Boğaziçine bir kaside

T Ü R K S E S İ

JT 5° 5

âki

— _

r

H A Y A T İ l e

j

BOGAZIÇINE BİR KASİDE

Boğaziçinin sahillerindeki bir eski zaman yalısında ya­ şamak zevkini, gururunu, he men hemen diyeceğim ki, şe­ refini, şu artık uzamış ömrü­ mün ancak beş senelik bir kısmında tattun. Gerçi hâlâ Boğaziçinin sakinlerindenim ve oturduğum büyük köş­ kün yattığım odasının bir penceresinden Yuşa tepesi ve bir penceresinden Ahırka- pı feneri görülmektedir: Bu evin nezareti o kadar hâkim ve muhteşemdir. Fakat.1 bu Kandillinin sırtlarında, frenk zevkiyle yapılmış, artık hay­ li de tâmire muhtaç bir bina­ dır ve tavanlarına dalgalarla güneşin oyunları aksetmekte

dir.

nii veren gazeller . duyulan. la,, denizin içinden - yüksel­ en Boğaziçindeki mehtap â -: m ekle suya hasreti kâfi gel­ işimlerini, en az kırk elli na-; mediği için bahçelerinde ve rin kayıkla yapılan o eski sofalarında fıskiyeli havuzlar

* . ' -

>---

Y a z a n :

--- --- ---

n

Nahid Sırrı

Ö rrk

şenlikleri, on y ıl kadar önce, (Boğaziçi .mehtapları) isimli cildinde anlatmıştı. •Bu' defa • da şski ahşap odaları, bugü-1 riün apartmanlarını alacak genişlikte, dağlarındaki ko- rulara sessiz sokaklarını a -! şan kapalı köprülerden geçi-; lir ve deniz kenarında olm ak-'

mırıldanan, nakışlı tavanla­ rında dalgaların zaman za­ man oyunları- seyredilen, mor, mavi, sarı camlı pence­ relerinden içine çeşitli' renk­ ler akseden, içinde yavaş ko­ nuşur ve- hayatlarının belki tek macera saatlerini bütün bir ömür vecd ile düşünür

yaşlı insanların, solgun yüz­ lü kadınların hasır divanha­ nelerinden sessizce geçtikleri yayvan basamaklı merdiven­ lerinden inip çıktıklart yalı­ ları bu yeni kitabında tasvir ediyor. Bu yalıların Boğaz içinde artık sonuncuları kal­ mıştır: Kendilerini düvasız' hastalıklara tutulmuş olup yakında ölümün pençesine düşmeleri- mukadder aziz çeh reler gibi seyrediyoruz ve es­ ki narin kayıklar Boğazın sularından ebediyen çekilip gittiği için hilâli gömlekli

ka-(Sonu 3 ncu sayiafa)

Runieii hisarında, oturdu­ ğum ve şimdi artık eyvah ki, taksimatı bozulup, apartman haline sokulmuş yalıda oldu­ ğu gibi, mermer avlusu ve mermer avlusunun çeşmesi bulunmamaktadır. Fırtınalı günlerde dalgalar aşınmış rıhtımlarında çarpmamakta, pencerelerin camian Karade- nize çıkacak ve belki dönmi- yecek renkârenk ve şiirlerini bozan gürültülü motorlarına rağmen şekilleri eski çağla­ rın gemilerini hatırlatan iri takalar yüzünden sarsıîma- maktadır.

Kayıkhanesizlikten zaval­ lı kayığım da elden çıktığı i- çin su üstündeki cevelânla- rım, hele kış mevsiminde, u- zak köy istasyonlarının -bek­ leme odaları kadar kötü ko­ kan vapurlarda gidip gelme­ lere münhasır kalmakladır. Boğaziçinde âdeta boğazın ve boğaz denizinin hasreti i- çindeyim. Cidden değerli ve hakikaten mühim bir edip o- ian Abdölhak Şinasi Hisarın (Boğaziçi yalıları) isimli ve on beş nefis nesirden mürek­ kep eseri işte beni bu hazin, hayranlık ve hasret içinde buldu.

Taşıdığı (Hisar) soyadın4 da dahi Boğaziçinin aşkı be­ liren Abdülhak Şinasi, dün­ kü Boğaziçini pek büyük kısmı artık maziye intikal et­ miş bulunan bütün ihtişamlı güzellikleriyle bugüne ve ya­ rına bildirmiş olduğundan şüphe etmemelidir. Mehtap geceleri kaba sandallarından artık ancak çatlak sesleriyle insana sağır oimamak^hüznü

Boğaziçine

(Başiarafı 4 ncü şayiada)

yıkçılariyle hanım efendileri ve küçük beyleri seyranlara götürçöek kavıklaçı da, aşm- riıış rıhtııülarında, artık gör­ müyoruz.

Boğaziçinde, akislerini su­ larda seyreden, deniz üzerine uzanmış cumbalarından inşa na denizin sularında yüz­ mek vehmi gelen yalıların | artık en ' sonuncuları artık sekiz on tanesi kalmış, bu se­ beple de Abdülhak Şinasi Hi- sar’m bu kitabı hakikaten za inanında, gelmiştir.

Boğaziçinin iki sahili, hat­ tâ nisbeten masun kalmış A- nadolu kıyıları, vızır vızır iş­ leyen kamyonlariyle, içlerin- dekilerden nicesinin kabalı­ ğından en pahalı nicesine de kamyon hali gelmiş otomobil leriyle, dev cüsseli depolariy le, ambar biçimli kübik yalı­ ları ve sıvaları bir yıl dayan­ mayan galiz apartmanlarla öylesine dolmuştur ki, işler bu minval üzere giderek Is- tinye, Emirgân, Hisar, Bey­ lerbeyi, Kandilli ve Kanlıca- da bedbaht Kuruçeşmenin bugünkü derekesine düşerse, ya bir depolar semti veyahut bir panayır sahnesi olurlarsa, artık son yalıların ve son bab çelerin yerlerinde depolar ya hut meyhaneler veya apart­ manlar yapılırsa, bu köylerin bin bir hâtıra taşıyan isimle­ rini de değiştirmeli, bunlara yeni adlar takmakdır. Bu köylerin hele yarınki halleri yanında isimleri, yetmişlik, dişsiz ve bıyıklanmış, sakal- j lanmış acuzelerin müstesna güz •lükleri ve aşkları haber vereiı isimler taşımaları ka­ dar mânâsız, gülünç ve hazin olacaktır...

Abdülhak Şinasi Hisar, bu ince cilt’le Boğaziçinin bü- tün şiirini bildirmiş, bütün : güzelliklerini anlatmış, ¿m- I tün medeniyetini tarif ve ic­

mal etmiş oluyor. Boğaziçi- fıin güzelliklerini gözlerine son defa olarak aksettirerek ölmek isteyen bir insan sıfa- tiyle kendisini tebrik eder, talimi kıskanırım. Ne yazık ki, nefis sahifelerinden hiç birini, en çok beğendiğim (Aynalar karşısında hanım­ lar) faslı dahil, bu yazıma a- lamıyorum. Gazetenin bir iki sütununu buna hasredeyim derken birkaç satırla, birkaç sütunla yetinemiyerek bü­ tün eseri, bu on beş faslı nak letmeye kalkışacağım. Mat­ baanın icad edilmemiş oldu­ ğu zamanlarda hayatını ki-' taplara istinsah edip zengin­ lere satmak suretiyle nafaka sini sağlayan bir hattat ol­ saydım ve Abdülhak Şinasi, eserifli benim hattatlıkla ha­ yatımı kazanacağım o kadim çağlarda yazmış bulunsaydı, irfan sahibi ve güzel eserlere ! düşkün zenginlere bu kitabı ı yüz kere istinsah etmekten

bıkmaz ve bezmezdim. Kaldı ki, bu güzellikleri I Abdülhak Şinasi o zamanda

bir kaside

yaşasa böyle his edemez ve lisanında bu eşsiz ve şiirli hüzünle anlatamazdı. Boğaz içi yalılarının ne harikulâde ve ne asil bir şiir ve hayat â- lemine ait bulunduklarını an cak şimdi son yalıları da yı­ kıcıların. ‘bekledikleri ve iç­ lerinde yaşayan genç nesille­ ri bir an evvel kübik apart­ manlara taşınmak için ölme­ mekte, bu yalıları bırakma­ makta inad eden ihtiyarların Çekilip gitmelerini sabırsız­ lıkla bekledikleri bu günlerde takdir ediyoruz.

Boğaziçi köyleri kadirşinas iseler, birer sokaklarına, so­ kaklarının hâlâ en sessiz, en asude ve en rüyalı kalmış o- lamna, Abdülhak Şinasinin ismini vermek üzere birbirle- riyle yarışa girmelidirler.

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi