Yeni bir Türk filmi:Bir millet uyanıyor!

(1)

Sayfa 2

Yeni Tiirk film i

:

B irM ille f —

—

uyanı yor !

İstanbul : 23 [ Hususî ] — Türkiyede yapılan bu sesli film İstanbulda halka gösteril meğe başlamıştır .

“ Bir millet uyanıyor ! ,, İpek film stüdyosunda çevril miştir . Sanaryo , Nizamettin Nazif Beyindir . Filimi yapan Türkiyenin biricik rejisörü Er-

toğrul Muhsin Beydir .

Evvelâ baştan şurasını söy Üyeyim ki : “ Bir millet uya - nıyor ! ,, Filimi gazeteler ve sairelerle iylân ve reklâm edil diği gibi millî istiklâlimizin bir destanı değildir . Ve Türkün o yüksek kavgasını temsil et mekten hayli uzaktır . Filime 1914 cihan harbinin kavurucu ölüm yangınlariyle giriliyor . . 1918 de biten harptan sonra dünya haritasından Türk ismi siliniyor ve Türk ülkesi ma - kaslanarak parçalanıyor !.

Anadolu haritasının üzerine evvelâ Adana mıntâkasına si yah bir gölge iniyor . Bu si - yahlık az sonra Garbî Ana - doluyu kaplıyor . . Artık Türk vatanının asırlardanberi kanla özleşen toprakları müstevüle - tin çizmeleri altına serilmiş bir bez parçası oluyor ?..

Ve büyük kurtarıcı, îstan - buldan Samsuna geçiyor ...

Asıl mevzua Miralay Kâzım Beyin ( Kâzım Paşa Hazret - teri ) verdiği bir baskın em - riyle giriliyor . Kaymakam ro lünde Etnitı Beliğ ve yüzbaşı Davut rolünde bulunan Ercü ment Behzat Beyler derhal tertibat alıyorlar . Yüzbaşı Davut Beyin emirberi olan Tilki rolünde komik Naşit Beydir. [ Naşit Beyin cn t e h likeli ve heyecanlı kurşun kav galarında bile insanı güldür -

mekten fariğ kalmıyan hare - ketleri ve sözleri biraz soğuk kaçıyor ! ]

Yüzbaşı Davut ve arkadaş ları “ Akbaş ,. cebhaneliğini basıp oradakileri esir ve mev cut cebhaneleri ( Lapseki ) va puru ile Anadolu sahiline nak lediyorlar .

Az sonra , Yüzbaşı Davut vezife icabı îstanbııla geçiyor. Köprü başında Kuvayi Milliye aleyhine yafta yapıştıranlarla karşılaşıyor . Yaftayı yırtan cesur bir mahalle çocuğu, bir ecnebi zabit tarafından yürek ler parçalayıcı bir şekilde dö vülüyor ve sonra tabanca ile vurulup denize atılıyor .

Yüzbaşı Davut bundan sonra “ et yemez caddesi ,, ın de Türk kızlarının ismetine , namusuna tecavüz eden üç Avrupalı askerle de karşılaşı yor . Hele , garplılara başını teslim ederek onların silâhını taşıyan vahşî bir zenci; bir Türk

kızını , yol ortasında örsele '- mekte ve kadının imdat ses leri mahalleyi çınlatmaktadır. Yüz başı Davudun damarların

daki asil kan harekete ge - liyor ...

Diğer taraftan İstanbulda meclisi meb’us ın, Mustafa Ke

malin icabına bakmak için ka rarlar ittihaz etmektedir . S a rayın maiyet memurluğunu ifa eden çapkın ve kabadayı genç, o zamanın tam hayatını can landırmaktadır . Diğer taraf tan muallim bulunan bir Türk

kızına tasallut etmek arzusun

dadır. Bir gece, kızı evine gö türürken ıssız ağaçlar arasın da ona hücum ediyor .. Kız var kuvvetile bunu defe çalı

şırkeıı bu mücadeleyi, oraya müstevli düşmanlardan k u r

tulmak için gizlenmiş olan yüz başı Davut'görüyor .. ve da marlarının heyecanını yeneme- yerek çarpışıyor, hayli mücade- led en sonra maiyet memuru kaçıyor. Eakat arkadan attığı kurşunla Davut yaralanıyor .. Genç muallim Nesrin Hanım, yüzbaşı Davudu az evelki yar dımına mukabil bir lutuf ol mak üzre evine götürüyor ve yarası sarılıyor .. yüz başının emirber neferi tilki de orada dır . Bir sabah yatağından u yanan Davut , yattığı odanın resimlerinden gözlerini ayır - miyor .. Heyecanla kalkarak onlara bakarken hayret edile cek bir vak’a karşısında kalı yor : oradaki babasının res - mi ! .. ve bulunduğu ev kendi ailesi, namusunu kurtardığı kız

hemşiresi ve evin yaşlı hani mı da annesidir ! Heyecanla onları çağırıyor ve ana oğul kucaklaşıyorlar .

Diğer taraftan maiyet me mnru vesriue mektuplar gön dererek evi basacağını ve mutlaka gelmesini söyliyor . Nesrin giyinerek gidiyor; fa kat orada yine taarrnza uğra- yor ve az sonrn m eçh u l hir elin çektiği tetikten çıkan kur şunla maiyet memuru yere yuvarlanıyor . . . İşğal ordu ları kumandanı ise Davudu şiddetle aratmakta ve bulana mühim bir mükâfatı naktiye söz vermektedir . Saraydaki- lerin yardımile davudun evi abluka ediliyor ve ağır eza lardan sonra millî kuvvetle rimiz tarafından kurtardı • yor .

Artık millî cidal Anadolu da genişliyor . Fakat bir mü cadele neticesi Yahya kap - danla yüzbaşı Davut ve ar kadaşları esir düşüyorlar . Yahya kaptan kahbece' bir hareketle çeşmede su içerken vuruluyor . . Diğerleri kurşu na dizilirken verilen “ ateş „ emrine askerler itaat etmiye- rek tek bir kurşun bile sıkma- yorler , gözleri bağlı millici- ler, ve onları kurşunlarile öl dürecek olan yine Türk as kerlerinin ruhlarındaki anî bir rabıta “ İstiklâl „ in infilâk etmesini te’min ediyor . Ora da büyük bir heyecanla iki tarafında Türk askerleri ku- çaklaşarak Anadoluya g e ç i yorlar . Artık mücadele çe- tinleşmiştir ve herkes :

— Her yol Ankaraya çı kar . . Diyerek ilerliyor !

Filim İstanbula Türk ordu sunun girmesile hitam bulu yor . . .

Filimde bir çok hatalar ve gayri tabiilikler vardır . . . F a kat bundan sarfı nazarmuvaf- fak olmnş kısımları ve heye canımızı tahrik eden manza- ralarıda yok değildir . Asıl güzel kısmı “ Bir millet uya nıyor ! „ la beraber bir san’a- tinde türkiyede oynamasıdır .

Babası esir edilip sürükle nerek, bin bir eza ile götürü

lürken yavrusunun hıçkırıklar la üzerine atılması ve onu mu- mânaatlara rağmen takip e t mesi muvaffak olmuş bir sah ne ve kalpler parçalıyacak bir vak’adır .

Kalbimde

«

Zeynebim Zey~

nebim

» ve :

«Serden geçilir de yardan

geçilmez

» Gibi milî türküler .

Yaslı gittim şen geldim

Aç koymanı ben geldim

;

Bana bir yudum su ver

Çok uzak yerden geldim

Gibi merhum Türk âlimi Samih Rifatın millî şarkısı da vardır .. Rollerinde en çok muvaffak olan Behzat , Atıf ve bilhassa Ferdî Tayfur Bey lerdir . Ferdî Tayfur müstak bel Türk filimlerinde güzel donjuvan rolleri alabilir . F a kat ne de olursa olsun ipek filimin bu eseri , Türk istik lâlinin bir destanı değildi.r Ve bu filimi Türk istiklâl fili mi diye reklâm yapmak doğru olamaz .

Talıa Ay

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği

Taha Toros Arşivi