KATILIMCI YEREL YÖNETùM ANLAYIúINDA
E-BELEDùYECùLù÷ùN YERù VE ÖNEMù
H.Burçin HENDEN
Özet
21. yüzyılın yönetim felsefesi “Verimlilik, úeffaflık ve Katılım” olarak özetlenebilecek üç ana temele oturmuûtur. Bu düûünceye paralel olarak, yerel yönetimlerin yapılarında da deøiûimler gözlenmektedir. Bilgi çaøının gerektirdiøi kent yaûamını kolaylaûtıran planlı ve programlı faaliyetlerin yürütülmesinde yerel yönetimlere büyük görev ve sorumluluklar düûmektedir.
Yerel yönetimler, halkın güven ve desteøini saølayarak, onların dilek ve önerilerine dayalı, katılımcı ve demokratik hizmet sunmalıdır. Yerel yönetim aktif yurttaûlıøı geliûtirir, yerel temsili ve katılımı saølar, yerel kimliøin oluûmasına ve geliûtirilmesine katkıda bulunur, yerel topluluk içinde birliktelik, bütünlük, aidiyet ve dayanıûma duygusunu geliûtirir. Belirtilen niteliklerinden dolayı yerel yönetimlerden "demokrasinin okulu" olarak söz edilmektedir. Bu açıdan yerel yönetimlerin özü niteliøini taûıyan belediyeler, gerek sosyal yaûantı ve duyarlılık açısından, gerek ulusal düzeyde siyasal sisteme aktif veya pasif olarak katılma yönünde oldukça önemlidir.
Geliûen biliûim teknolojilerinin, yerel yönetimlerin çok yönlü hizmet verebilmeleri doørultusunda bulduøu yeniliklerin baûında gelen “e-belediye” kavramı, kente iliûkin verilerin güncel teknolojiye dayalı biliûim teknolojileri ile yönetilerek, bu verilerden kent ve toplum yararına çeûitli bilgiler üretilmesi ve etkin bir biçimde vatandaûın hizmetine sunulmasıdır. Web teknolojileri belediyelere; performans yönetimi, halkla iliûkiler, katılımcı yönetim, toplumsal sorumluluk ve e-iû/hizmet/ticaret alanlarında yeni olanaklar sunmaktadır.
Belediyeler için, yönetime vatandaûların katılımını saølamanın en önemli yollarından biri de “e-belediyecilik” uygulamalarının geliûtirilmesidir. E-belediye deyince sadece internet üzerinden bir web sitesinin hayata geçirilmesi deøil, bütünsel bir deøiûim düûünülmelidir.
Bu çalıûmada, geliûen dünyanın desteklediøi bir anlayıû olan “katılımcı yerel yönetim anlayıûı” kavramına e-belediyeciliøin katkıları üzerinde durulacaktır. Öncelikle, yerel yönetim ve e-belediyecilik kavramları açıklanacak, halkın belediyelerin karar ve hizmetlerine katılım olanaklarının artırılabilmesinde , e-belediyeciliøin yeri ve önemi vurgulanacaktır.
1-GùRùú
Sürekli geliûen biliûim teknolojileri, yerel yönetimlerin çok yönlü hizmet verme gereksinimleri doørultusunda yeni ufuklar açmakta ve problemlere uygun çözümler sunabilmektedir. Özellikle iletiûim alanındaki teknolojik ilerlemeler, hayatın organizasyonunu hem yönetim, hem de vatandaû için oldukça kolaylaûtırmaktadır. [1]
Halka hizmet sunan en yakın kamu yönetim birimi yerel yönetimlerdir. Bugün merkezi ve yerel hükümetler arası iliûkilerdeki deøiûimler giderek yerel olanın, özellikle kentsel olanın daha fazla iûlerlik kazanmasına yol açmaktadır. Dünya çapında bakıldıøında; kentsel yönetim vizyonu giderek uluslararasılaûmakta; kentler kaynak çekmek ve refah yaratmak açısından rekabet bilinciyle hareket etmektedir.Kentsel yönetim yapıları ayakta kalabilecek bir biçimde geliûtirilirken, yönetsel modeller katılım mekanizmaları ile yerel halka karûı hesap verebilir ve ûeffaf hale getirilmeye çalıûılmaktadır. Son yıllarda yurttaûların, kamu yönetimi ile bütünleûtirilmesi ve karûılıklı iliûkilerin geliûtirilmesine yönelik mekanizmalar devreye sokulmuûtur. Hesap verme mekanizmalarının güçlendirilmesi, saydamlık, bilgi edinme hakkı, hizmet kalitesinin iyileûtirilmesi, müûteri memnuniyeti, yönetime katılmaya önem verilmesi gibi ilkeler, yurttasın kamu yönetimi karsısındaki konumunu yeniden tanımlama amacına yöneliktir. [2]
Katılımcı yerel yönetim anlayıûında, herkesin etkin katılımı sayesinde hem çalıûanların, hem de yerel halkın motivasyonu saølanabilir. Yönetim metodu olarak uygulanabilirliøi uluslararası olarak da test edilmiû olan, katılımcı yerel yönetim anlayıûının benimsenmesini saølayabilecek araçlardan biri de , “e-belediyecilik” tir. [3]
2. YEREL YÖNETùM KAVRAMI VE KATILIMCILIK ùLKESù
Yerel yönetim, sözcük olarak Fransızca “decentralisation” kelimesinin Türkçe karûılıøı olarak kullanılmaktadır. Yönetim biliminde; belirtilen sözcüøün karûılıøı olarak eskiden “adem-i merkeziyet” terimi kullanılmakta idi. Adem-i merkeziyet; merkez teûkilatına ve hiyerarûisine dahil olmaksızın, bir takım organlar tarafından yürütme kararlarının alınmasını gerektiren bir sistemdir.(Dönmez,1996) Ülkemizde, yerel yönetim tanımının içerisine belediyeler, il özel idareleri
ve köyler girmektedir. Ancak, ülke çapında yerel yönetim denilince ilk olarak akla gelen, kentlerin yönetimi ve günümüzde uygulanan belediyeciliktir. (Erten, 1998) [4]
Yerel yönetimler “kamu yönetimi”nin ayrılmaz bir parçasıdır. Kamu yönetiminde etkinliøin ve verimliliøin temel ilkesi “hizmetlerin halka en yakın birimlerince yerine getirilmesi”; yerinden yönetimin temel ilkesi ise “hizmetlerin seçimle gelen organlar tarafından özerk kuruluûlarca” yürütülmesidir. Vatandaûlar ihtiyaçlarını dilek ve ûikayetlerini merkezi idareye nazaran yürütme karar ve organları seçimle iûbaûına gelen yerel yönetimlere daha rahat iletme imkanına sahiptirler. (Karaer, 1987)[5]
Yerel yönetimler; yöre halkının ihtiyaçlarını etkin bir biçimde karûılamak üzere, yerel topluluøa kamu hizmeti saølayan ve yerel halkın kendi seçtiøi organlarca yönetilen; yönetsel, siyasal ve toplumsal kurumlardır.(Ulusoy,Akdemir, 2002) Varlık nedenleri, halkın güven ve desteøini saølayarak, katılımcı, demokratik, halkın dilek, istek ve önerilerine dayalı hizmet sunmaktır.(Nadaroølu, 1986)
[6]
Bu tanımda hareketle yerel yönetimlerin baûlıca özelliklerini ûu ûekilde belirlemek mümkündür: x Yerinden Yönetim ilkesinden hareketle oluûturulmuû kurumlardır.
x Yerel topluluøun ortak ihtiyaçlarını karûılamak amacıyla örgütlenmiûlerdir. x Karar organları seçimlerle belirlenir.
x Görev ve yetkileri yasalarca belirlenmiûtir. x Özel gelirleri ve personeli vardır.
x Kamu tüzel kiûileridir. (Kaya, 2004) [7]
1982 anayasasının 127. maddesine göre Türkiye’de yerel yönetimlerin üç temel amacı vardır. Bunlar :
1. ùnsanların temel haklarının kullanılmasına imkan verilmesi 2. Üretim ve tüketimde etkinlik
3. Demokrasidir. [8]
Demokrasi kavramının baûlıca öøeleri olan yurttaû katılımı, çoøunluk ilkesi ve önderlerin hem dayanıûmaya önem vermeleri, hem de seçmene karûı hesap verme sorumluluøu duymaları, yerel
ölçekte geçerli ve oldukça önemli deøerlerdir.(Keleû, 1994) John Struart Mill ve Alexis de Tocqueville gibi ünlü düûünürlerin eserlerinde, yerel yönetimlerden "demokrasinin okulu" olarak söz edilmektedir. Yerel yönetim uygulaması, bireylerin demokrasinin tanımına uygun yurttaû kimliøi kazanmaları yolunda demokratik eøitim saølayacaktır. Bu açıdan yerel yönetimlerin özü niteliøini taûıyan belediyeler de gerek sosyal yaûantı ve duyarlılık açısından, gerek ulusal düzeyde siyasal sisteme aktif veya pasif olarak katılma yönünde bir talimgah niteliøi taûımaktadır. Yerel yönetim aktif yurttaûlıøı geliûtirir, yerel temsili ve katılımı saølar, yerel kimliøin oluûmasına ve geliûtirilmesine katkıda bulunur, yerel topluluk içinde birliktelik, bütünlük, aidiyet ve dayanıûma duygusunu geliûtirir. (Yıldırım,1994)[9]
Bununla ilgili olarak, 1992 yılında imzalanan Avrupa Kentsel úartı’nın getirdiøi önerilerden konuyla ilgili olanlarından bazıları ûu ûekilde sıralanabilir:
x Ayrım gözetmeme ilkesi kentsel politikaların ana ilkesi olmalıdır.
x Yerel yönetimler, halkın yerel ve siyasal yaûama etkin katılımını saølamalıdır. (Avrupa Kentselúartı-1992)[10]
Bugün, hemen hemen bütün ülkelerde yerel yönetimlere demokratik kurumların baûı gözüyle bakılır. Bunun önde gelen nedeni, yerel yönetimlerin halkın kendi kendini yönetmesine olanak verebilecek kurumlar olmasıdır. Halk, bunu kendi eliyle seçmiû olduøu organlar aracılıøı ile yapabilir. Ancak, yerel yönetim organlarının seçim yolu ile seçilmesi, onlara demokratik bir nitelik kazandırmaya yetmez. Biçimsel koûullarında bir adım ötesine giderek, gerçek bir halk katılımının saølanması gerekmektedir. Bu da, toplumdaki farklı katmanlara katılım yollarının açılabilmesi ile saølanabilir. (Keleû,1991)[11]
Yönetim kavramı; “Deøiûen çevrede sınırlı olan kaynakları kullanarak, organizasyon amaçlarına etkili ulaûmak için baûkaları ile iûbirliøi yapmaktır” diye tanımlanabilir. Yönetim kavramı ile ilgili olarak; bir grup faaliyeti olması, beûeri olması, iûbirliøi, iûbölümü ve uzmanlaûmayı gerektirmesi, evrensel ve hiyerarûik özelliøe sahip olmasından söz edilebilir. Yönetime katılma, sınırları özel mülkiyetle çizilmiû bir alanda ortak sorunları çözerek emek verimliliøinin artırılması amacıyla ; çalıûanlarla yöneticilerin iûbirliøi yapmalarını saølayan mekanizmanın adıdır.(Gümüû,2001) Daha esnek ve kapsamlı bir tanıma göre yönetime katılma, bir iûletmede çalıûanların temsilcileri aracılıøı ile o iûletmede alınan tüm kararlara söz ya da oy hakkı ile katılmalarıdır. (Dicle,1980) [12]
Gerek merkezi yönetim gerekse yerel yönetimler 20. yüzyılın son çeyreøinden itibaren yoøun bir deøiûim evresinden geçmektedir. Bu çerçevede yaûanan toplumsal deøiûim ve farklılaûma; toplumsal yaûam ile kamu yönetimini derinden etkilemektedir. Yerel yönetimler giderek önem kazanmakta, demokrasinin yaygınlaûtırılması ve toplumsal geliûmenin dengeli ve hızlı bir ûekilde gerçekleûebilmesi için yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve geliûtirilmesi ortak bir anlayıû haline gelmektedir. (Eryılmaz, 1995) Özellikle, merkeziyetçi bir yönetim yapısı geleneøinin yerleûik olduøu toplumlarda, kiûilere yurttaûlık bilinci, hak ve sorumlulukları, ancak her alanda yönetime katılımları yoluyla saølanabilir. Bu açıdan yerel yönetimler, bir tür sosyal eøitim merkezi niteliøini taûıyabilecek bir potansiyele sahiptirler. (Yıldırım,1993) [13]
Halka hizmet sunan en yakın kamu yönetim birimi yerel yönetimlerdir. Bugün merkezi ve yerel hükümetler arası iliûkilerdeki deøiûimler giderek yerel olanın, özellikle kentsel olanın daha fazla iûlerlik kazanmasına yol açmaktadır. Dünya çapında bakıldıøında; kentsel yönetim vizyonu giderek uluslararasılaûmakta ; kentler kaynak çekmek ve refah yaratmak açısından rekabet bilinciyle hareket etmektedir.Kentsel yönetim yapıları ayakta kalabilecek bir biçimde geliûtirilirken, yönetsel modeller katılım mekanizmaları ile yerel halka karûı hesap verebilir ve ûeffaf hale getirilmeye çalıûılmaktadır. (ùYD, 2004) [14]
Bilgi teknolojilerinin daha ûeffaf ve etkin bir yönetim sistemi yaratmak amacıyla bilgilenme ve katılım kanallarını çoøaltmak için yerel yönetim düzeyinde kullanılması yerel halkın olumlu tepkileri ile karûılanabilir. Vatandaûların yerel yönetim hizmetlerinden faydalanmak ve iûlerini halletmek için belediye kapısına gitmek zorunda kalmadıøı bir sisteme doøru hızla ilerlenmektedir. Konunun yaygınlaûması ile ilgili yoøun çabaları bilinen, e-devlet teknolojileri internet sitesinde slogan olarak “Sıraya Deøil ùnternete Giriniz” denilerek, yöntemin kolaylıklarının anlaûılmasına çalıûılmaktadır.
[15]
Son yıllarda yurttaûların, kamu yönetimi ile bütünleûtirilmesi ve karûılıklı iliûkilerin geliûtirilmesine yönelik mekanizmalar devreye sokulmuûtur . Hesap verme mekanizmalarının güçlendirilmesi, saydamlık, bilgi edinme hakkı, hizmet kalitesinin iyileûtirilmesi, müûteri memnuniyeti, yönetime katılmaya önem verilmesi gibi ilkeler, yurttasın kamu yönetimi karsısındaki konumunu yeniden tanımlama amacına yöneliktir.(Eryılmaz,2003) Katılımı özendiren, olanaklı kılan belli düzenekler
kurulmadıkça, yerel demokrasi ve katılımcı yerel yönetim anlayıûından söz edilemez. (Geray,1997)
[16]
Çoøulcu ve katılımcı demokrasinin gereøi, yerel iûlere halkın katılması ve yönetimi de denetlemesidir. Belirli aralıklarla yöneticilerini, temsilcilerini seçebilen halkın, yönetimin iûletildiøi süreç içerisinde de aynı etkinliøi sürdürebilmesi imkanlarının oluûturulabilmesi gereklidir. Çoøulculuk, herkesin kendi dünyasını kurup diøerlerinden kopmasını deøil, onlarla etkileûim içerisinde olmasını gerektirir. Kentin belirli bir bölgesinde oturan insanların, yalnız kendi oturdukları yeri deøil, kentin diøer bölgelerini de kentlerinin bir parçası olarak görmeleri ve onları ilgilendiren kararlarla da ilgilenmeleri anlamına gelmektedir. (Bilgin,1996) [17]
Katılımcı yerel yönetim anlayıûında herkesin etkin katılımı önemlidir. Katılım sadece kalitede sürekli geliûimi deøil ortaya çıkabilecek sorunların çözümünde önemlidir. Katılım sayesinde hem çalıûanların, hem de yerel halkın motivasyonu saølanabilir. Personelin motivasyonu sayesinde yerine getirecekleri görevlerde daha verimli olur. ùûleyiû olarak yapılanmanın yanı sıra, yönetim anlayıûı olarak uygulanabilirliøi uluslararası olarak da test edilmiû olan,katılımcı yerel yönetim anlayıûının benimsenmesi hem kendi bünyeleri içindeki sürecin iûleyiûini, hem de halkla bütünleûmeyi daha doøru saølayabilecektir. Bunun araçlarından biri de , “e-belediyecilik” tir. [18]
3. “E-BELEDùYECùLùK” KAVRAMI ve KATILIMCI YEREL YÖNETùM ANLAYIúI ùÇERùSùNDEKù YERù
Günümüzde bilgi toplumu olgusunun varlıøı ve küresel yeniden yapılanma ile birlikte yerel yönetimlerin yapılarında da belirli deøiûimler gözlenmektedir. Bilgi çaøının gerektirdiøi kent yaûamını kolaylaûtıran planlı ve programlı faaliyetlerin yürütülmesinde belediye ve yerel yönetimlere büyük görev ve sorumluluklar düûmektedir. [19]
E-Belediye; kente iliûkin verilerin güncel teknolojiye dayalı biliûim teknolojileri destekli çalıûmalarla yönetilerek bu verilerden kent ve toplum yararına çeûitli bilgiler üretilmesi ve etkin bir biçimde vatandaûın hizmetine sunulmasıdır. (TBD, 2004) E-belediye olmanın ön koûulu, öncelikle kurumun organizasyonel yapısını verimli hale getirme olarak belirlenmelidir. [20]
Bir yerel yönetim sınırları içinde oturan, çalıûan ya da okuyan insanların kendi bilgisayarlarından veya okul, kütüphane ya da kamu terminallerinden, yerel yönetim ile ilgili her türlü bilgiye ulaûabilmesi; yerel yönetim çalıûanları ve diøer vatandaûlarla iletiûim kurabilmesi; sanal ortamdaki konferanslar ve sohbet kanalları aracılıøı ile yerel yönetim sorunları hakkında etkileûimde bulunabilmesi; çeûitli form ve raporları yerel yönetim yetkililerine sunabilmesi, son derece önemlidir. Böylece vatandaûlar, akla gelebilecek her konuda birbirleriyle etkileûimde bulunup, ortak sorunlarını dile getirip, bu konularda fikir üretebileceklerdir. En basit anlatımıyla e-belediyecilik ile, yerel yönetimin, daha demokratik, kolay ulaûılabilir ve ûeffaf olması amaçlanmaktadır. Daha geniû anlatımıyla ise, yerel yönetimler, e-belediye ile,
x Faaliyetlerinin kamuoyu tarafından sürekli ve güncel olarak izlenmesini,
x Belediyenin ulusal ve uluslararası ölçekte, en düûük maliyetle ve en etkin ûekilde tanıtımını ,
x Tüm basın ve yayın kuruluûlarına hızlı, doøru ve güvenilir ûekilde bilgi ve veri aktarımı yapabilmesine imkân vermeyi; bu kuruluûlarla elektronik posta sistemine dayalı olarak hızlı iletiûim gerçekleûtirmeyi,
x Internet teknolojileri kullanılarak Belediye – Vatandaû iliûkisini daha etkileûimli bir zemine taûımayı,
x Kent gündeminin çok yönlü ve güncel olarak web sitesinden izlenmesini saølamayı, x Kent verilerinden oluûan bilgi bankasının geliûtirilmesine yönelik çalıûmaları sürdürmeyi
amaçlarlar. [21]
Yerel yönetim sistemi içinde en aøırlıklı yere sahip olan belediyelerde, diøer herhangi bir örgütte olduøu gibi, süreç beû aûamalı ilerlemektedir. (YERELNET, 2004)
1. Bilgisayarlaûma 2. Otomasyon 3. Internet kullanıcılıøı 4. Web site kurma
5. Yönetimi internete taûıma[22]
E-belediyecilikte temel alan, yönetsel ve gündelik bilgileri vatandaûlara iletmektir. ùkinci alan, vatandaûların kamu hizmetlerini internet üzerinde elektronik olarak alabilecekleri interaktif hizmetlerdir. Buna da yerel yönetimlerin tüketici ûikayetleri de dahil olmak üzere vatandaûların
istek, ûikayet ve önerilerini iletebileceøi formları, vergi formlarını, iû baûvurusu formlarını web sitelerine koymaları; vatandaûların yerel kütüphane kataloglarına ulaûarak istedikleri yayınları belirleyebilmeleri ve elektronik ortamda kütüphaneden istetebilmeleri örnek gösterilebilir. Üçüncü alan, ilk alan ile, yani yönetsel bilgilerin halka iletilmesi ile doørudan baølantılı olan, halkla iliûkiler iûlevi ve bunun yarattıøı ûeffaf yönetim olanaøıdır. Yerel yönetim meclislerindeki görüûmelerin ve bu görüûmeler sonucunda çıkan kararların metninin, yerel yönetimin yaptıøı satın almaların, ihale ûartları ve tekliflerinin, yerel yönetim arûivlerinin, kentsel planlama ile ilgili projeler hakkında bilgilerin web sayfalarına konulması bu üçüncü iûleve örnektir. Dördüncü alan demokratik uygulamalarınûeffaflık ile teûvik edilmesi ve desteklenmesidir. Yerel seçimlerin, çeûitli konulardaki yerel halk oylamalarının ve sonuçlarının e-belediyecilik ortamında takip edilebilmesi böyle bir iûlevin örneøidir. (Yıldız,2004)[23]
E-Belediyenin gerekliliøi :
x Kiûi ve kurumların yerel yönetimlerden beklentileri; x belediye hizmetlerinde etkinlik ve verimlilik,
x daha düzenli ve saølıklı bir çevre,
x düzenli bir trafik ve yol, yollarda yönlendirme, x abone iûlemlerinde ve ödemelerde hız,
x afet halinde hızlı, etkin ve yararlı müdahale, x imar iûlemlerinde hız,
x yetkili kiûilere sorununu anlatabilme, ulaûabilme,
x gibi temel talepler olarak öne çıkmaktadır. Bunların yanı sıra iûin sosyal, ekonomik ve teknoloji boyutuna baktıøımızda e-belediye olmanın gerekliliøi daha açık ortaya çıkmaktadır. (TBD, 2004) [24]
E-belediyecilik anlayıûı, etkin bir yönetiûim süreci olmasının zorunlu sonucu olarak, "her bir yurttaûa demokratik sürece katılmak için güçlendirilmiû fırsatlar sunmak" ve "hükümetin temsil ettiøi halkın görüû, bilgi ve deneyimlerine ulaûması" için en iyi yol olarak görülmektedir. (E-Democracy Team,2001) [25]
Yukarıdaki tanımlardan da anlaûılabileceøi üzere, e-belediyecilik kavramının idari ve siyasi olmak üzere iki ana iûlevi vardır. ùdari iûlevi olarak , yerel yönetimlerin vatandaûlara bilgi aktarımında
ortaya çıkan ; eûgüdüm, eriûim kolaylıøı, eriûim hızı, bilgilendirilme olanakları sayılabilir. Siyasi iûlevinin ana baûlıkları ise, e-belediyecilik sayesinde halkın haberdarlıøının artıûı, katılımcılık, ûeffaflık, bilgi edinme hakkını bilme ve kullanabilme, yetkili birimlerle iletiûim imkanlarının artıûı, hesap verebilme mekanizmalarında yaratılan geliûim, saydamlık sıralanabilir. [26]
Tablo 1: E-belediyecilik Hizmetlerinin Sınıflandırılması
Bilgilendirme hizmetleri ùletiûim hizmetleri On-line iûlem hizmetleri Günlük Yaûam -ùû hayatı -Personel -Konut -Eøitim -Saølık -Kültür -Ulaûım -Çevre vb. hakkında bil-giler -Günlük yaûama iliûkin konularda danıûmanlık -ùû ya da konut ilanları -E-posta iletiûimi -Belediye tarafından açılabilecek eøitim programlarına ön kayıt
-Yerel yönetim ile vatandaû arasında yürütülen bazı (ödemeler, ûikayetler, öneriler, itirazlar vb…) iûlemlerin internet aracılıøı ile yapılabilmesi Uzaktan Yönetim -Yerel yönetim hizmetleri rehberi -ùdari süreçler için rehber -Belediye kayıtları ve veri tabanları -Yerel yönetim görevlileri ile e-posta iletiûimi -Formların elektronik ortamda doldurulması Politik Katılım -Yasal düzenlemeler -Meclis kayıtları -Siyasi programlar -Görüû belgeleri -Karar alma sürecinde hazırlanan belgeler -Siyasi konulara iliûkin tartıûmalar -Politikacılarla e-posta iletiûimi -Referandum -Seçimler -Anketler
E-belediyecilik ile hem vatandaû-yerel yönetim arasındaki, hem de vatandaûların kendi aralarındaki iletiûimin en üst düzeye çıkarılması hedeflemektedir. Ülkemizde de ,benzerlerini geliûmiû ülkelerde de sıkça gördüøümüz bazı belediye web sitelerinde, belediyenin verdiøi hizmetler, devam eden projelerin son durumları ve yapılan yatırım miktarları, tüketici ûikayet merkezleri gibi bilgi ve
hizmetleri bulmak mümkündür. Vatandaûlardan geribildirim almak için web sitesine konulan iletiûim kanalları da bir hayli fazladır. Yerel yönetimlerde, kurulan sistemlerden maksimum oranda verim alınması için bu sistemlerin kullanıldıøı ortam ve çevre, deøiûmeye ve geliûmeye devam etmelidir. Yani bilinen bir gerçek “deøiûmeyen tek ûey deøiûimdir” ifadesi iyice kavranmalı ve uygulanmalıdır. Bu deøiûime ivme veren en büyük etken de sistemi kullananlar ve yönetenler kadar, yerel yönetimlerin üst düzey yöneticilerinin desteøidir. [27]
Yerel yönetimler, halka en yakın yönetim birimi olarak gerek yönetimsel (vatandaûlara bilgi saølama ve hizmet götürme), gerekse siyasi (bir demokrasi okulu olma) iûlevler yerine getirmektedirler. Çaøımızın bilgi ve iletiûim teknolojileri, özellikle internet, yerel yönetimlerin bu iki iûlevinde de artı deøer yaratma potansiyeline sahip görünmektedir.(Yıldız,1996) Örneøin yönetim alanında bir belediye web sayfasının haftanın yedi günü, günün 24 saati eriûilebilir olması vatandaûların bilgiye eriûimini hızlı ve kolay hale getirebilirken, siyasi alanda vatandaûların yerel yönetim yetkililerine e-posta aracılıøıyla eriûebilme imkanına sahip olması katılımı artırma potansiyelini ortaya çıkarmaktadır.[28]
Yerel yönetimlerin internet kullanımı ancak vatandaûların ilgi, kullanım ve katılımını saølayabildiøi ölçüde anlamlı olacaktır. Vatandaûları sanal bilgi ve hizmetleri kullanma konusunda istekli hale getirmenin de olmazsa olmaz ûartı yerel yönetim web sayfalarında ulusal ve yerel düzeyde anlamlı, iûe yarar ve artı deøer yaratan içerik saølamaktır. E-belediyeciliøin sadece, belediye web sayfası oluûturulması olarak algılanmasının ötesine geçilebilmeli, yerel ve ulusal bazda gerçekleûtirilebilecek eøitim programları sayesinde halkın, hem elektronik hayata geçiûindeki artıû saølanmalı, hem de e-belediyecilik mantıøının oturtulabilmesi sayesinde, yerel yönetimlerdeki katılımcı anlayıû pekiûtirilmelidir. [29]
4. SONUÇ
Geliûmekte olan ülkelerde yaûanan hızlı kentleûme sürecinin taûıdıøı özellikler ve günümüz toplumunun yükselen deøer olarak gördüøü, katılımcı, saydam, demokratik, insan ve hizmet odaklı yönetimler, daha çok yerel yönetim felsefesiyle uyuûmaktadır. Son yıllarda yurttaûların, kamu yönetimi ile bütünleûtirilmesi ve karûılıklı iliûkilerin geliûtirilmesine yönelik mekanizmalar devreye sokulmuûtur . Hesap verme mekanizmalarının güçlendirilmesi, saydamlık, bilgi edinme hakkı, hizmet kalitesinin iyileûtirilmesi, müûteri memnuniyeti, yönetime katılmaya önem verilmesi gibi
ilkeler, yurttasın kamu yönetimi karsısındaki konumunu yeniden tanımlama amacına yöneliktir.
[30]
Günümüzde bir bilgiye sahip olmak (bilginin iyi yönetilmediøi, paylaûılmadıøı ve analiz edilmediøi durumlarda ), tek baûına salt bir avantaj deøildir.Önemli olan, bilgiyi daha fazla verime dönüûtürmek için organizasyonunu iyi yapmak, bilginin rahatça paylaûılmasını saølamak ve saølıklı bir iletiûim ortamı hazırlamaktır. Sürekli geliûen biliûim teknolojileri, yerel yönetimlerin çok yönlü hizmet verme gereksinimleri doørultusunda yeni ufuklar açmakta ve problemlere uygun çözümler sunabilmektedir. Bunların baûında belediyelerin tanıtım, ilke ve hizmetlerini elektronik ortama yansıttıkları “e-belediye” kavramı gelmektedir. E-Belediye; kente iliûkin verilerin güncel teknolojiye dayalı biliûim teknolojileri destekli çalıûmalarla yönetilerek bu verilerden kent ve toplum yararına çeûitli bilgiler üretilmesi ve etkin bir biçimde vatandaûın hizmetine sunulmasıdır. [31]
Yerel yönetimler, halka en yakın yönetim birimi olarak gerek yönetimsel (vatandaûlara bilgi saølama ve hizmet götürme), gerekse siyasi (bir demokrasi okulu olma) iûlevler yerine getirmektedirler. Çaøımızın bilgi ve iletiûim teknolojileri, özellikle internet, yerel yönetimlerin bu iki iûlevinde de artı deøer yaratma potansiyeline sahip görünmektedir. E-belediyecilik anlayıûı, etkin bir yönetiûim süreci olmasının zorunlu sonucu olarak, "her bir yurttaûa demokratik sürece katılmak için güçlendirilmiû fırsatlar sunmak" ve "hükümetin temsil ettiøi halkın görüû, bilgi ve deneyimlerine ulaûması" için en iyi yol olarak görülmektedir. [32]
Belediyeler için yerel katılım ve yerel misyonun önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Yönetime vatandaûların katılımını saølamanın en önemli yollarından birisi e-belediyecilik uygulamalarının geliûtirilmesidir. Kamu yönetimi alanındaki geliûmenin öncelikle belediyelerde yaûanması son derece doøal karûılanmalıdır. Çünkü bilgi çaøının kent yaûamına getirdiøi yenilikler kapsamında vatandaûların belediyelerden istekleri sürekli artmaktadır. Sürekli geliûen biliûim teknolojisi de yeni hizmetler sunma ve sorunlara yönelik doøru çözüm üretme imkanını sunmaktadır. E-belediye deyince sadece internet üzerinden bir web sitesinin hayata geçirilmesi deøil, bütünsel bir deøiûim düûünülmektedir. [33]
Katılımcı yerel yönetim sayesinde hem çalıûanların, hem de yerel halkın motivasyonu saølanabilir. ùûleyiû olarak yapılanmanın yanı sıra, yönetim anlayıûı olarak uygulanabilirliøi uluslararası olarak da test edilmiû olan katılımcı yerel yönetim anlayıûının benimsenmesi, hem personelin
motivasyonunu, hem de halkla bütünleûmeyi daha doøru saølayabilecektir. Bunun araçlarından biri de, “e-belediyecilik” tir. E-Belediyecilik, web teknolojileri sayesinde, belediyelere, halkla iliûkiler, katılımcı yönetim, sosyal sorumluluk, ve e-iû/hizmet/ticaret alanlarında yeni olanaklar sunmaktadır.[34]
5. KAYNAKÇA
