Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt:8 Say :1 2005
*Dicle Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, Pedodonti Anabilim Dal , D)YARBAKIR.
“Bu çal ma 14. Türk Pedodonti Derne i Kongresi’nde poster olarak sunulmu tur ( 11-15 May s 2005 Kemer-Antalya)”. 56
ENDODONT K OLARAK TEDAV ED LM KRON
FRAKTÜRLÜ MAKS LLER SANTRAL KES C LERDE VE KÖTÜ
EK LLENM LATERAL KES C LERDE TEDAV YAKLA IMLARI
THE ALTERNATIVE TREATMENT IN THE MAXILLARY INCISORS
WITH CORONAL FRACTURE AND ENDODONTICALLY TREATED
AND PEG-SHAPED LATERAL INCISORS (TWO CASE REPORT)
Buket AYNA* Sema ÇELENK*
Behiye BOLGÜL* Fatma ATAKUL*
ÖZET
Endodontik tedavili di lerde estetik, esneklik ve yenilenebilme özelliklerinden dolay geleneksel post materyallere alternatif olarak yap abilen güçlendirilmi fiberler kullan labilmektedir. Birçok tedavi ekli bulunan kötü ekillenmi lateral kesicilerde ise direk ve indirek restorasyonlar tercih edilen tedavi ekillerindendir. Bu çal man n amac , endodontik olarak tedavi edilmi kron fraktürlü maksiller santral kesicilerin fiber rezin kompozit laminate post-core ile kötü ekillenmi lateral kesicilerin ise direk kompozit rezin ile restore edilmesidir.
Özellikle genç bireylerde radikal tedavi yöntemlerini uygulamadan önce fiber kompozit laminate post-core ve direk kompozit rezin uygulamalar esteti in sa lanmas için etkili bir alternatif tedavi olabilir.
Anahtar kelimeler: Fiber kompozit laminate,
post-core, peg-shaped lateral kesici.
SUMMARY
A developed bondable reinforcement fiber is reported to be an alternative to conventional post materials because of its esthetic qualities, flexible and rebuildproperties. Peg-shapedlateralincisorsare treated, generally, with direct and indirect resin composite restorations.
The aim of this report was to treat maksillary incisors with coronal fracture and endodontically treated with a fiber-resin composite laminate post-core, and peg-shaped lateral incisors with direct composite resin.
The fiber-resin composite laminate post-core and direct composite resin restorations may be a cost-effective treatment alternative to restore the esthetics of teeth and may prove particularly useful in growing patients before more definitive restorations can be considered.
Key words: Fiber composite laminate, post-core,
peg-shaped lateral incisor. G R
Endodontik olarak tedavi edilmi ve a r madde kayb na u ram di ler de i ik yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Di in tutuculu unu ve dayan kl l n artt rmak için “post” ve “core” uygulamas bu yöntemler aras nda en s k tercih edilen metot olmu tur.¹ Son y llarda geli tirilmi olan karbon fiber, seramik ve cam fiber postlar
gibi daha az rijit olan materyaller kullan lmaktad r.2,3
Özellikle adeziv materyallerin geli imi ile endodontik olarak yap abilen bir sistem tan t lm t r. Bu estetik ve esnek yap daki fiber-rezin kompozit laminate post corelar konservatif olarak tamamlanm post core sistemlerinin yenilenebilmesine olanak sa lamakta ve minimal düzeyde kök k r lmas na neden olmaktad r.4
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt:8 Say :1 2005
57 Kötü ekillenmi lateral kesiciler için ortodontik tedavi,
cerrahi olarak di in çekimi ve implant uygulamalar ve direk veya indirek restorasyonlar tedavi ekillerindendir. )ndirek restorasyonlar, porselen laminate veneer, metal-seramik restorasyonlar ve full seramik kronlar içermektedir. Direk restorasyonlar ise minimal invaziv i lemleri içeren tedavi uygulamalar d r. Görülme s kl % 0.4-0.8 aras nda olan kötü ekillenmi lateral kesicilerin tedavi alternatiflerinden birisi de direk kompozit rezin uygulamalar d r.5-7
Buçal man n amac , iki olguda alternatif konservatif tedavi olarak üç maksiller santral kesicinin fiber-rezin kompozit laminate post-core kullan m ile ve iki peg-shaped lateral kesicinin direk kompozit rezin ile restore edilmesidir.
OLGU SUNUMU
Olgu 1: Ön grup di lerinin görünümü ile ilgili estetik kayg lara sahip olan 15 ya ndaki genç bir erkek hasta D.Ü. Di Hekimli i Fakültesi Pedodonti Klini ine ba vurdu. Yap lan klinik ve radyografik muayene sonucunda, travma sonucu fraktüre olmu maksiller santral kesicilerin endodontik tedavisinin tamamland ve herhangi bir periapikal patoloji olmad görüldü. Bunun yan nda, hastan n kötü ekillenmi lateral kesicilere sahip oldu u te his edildi (Resim 1a). Santral kesiciler için kök kanal n n 2/3’üne kadar bo alt lmas , fiber kompozit laminate (fiber composite laminate-FCL) (Ribbon, Ribbond Inc.) ile post restorasyonunun haz rlanmas ve bir hibrit rezin (Clearfil AP-X, Kuraray) ile restorasyonun tamamlanmas eklinde tedavi plan haz rland . Öncelikle pulpa odas ve kök kanal n n koronal bölümü alev uçlu frezle (Diamant, FG 140G014) temizlendi. 2 mm kal nl nda FCL seçildi. Post uzunlu unu belirlemek için bir periodontal sond kanal içerisine yerle tirildi. Belirlenen uzunlu un iki kat al narak FCL’nin uzunlu u hesapland . FCL bir dual-curing rezin (Liner Bond II V, Kuraray) ile muamele edilerek ktan korunan bir ortamda bekletildi. Kök kanal iç yüzeyleri ve pulpa odas 30 sn süre ayn sistemin primeri ile muamele edildi (Liner Bond II V, prime A ve B kar m , Kuraray) ve 15 sn hafif bir hava ak m ile kurutuldu.
Bir dual-curing dentin bonding ajan (Liner Bond II V, Bond A ve B kar m , Kuraray) f rça yard m ile kök kanal iç yüzeyine ve pulpa odas na uyguland . Bir yüksek doldurucu dual-curing hibrit rezin (Panavia-F, Kuraray) kanal içerisine enjekte edildi.
FCL’nin bir parças katland ve mümkün oldu unca s k bir ekilde kanal içerisine yerle tirildi. )kinci parça
FCL birinci parçaya dik olacak ekilde kanal içerisine itildi. A r rezin art klar ortamdan uzakla t r larak, FCL’nin serbest uçlar birbiri üzerine sar larak kanal içerisine yerle tirildi (Resim 1b). FCL postun sertle mesi için 20 sn k uyguland .
Resim 1a. Maksillar santral ve lateral kesiciler.
Resim 1b. FCL’nin kanala yerle tirilmesi.
I kla polimerize olan bir hibrit rezin (Clearfil AP-X, Kuraray) kron restorasyonlar için seçildi. Materyal kanaldan d ar do ru uzat lm olarak b rak lan FCL etraf na yerle tirilerek, kron restorasyonlar ekillendirildi (Resim 1c).
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt:8 Say :1 2005
58
Resim 1c. Kron restorasyonlar n n yap lmas .
Kötü ekillenmi lateral kesicilerin ise direk kompozit rezin ile restore edilmesine karar verildi. Retraksiyon ipleri uyguland . Mineye adezyonun daha iyi olmas için self-etching primerden önce asit uygulamas önerildi inden8, her iki lateral kesicinin tüm yüzeyine %
35’lik fosforik asit jeli (3M, Schotchbond; 3M ESPE) 30 sn uyguland . Y kan p kurutulan di lere self-etching adeziv sistemin (Clearfil SE Bond, Kuraray) primeri 20 sn uygulan p hava ile kurutuldu. Daha sonra tüm mine yüzeyleri bonding ajanla muamele edilerek 10 sn k ile polimerize edildi.
Santral kesiciler için kullan lan hibrit rezin ile tabakalama tekni i kullan larak restorasyonlar ekillendirildi ve parlatma diskleri (Sof-Lex, 3M ESPE) ile bitirildi (Resim 1c).
Olgu 2: D.Ü. Di Hekimli i Fakültesi Pedodonti Klini ine ba vuran 11 ya ndaki erkek çocukta yap lan klinik ve radyografik muayene sonucunda, travma sonucu fraktüre olmu sol üst santral kesicinin endodontik tedavisinin tamamland ve herhangi bir periapikal patoloji olmad görüldü (Resim 2a). Kök kanal n n 2/3’üne kadar bo alt lmas , fiber kompozit laminate (fiber composite laminate-FCL) (Ribbon, Ribbond Inc.) ile post restorasyonunun haz rlanmas ve bir hibrit rezin (Clearfil AP-X, Kuraray,) ile restorasyonun tamamlanmas ekilde tedavi plan haz rland . Olgu 1’de uygulanan klinik i lemler tekrarlanarak (Resim 2b), restorasyon ekillendirildi ve parlatma diskleri (Sof-Lex, 3M ESPE) ile bitirildi (Resim 2c).
TARTI MA
Günümüzde endodontik tedavi yap lm olan
Resim 2a. Endodontik tedavisi yap lm santral kesici di .
Resim 2b. FCL’nin kanala yerle tirilmesi.
Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi
Cilt:8 Say :1 2005
59 di lerin restorasyonunda dentinin elastiklik modülüne
(18.6 Gpa) yak n ve daha az rijit materyallerin kullan m tercih edilmeye ba lanm t r. Bu özelli e sahip olan fiber postlarla birlikte rezin siman ve kompozit rezinlerin kullan m yla homojen bir bütünlü ün sa land dü ünülmektedir.9,10 Yap lan bir çal mada,9daha az rijit
core materyallerinin rijit olanlara nazaran kuvveti daha iyi da tt gösterilmi tir. Yine benzer ekilde Eskita ç o lu ve Belli yapt klar çal malar nda,10 döküm post-core’larda
stresin di in 1/3 bölgesinde ve döküm post-core’un içinde birikti ini, fiber kompozit laminate post-core’larda ise stresin destek kemik yap s na ve di in servikal 1/3 bölgesine da ld n bildirmi lerdir. Bu nedenlerden dolay , bu çal mada herhangi bir problem olu tu unda yenilenebilen, daha az rijit olan fiber kompozit laminate post-core’lar kullanmay uygun bulduk.
Peg-shaped lateral kesicilerde uygulad m z kompozit rezin laminate veneer tekni i, sa l kl di yap s n n korunmas , lokal anestezi gerektirmemesi, tedavi i lemlerinin tek seansta bitmesi ve ekonomik olmas gibi bir çok konservatif yakla m içermektedir. Bununla beraber, fiziksel özellikleri marjinal bütünlü ü ve esteti i oldukça iyi olan kompozitrezinler,seramik restorasyonlarla kar la t r ld nda, a nmayaveçi nemebask lar nakar seramik restorasyonlar kadar güçlü olmad bildirilmi tir.11, 13
)ndirek teknikle kar la t r ld nda ise, daha dü ük maliyete sahiptir ve gelecekteki farkl tedavi yakla mlar na olanak sa lamaktad r. Bir ba ka olumlu özelli i de, herhangi bir problem ile kar la ld nda a z içinde tamir edilebilmesidir.11,13 Bu yüzden, daha radikal bir tedavi
planlamas ndan önce bu tür di lerin estetik olarak restore edilebilmesinde direk kompozit rezin tekni i tercih edilebilir.
KAYNAKLAR
1. Sorensen JA, Martinoff JT. Intracoronal reinforcement and
coronal coverage. A study of endodontically treated teeth. J Prosthet Dent 51: 780–4, 1984.
2. Sidoli GE, King PA, Sefchell DJ. An in vitro evaluation of
carbon fiber based post and core system. J Prosthet Dent 78: 5-9, 1997.
3. Asmussen E, Peutzfeld A, Heitmann T. Stifness, elastic
limit, and strength of newer types of endodontics posts. J Dent 27: 275–8, 1999.
4. Hornbrook D, Hastings RJ. Use of bondable reinforcement
fiber for post and core build-up in an endodontically treated
tooth: Maximizing strength and aesthetic. Pract Peridont Aesthet Dent 7: 33–42, 1995.
5. Backman B, Wahlin YB. Variations in number and
morphology of permanent teeth in 7-year-old Swedish children. Int J Paediatr Dent 11: 11–7, 2001.
6. Chattopadhyay A, Srinivas K. Transposition of teeth and
genetic etiology. Angle Orthod 66: 147–52, 1996.
7. Miller WB, McLendon WJ, Hines FB. Two treatment
approaches for missing or peg-shaped maxillary lateral incisors: a case study on identical twins. Am J Orthod Dentofacial Orthop 92: 249–56, 1987.
8. Miguez PA, Castro PS, Nunes MF, Walter R, Pereira PN.
Effect of acid-etching on the enamel bond of two self-etching systems. J Adhes Dent. 5: 107–12, 2003.
9. Pest B, Cavalli G, Bertani P, Gagliani M. Adhesive
post-endodontic restorations with posts: Push-out test and SEM observations. Dent Mater 18: 596–602, 2002.
10. Eskita ç o lu G, Belli S, Kalkan M. Evaluation of two post
core systems using two different methods fracture strength test and a finite elemental stress analysis. J Endodon 28: 629– 33, 2002.
11. Magne P, Belser UC. Porcelain versus composite inlays/
onlays: effects of mechanical loads on stress distribution, adhesion and crown flexure. Int J Periodontics Restorative Dent 23: 543-55, 2003.
12. Ku CW, Park SW, Yang HS. Comparison of the fracture
strengths of metalceramic crowns and three ceromer crowns. J Prosthet Dent 88: 170-5, 2002.
13. )zgi AD, Ayna E. Direct restorative treatment of peg
shaped maksillary lateral incisor with resin composite: A clinical report. J Prosthet Dent 93: 526–29, 2005.
YazBCma Adresi: Yrd.Doç.Dr. Buket AYNA Dicle Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Pedodonti Anabilim Dal D)YARBAKIR
Tel : 0 412 2488101 Fax : 0 412 2488100 E-posta :buketayna@hotmail.com
