. 92-368, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 145 ~ngot parças~. 13x11x5 mm. A~. 5.71 gr.

(32)

264 AL~YE Ö ZTAN Kesilmi~~ parça.

146-Ac. 92-369, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 146 ~ngot parças~ . 13x14x7 mm. A~. 6.30 gr. Kesilmi~~ parça.

147-Ac. 92-370, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 147 ~ngot parças~ . 12x13x4.5 mm. A~. 5.45 gr. Kesilmi~~ parça.

149-Ac. 92-372, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 149 ~ ngot parças~ . 12x12x6.5 mm. A~. 5.45 gr. Kesilmi~~ parça.

150-Ac., 92-373, Lev. XIII, 1-2; Çiz. 150 ~ngot parças~. 16x10x7 mm. A~. 6.57 gr. Kesilmi~~ parça.

151-Ac. 92-374, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 151 ~ngot parças~ . 14x10x7 mm. A~. 5.40 gr.

Kesilmi~~ parça. Bir yüzde çizilerek yap~lm~~~ i~aret mevcut. 152-Ac. 92-375, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 152

~ngot parças~. 15x10x4.5 mm. A~. 4.23 gr. Kesilmi~~ parça.

153-Ac. 92-376, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 153 ~ngot parças~. 18x9x5 mm. A~. 5.54 gr. Kesilmi~~ parça.

(33)

ACEMHOYUK GÜMÜ~~ HAZINESI 265 ~ ngot parças~ . 20x12x4 mm. A~. 5.18 gr.

Kesilmi~~ parça.

155-Ac. 92-378, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 155 ~ ngot parças~ . 13x17x4.5 mm. A~. 6.76 gr. Kesilmi~~ parça.

156-Ac. 92-379, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 156 ~ ngot parças~ . 14x14x3.5 mm. A~. 5.27 gr.

Kesilmi~~ parça.

157-Ac. 92-380, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 157 ~ ngot parças~ . 14x12x5 mm. A~. 4.71 gr. Kesilmi~~ parça.

158-Ac. 92-381, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 158 ~ ngot parças~ . 13x12x3.5 mm. A~. 3.75 gr. Kesilmi~~ parça.

159-Ac. 92-382, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 159 ~ ngot parças~ . 15x10x3.5 mm. A~. 3.76 gr. Çizilerek kesilmi~~ parça.

160-Ac. 92-383, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 160 ~ngot parças~ . 13x12x4 mm. A~. 4.15 gr. Kesilmi~~ parça.

161-Ac. 92-384, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 161 ~ngot parças~ , 11x11x5 mm. A~. 3.63 gr. Kesilmi~~ parça.

162-Ac. 92-385, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 162 ~ ngot parças~. 13x12x4.5 mm. A~. 4.80 gr. Kesilmi~~ parça.

(34)

266 _{ALIYE ÖZTAN} 163-Ac. 92-386, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 163 ~ngot parças~. 15x12x6 mm. A~. 6.03 gr. Kesilmi~~ parça.

166-Ac. 92-389, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 166 ~ngot parças~ . 15x12x4.5 mm. A~. 4.41 gr. Kesilmi~~ parça.

167-Ac. 92-390, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 167 ~ngot parças~ . 11x9x5 mm. A~. 3.63 gr. Çubuk ~eklindeki ingottan kesilmi~~ parça. Ac. 92-391, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 168-~ngot parças~. 11x10x6 mm. A~. 4.45 gr. Kesilmi~~ parça.

171-Ac. 92-394, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 171 ~ngot parças~. 12x10x3 mm. A~. 3.21 gr.

(35)

ACEMHÖYÜK GÜMÜ~~ HAZ~NES~~ 267 Kesilmi~~ parça.

172-Ac. 92-395, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 172

~ngot parças~. 11x10x3.5 mm. A~. 3.26 gr.

Kesilmi~~ parça.

173-Ac. 92-396, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 173

~ngot parças~. 12x11x3 mm. A~. 3.84 gr.

174-Ac. 92-397, Lev. XIV, 1-2; Çiz. 174

~ngot parças~ . 14x9x5 mm. A~. 3.92 gr.

175-Ac. 92-398, Lev. XV, 1-2; Çiz. 175

~ngot parças~. 14x-7x3 mm. A~. 2.77 gr.

Çubuk ~eklindeki ingottan kesilmi~~ parça. 176-Ac. 92-399, Lev. XV, 1-2; Çiz. 176

177-Ac. 92-400, Lev. XV, 1-2; Çiz. 177

178-Ac. 92-401, Lev. XV, 1-2; Çiz. 178

179-Ac. 92-402, Lev. XV, 1-2; Çiz. 179

(36)

268 _{AL~YE ÖZTAN}

181-Ac. 92-404, Lev. XV, 1-2; Çiz. 181 ~ngot parças~. 17x17x2 mm. A~. 3.49 gr. Kesilmi~~ parça.

182-Ac. 92-405, Lev. XV, 1-2; Çiz. 182 ~ngot parças~. 17x12x2 mm. A~. 2.59 gr. Levha halindeki ingottan kesilmi~~ parça. 183-Ac. 92-406, Lev. XV, 1-2; Çiz. 183 ~ngot parças~ . 15x11x2 mm. A~. 2.95 gr. Kesilmi~~ parça.

185-Ac. 92-408, Lev. XV; 1-2; Çiz. 185 ~ ngot parças~. 13x10x3 mm. A~. 2.95 gr. Kesilmi~~ parça.

187-Ac. 92-410, Lev. XV, 1-2; Çiz. 187 ~ngot parças~. 13x12x6.5 mm. A~. 4.46 gr. Kesilmi~~ parça.

(37)

ACEMHOYÜK GÜMÜ~~ HAZ~ NES~~ 269 189-Ac. 92-412, Lev. XV, 1-2; Çiz. 189

~ ngot parças~. 13x11x4 mm. A~. 3.01 gr. Kesilmi~~ parça.

190-Ac. 92-413, Lev. XV, 1-2; Çiz. 190 ~ngot parças~. 14xI2x3 mm. A~. 3.57 gr. Kesilmi~~ parça.

191-Ac. 92-414, Lev. XV, 1-2; Çiz. 191 ~ngot parças~ . 15x10x5 mm. A~. 3.64 gr. Kesilmi~~ parça.

193-Ac. 92-416, Lev. XV, 1-2; Çiz. 193 ~ ngot parças~. 12x8x5 mm. A~. 3.61 gr. Kesilmi~~ parça.

197-Ac. 92-420, Lev. XV, 1-2; Çiz. 197 ~ngot parças~. 9x9x6 mm. A~. 2.88 gr.

(38)

270 ALIYE ÖZTAN Kesilmi~~ parça.

199-Ac. 92-422, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 199 ~ ngot parças~. 10x9x2 mm. A~. 1.86 gr. Kesilmi~~ parça.

200-Ac. 92-423, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 200 ~ngot parças~. 18x7.5x2.5 mm. A~. 2.60 gr. Kesilmi~~ parça.

201-Ac. 92-424, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 201 ~ngot parças~ . 16x14x2 mm. A~. 2.70 gr. Kesilmi~~ parça.

202-Ac. 92-425, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 202 ~ngot parças~. 18x12x2 mm. A~. 3.30 gr. Kesilmi~~ parça.

203-Ac. 92-426, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 203 ~ngot parças~. 14x12x.2 mm. A~. 2.79 gr. Kesilmi~~ parça.

204-Ac. 92-427, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 204 ~ ngot parças~. 14x11x2 mm. A~. 2.66 gr. Kesilmi~~ parça.

205-Ac. 92-428, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 205 ~ngot parças~. 12x8x2.5 mm. A~. 2.33 gr. Kesilmi~~ parça.

(39)

ACEMHÖYUK GUMUS HAZ~NES~~ 271 ~ngot parças~ . 10x10x2.5 mm. A~. 2.14 gr.

Kesilmi~~ parça.

207-Ac. 92-430, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 207 ~ngot parças~. 14x8x5 mm. A~. 3.86 gr.

Kesilmi~~ parça. Bir yüzünde çukur, di_{~erinde bir çizgi mevcut} 208-Ac. 92-431, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 208

209-Ac. 92-423, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 209 ~ngot parças~ . 10x9x2.5 mm. A~. 1.96 gr. Kesilmi~~ parça.

210-Ac. 92-433, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 210 ~ngot parças~. 12x8x4 mm. A~. 2.40 gr. Kesilmi~~ parça.

211-Ac. 92-434, Lev. XVI, 1-2; Çiz. 211 ~ ngot parças~. 17x8x5 mm. A~. 3.13 gr. Kulba benzer parça. ~ki yüzü de gözenekli.

(40)

(41)

Aliye Öztan

(42)

Aliye Öztan

(43)

Aliye Öztan

(44)

Aliye öztan

(45)

Aliye Öztan

(46)

Aliye Öztan

(47)

Aliye Öztan

(48)

Aliye Öztan

(49)

Aliye Öztan

(50)

Aliye Öztan

(51)

(52)

Aliye Öztan

(53)

Aliye Öztan

(54)

Aliye Öztan

(55)

Aliye Öztan

(56)

Aliye Öztan

(57)

Aliye Öztan

(58)

Aliye Öztan

(59)

Aliye Öztan

CS2

Çiz. 2-18

(60)

Aliye Öztan

o

(61)

Aliye Özcan

D

(62)

Aliye Öztan

(63)

Ciz.66- Si

(64)

Aliye Öztan

10?14.;

(65)

Aliye Öztan

(66)

Aliye Öztan

e

P

>

(67)

'Ç)

C

L

Ciz 169- 211 Aliye Öztan

[TC 940 00

(JU

nu t>f,

cc

ceF3,

(68)

I i