10. sütun:Felek'in ardından

B U G Ü N

14

S A Y F A

29

U R A

İHRAÇ KALİTESİ

BLUE JEANS

metresi

625

3 i

«

) Ï

İS T E N D İĞ İ K A D A R V E R İLİR

A K F IL

BURHAN FELEK'İ

TOPRAĞA VERDİK

l Devlet Başkanı Orgeneral Evren,

Burhan Felek'in ailesi ve Gazeteciler

Cem iyeti'ne gönderdiği başsağlığı

mesajında, «Felek'in yerinin

doldurulamayacağını» söyledi

I Gazeteciler Cemiyeti’ndeki törenden sonra gaze­

temiz önüne getirilen Burhan Felek’in cenazesi

Teşvikiye Camii’nde

kılınan öğle namazını

müteakip Karacaahmet’teki aile mezarlığında

ebedî istirahatgâhına tevdi edildi

KENDİ KALEMİNDEN BURHAN FELEK

Yıl 1908: «Çocukluk

t

bu ya, İttihat ve Terakki

Cemiyeti'ne girmek

istedim»

Türk basınının hocası, Gazeteciler Cemiyeti Başkanı, M illiyet ailesinin en büyüğü "Şeyhülmuharrlrîn" Burhan Felek yıllarını ver­

diği Milliyet gazetesi önünden dün son yolculuğuna çıktı...

(Fotoğraf: MENTAR ŞENER)

YAZISI 7. SAYFADA

Z >

Devlet B a şk a n ı, a n a ya sa konusunda son

konuşm asını radyo ve T V 'd e n yaptı

Evren-. 12 Eylül Öncesine

dinmek istemeyen ‘evet’ der

KANUN KAÇAKLARI EYLEMLERİNİ SÜRDÜRÜYOR

Köln Başkonsolosluğumuzu önceki gün işgal

eden teröristleri desteklediklerini açıklayan

militanlar, polisçe gözaltına alındıktan sonra

sloganlar atarak gösteri yaptılar. Yüzlerini

kırmızı mendillerle örten işgalciler, Amster­

dam Turizm Müşavirliğimize Köln işgalinde

kullanılan pankartın benzerini astılar.

(FAX: A P /A A )

• Orgeneral Evren, konuşmasında,

“7 Kasım’da oylarınızla kendini­

zin, aile ve evlâtlarınızın ve mem­

leketimizin kaderini çizeceksiniz”

dedi

D

E V L E T B a şka n ı O rgeneral E vren, anayasaya ilişkin son konuşm asını dün radyo v e televizyon dan ya ptı. E vren, verilecek oyların , m em leketin kaderi­ ni belirleyeceğini hatırlatarak, “ 12 E ylül ön ­ cesine dönmek istem eyenler beyaz oy verir dedi. D evlet Başkanı, anayasaya kefil old u ­ ğunu b ir kez daha tekrarladı v e “ Bunu tasvip etm enizi istiyorum ” diyerek, halkı sandık başına çağırdı.

E vren konuşmasında, “ Bu anayasarun bütün hükümleri, A tatü rk ’ ün belirlediği milli­ yetçilik anlayışı içinde ve O ’ nu ilkeleri doğrultusunda yorum lanıp uygulanacaktır” dedi.

ESKİ GÜZEL, TENİ GÜZELLERE ŞANS DİLEDİ

Gençlerin alışveriş merkezi Vakkorama’nın Etap Mar­

mara Oteli’nde yapılan açılış kokteyline gazetemizin

1982 Türkiye Güzeli Belgin Güven ile üçüncü güzeli­

miz Yasemin Sayginer de katıldı. Geçen yılın finalist­

lerinden ve ülkemizi Miss International Güzellik Yarış­

masında temsil eden Mine Ersoy da bu yılki güzelleri­

mize şans dilemek üzere bu kokteylde bulunuyordu.

1982 Türkiye Güzeli Belgin Güven kendisine Vakko

tarafından hazırlanarak armağan edilen ve 18 Kasım da

Londra'da yapılacak Dünya Güzellik Yarışması nda

kullanacağı giysilerden biriyle katıldığı açılış koktey­

linde tüm dikkatleri üzerinde topladı. Vakkorama

alışveriş merkezi giyimden eğlenceye kadar çeşitli

konularda gençler için etkinliklerde bulunacak.

S üren kök: «Türk sigaraları daha az zararlı»

KALİTELİ SİGARALAR

PİYASAYA DAĞITILDI

FTokol Genel Müdürü,

sigaraların ambalajla-

nnın da üstün oldu­

ğunu söyledi

REHA MUHTAR

ANKARA

T

E K E L tarafından üre­ tilen son yılların en ka­ liteli sigaralarının dağı­ tımına geçtiğim iz hafta için­ de başlandı.

Tekel G enel Müdürü N iya­ zi Sürenkök, M illiyet'e verdi­ ği dem eçte, “ Yeni dağıtımına başlanılan sigaralar gerek am ­ balaj yönünden gerekse

tütü-

Devamı 10. Sayfada

13

«Dev-Sob/cu Amsterdam

Turizm Müşavirliğimizi bastı

Vlki saat süreyle turizm bürosunu işgal

eden militanlar Hollanda polisinin dü­

zenlediği operasyonla yakalandı. Hol­

landa’dan işgalcilerin cezalandırması­

nı istedik

►

G. Saray - A. Wien maçında sahaya

girerek Türkiye aleyhtarı gösteri yapan

Dev-Sol militanları Avusturya polisince

serbest bırakıldı__________________

G Haberleri 5. Sayfada J

MEMUR MAAŞLARI

Ayrıntılı Haber 7. Sayfada

Euromoney:

«Türkiye'deki mucize

en az beş yıl daha

devam edecek»

• Dünyaca ünlü dergi­

nin, “Türkiye Rapo-

ru”nda ekonomik ön­

lemlerin sürdürülme­

siyle iyileşmenin de­

vam edeceği belirtildi

2935 7160 URA ARTIYOR

55 katsayıya göre memur maaşları

Net Net

Elere« Kademe Gösterge Brüt

c

Haberi 7. Sayfada

D

Y edi yerli video üreticisi

bakanlıktan izin bekliyor

I Türkiye’de üretilecek bazı video modellerinin Batı Avrupa ülkelerinde

tutulmadığı öne sürülüyor

,

(

Haberi EKONOMl'de

Papandreu: «Türkiye

Balkanların nükleer

silahlardan

arındırılmasını

kabul etti»

• Dışişleri sözcüsü Akı-

man: “Çavuşesku Ev-

ren’e öneri getirmedi”

t

Haberi 7. Sayfada J

Reagan: «Amacımız

demokratik sistemleri

desteklemektir»

• ABD Başkam’nın ye­

meğine DM üyesi Göl­

cüklü ile Prof. Müm­

taz Soysal da katıldı

c

Haberleri 6. Sayfada

J

Federal Almanya

Siyasal Partiler Yasası

Türkçe'ye çevriliyor

A N K A R A , T H A Federal Alm an siyası par­ tiler yakısının 'Türkçe'ye çe v ­ rilerek Danışm a M eclisi üye-

Oevamı 10. Sayfada

L

ı 2 3 4 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 1220 1280 1340 1400 1055 1110 1165 1220 1280 1340 920 965 1010 1055 1110 1165 1220 1280 815 850 885 920 965 1010 1055 1110 1165 725 755 785 815 850 885 920 965 1010 650 675 700 725 755 785 815 850 885 590 610 630 650 675 700 725 755 785 545 560 575 590 42.700 44.800 46.900 49.000 36.925 38.850 40.775 42.700 44.800 46.900 32.200 33.775 35.350 36.925 38.850 40.775 42.700 44.800 28.525 29.750 30.975 32.200 33.775 35.350 36.925 38.850 40.775 25.375 26.425 27.475 28.525 29.750 30.975 32.200 33.775 35.350 22.750 23.625 24.500 25.375 26.425 27.475 28.525 29.750 30.975 20.650 21.350 22.050 22.750 23.625 24.500 25.375 26.425 27.475 19.075 19.600 20.125 20.650 Çocuksuz Evli 31.347 32.548 33.749 34.950 28.044 29.145 30.246 31.347 32.548 33.749 25.341 26.242 27.143 28.044 29.145 30.246 31.347 32.548 23.239 23.939 24.640 25.341 26.242 27.143 28.044 29.145 30.246 21.438 22.037 22.639 23.239 23.939 24.640 25.341 26.242 27.143 19.935 20.435 20.936 21.438 22.037 22.639 23.239 23.939 24.640 18.734 19.135 19.536 19.935 20.475 20.936 21.438 22.037 22.639 17.834 18.134 18.454 18.734 Evli 2 çocuklu 31.452 32.653 33.854 35.055 28.149 29:250 30.361 31.452 32.653 33.854 25.446 26.347 27.248 28.149 29.250 30.361 31.452 32.653 23.344 24.044 24.745 25.446 26.347 27.248 28.149 29.250 30.361 21.542 22.142 22.744 23.344 24.044 24.745 25.446 26.347 27.248 20.040 20.540 21.041 21.542 22.142 22.744 23.344 24.044 24.745 18.839 19.240 19.641 20.040 20.540 21.041 21.542 22.142 22.744 17.939 18.240 18.559 18.839 Çocuksuz Evli 2 Derece Kademe Gösterge Brüt Evli çocuklu

10 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 N O T: 610 630 650 675 700 500 515 530 545 560 575 590 610 630 470 480 490 500 515 530 545 560 575 440 450 460 470 480 490 500 515 530 425 430 435 440 450 460 470 480 490 410 415 420 425 430 435 440 450 460 395 400 405 410 415 420 475 430 435 21.350 22.050 22.750 23.625 24.500 17.500 18.025 18.550 19.075 19.600 20.125 20.650 21.350 22.050 16.450 16.800 17.150 17.500 18.025 18.550 19.075 19.600 20.125 15.400 15.750 16.100 16.450 16.8Ö0 17.150 17.500 18.025 18.550 14.875 15.050 15.225 15.400 15.750 16.100 16.450 16.800 17.750 14.350 14.525 14.700 14.875 15.050 15.225 15.400 15.750 16.100 13.825 14.000 14.175 14.350 14.525 14.700 14.875 15.050 15.225 19.135 19.536 19.935 20.435 20.936 16.932 17.233 17.534 17.834 18.134 18.454 18.734 19.135 19.536 16.332 16.532 16.732 16.932 17.233 17.534 17.834 18.134 18.454 15.730 15.931 16.324 16.332 16.532 16.732 16.932 17.233 17.534 16.431 16.532 16.631 15.730 15.931 16.324 16.332 16.532 16.732 15.131 15.231 15.331 15.431 15.532 15.631 15.730 15.931 16.324 14.831 14.930 15.030 15.131 15.231 15.331 15.431 15.532 15.631 19.240 19.641 20.040 20.540 21.041 17.037 17.338 17.638 17.939 18.240 18.550 18.839 19.240 19.641 16.437 16.637 16.837 17.037 17.338 17.638 17.939 18.240 18.559 15.835 16.036 16.429 16.437 16.637 16.837 17.037 17.338 17.638 15.536 15.637 15.736 15.835 16.036 16.429 16.437 16.637 16.837 15.236 15.336 15.436 15.536 15.637 15.736 15.835 16.036 16.429 14.936 15.035 15.135 15.236 15.336 15.436 15.536 15.637 15.736

Maaşlara 5 b it liralık yakacak yardımı dahildir.

• 1 Ocak 1983’ten itiba­

ren yan ödemelerin

göstergesi de sekiz­

den dokuza çıkarıla­

cak

M em ur maaş katsayısının 3 c ’e çıkarılm ası ile en düşük m aaşta net 293c, en yüksek m aaşta ise 7160 lira artış o- lacak.

K a t s a y ı artışı, y a k a ca k yardım ı ile m em ur v e işçi emeklilerinin maaşlarına da vansıyacak.

Ç

Ayrıntılı Haber 7. Sayfada )

TÜRKİYE'YE AÇILAN

KREDİDEN KALAN

4 MİLYON DOLAR

AET BÜTÇESİNDEN

ÇIKARILDI

B R Ü K S E L , M İL L İY E T B Ü R O SU A vru pa Parlam entosu, 1983 yılında T ü rkiye’ye beş yıl ön ce, verilm esi kararlaştı­ rılmış ve projelere bağlanm ış olan üçüncü malî protokoldan kalan yaklaşık dört m ilyon- (beş m ilyon A vru pa para biri­ mi) dolarlık bir krediyi top lu ­ luk bütçesinden çıkarttı.

G eçen hafta Strasbou rg’da toplanan A vrupa Parlamen­ to s u ’m ın B ü tçe K om isyo- nu’nda, sosyalist - kom ünist parlamenterlerin ortaklaşa verdikleri bir önerge kabul edildi ve tamamen siyasî ge­ r e k ç e le r e b a ğ lı o la r a k kredinin bütçeden çıkartılm a­ sı kararlaştırıldı.

Parlam ento, B ü tçe Kom is- y on u ’ndaki bu değişikliği o y ­ layarak, diğer değişiklik mad­ deleriyle birlikte onayladı.

n H B E K L t K

6 KASIM 1982

Euromoney:

«Papandreu

Ermenileri

desteklerse

Türk-Yunan

savaşı

çıkabilir

NURİ ÇOLAKÛĞIU

LONDRA

Devlet Başkam Evren: «Felek'in yeri doldurulamayacak»

Burhan Felek'in ölümü üzüntü yarattı

D

Ü N Y A N I N s a y ı l ı ekon om i dergilerinden “ E u rom on ey ” in yabancı yatırım cılar için hazırlattığı bir ö z e l r a p o r d a , T ü r k iy e ’ d e k i "A s a y iş m ucizesi” nin ve “ ek o­ nom ik m u cize’ ’nin en azından daha beş yıl devam edeceğini belirtivor.

70 kadar ülke hakkında teker teker hazırlanan "Y a tırım R isk i” başlıklı raporu, her a y “ dünya siyasal risk tahm inleri” diye bir rapor hazırlayan “ Frost A n d S u llivan” adlı bir araştırma b ü r o s u ile “ W h a r t o n E konom etrik Tahm inler D ünya E konom i S erv isi" adlı bir k u ­ ruluşla ortaklaşa düzenliyor.

Bu hafta yayınlanan T ü rki­ y e ’ ye ilişkin yıllık raporda, gene de T ü rkiye’ nin eski devletçi p o li­ tikalara dön m esi olasılığının az da olsa sürdüğü, bunun da si­ yasal istikrarsızlığa v e cid dî eko­ nomik sorunlara y o l açabileceği kaydediliyor v e yabancı y a ­ tırımcılar bu k on u da uyarılıyor. Büyük b ir bölüm ün ü rakamsal göstergeler, çizim ler v e grafikle­ rin oluşturduğu 163 sayfalık ra ­ porun sonu ç b ölü m ü n de şöyle deniyor:

“ Türkiye, bugün kendini ülke içindeki huzurdan yararlanarak, ekonom ide uzun zam andır g e ­ reksinim duyulan değişiklikleri yapm aya adam ış bir gru p y ete­ nekli siyasal önder tarafından yönetiliyor. Bunların iktidarı tam dır. E kon om ik reform ları g e r ç e k le ş t ir m e p o lit ik a la r ı, Türkiye'nin içinde b u lu n duğu giderek aşağı doğru inen kısır döngüyü kısa bir şiire ön ce k ır­ mıştır. E ğ er bu politikayı sü r­ dürecek olurlarsa, ö z a l’ın yerini K a T a o ğ lu ’ n u n a lm a s ın ın b e ­ ra b e r in d e g e t ir e c e ğ i b a z ı d e ğ iş ik lik le r e ra ğ m e n , b ü tü n göstergeler ekonom ik durumun önüm üzdeki beş y ü süresince düzelm eye devam edeceğini o r ­ taya k oym a k ta dır.”

R aporda Millî G üvenlik K o n ­ sey i’ nin yönetim e el k oym asın ­ dan sonra ülke içinde anarşinin ■ kaynaklarını kuruttuğuna işaret edildikten sonra, “ Bu nedenle önüm üzdeki 18 ay boyu n ca T ü rkiye’ de meydana gelebilecek k a r g a ş a lığ ın te k n e d e n i d ış güçler olabilir’ ' denilerek b u

görü ş şöyle açıklanıyor.

“ S ovy etler B irliği en güçlü tehlike kaynağıdır. S ovyetler Birliği’ nin T ü rkiye’ nin istikrarı­ nı b ozm a ve T ü rkiye’ yi zayıflatıp sonunda N A T O ’ dan çıkarma ç a ­ baları son on yıla dam gasını vu r­ m uştur. T ü rkiye’ de tedhişçilik S ovy etler B irliği’ nin gizli silah v e malî d esteği olmadan bir iç savaşın eşiğine kadar gelem ezdi.

Y un an istan , özellikle şu anda iş başında bulunan ve şiddetle Türk aleyhtarı olan yeni s o s ­ y a lis t lid e r in in y ö n e t im in d e Türkiye’ nin istikran için ciddî bir tedhit haline gelm iştir. E ğer P a p a n d r e u y ö n e t im i E rm e n i tedhişçileri ya da diğer tedhişçi güçleri faal bir şekilde destekle­ yecek olursa, bir T ü rk' Y unan savaşı ciddî bir olasılık haline gelebilir.

Birleşik A m erika ise şu anda Tü rkiye'nin kritik bir durum daki siyasal ve güvenlik k a ygıla n n a giderek daha b ü y ü k bir anlayış gösterm ektedir. ”

Papandreu, Türkiye'nin

Balkanlar'ın nükleer

silahlardan

arındırılmasını kabul

ettiğini öne sürdü

D IŞ H A B E R L E R S E R V İ S İ Y unanistan Başbakanı A n d re­ as Papandreu, “ E n g e ç 18 ay içinde Balkanların nükleer silah­ lardan arınması konusunda bir doruk toplantısı yapılabileceğini ve T ü rkiye D evlet Başkanı K e ­ nan E v ren ’in de bunu kabul et-* tiğin i” öne sürdü.

B ü kreş’e ya p tığ ı ü ç günlük resm î ziyaretten dönüşü sırasın­ da u çakta Y unanlı gazetecilerin sorularım yanıtlayan Papandreu, bu konuda b ir soruyu şöyle yanıtladı:

“ B aşkan Ç avuşesku’y a göre Balkanların nükleer silahlardan arınm ış bir b ölg e durum una g e ­ tirilm esi konusunda general E v ­ ren’ in herhangi bir engelin olm a ­ dığım kendisine söylediğini b e­ lirtti. E ğ e r T ü rkiye de bu projeye katılırsa b ölged e çok olum lu sonuçlar elde edilebilir. K aldı ki, Sayın Ç avuşesku, önüm üzdeki yılın başlarında A nkara’ y ı ziy a ­ ret edecek ve bu konu daha pratik b ir dü zeyde ele alınacak. Bu kon uyla ilgili sorum luluk b a ­ na bunları söyleyen Sayın Çavu- şesku ’y a aittir.”

ö t e yan dan D ışişleri Bakanlığı S özcüsü B ü yükelçi Nazm ı A kı- man, konu ile ilgili sorulan soruya verd iği yanıtta Ç avuşes- k u ’ n u n E v r e n ’ e B a lk a n la r ’ ın nükleer silahlardan arındırılm ası konusunda bir öneri getirm ed i­ ğini belirtti.

A nkara'daki siyasî çevrelerde Papandreu’ nun dem ecini “ Yeni bir b alon ” olarak nitelendirdi.

T

Ü R K basınının hocası, “ Şeyhülm uharrirîn” B u r­ han F elek’ in ölüm ü tü m yu rtta b ü y ü k üzüntü yarattı. Burhan Felek’ in vefa tı üzerine b aşta D evlet B aşkanı Orgeneral Kenan E vren olm ak üzere. Millî G üvenlik K on seyi üyeleri, D a ­ nışm a M eclisi B aşkam , Bakanlar Kurulu Üyeleri, G azeteciler c e ­ miyetleri, işadamları v e y u rtta ş­ lar, İstanbul G azeteciler C em i­ yeti ile gazetem ize b aşsağlığı telgrafları gönderdiler.

D evlet B aşkam O rgeneral

Ke-ı Şeyhülmuharririn’in ölümü tüm yurtta üzüntü yaratKe-ır­

ken, birçok devlet adamı ve kuruluş gönderdikleri

başsağlığı mesajlarında “Felek’in hiçbir zaman unutul­

mayacağı” vurgulandı

nan E vren, Burhan Felek'in eşi­ ne gön derdiği b a şsa ğlığı telgra­ fında, “ D eğerli gazeteci ve T ü r­ kiye G azeteciler C em iyeti’ nin m üm taz başkam eşiniz Burhan Felek’ in v efa t haberini b ü y ü k b ir teessürle öğrenm iş bulu n uyoru z. M erhum a Tanrı’ dan rahm et, size ve aile fertlerinize b a şsa ğlığı ve sabırlar dilerim " dedi.

O rgeneral K enan E vren'in G azeteciler C em iyeti’ne gön d er­ diği telgra f da şöyle:

“ C em iyetinizin kurucusu ve başkanı Şeyhülm uharrirîn, b ü ­ yü k ga zeteci Bıîrhan Felek'in vefatını derin bir teessürle öğren ­ miş bulu n uyoru m . Türk hasın ve fikir dünyasına b üyük hizmetleri

olan, b u m esleğin gelişm esinde çok değerli katkıları bulunan Felek’ in yeri doldurulam ayacak­ tır. Y a p tığ ı hizm etler, ardında bıraktığı eserler, adının v e h a­ tırasının daim a yaşam asına v e ­ sile olacaktır. K endisine Tanrı’ - dan rahm et diler, üyelerinize ve tüm basın m ensuplarına taziyet- terimi sun arım .”

D evlet B aşkanı Orgeneral K e­ nan E vren ’ den başka M G K üyeleri Kara K u vvetleri K om u ­ tam Orgeneral Nurettin E rsin, H a v a K u v v e t le r i K o m u ta n ı

i t i 3

0

0

küsur Rumî yılının

28

Nisan’ındu doğmuşum, adımı

Mahmud

Burhaneddinkoymuşlar»

B

A ZI kişileri tanımlamak, o kişiler hakkında yazı yazabilmek o denli güçtür ki, o kişileri anlatacak birbirin­ den güzel sözcükler, tümceler arasında bocalar kalırsınız... Tam, o kişiyi anlatacak güzel bir cümleye noktayı koyacakken bir başkası gelir aklınıza... Ve baş­ larsınız yeniden düşünmeye...

İşte, Burhan Felek de sözünü ettiğimiz bu tür kişilerin başında gelir...

Felek için bir yazı yazmaya koyuldunuz mu, aoz gelimi önce aklınıza;

“ Sürekli düşünen ve yazan bir beyin" gibi bir cümle gelir... Ama hemen arkasından, onun için,

“ Yaşayan bir tarih” cümle­ sini kullansam, daha iyi ohır diye düşünürsünüz...

Dedik ya, güçtür bu tür ki­ şileri yazabilmek, onlan anla­ tabilmek... Bizce. Burhan Felek örneği kişileri yeterince anlat­ manın çıkar yolu, sözü kendi­ lerine bırakmaktan geçer...

Gazetecilik gibi yıpratıcı ve yorucu bir meslekte, normal bir insan ömrü kadar uzun bir sü­ reyi. tastamam 64 yılı, çeşitli ko­ nularda sürekli yazarak geçiren Burhan Felek, yıllardır yazdığı yazılarında kendi özgeçmişini, sosyal çevresini de yansıtmış­ tır...

Biz size. Burhan Felek'in M İL LİYE T’te çeşitli zaman­ larda yayınlanan yazılarında, kendi yaşamıyla ilgili bölümleri tek kelimesine dokunmadan bir tarih sırası içinde sunuyoruz:

Yıl 1889: M a h m u d

Burhaneddin

“ Efendim biz doğma büyüme Üsküdar’ın ihsaniye Mahalle sindeniz. İhsaniye Mahallesi, Selimiye Mahallesi’ ne bitişiktir. Harem iskelesi yokuşu dediğimiz geniş cadde bu iki mahallenin hududunu teşkil eder. Benim ço ­ cukluğumda, yani 12-14 yaşla­ rında Selimiye’ de şimdi kışlanın Önünde bulunan düzlükte... bir asken kıraathane vardı. Burası güzel bir yerdi. Ramazanda oraya meddahlar gelirdi. Ben aşağı yu kan son devrin bütün , meddahlarını orada gördüm ve dinledim. M eşhu^leddah İsmet Efendi'den Monolog Tahsin de­ diğimiz arkadaşımıza kadar...”

«Doğum um »

i

sİ

i

Şeyhülmuharrirîn 11 Mayıs 1889'o rastlayan doğumunu bir yazısında şöyle anlatır:

“ Bundan şu kadar yıl evvel, Üsküdar'ın İhsaniye Mahallesi­ nde 63 No'lu eski bir evde Mah- mud Ziyaeddin Bey’ le Fatma Naciye Hannn’dan bir erkek çocuğu dünyaya geldi. Admı Mahmud Burhaneddin koydular. Bu çocuk ben idim... Ben 1300 küsur Rumi yümın 28 Nisam'nda doğmuşum, o devirde her doğan çocuğa, eğer ailesinde varsa bir tarih beyti yazarlarmış...

___ Gel zaman git zaman, es­ kilerin dediği gibi, geceler gün­ düz oldu, dîdeler ruşen oldu. Biz de alafranga dediğimiz Milâdî takvimi kullandık. Ben de o ta­ rihe göre doğum tarihimi 28 Ni* san'a 13 zem ederek buldum ve 11 M a y » tarihi çıktı. Ben her sene 11 M a y »’ ta doğum günümü kutlanın...”

Burhan Felek Üsküdarlıdır... Ve güze! İstanbul’un bu güzel sem tinde doğup, çocukluk yıllannı bu semtte yaşamakla övünür sık sık... İşte, Felek'in doğup büyüdüğü Üsküdar'ı anla­ tan yazılanndan bir bölüm:

Yıl 1908: «Çocukluk

bu ya, İttihat ve

Terakki C em iyeti'ne

girm ek istedim»

Meşrutiyet "in ilân edildiği yıl­ larda delikanlılık çağını sürmek­ tedir. Burhan Felek... O çağın di­ namizminin bir sonucu bir ara İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne de girmek ister. İster istemesine ama istediği olmaz. Felek o günleri, bir yazısında şöyle anla­ tır:

“ Ben Meşrutiyet’in ilâm üzeri­ ne —çocukluk bu ya— İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girmek istedim. Çünkü, Hukuk Mekte­ bi'nde bir kısım talebenin "Meka- tib-i Aliye Kulübü” diye bir İt­ tihat ve Terakki talebe kulübüne mensup oldukları için itibar gördüklerini müşahede ettim ve ben de İttihat Terakki’ye girmek istedim. Nerede Isı işi yapabile­ ceğimi öğrenerek gittim, kapman çaldım. Cağaloğlu’ nda dörtyoi ağzına yakm bir yerde iki katb bir küçük evdi. Kapıyı bir askeri bekim açb. Ne istediğimi sordu. Ben de açık kalplilikle:

— İttihat ve Terakki Cemiye­ ti’ ne yazılmak istiyorum, dedim.

Kolağası rütbesinde olduğunu sandığım muhattabım bana:

—O iş çoluk-çocuk işi değildir. Hadi git aen derslerine çahş! diye

beni tersledi. * Ben o zaman 19 yaşındaydım. Bu cevap çok ağınma gitti ve o andan itibaren ittihatçılara karşı bir husumet beslemeye başladım. Zaten yüksek tahsil talebesi, olduğu gibi kendini bocalan marifetiyle politikanın içinde bul­ muşlardı. Bunların başında Hu­ kuk ve Mülkiye mektepleri ge­ lirdi ...”

Yıl 1909: «31 M art

O layı-H ukuk •

M ektebi'nde»

31 Mart Olayı’nda Burhan Felek Hukuk Mektebi’nde öğren­ cidir. Olayı okula geldiğinde öğrenir. 31 Mart Olayı ile ilgili bir anısını Felek bir yazısında şöyle anlatır:

"B en o g ü n ,, hiçbir şeyden haberdar olmadan, sabah vapura binip Hukuk Mektebine gittim.

Yolda bazı medrese talebesini ellerinde sopalarla grup grup dolaştıklarım gördüm, bir mana veremedim. Hukuk Mektebi binası, o zaman şimdi Cağaloğ- lu’ndakı Kb Sanat Okulu’ ndaydı, M ektebe girdim . Talebede anormal bir heyecan vardı Sınıf­ lardan birinde "Mecelle” hocası “ Kalender” namıyla maruf Haşan Efendi, kürsüye çıkmış hem aghyor, hem de aynen şöyle diyordu:

‘ Bok böceğine gül koklatınca, çatlar Bizim nemize meşrutiyet! Evlâtların, mahvolduk!’ diye fer- ^at ediyordu...”

Htıkuk Mektebi öğrencisi Bur­ han Felek 31 Mart Olayı sırasın­ da sorguya da çekilmiştir. Felek o günleri de şu cümlelerle anlatır bir yazısında:

“ Dört soruşturma hâkiminden birinin karş»ma oturdum:

— siz' 28 Mart tarihinde Mebusan Meclisi'nin önünde, Mecüs-i Mebusan Reisi’ ne "gizli eller kinisin" demişsiniz. Doğru mu?

— Evet efendim.

— Kim bu gizli eller? İddia ediliyor ki bunlar. İttihat ve Te­ rakki imiş.

— Hayır efendim. GizB eller den maksadım. Haşan Fehmi Beyi Öldüren ve bulunmayan katiün elleri.

— Peki haydi gidiniz. Fakat İstanbul’ dan çıkmayın, sizi tek­ rar çağırabilirim! dedi...”

Yıl 1911: Doktoramın

hikâyesi: «Böyle

sınav olur mu?»

Burhan Felek, Hukuk Mek­ tebi’ nde öğrenci iken uygula­ maya konan “ doktora smavı"na başkaldıran öğrencilerin de başındadır, öğrencilerin yayınla­ dığı bildiri onun kaleminden çık-' mıştır.

“ 1911 senesinde Hukuk Mektebi'nin son smjfmda 280 talebe vardı O güne gelinceye kadar Hukuk Mektebi’nde garip bir doktora imtihanı tatbik edilir­ di. Son sınıf imtihanını müteakip Hukuk Mektebinin birinci sınıfın­ dan son sınıfına kadar okunmuş olan ve her birinden imtihan verilmiş derslerin tümünden tekrar bir imtihan yapıla ve buna doktora denirdi...

İşte 1911’ de-istanbul Hukuk Mektebi son smıf talebeleri buna isyan etti. Ben bu isyancıların başındaydım. Çünkü hareketimi­ zin sebebini izah eden beyanna­ meyi ben kaleme almıştan.”

ü \ Burhan Felek

törenle

toprağa verildi

Türk basınının h ocası, G a ze­ teciler C em iyeti Başkanı, g a ze ­ tem izin yazarı v e M illiyet ailesi­ nin en b ü y ü ğü , "Ş eyh ü lm u h ar­ rirîn” Burhan Felek, İsta n b u l’da dün törenle top ra ğa verildi.

Cemiyette tören

4 K a s ım P e r ş e m b e g ü n ü karşı saat 04,20’ de aramızdan ayrılan h ocam ız Burhan Felek için dün saat 11.00’de G a zeteci­ ler C em iyeti önünde tören y a p ıl­ dı.

H ükü m et adına K ültür v e T u ­ rizm B akam İlhan E vliy a oğlu , Çalışm a B akam Turhan Esener, G ençlik v e S por Bakanı V ecdi ö z g ü l, İstan bul V a lisi N evzat A y a z, bazı ülkelerin b a ş k o n s o ­ losları, gazeteci v e yazarlarla, okurların katıldığı törende saygı duruşundan sonra konuşan G a ­ zeteciler C em iyeti Genel Sekre­ teri M u stafa Y ü cel, “ T ü rk b a s ı­ nı en bü y ü ğü n ü kaybetm enin dayanılm az acısı içinde” dedi. M u stafa Y ücel, Burhan F elek’ in kişiliğini v e çalışm a hayatını an­ latarak şunları söyledi:

“ H aksızlığa v e b a skıya karşı m ücadelesiyle, b ü y ü k ü stadım ı­ zın k aybıyla acım ız ço k b ü y ü k . O bü tü n h üviyeti ile Türk basınına intikal edecek v e gelecek ku şak­ lara örnek olacak. 93 yaşına ka ­ dar ilgiyle kendisini okutan y a ­ zar yeryüzü nde pek yok tu r. Onun kalem b ü yü klü ğü eri­ şilm ezdir. O ayrıca tam bir İstan bul efendiliğiyle de g ö ­ nüllerde taht k u rm u ştu .”

"Y A R IN : ...

GAZETECİLİK,

SPORCULUK VE

ÖĞRETİM ÜYELİĞİ

fi»

| KATSAYI

M em urlar 1 O cak'ta

zamlı maaş alacak

ALİ ABALI

A N K A R A

I

E M U R m aaş katsayısının 31-’e çıkarılm ası ile en d ü ­ şü k^ m aaşta net 2935 en yüksek m a aşta ise net 7160 lira a rtış s a ğ la n ıy o r . K a t s a y ın ın 34’den 3 5 ’e çıkarılm ası ile artış en düşük m a a şta 207 lira, en yüksek m a aşta ise net 780 lira.

1 O cak 1983’ den itibaren m e­ m u r m a a ş la r ın d a ö n g ö r ü le n diğer bir artış yan ödem elerde. Bilindiği g ib i m em urlara normal aylıklarından a yrı olarak bulun­ dukları kadrolarm a g ö re en dü­ şüğü 250, en y ü k seği de 1950

Sokakta oynayan çocuk

kamyon altında

kalarak öldil

A k sa ra y ’da dün oyu ncak o t o ­ mobille Sokakta oyn ayan iki ç o ­ cuktan biri kam yon altında kald- rak Öldü, ötekisi ise yaralandı.

O lay saat 16.30’da G üneş Si neması önünde m eydana geldi. O yun oyn ayan çocuklardan beş yaşındaki Fatih Y ıldırım o sırada geri m anevra yapan b ir kam yon altında kalarak yaşam ını yitirdi.

puan olm ak üzere yan ödem e v e ­ rilmekte. Bu yan ödem elerin göstergesi yeni b ü tçe Ue sek iz­ den dokuza çıkarıldı. B u yan ödemelerden sadece yü zde 35 gelir V ergisi, yü zd e b ir M alî - Denge Vergisi ile b in d e dört Dam ga resmi kesildikten sonra ele geçen m iktar saptan abilecek.

B urun dışında d ev let m em ur­ ları değişik m iktarlarda çocu k zam mı alm aya hak kazanıyorlar. Bir değişiklik olm ad ığı takdirde devlet mem urları okula gitm eyen her çocu k için 100 lira, ilkokul ç a ­ ğındaki çocu klarına 200’er, orta dereceli okullardaki çocuklarına 400’er ve eğer çocu kla rı yüksek tahsilde ise 600’er lira çocu k zam m ı alacaklar.

K atsayı artısı, ya ka ca k ya rd ı­ m ıyla mem ur v e işçi em eklile­ rinin m aaşlarına da yansıyacak. M aliye Bakanı A dn an Başer K a fa o ğ lu , m em ur m aaş k atsayı­ sının 85’ e yükseltilm esi konu­ sunda, “ K esinleşm eden bir açık­ lama yapm ak istem iyoru m ” de­ di.

Bakan K afaoğln, “ B ü tçeye gelen yeni y ü k " ve ‘ Nereden k a y ­ mak bulu n acağı” yolu ndaki s o ­ ruları da, “ Bu henüz kesinleşm iş değil. Bu nedenle ceva p verm em mümkün değil” diye cevapladı.

Türk-Mısır görüşmeleri

tamamlandı

A N K A R A , UBA T ü rkiye Cum huriyeti Dışişle­ ri B akam tlter T ü rkm en ’in dave­ ti üzerine T ü rk iye’y i ziy a re t eden M ısır A ra p C um huriyeti Başba­ kan Y ardım cısı v e D ışişleri Ba­ kam K em al H aşan A li resm î g ö ­ rüşm elerini tam am ladı.

Y apılan görüşm eler hakkında yayınlanan Türkiye - M ısır ortak bildirisinde İsrail’ in L ü b n a n ’ı is­ tilası kınanarak A fga n ista n ’da süregelen yabancı işgali karşı­ sında duyulan endişe belirtildi

Bildiride, M ısır A ra p Cumhu­ riyeti B aşbakan Y ardım cısı ve Dışişleri Bakanı Kem al Haşan A li’ nin D ışişleri B akanı tlter Türkm en’i resmî b ir ziyarette bulunm ak üzere M ısır’ a davet ettiği ve davetin kabul edildiği açıklandı.

«Falkland Savaşı»»na

katılan gemi

İstanbul'a geldi

D o s t lu k z iy a r e t i y a p m a k am acıyla İsta n b u l’a gelen Ingiliz D onanm asına bağlı d ö r t gem i­ den “ Fearless” in m ürettebatı dün K ızılay’ a kan ba ğışın d a b u ­ lundu.

G e m in in k o m u t a n ı A lb a y Jerem y Larken, Falkland savaşı sırasında “ Fearless” in karargâh görev i yaptığını belirterek A r ­ jantin birlikleri kom utanı Gene­ ral M enendez’ in teslim olduktan sonra burada “ ağırlandığını” söyledi.

O rgeneral Tahsin Şahinkaya, Başbakan Bülend U lusu, D anış­ ma M eçlisi Başkam Sadi Irm ak da Burhan Felek’in eşi ile M illi­ y e t G a z e t e s i s a h ib i A y d ın D oğa n ’ a telgraf çekerek F elek’in kaybından duydukları üzüntüyü belirterek b a şsa ğlığı dilediler.

B u arada hüküm et üyeleri D evlet Bakanı İlhan ö z tr a k , K ültür v e Turizm Bakanı İlhan E vliy a oğlu , Millî Savunm a B a ­ kanı H alûk B ayü lken, İçişleri B a k a n ı S e la h a ttin Ç e t in e r , D ışişleri B akanı„ tlter Türkm en, Sağlık Bakam K aya K ılıçturgay, G ençlik v e S por Bakanı V ecdi ö z g ü l de tek tek telgraflar çek e­ rek b aşsağlığı dileğinde bulu n ­ dular.

1. O rd u v e S ık ıy ö n e t im K o m u t a m O r g e n e ra l H a y d a r Saltık ziyaretlerinin dışında y a ­ yın ladığı m esajla F elek’in k a y b ı­ nın büyüklüğünü belirterek b a ­ sın mensuplarına ba şsa ğlığı dile­ di.

Kuruluşlar olarak G azeteciler Cem iyeti, A nkara Gazeteciler C em iyeti, Ç ağdaş Gazetecüer D e r n e ğ i, T ü r k iy e G a z e t e c ile r Sendikası, S por Yazarları D e r­ n eği, Parlam ento M uhabirleri D em eğ i de birer m esaj ya yın la ­ yarak acı k a yb ı belirttiler.

Bu arada kapatılan A P ’nin e s ­ ki genel başkanı Süleym an De- mirel ile kapatılan C H P ’nin eski genel başkanı Bülent E cevit de gönderdikleri mesajlarla Türk b a sın u j çok kıym etli b ir m ensu­ bunu kaybettiğin i belirterek tüm basm a b a şsağlığı dileğinde b u ­ lundular.

Bunlardan başka T ü rk iye’nin her yerindeki basm kuruluşları, ajans ve gazeteler, T R T ile kuru­ luşlar da telgraflar çekerek üzün­ tülerini duyurdular.

Bu arada pek çok başka' kuru­ luş ve kişiler de Gazeteciler C e­ m iyeti ile gazetem ize çektikleri telgraflarla üzüntülerini belirtti­ ler.

B U R H A N FELEK

B

UGÜN pazar değil ama, Recep’in kahvesinde "tüm

dostlar" gene hazır olmalılar.

“Acı bir kayıp” başlığının kara çerçevesine dikili

üzgün bakışlarıyla...

Önce Konsolos Bey, sonra Eczacı Bey, arkadan Ahmet,

Rahmi, Nuri.

“Tarihi katem’Me birlikte onlar da sustular şimdi...

Recep’in kahvesindeki “küçük dünya”, bu küçük dünyayı

yaratan, yaşatan, isim babasını kaybetmenin ezikliği içinde.

Bâbıâli Yokuşu’ndakl “basm dünyası” da öyle. Bir

“ baba”yı yitirmenin üzüntüsünde.

Büyük baba öldü...

Aslında, “mutlu bir ölüm” bu.

“ Mutlu ölüm” başlığını babamın ölüm ilânına koymak

istemiştim üç yıl kadar önce.

O zaman sormuşlardı:

— Yahu, ölümün de mutlusu olur mu?

Neden olmasın? "Dalya” dedirtecek cinsten bir koca­

man taııhı yaşamışsın. Şaka maka neredeyse yüz yıl...

Geride kalan yüzyıllan, yaşadığın yüzyılın gerçekleriyle

tartarak, akılcılık ve çağdaşlık süzgecinden geçirerek değer­

lendirmişsin.

Hem ülkenin, hem evrenin sorunlarıyla iç içe olmuşsun ya­ şamın Doyunca...

Günü gününe not düşerek tarihe...

Bilançosunu çıkartarak her yirmi dört saatin...

Son nefesine değin, aksatmadan. Daha da önemlisi,

aksamadan...

Ardında onbinlerce ak sayfa bırakmışsın, her satırını uy­

garlığın, hoşgörünün çağdaş mürekkebinde yoğurarak.

Baskıya, zorbalığa, dangalaklığa ödün vermeden...

Saygınlığını yitirmeden...

Kolay mı, kalem erbabı için?

Yaşadığın yüzyıl boyunca niceleri gelip geçmişler...

Değişimlerin gerisinde kalarak.

Ve unutularak...

Kendileri yaşamış, kalemleri ölmüş.

★ ★ ★

B

ÂBlÂLİ’de “acı bir ölüm”, kalem’ler İçin geçerlidlr.

Kalem erbabı için değil...

Hele kuşaklar boyu eğilmemiş, bükülmemiş, susma­

mış kalem erbabı için hiç değil...

Burhan Felek Hoca’nın ecel katanndaki son yolculuğuna

“mutlu bir ölüm” diyorum, bu nedenle...

Sanırım Recep’in kahvesindekiler de böyle düşünü­

yorlardır.

Konsolos Bey’i ile, Eczacı Bey’I ile, Rahmi’si, Nuri’si,

Ahmet’iyle...

Evet, “acı bir kayıp”...

Ama, “mutlu bir ölüm”

Milliyet*te tören

Saat 11.30’d a Gazeteciler C e­ m iyeti önünden eller üstüne alı­ nan Burhan Felek, yıllarını verdiği M illiyet gazetesi önüne getirildi. Burada düzenlenen t ö ­ rende konuşan M illiyet m ensubu Kahram an B a p çu m , Burhan F e ­ lek’ in gazeteciliğe gön ül verm iş herkesle kapı yold a şlığı yaptığın ı anlatarak, şöyle dedi: “ 20. y ü z­ yılın şu son günlerinde (Türki­ y e ’nin en gü çlü kalemi kim dir) diye sorsalar, sizin adınız verilir­ di. Burhan F elek ... H epim izden önde, geleceğe umutla bakan bir uygarlık savaşçısı h oca m . Seni gelecek kuşaklara örnek g österi­ yoru z. Şu kapıdan kaç arkada­ şım ızı uğurladık ve sen hepsinin ardından: (Bu kadar da genç ölünm ez ki) derdin. Şim di b o y ­ num uz b ükü k size soruyorum h oca m , hu kadar da genç ka ­ lınm az k i.”

Resmî tören

T eşvik iye Cam ii’nden öğle na­ m azından sonra kaldırılan ya za ­ n ın ız Burhan Felek için cenaze nam azından sonra b a n d o eşliğin­ de resm î tören yapıldı.

D ev let Başkam Orgeneral K e­ nan E vren adına törene, M G K G enel Sekreter Y ardım cısı T u ğ ­ general A k a y Şakınan, hükümet adına K ültür v e Turizm Bakam İlhan E vliya oğlu , a y n ca G ençlik v e S p or B akam V ecd i özg ü L Ç alışm a B akam Turhan Esener, İ, O rdu K om u tam Orgeneral H a y d a r Saltık, H arp A kadem ile­ ri K om u tam O rgeneral İsm ail H akkı A kansel v e yardı m a sı K orgeneral E cm el K utay, G arni­ zon K om u tam K orgeneral D oğa n G üneş, K uzey D eniz Saha K om u ­ tam Tüm am iral D oğa n Tokta- nnş, M erkez K om u tam Tüm ge­ neral K em al Y üksel katıldılar.

İstan bul V alisi N evzat A y a z v e E m n iyet M üdürü Şükrü B a la törenin her safhasında bulundu­ lar. Törene katılarîlar Felek ailesine, yakınlarına v e basın m ensuplarına b a şsağlığı diledi­ ler.

Camide, Burhan F elek’in ta­ b u tu başında polisler, yakın lan v v e m eslektaştan n öb et tuttu.

Kabristan'da

Mezarlıkta, U sküdarlılann bir büyük böhim ü de törene katıldı.

K abri başında iki kişi Şey- hülmuharririn Ü stad Burhan Fe- lek ’in anısına konuşm alar yaptı. D aha sonra toprağa verilen Fe- lek ’in kabrinin üstü D evlet B aş­ kam , Başbakan, M G K üyeleri, çeşitli konsolosluklar, Vali, B ele­ d iy e Başkanlığı m eslek kuruluş­ ları, gazeteler v e yakınlarının

gön derdiği yüzlerce çelenkle süs- lenenrek U stad Burhan Felek e- b ediy ete teslim edildi.

Adil Ilıcak diin

toprağa verildi

Tercüm an G azetesi İdare M ü ­ dürü A d il Ilıcak, dün İsta n b u l’ ­ da toprağa verildi.

A d il Ilıcak, için Nuruosm anı- ye C am ii’nde düzenlenen cenaze törenine ailesi, ya k ın la n v e

çalış-m a n e l/n /4 a o 1 a r ı k f l h l f İ l

Evren: «Oylarınız memleketin

kaderini belirleyecek»

A N K A R A , Ö Z E L

D

E V L E T B aşkanı O rgene­ ral Kenan E vren , anaya­ saya ilişkin son k on u ş­ m asını dün radyo v e televizyon ­ dan ya p tı. E vren, verilecek o y ­ larla son u çta m em leketin kaderi­ nin belirleneceğini hatırlatarak, "B en bu anayasaya kefil olu y o ­ rum ve bunu ta svip etm enizi isti­ yoru m ” d ed i. D evlet B aşkam , konuşm asında 12 E ylü l ön cesi siyasî kadroları da eleştirdi v e bu kişilerin kendilerine gösterilen hoşgörüyü insafsızca söm ü rdü k­ lerini söyledi.

E vren, konuşm asında özetle şu görüşlere yer verdi:

“ 12 E ylü l öncesinin ızdırabm ı, kalpleri bir tek kalp gibi birlikte atan T ü rk m illeti, bütünüyle ve hep beraber yaşadığı g ib i, her Türk vatandaşı o fecî, elemli ve kederli hayatı, bir de kendisi tek başm a yaşam ıştır. Y a 12 E ylül öncesinin felâketlerinden şahsî veya aile fertleri bakım ından onun da hissesine bir felâket dü ş­ m üş, yahut m uzdarip bir milletin ferdi olarak, elem , keder, ü m it­ sizlik, güvensizlik ve can k ork u ­ su içinde bir ‘ m illî ızdırabı’ nefsinde du ym uştu r. Şim di 7 K asım ’ da sandık başına giderek, bu anayasa için o y kullanacaktır. H er biri ayrı ayrı, fevkalâde de­ ğerli v e önemli olan bu vatandaş oylarının sonucunda kendinizin, aile ve evlatlarınızın,m em leketi­ mizin kaderini tayin edeceksiniz. Bilm enizi isterim ki, zihinleri­ nizde uyanan ve bir kısm ını b e­ nim cevaplandırdığım , b ir kısm ı­ na da kendiniz, gereken cevaplan bulduğunuz sorularınızın arasın­ da bun lann hepsini içine alan ve hepsini toparlayan Türk varlığı­ nın geleceğini üzerinde yazılı bir tek kelimelik oylan nızla cev a p ­ landıracağınız asıl soru şudur:

— B u ülkenin 12 E y lü l ön cesi­ ne tekrar gelm esini istiy or m u ­ yu z, istem iyor m uyuz?

E ğer, 12 E ylü l öncesine d ö n ­ m eyi v e o felâketli günleri v e y ıl­ la n tekrar v e bu sefer belki de daha da fecî bir şekilde v e kur­ tu lu ş ümitleri kaybedilm iş bir surette ya şa m a yı istem iyorsak, öbür gü n , sandık başında beyaz o y kullanarak, anayasaya kabul diyecek v e b öylece anayasayı kabul edeceğiz.

Bu anayasanın bütün hüküm ­ leri, A ta tü rk ’ ün belirlediği m illi­ yetçilik anlayışı içinde ve O ’ nun inkılâp ve ilkeleri doğrultusunda yorum lam p uygulanacaktır.

H âlâ bazı vatandaşlarım ızın zihinlerinde, bazı meseleler ç ö ­ zülm em iş olarak kalm ış olabilir. ‘ A ca b a anayasanın şurası şöyle, burası b öyle olsaydı daha iyi ol­ maz m ıyd ı?’ diye düşünebilirler.

Anayasanın ilerde belirecek millî ihtiyaçlara göre değiştiril- nesi elbette m üm kündür. N ite­ sini bu değişiklik işlemi için ana­ yasa m etninde bir hüküm yer al­ mıştır.

B ütün meseleler çözülür. B ü ­ tün soruların ceva b ı verilir. Daha güzel, daha m utlu günler için gerekebilecek bütün çareler b u lu ­ nur v e bütün tedbirler alınır. Y e ­ ter ki, 12 E ylü l öncesine bir daha dönülm esin. Y eter ki, 12 Eylül ön cesi, kesinlikle tarihe kanşa- bilsin ve yeni bir devlet ve hukuk düzeni içinde, sadece, zaman zaman aklımıza gelebilecek bir

İDevlet Başkanı, anayasayla ilgili son konuşmasını dün

radyo ve TV’den yaptı

düşm anın silahlı kuvvetlerinden v e silahlı tecavüzlerinden d o ğ ­ m u yor. Çağım ız, ‘ gizli savaş’ devrini yaşam aktadır. D üşm an, hudutlardan saldırm ıyor. H edefi olan toplum un içine nüfuz ede­ rek, ayrılıkçı, b ölücü, millî b a ğ ­ ları ve dayanışm aları tahrip edici ve milleti içinden parçalayıcı mihraklar, ve unsurlar halinde, h edef ülkenin, halkın v e devletin içinde belirip ortay a çıkıyor. acı hatıra olarak kalsın. Bunu

sağlam ak, sizlerin elinizdedir. G eçm iş T ü rk nesilleri, görevle­ rini gereği gibi yaptılar. B iz, b u ­ gün, o geçm iş nesillerin sayesin ­ de varız, onların sayesinde m e v ­ cut bulunuyoruz. Onların kanla­ rı, can lan , hayattan ve emsalsiz fedakârlıktan sayesinde y a şıy o­ ruz.

O halde, şim di bizlerin, yani yaşayan Türk nesillerinin de, g e ­ lecek Türk nesillerine, ‘ T ü rk m il­ letinin m üstakbel varlığına’ karşı yerine getireceğim iz borçlarım ız vardır.

İşte, Türk m illetinin kaderini, sandık başına gittiğinizde, bu borcun vebal du ygu su , ağır m e­ suliyeti ve idraki içinde tayin edeceğinizden emm im .

H epim iz, gelip geçiciyiz. K ala­ cak v e yaşayacak olan ise yalnız Türk m illetidir. O halde, sandık başında, bu milletin geleceğine karşı olan borcu m u zu yerine g e ­ tirelim .

B izler, dünyanın ıssız bir köşe­ sinde, unutulm uş bir kıtanın sa ­ kin bir kıyısında yaşam ıyoruz. G ücüm üz v e kuvvetim izle, öyle bir noktada, ö y le bir yerde me* kân tutm uşuz ki, millî birliğim i­ zin bir parça zayıfladığı herhangi bir anda sadece ‘ yaralanm akla’ kalm ayız, fakat bütün m illî var­ lığım ızı top yekü n kaybederiz. D üşm anlarım ızın tek hedefinin Türklüğü ortadan kaldırm ak, millî varlığım ıza son verm ek ve haritadan silm ek oldu ğu daim a hatırda tutulm alıdır.

«U sta hainler»

G ü n ü m ü z d e d ış t e h lik e le r , geçm işte oldu ğu gib i, sadece

T ü rkiye C um huriyeti kuruldu­ ğundan beri, zam an zam an d e v ­ letim ize, ülkem ize, milletim ize karşı bu tür saldırılar v e birta­

kım suikastler vukubulm uştur. Fakat bun lann en planlı, kökleri en derinlere inen v e emsali g ö ­ rülm em iş derecede ya ygın ve korku nç bir şekilde tecelli edeni­ ne, milletim izi bir iç savaşm eşi­ ğine getirenine ancak 12 E ylü l ön cesinde rastladık.

B u gü n , aradan iki yıl geçti. B ü tü n vatandaşlarım a soru y o­ rum: E ğ er 12 E ylü l H arekâtı o l­ m asaydı, onun yerine acaba ne olur, nasıl olur, kim in tarafından olur da m em leket kısa bir süre içinde bu korkunç iç savaşm k e­ narından kurtarılıp da, selamete ulaştırılabilirdi? B u , nasıl, hangi vasıta ve suretle olu rdu ? Bunu soruyorum . Bu sorudan kaçınıl­ maz. B u nu şim di ben sorm asam bir gü n tarih m utlaka soracaktır.

24 E kim akşamı, sîzlere ilk hi­ tabım da söylediğim gibi, ben, bu anayasaya kefil oluyorum . Bunu tasvip etm enizi, devlet ve m em ­ leketimizin geleceği ve evlâtlar* m im i, Türk m illetinin istikbali için sîzlerden istiyorum .”

Celâl Bayar: «Yeni anayasa selâmet yoludur»:

E ski D P ’ııin kurucularından T ü rkiye’nin üçüncü cu m h urbaş­ kanı Celal B ayar, “ Y eni a naya­ sanın millet için em niyet *'fe selâ­ m et yolu oldu ğu nu ” söyledi.

B a ya r, yeni anayasa konusun­ da şöy le kon uştu :

“ Ben 1961 A n ayasası’ nm esa­ sen aleyhinde idim . A n ay a sa ya kom ü n ist fikirler, yabancı ideo­ lo ji ve anarşizme m üsait fikirler sızm ıştı. (M eşruiyetini k a y b et­ miş b ir iktidar) diye, biz peşin o- larak vatan hainliği ile

suçlanı-> yord u k . Y aban cı ideolojiye de bu suretle hizm et edilm iş olu yor­ du . Bana sorm aya hacet y ok . Bu yeni anayasayı tu tu y or m u su ­ nuz, tu tm u y or m usunuz diye. B enim fikirlerim , fiillerim eski a- nayasanın değişm esinde top la n ­ m ıştır. V e anayasanın tanzim in­ de de h eyet beDİmle müzakere e t m e k , k o n u ş m a k n e z a k e tin i gösterm işti. E ski anayasanın terk edilip, yeni bir anayasanın tanzim i konusunda m utabık kal­ m ıştık. V e m ükerreren de n ok ta ­ yı nazarımı söylem iştim .” A A

YSK Başkanı Aydın, güvenlik görevlilerinin

sandık alanı dışında bekleyeceğini açıkladı

Sandık başında m eydana gelebi­ lecek herhangi bir olaya güvenlik kuvvetleri, ancak sandık kurulu başkanının daveti üzerine m ü da ­ halede bulunabilecekler.”

Orhan A y d ın , halk oyla m ası­ nın yapılacağı 7 K asım Pazar günü çalışacak olan kam u g ö re v ­ lilerinin

oy

verm e sorunlarının il­ gili dairelerce vardiya usulü ile çözülm esi gerektiğini belirterek, “ B u tü r olağanüstü durumlarda dairelerin kendi bünyeleri içinde çözüm ler bulunm ası gerekir” d e­ di

A N K A R A , A N K A Y üksek Seçim Kurulu Başkam Orhan A y d ın , sandık başında g ö r e v le n d ir ile c e k g ü v e n lik kuvvetlerinin halk üzerinde bir baskı unsuru olarak değerlendi- rilmemeleri için sandık alanının dışında bekleyeceklerini açıkladı.

Y S K B aşkanı Orhan A y d ın , A N K A ajansının sorularını y a ­ nıtlarken şöyle konuştu:

“ G ü v e n lik k u v v e t le r i tü m yurtta sandık başından 100 m et­ re uzakta, halka görünm eyecek biçim de görevlerini yapacaklar. .