Şehabettin Paşa'nın Filibe'deki Vakfına Ait Kaynaklar: Muhasebe Defterleri

(1)

~EHABEDD~N PA~A'NIN F~L~BE'DEK~~ VAKFINA A~

T KAYNAKLAR:

MUHASEBE DEFTERLER~~

HATICE ORUÇ* - KAYHAN ORBAY**

Özet

~ehabeddin Pa~a Vakf~~ Filibe'de kurulu, k~rsal ve kentsel gelirlerinin çe~itlili~i ile güçlü bir bütçeye sahip, Balkanlar'daki büyük vak~flar~n birisidir. Vakf~n hem Filibe'de hem de Filibe d~-~~ndaki kazalarda köyleri ve dükkanlar, hamamlar ve bedesten gibi kentsel mülkleri vard~r. Yay-g~n vak~f binalar~~ ile Filibe'ye ve di~er baz~~ kazalara da hay~r hizmetleri götürmekte ve istihdam sa~lamaktad~r. Muhasebe defterleri ~ehabeddin Pa~a Vakf~'n~n akkit-~~ mevköfe ve müessesât-~~ hayriyesi ile büyük vak~flar~n nas~l geni~~ bir bölgede iktisadi ve sosyal hayata nüfuz etti~ini gös-termektedir. Bu vakf~n muhasebe defterlerinin ne~rinin sadece vak~f çal~~malar~na de~il Osmanl~~ tarihinin pek çok çal~~ma alan~na katk~da bulunaca~~na inanarak bir seri muhasebe defterini ne~- retmeyi uygun bulduk.

Anahtar Kelimeler: Vak~f, ~ehabeddin Pa~a, Filibe, Muhasebe Defteri

SOURCES FOR THE WAQF OF SEHABEDDIN PASHA IN PLOVDIV:

THE ACCOUNT BOOKS

Abstract

The Waqf of ~ehabeddin Pasha in Plovdiv, holding variety of rural and urban revenue sources and maintaining a large budget, was one of the biggest waqfs in the Balkans. The waqf was en-dowed villages and urban properties such as shops, bathhouses and a covered bazaar in the district of Plovdiv and in the neighboring districts as well. The waqf performed charitable services and provided employment in its waqf buildings located both in Plovdiv and in the other districts. Its account books show how a large waqf penetrated through their foundation buildings (müessesât-~~ hayriye) and endowed properties (akkât-~~ mevkiife) into the economic and social life of a wide region. We believe that publishing a series of transliterated account books of this waqf would cont-ribute not only to the waqf studies but also to many research fields in the Ottoman history.

Keywords: Waqf, ~ehabeddin Pasha, Plovdiv, Account Books

Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih - Co~rafya Fakültesi, Tarih Bölümü, Ankara/TÜRKIYE, horuc@ankara.edu.tr

* Doç. Dr. Orta Do~u Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Ankara/TÜRKIYE, korbay@metu.edu.tr

(2)

2 _{HATICE ORUÇ - KAYHAN ORBAY}

Vak~flar, Osmanl~~ iktisadi, sosyal ve kurumsal tarihinin en temel ara_~t~rma mevzulann-dan birisidir. Sadece Osmanl~~ Devleti 'nde en yayg~n ve en uzun müddet devaml_{~ l~k arzeden} kurumsal yap~~ olmalar~, iktisadi ve sosyal hayat~n pek çok veçhesine sirayet eden faaliyet sahalar~~ sebebiyle de~il, iktisadi ve sosyal tarihin nihai önemde gördü_{~ü suallere vak~flan} tetkik suretiyle cevap verilebildi~inden tarihsel çal~~malar için bahsetti~imiz merkezi konu-mu i~gal ederler. Vak~f kurumlar~~ üzerinden, Osmanl~~ tarihinde tar~msal ekonominin seyri, isyanlar, sava~lar ve hava ko~ullar~n~n üretim ve fiyatlar üzerinde etkileri, _{~ehirle~me ve ~ehir} ekonomisinin geli~imi, iskân, göç ve sair nüfus de~i~imleri, fiyat hareketleri, kredi ili_~kileri, sosyal yard~m, sosyal güvenlik ve hay~r i~lerinin hacmi ve te~kilat~, din, e~itim ve sa~l~k hiz-metlerinin ifas~, muhasebe sistemi ve benzeri daha pek çok konu çal_{~~~labilmektedir. Vak~flara} dair sualler ile vak~flar üzerinden yan~t~~ aranan sualler havuzunun bu mertebede geni_~~_olmas~n~~ mümkün k~lan esasen vak~f kurumlar~n~n kay~t alt~na ald~~~~ ve günümüze ula~an faaliyetleri ile alakal~~ muhasebe defterleridir.

Bu defterler, mali y~l veya dönem sonu hesab~n~~ veren vak~f muhasebe defterleri (defter-i muhâsebe-i mahsûlât ve ihracât) ile bu defterlerin yaz_{~m~na esas te~kil eden "müfredât"} def-terleridir. Vak~f muhasebe defterlerinin translitere edilerek ne_{~ri ve tarihsel çal~~malarda} kul-lan~m~na dair baz~~ misaller ile birlikte teferruatl_{~~ takdimi merhum Ömer Lütf~~ Barkan'~n 1962} senesinde yay~nlad~~~~ makalesine kadar geri gider.' Barkan'_{~n bu sahadaki öncü niteli~indeki} katk~s~~ 1964 ve 1971 y~llar~nda yay~nlad~~~~ benzer mahiyette iki makale ve vak_~f muhasebele-rini esas alarak fiyat hareketlemuhasebele-rini mevzu etti_{~i ve 16. yüzy~lda "fiyat devrimini" tart~~t~~~~} ma-kalesi ile devam etmi~tir.2 Vak~f muhasebe defterlerini Barkan'_{~n te~vik etti~i tarzda} k~ymet-lendiren ise 1974, 1981, 1987 ve 1988 y~llar~nda yay~nlad~~~~ dört mühim makale ile Suraiya Faroqhi olmu~tur.' Bizim tespit edebildi~imiz kadar~yla yüzy~l sonuna kadar vak~ f muhasebe defterleri sadece iki tarihçinin daha çal~~mas~na kaynakl~k etmi~tir. Haim Gerber, Bursa'da

' Ömer L. Barkan, "~maret Sitelerinin Kurulu~~ ve ~~leyi~~ Tarz~na Ait Ara~t~rmalar", ~stanbul Üniversitesi

iktisat Fakültesi Mecmuas~, 23/1-2, 1962-63, 239-296.

2 Ömer L. Barkan, "Edirne ve Civar~ndaki Baz~~ ~maret Tesislerinin Y

~ ll~k Muhasebe Bilançolan", Türk Tarih

Belgeleri Dergisi, 1/2, 1964, 235-377; a.g.y, "Süleymaniye Cami ve _{~mareti Tesislerine Ait Y~ll~k Bir Muhasebe}

Bi-lançosu 993/994 (1585/1586)", Vak~flar Dergisi, 9, 1971, 109-161. Fiyat hareketlerini inceledigi çal_{~~ma için bkz.} a.g.y, "XVI. Asnn ~kinci Yar~s~nda Türkiye'de Fiyat Hareketleri", Belleten, 36, 1970, 557-607; a.g.y, "The Price Revolution of the Sixteenth Century: A Turning Point in the Economic History of the Near East", International

Journal of Middle East Studies, 6, 1975, 3-28.

Suraiya Faroqhi, "Vak~f Administration in Sixteenth Century Konya, The Zaviye of Sadreddin-i Konevi",

Journal of the Economic and Social History of the Orient, XV11/2, 1974, 145-172; a.g.y, "Seyyid Gazi Revisited:

The Foundation as Seen Through Sixteenth and Seventeenth-Century Documents", Turcica, 1981, 90-121; a.g.y, "A Great Foundation in Difficulties: or some evidence on economic contraction in the Ottoman Empire of the mid-seventeenth century", Revue D 'Histoire Magrebine, 47-48, 1987, 109-121; a.g.y, "Agricultural Crisis and the Art of Flute-Playing: The Wordly Affairs of the Mevlevi Dervishes (1595-1652)", Turcica, XX, 1988, 43-69. Aynca bkz., a.g.y, Towns and Townsmen of Ottoman Anatolia; Trade, Crafts and Food Production in 'an Urban Setting,

(3)

~EHABEDD~N PA~A'NIN F~L~BE'DEK~~ VAKFINA A~T KAYNAKLAR:

MUHASEBE DEFTERLER~~ 3

kurulu baz~~ sultan vak~flar~n~n muhasebe defterleri üzerinden Bursa ekonomisini incelemi~~ ve M. Akif Erdo~ru Konya'da Mevlevi Dergâhm~n muhasebelerinden örnek ne~rederek bu mühim vak~f üzerine baz~~ de~erlendirmelerde bulunmu~tur.4

Maalesef yüzy~l kapan~rken pek az say~da çal~~man~n temel ar~iv kayna~~n~~ olu~turan vak~f defterleri, hem vak~f çal~~malar~~ hem de vak~flar üzerinden yürütülen tarihsel çal~~ ma-lara de~erli katk~lar sa~layacak zengin bir içeri~e sahip olmalar~na ra~men 1990'larda henüz yeterince takdir edilememi~~ ve ke~fedilememi~~ görünmektedir.'

2000'1i y~llarda, vak~f muhasebe kay~tlar~n~~ inceleyen ve bu kay~tlar~n sadece vak~f çal~~ -malar~na dair de~il fevkalade geni~~ bir sahada tarihsel ara~t~rmaya yönelik katk~lar~n~~ gösteren artan say~da çal~~ma yay~nlanm~~t~r. ~evket Pamuk, vak~f muhasebelerinden elde edilen fiyat verilerini yay~nlam~~~ ve izleyen yay~nlar~nda bu verilen fiyatlar tarihinin meseleleri çerçeve-sinde de~erlendirmi~tir.6 Stefanos Yerasimos, muhasebe kay~tlar~~ üzerinden Defterdar Ebu'l-Faz1 Efendi'nin vakf~n~~ ve Fahri Unan Fatih Külliyesini incelemi~; Tevfik Güran da Istanbul'da Süleymaniye ve Bolay~r'da Gazi Süleyman Pa~a vak~flann~n muhasebeleri üzerinden her iki vakf~n uzun dönemli mali analizini sunarak iktisadi ko~ullar ve fiyat hareketleri ile birlikte de~erlendirmi~tir.7

Muhasebe defterleri muazzam muhteviyat~na ra~men halen lay~k olduklar~~ akademik ilgi-ye kavu~amasa da genç nesil tarihçilerin bu vesikalara artan bir ilgisi oldu~unu memnuniilgi-yetle görmekte ve önümüzdeki dönemde bu defterlerin k~ymetini ke~fedecek pek çok tarihçi olaca-~~n~~ tahmin ve umut etmekteyiz.8 Böylece vak~f kurumlar~n~n yeniden ve daha sa~l~kl~~ de~er-

4 Haim Gerber, Economy and Society in 'an Ottoman City: Bursa, 1600-1700, Jerusalem, The Hebrew Uni-

versity, 1988; M. Akif Erdo~ru, "Konya Mevlevi Dergâh~'mn Mali Kaynalclar~~ ve Idaresi Üzerine Dü~ünceler

ve Belgeler", Belgeler, XVII, 1996, 21, 41-70. Ayr~ca Murat Çizakça'n~n nakit vak~flar' muhasebeleri üzerinden çal~~malara öncülük eden makalesi için bkz., Murat Çizakça, "Cash Waqfs of Bursa, 1555-1823", Journal of the

Economic and Social History of the Orient, 35, 1995, 313-354.

Mesela Crecelius ve Hoexter'~n yaz~lar~~ henüz vak~f muhasebe defterleri veya bu defterler üzerinden yap~lan çal~~malar~~ de~erlendirmekte zay~f kalmaktad~r: Daniel Crecelius, "Introduction", Journal of the Economic and

Social History of the Orient, 38,3, 1995, 247-61; Miriam Hoexter, "Waqf Studies in the Twentieth Century: The

State of the Art", Journal of the Economic and Social History of the Orient, 41,4, 1998, 474-95.

6 ~evket Pamuk, ~stanbul ve Di~er Kentlerde 500 Y~ll~k Fiyatlar ve Ücretler, 1469-1998, Ankara, T.C. Ba~ba-kanl~k Devlet istatistik Enstitüsü, Aral~k 2000; a.g.y, A Moneta~y History of the Ottoman Empire, New York, Camb-ridge University Press, 2000; a.g.y, "The Price Revolution in the Ottoman Empire Reconsidered", International

Journal of Middle East Studies, 33, 2001, 69-89; a.g.y, "Prices in the Ottoman Empire, 1469-1914", International Journal of Middle East Studies, 36, 2004, 451-68. Ayr~ca bkz., Süleyman özmucur ve ~evket Pamuk "Real Wages

and Standards of Living in the Ottoman Empire, 1489-1914", The Journal of Economic History, 62, 2002, 292-321. 7 St4il~ane Yerasimos, "Le Waqf du Defterdar Ebu'l Fazl Efendi et ses 1Mndiciaires", Turcica, 33, 2001, 7-33;

Fahri Unan, Kurulu~undan Günümüze Fatih Külliyesi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003; Tevfik Güran, Ekonomik

ve Mali Yönleriyle Vak~flar, Istanbul, Kitabevi, 2006.

'Ahmet Köç, "Osmanl~~ Klasik Dönem ~ehircili~inde Çar~~~ Merkezinin Geli~iminde Bedestenin Rolü: Ankara Örne~i", Ça~da~~ Yerel Yönetimler Dergisi, XVIII, 2009, 1- 26; a.g.y, "XV. yüzy~lda Ümerâ Valc~flar~~ ve Ankara'n~n Kentsel Geli~imi", Bal~kesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XXII, 179- 191, 2009; a.g.y, "Mev-

(4)

lendirilmesi, fiili i~leyi~lerinin ve i~levlerinin daha sarih ortaya konulmas_{~, yeni kavramlar~n} ve yakla~~mlar~n geli~mesi mütnkün olaca~~~ gibi Osmanl~~ tarihinin temel inceleme konular~na, tar~msal ve kentsel ekonomik geli~imden sosyal tarihe, fiyatlar tarihinden muhasebe tarihine kadar birçok sahada esasl~~ katk~lar da mümkün olacakt~r.9

Vak~f muhasebeleri üzerinden tarihsel çal_{~~ma yürüten tarihçi nesilleri daima bu} defterle-rin siyakat yaz~s~, divan rakamlar~~ ve geni~~ terminolojisinin üstesinden gelebilmek için Bar-kan' ~n ne~riyat~na dönerek bakmak ihtiyac~n~~ hissetmi~tir. Yukar~da bahsetti~imiz çal~~malar~n yap~lmas~~ ve katk~lar~n ortaya ç~kmas~~ için translitere edilmi~~ örnek defterlerin ve defterlerin muhteviyat~n~~ izah~n önemine dair tespitimiz neticesinde Filibe'deki _{~ehabeddin Pa~a} Vak-f~~ 'na ait bir seri defterin ne~rinin faydal~~ olaca~~~ inanc~nday~z.'

II. Murad ve II. Mehmed zamanlar~nda Rumili Beylerbeyili~i ve vezirlik görevlerinde bu-lunan ~ehâbeddin Pâ~â'n~n Filibe'deki vakf~~ ~ehrin en büyük vak_{~fiarmdan birisidir ve ~ehrin} iktisadisve mimari geli~iminde önemli bir rol üstlenmi~tir."

Bu vakfa ait yay~nlad~~~m~z defterler 1632 (H. 1041-42) - 1641 (H. 1050-51) y_{~ llar~~} ara-s~ndaki onbir adet defterdir. Defterlerden on tanesi Ba_{~bakanl~k Osmanl~~ Ar~ivi'nde} Maliye-den Müdevver tasnif~nde, bir tanesi ise Sofya'da Sv. Kiril i Metodii Ulusal Kütüphanesi'nde yer almaktad~r.' Arka arkaya gelen bu defterlerin ne_{~ri ara~t~rmac~lar~n kay~tlar~~ daha rahat} takip etmesini ve tahlil etmesini sa~layacakt~r.

leviler ve Devlet: Ankara Mevlevihanesi Örne_{~i (Ekonomik Statü, Vak~flar ve Yönetim)", Belleten, LXXVI, 2012,} 527- 552; a.g.y, "Sultan II. Murad Vakf_{~ 'n~n Edremit Mukataalan (1530- 1641)",}_{Ankara Üniversitesi OTAM Der-}

gisi, XXX, 2012, 41-72; a.g.y, "Osmanl_{~~ Devleti'nde Hazine Gelirlerinden Vak~flara Yap~ lan Tahsisatlar", Vak~flar} Dergisi, XXXIX, 2013, 103-114; a.g.y, "_{~dari ve Mali Aç~lardan XVIII. Yüzy~lda Seyyid Hüseyin Gazi Teklcesi",} Türk Kültürü ve Hac~~ Bekta~~ Veli Ara~t~rma Dergisi, 72, 2014, 15-42; Ramiz Üzümçeker, Rural economy and vak~f

finances in sixteenth-century Anatolia: a study on Çelebi Sultan Mehmed Vakf_{~~ in Bursa, 1558-1591, Unpublished}

M.A. diss., Bo~aziçi University 2014; Ramazan Pant~k, Atik Valide Sultan Külliyesi (1686-1727), Yay~nlanmam~~~

Y L. Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2014; a.g.y, "Merzifonlu Kara Mustafa Pa_{~a Vakf~n~n Mali Analizi", Vak~flar} Dergisi, _{bas~lacak. Nakit vak~flann~n muhasebeleri üzerine ve bu muhasebelere dayanan çal}

~~malardan bir kaç~~ için bkz., Cafer Çiftçi, "18. Yüzy~lda Bursa'da Para Valc~flan ve Kredi i_{~lemleri", A.C. Dil Ve Tarih-Co~rafya}

Fakültesi Tarih Ara~t~rmalar~~ Dergisi, 23/36, 2004, 79-102; Cengiz Toraman, Bedriye Tuncsiper, Sinan Y_{~ lmaz,}

"Cash Awqaf in the Ottomans as Philanthropic Foundations And Their Accounting Practices", The fifth Accounting

History International Conference, 9-11 July 2007, Banff, Canada.

'2 Bu makalenin yazarlar~n~n da muhasebe kay~tlar~~ üzerinden vak~flar ve iktisadi, mali, tar~msal ve sosyal tarihe yönelik çal~~malar~ndan baz~lar~~ "kaynakça" k~sm~nda verilmi~tir.

'° Vakf~n defterlerinin daha evvel yay~nlanm~~~ tetkiki için bkz., Hatice Oruç ve Kayhan Orbay, "Filibe'de ~e-habeddin Pa~a Vakf~~ 1632-1641 (H. 1041-1051)", _{~.Ü. Güneydo~u Avrupa Ara~t~rmalar~~ Dergisi, 18, 2010, 19-57.}

" Machiel Kiel, "Filibe", Diyanet ~slam Ansklopedisi, c. 13, ~stanbul 1996, s. 80.

'2 Ba~bakanl~k Osmanl~~ Ar~ivi'nde Maliyeden Müdevver tasnif~ nde yer alan defterlerin kodlan MAD 749, MAD 6513, MAD 15134, Sv. Sv. Kiril i Metodii Ulusal Kütüphanesi'nde bulunan defterin kodu Pd 17/12'dir.

(5)

~EHABEDD~N PA~A'NIN F~L~BE'DEK~~ VAKFINA AIT KAYNAKLAR:

Vak~fiann muhasebe kay~tlar~n~~ ihtiva eden defterler çok çe~itlidir." Mali dönem içinde tutulan ve farkl~~ gelir ve gider kalemleri için düzenlenen defterlerin tümüne "müfredat def-terleri" ad~~ verilmektedir. Mali dönem kapat~ld~ktan sonra ise yaz~lan üç temel defter vard~r. Bunlardan birisi kiler ve anbâr muhasebesidir ki vakf~n ayni gelir ve giderlerinin dönem sonu dökümünü verir. Bir di~eri burada da ne~retti~imiz ana muhasebe defteridir ki y~l içinde tutu-lan müfredât defterlerinin derlenmesi ve losalt~lmas~~ ile olu~turulur. Üçüncüsü ise daha da özet tarzda kay~tlar içeren icmâl muhasebe defteridir ki bunun da bir örne~i ne~irde yer almaktad~r. Bir tarihsel kaynak türü olarak defterlere sorulabilecek ve yan~t~~ aranacak sorulann spekt-rumu öncelikle vakf~n bütçe hacmi, gelir kaynaklann~n çe~itlili~i ve faaliyet alan~n~n geni~li~i ile ili~kilidir. Daha sonra vakf~n konumu, gelirlerinin co~rafi yayg~nl~~~, bütçe içinde k~rsal ve kentsel gelirlerin paylar~, gelirlerin tahsili usülleri, istihdam kapasitesi benzeri pek çok de~i~ken kay~tlar~n da zenginli~ini ve verimlili~ini tespit edebilmektedir. Defterleri çal~~ma-larda kullanmadan evvel tatbik edilen muhasebe sistemini anlamak gereklidir." Günümüz muhasebe kay~tlar~na k~yasla pek tabii ibtidal olmakla birlikte, hesaplar~n içsel düzeni ilk bak~~ta göründü~ünden bir miktar daha karma~~kt~r ve ihmal edilirse tarihçiyi yanl~~~ sonuçlara yönlendirebilir."

Ne~retti~imiz defterler daha evvel yay~nlanan bir makalede incelendi~i için burada yeni-den bir inceleme yürütmeyece~iz.°6 Sadece defter düzeni ve baz~~ kay~tlara okuyucunun dikka-tini çekmek istiyoruz. Hesaplar "asl-~~ mal" terimi ile ba~lamaktad~r. Bu terim cari mali dönem içinde vakf~n tüm gelir kaynaklar~ndan, "akarat-~~ mevküfe"den tahsilini öngördü~ü mebla~~~ ifade etmektedir. Burada ne~retti~imiz defterlerde "asl-~~ mal fi sene-i mezbür ma`a bak~y-ye-i ma' ziyye" ifadesi bu gelirler ile birlikte vakf~n bir önceki mali dönemden devreden bütçe fazlas~~ ve alacaklann~~ ifade etmektedir. Önceki mali dönemden devreden "bakwye-i mâziyye" mebla~~n~~ defterler ayr~ca kaydedebilir. Bu kayd~~ ~ehabeddin Pa~a vakfinda "an bak~yye-i muhasebe-i maziyye" giri~inde görebilmekteyiz. Bu mebla~~ vakf~n önceki dönem sonunda kasas~nda kalan nakiti ihtiva edebilece~i gibi vakf~n tahsil edemedi~i ve alacak kaydetti~i ge-lirleri de ihtiva edebilir. Bu sebeple "bakwye-i maziyye" mebla~~n~~ her zaman vakf~n kasas~n-da devreden nakiti olarak dü~ünmemek gerekir. Bu mebla~~n ne kakasas~n-dann~n nakit ne kakasas~n-dar~n~n asl~nda tahsil edilememi~~ gelirlerden müte~ekkil oldu~unu bir önceki dönem muhasebesinin sonunda görmek mümkündür.

" Kayhan Orbay, "Accotu~t Books of the Imperial WAQFS (Charitable Endowments) in the Eastern Mediter-ranean (15th to 19th Centuries)", Accounting Historians Journal, 40/1, 2013, 31-50.

14 Kayhan Orbay, "Structure and the Content of the Waqf Account Books as sources for Ottoman Economic and Institutional History", Turcica, Revue D'Etudes Turques, yol. 39, 2007, 3-48.

" K~smen hatal~~ kullan~m için bkz., Gerber, Economy and Society in 'an Ottoman City. 16 Oruç ve Orbay, "Filibe'de ~ehabeddin Pa~a Vakf~".

(6)

6 _{HAT~CE ORUÇ - KAYHAN ORBAY}

izah etmeye çal~~t~~~m~z mesele "an mahsfll-i sene-i mezbür" yani cari dönemin gelirlerinde de ortaya ç~kar. Dönem sonunda asl~nda bu gelirlerin tamam~~ tahsil edilip vakf~n kasas~na girmi~~ olmayabilir. Bu durum bilhassa mulcâta`a ve maktile usul ile toplanan gelirler-de ortaya ç~kmaktad~r.

"Asl-~~ mal" mebla~~~ alt~nda kay~tl~~ tüm vak~f gelirleri, yani defterin gelirler k_{~sm~, "vuzi`a} min zâlike" ana giri~i ile ba~layan giderler k~sm~~ ile dengelenir. Aradaki herhangi bir fark, vak~f bütçesinin fazlas~~ veya bütçe aç~~~~ ile kar~~lan~~r, yani bu surette hesap dengelenir ve kapat~hr.

Filibe'deki ~ehabeddin Pa~a Vakf~n~n gelirlerinin önemli bir k_{~sm~n~n k~rsal kökenli} oldu~u görülebilmektedir. Muhasebe defterlerinde vak_{~f köylerinden toplanan gelirler, köyler} baz~nda ve vergi kalemlerine ayr~larak kaydedilmi~tir. Gelirlerini kendi daimi kadrolarmda istihdam etti~i vazifeliler, yani cabi ve kâtibler eliyle toplayan vak_{~flann ana muhasebe} def-terlerindeld kay~tlarda daha fazla teferruat görmek mümkündür. Asl_{~nda gelirlerin tahsiline} memur olan kimseler çok daha fazla teferruat içeren kay_{~t defterleri tutmaktayd~lar. Ama} maa-lesef bu defterler bir nevi müsvedde tarz~nda tutulup i~~ görüldükten ve kay~tlar ana muhasebe-ye alctanld~ktan sonra lüzumu kalmad~~~ndan günümüze ender ula_{~m~~t~r ki ~ehabeddin Pa~a} Vakf~~ için böyle bir defterin örne~ine ~u ana de~in rastlanmam~~t~r.

Vak~flar gelirlerini mulcâtaà usulü ile tahsil ettiklerinde ana muhasebede kay_~tlar ay-r~nt~~ içermemektedir. ~ehabeddin Pa~a Vakf~~ kay~tlar~nda da bu durumu görebiliyoruz; K ~-z~l Hisâr'dan gelirler, Edime'deki Pa~a Köyü, Malkara'daki Gözsüz Köyü vergi gelirleri mukâtaà usulü ile tahsil etti~inden ayr~nt~l~~ gelir dölcümü yoktur. Esas~nda, vak~flar muldtaà gelirlerini "defter-i muldtaeât" ad~~ verilen bir müfredât defterinde ayr_{~nt~l~~ olarak takip} etmek-tedir ama ~ehabeddin Pa~a Vakf~'n~n bu defterlerine henüz tesadüf olunmam_~~t~r.

~ehabeddin Pa~a Vakf~n~n gelir temin etti~i vergi kalemlerini ve bu kalemlerden gelir miktarlar~n~~ izlemek ve bu kay~tlar üzerinden nüfus ve üretim hakk_{~nda baz~~ ç~kar~mlar da} bu-lunmak imkan~~ vard~r. Cizye vergisi kay~tlar~~ nüfus tahminlerinde baz~~ hususlara dikkat etmek ~art~yla kullan~labilir." Köylerin hemen hepsinde ba~c~l~k ve hayvanc~l~k yap~ld~~~, keten ve ipek üretildi~i görülmektedir. Vergi miktarlan üzerinden bu üretimlerin geli_{~imini görmek,} ar-t~~~ veya azal~~lan tespit etmek, hatta di~er tarihsel kaynaklar_{~n tamamlay~c~~ kullan~m~~ ile hava} ko~ullan ve do~al afetler, iklimsel veriler mesela s_{~cakl~k ve ya~~~~ verilen, sürüleri etkileyen} salg~n hastal~klar, tekstil sanayi ve ticareti ile ili_{~kilendirerek yorumlamak mümlcündür.}

~ehabeddin Pa~a Vakf~'n~n bütçesini ciddi ölçüde destekleyen kentsel gelirlere sahip oldu~u ve bu akrât~n~n Filibe, Edirne, Bursa ve Malkara'ya yay_{~ld~~~~ görülüyor. Bu kay~tlar}

'7 Ziyade-i cizye meselesi veya vergi miktar_{~ n~}_{n mükellefler ile tespit edilerek sabitlenmesi bu nüfus degi} ~i-mini görmeyi zorla.~ttrabilir.

(7)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEK~~ VAKFINA A~T KAYNAKLAR:

sayesinde kentsel gelirlerin i~letilmesinde kullan~lan usuller hakk~nda bilgi edinmek mümkün-dür. Mesela vakf~n Filibe'deki dükkanlar~n~~ icâreteyn usulü ile kiralad~~~~ ve bu suretle ciddi bir mu'accele geliri elde etti~i aç~kt~r. Bu kay~tlar bize vakf~n zaman içinde yitirdi~i veya kazand~~~~ mülkleri tespit etmek, bu mülklerden elde etti~i gelirlerin seyrini takip etmek ve bu seyri ~ehir ekonomisi ile birlikte okumak imkan~~ vermektedir.

Defterlerin giderler k~sm~~ dönemin muhasebe düzenine uygun ~ekilde ilk olarak maa~~ ödemelerini kaydetmektedir. Bu kay~tlar ~ehabeddin Pa~a Vakf~'n~n kurulu~undan sonra hala ayakta kalan müessesât~n~~ ve devam etmekte olan hay~r hizmetlerini göstermektedir. Vakf~n istihdam gücünü gösteren bu kay~tlar zaman içinde vak~f kadrolar~nda art~~~ veya azal~~~, maa~~ seviyelerinde art~~lar~~ veya yeni kadrolar~n ihdas~n~~ tespite imkân verirler.

~ehabeddin Pa~a Vakf~~ maa~~ ödemesi kay~tlar~~ di~er vak~flarda da gözlemledi~imiz üzere birden fazla kadroda maa~l~~ istihdam olunan kimseleri kaydetmektedir. Aç~k ki bu vakfiye ~artlar~~ sebebiyle maa~lar~n art~r~ lmas~~ güçlü~ü ve fiyat art~~lar~~ neticesinde reel al~m gücü eriyen maa~lar kar~~s~nda vak~flarda bilhassa yar~~ zamanl~~ diyebilece~imiz vazife sahipleri-nin geçimlerini temin için bir çözümdür. Pek muhtemel ayn~~ kimse olan Abdulbâki Çelebi, ~eyh-i eimaret, naz~r ve kâtib-i vekil-i harc görevlerini üstlenerek maa~~n~~ yevmi 34 akçaya ç~karm~~t~r. Ayn~~ ~ekilde Osman Efendi, kari'-i Muhammediyye, hatib, ser-mahfil görevleri ile yevmi 10 akça, ~brahim Çelebi sala-han ve ayn~~ zamanda mü'ezzin olarak yevmi 6 akça maa~~ alabilmektedir.

Mevâcib yani maa~~ ödeme kay~tlar~, di~er büyük selâtin ve viizera vak~flar~~ gibi ~ehabed-din Pa~a Vakf~'n~n da kurulu oldu~u yerle~imin s~n~rlar~~ ötesinde, yani Filibe d~~~nda da hay~r hizmetleri görürken istihdam yaratt~~~n~, böylece vakf~n iktisadi ve sosyal etkisinin köylere kadar nüfuz etti~ini de göstermektedir. Mesela vak~f köyleri olan Çöke nahiyesindeki Pa~a ve Don (Ton) köylerinin mescidlerinde birer imam istihdam edilip maa~lar~~ vak~f taraf~ndan ödenmektedir.

MAD 15134 numaral~~ defterde sayfalar aras~na girmi~~ k~sa bir hesap kayd~~ bulunmakta-d~r. Bu kay~tlar Çöke Nahiyesindeki Pa~a, Don (Ton), Ortakç~~ ve civar köylerden vakf~n Hicri 1050 senesindeki gelir ve giderlerine aittir. Bu köylerden vakf~n gelirleri toplam~~ bu küçük hesap defterinde 24.000 akça olarak kaydedilmi~tir ki ayn~~ senenin muhasebe defterinde de bu rakam~~ görebilmekteyiz. Hesap defteri bu mebla~dan Edirne ~ehrindeki mescid-i 'atik ve cedid çal~~anlar~na, vakf~n Pa~a ve Don (Ton) köylerindeki mescitlerinin imamlar~na yap~lan maa~~ ödemelerini, muhasebe ve mahkeme masraflar~n~, köylerin cabisinin maa~~n~~ ve 8.940 akça tutan gecikmi~~ maa~~ ödemelerini dü~tükten sonra geriye 9.380 akça kald~~~n~~ kaydetmektedir. Bu kay~tlar ana muhasebede de izlenebilmektedir. Bu tür özet ve küçük hesap kay~tlar~n~n usül oldu~unu ama bunlar~n tesadüfen ve pek nadir günümüze ula~abildi~ini dü~ünebiliriz. Bu

(8)

küçük hesap özeti vakf~n k~rsalda tahsilât ve ödemeleri yerinde yapt_{~~~ n~ , bunlar~~ kay~ t alt~ na} alarak özet halinde vak~f idaresine ibraz etti~ini ima etmektedir.

Vak~flar~n müessesât-~~ hayriyesinin ve akarat~n~n tamir ve termimi vakfiyelerinde daima öncelikli bir ~art olarak yer almaktad~r. Bu tamiratlara dair ayr~ nt~ l~~ kay~tlar meremmât def-terlerinde tutulmakta, ana muhasebe defterine ise k_{~ sa bilgi notu olarak girilmekteydi.} ~eha-beddin Pa~a Vakf~~ defterlerinde de bunu görmekteyiz. Ne~irdeki ilk defterde tamirat giderleri 200.000 akça civar~ndad~r. Bu mebla~~ di~er y~llara nazaran hayli yüksek bir mebla_{~d~ r.} Böy-lesi yüksek tamirat giderleri bir afet sonras~n~~ akla getirmekle birlikte vak_{~flarm mali imkanlar~~} müsait oldu~unda lüzumu olup ertelenen bak_{~ m ve onar~m faaliyetine giri~tikleri de s~ kça} kar~~la~~lan bir durumdur.

~ehabeddin Pa~a Vakf~~ imareti olan bir vak~ft~ r. ~maret mutfa~~~ harcamalar~, sat~nal~mlar "el-mübaya'at" ana giri~i arkas~ndan "be-cihet-i harc-~~ matbah-~~ 'imaret" giri~i alt~ nda liste-lenmi~tir. Bu kay~tlarda miktar ve mebla~~ birlikte kaydedildi_{~inden ürün fiyatlar~ n~~ tespit ve} takip etmek, g~da mallar~~ fiyatlar~n~~ yerel tar~msal ko~ullar, bu ko~ullar~~ olu~turan iklimsel ya~~~~ verilen, bölgesel nüfus hareketleri veya daha genel iktisadi ve parasal geli_{~meler, mesela} ta~~i~ler ile ili~kilendirmek mümkündür.

~ehabeddin Pa~a Vakf~~ ana muhasebe defterinin sonuna ayni muhasebe kay~tlar~~ da eklenmi~tir. Daha büyük bütçeleri ve harcamalar_{~~ olan ve bir imâret mutfa~~~ i~leten vak~flarda} bu kay~tlar hacimli oldu~undan ayr~~ bir defter olarak kar_{~~m~za ç~ karken ~ehabeddin Pa~a} Vakf~ 'nda ana muhasebenin nakdi hesaplar~~ kapat~ld~ktan sonra gelen k~ sa bir ayni gelir-gider özeti biçimindedir. Bu hesaplar vakf~n anbâr ve kilerine girip ç~kan g~da mallar~~ ile bunlar~n sarf edildikleri yerleri miktarlar~~ ile birlikte vermektedirler. Vak_{~f muhasebe defterlerini di~er} kaynak türlerinden daha zengin ve verimli k_{~ lan sadece kay~tlardaki bu teferruat de~ildir.} Ka-y~tlar~n devaml~ l~k arz etmesi ve y~llar içinde takip edilebilmesi böylece de_{~i~imin görülmesi,} ko~ullar ile ili~kilendirilerek yorumlanabilmesidir.

(9)

KAYNAKLAR

Barkan, Ömer L., "~maret Sitelerinin Kurulu~~ ve ~~leyi~~ Tarz~na Ait Ara~t~rmalar", ~stanbul Üniversitesi iktisat Fakültesi Mecmuas~, 23/1-2, 1962-63, 239-296.

Barkan, Ömer L., "Edirne ve Civar~ndaki Baz~~ ~maret Tesislerinin Y~ll~k Muhasebe Bilançola-r~", Türk Tarih Belgeleri Dergisi, 1/2, 1964, 235-377.

Barkan, Ömer L., "XVI. Asr~n ~kinci Yar~s~nda Türkiye'de Fiyat Hareketleri", Belleten, 36, 1970, 557-607.

Barkan, Ömer L., "Süleymaniye Cami ve ~mareti Tesislerine Ait Y~ll~k Bir Muhasebe Bilanço-su 993/994 (1585/1586)", Vak~flar Dergisi, 9, 1971, 109-161.

Barkan, Ömer L., "The Price Revolution of the Sixteenth Century: A Turning Point in the Economic History of the Near East", International Journal of Middle East Studies, 6, 1975, 3-28.

Crecelius, Daniel, "Introduction", Journal of the Economic and Social History of the Orient, 38, 3, 1995, 247-61.

Çiftçi, Cafer, "18. Yüzy~lda Bursa'da Para Vak~flar~~ ve Kredi i~lemleri", A.C. Dil Ve Ta-rih-Co~rafya Fakültesi Tarih Ara~t~rmalar~~ Dergisi, 23/36, 2004, 79-102.

Çizakça, Murat, "Cash Waqfs of Bursa, 1555-1823", Journal of the Economic and Social His-tory of the Orient, 35, 1995, 313-354.

Erdo~ru, M. Akif, "Konya Mevlevi Dergâh~'mn Mali Kaynaklar~~ ve idaresi Üzerine Dü~ünce-ler ve BelgeDü~ünce-ler", BelgeDü~ünce-ler, XVII, 1996, 21, 41-70.

Faroqhi, Suraiya, "Vak~f Administration in Sixteenth Century Konya, The Zaviye of Sadred-din-i Konevi", Journal of the Economic and Social History of the Orient, XVII/2, 1974, 145-172.

Faroqhi, Suraiya, "Seyyid Gazi Revisited: The Foundation as Seen Through Sixteenth and Seventeenth-Century Documents", Turcica, 1981, 90-121.

Faroqhi, Suraiya, Towns and Townsmen of Ottoman Anatolia; Trade, Crafts and Food Produ-ction in 'an Urban Setting, 1520-1650, Cambridge, Cambridge University Press, 1984. Faroqhi, Suraiya, "A Great Foundation in Difficulties: or some evidence on economic

contra-ction in the Ottoman Empire of the mid-seventeenth century", Revue D 'Histoire Magre-bine, 47-48, 1987, 109-121

Faroqhi, Suraiya, "Agricultural Crisis and the Art of Flute-Playing: The Wordly Affairs of the Mevlevi Dervishes (1595-1652)", Turcica, XX, 1988, 43-69.

(10)

Gerber, Haim, Econo~~~y and Society in 'an Ottoman City: Bursa, 1600-1700, Jerusalem, The Hebrew University, 1988.

Güran, Tevfik, Ekonomik ve Mali Yönleriyle Vak_{~flar, Istanbul, Kitabevi, 2006.}

Hoexter, Miriam, "Waqf Studies in the Twentieth Century: The State of the Art", Journal of

the Economic and Social Histo~y of the Orient, 41,4, 1998, 474-95.

Kiel, Machiel, "Filibe", Diyanet ~slam Ansklopedisi, c. 13, ~stanbul 1996, s. 80.

Köç, Ahmet, "Osmanl~~ Klasik Dönem ~ehircili~inde Çar~~~ Merkezinin Geli~iminde Bedeste-nin Rolü: Ankara örne~i", Ça~da~~ Yerel Yönetimler Dergisi, XVIII, 2009, 1- 26.

Köç, Ahmet, "XV. yüzy~lda emera Vak~flar~~ ve Ankara'n~n Kentsel Geli~imi", Bal~kesir

Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XXII, 179- 191, 2009.

Köç, Ahmet, "Mevleviler ve Devlet: Ankara Mevlevil_{~ânesi örne~i (Ekonomik Statü, Vak~flar} ve Yönetim)", Belleten, LXXVI, 2012, 527- 552.

Köç, Ahmet, "Sultan II. Murad Vakf~'n~n Edrem i t Mukataalart ( 1530- 1641)", Ankara

Üniver-sitesi OTAM Dergisi, XXX, 2012, 41-72.

Köç, Ahmet, "Osmanl~~ Devleti'nde Hazine Gelirlerinden Vak_{~flara Yap~lan Tahsisatlar",}

Vak~f-lar Dergisi, )(XXIX, 2013, 103-114.

Köç, Ahmet, "idari ve Mali Aç~lardan XVIII. Yüzy~lda Seyyid Hüseyin Gazi Tekkesi", Türk

Kültürü ve Hac~~ Bekta~~ Veli Ara~t~rma Dergisi, 72, 2014, 15-42.

Orbay, Kayhan, "Celalis Recorded in the Account Books", Rivista degli Studi Orientali, yol. LXXVIII, 1-2, 71-84, 2004.

Orbay, Kayhan, "Detailed Tax Farm Registers and Arrears Registers as Sources of the Waqfs' Financial Analyses", Acta Orientalia: Academiae Scientiarum Hung., vol. 58, no. 4, 2005, 331-347.

Orbay, Kayhan, "Distributing Food, Bread and Cash: Vak_{~f Taamhoran and Fodulahoran} Re-gisters as Archival Sources for Imarets", in Feeding People, Feeding Power; Imarets in

the Ottoman Empire, ed. Amy Singer et al., Istanbul, Eren Yay_{~nc~l~k, 2007, 171-196.}

Orbay, Kayhan, "Structure and the Content of the WaqfAccount Books as sources for Ottoman Economic and Institutional History", Turcica, Revue D 'Etudes Turques, yol. 39, 2007, 3-48.

Orbay, Kayhan, "Financial Consequences of Natural Disasters in Seventeenth-Century Ana-tolia: A Case Study of the Waqf of Bayezid II", International Journal of Turkish Studies, yol. 15, no. 1-2, 2009, 63-82.

(11)

Orbay, Kayhan, "Fiyat Devrimi ve Geç 16.yy ve 17.yy ~çinde Anadolu'da Fiyat De~i~imleri", in Birinci iktisat Tarihi Kongresi Tebli~leri — 2, ~stanbul, Ekonomik ve Sosyal Tarih Ya-y~nlar~, 2010, 191-199.

Orbay, Kayhan, "Account Books of the Imperial WAQFS (Charitable Endowments) in the Eastern Mediterranean (15th to 19th Centuries)", Accounting Historians Journal, 40/1, 2013, 31-50.

Orbay, Kayhan, "Vak~flar ve Merkez Aras~nda Gelir Aktar~mlar~~ ve Sava~~ Finansman~", Vak~ f-lar Dergisi, 39, 2013, 75-88.

Orbay, Kayhan, "Account Books of the Imperial WAQFS (Charitable Endowments) in the Eastern Mediterranean (15th to 19th Centuries)", Accounting Historians Journal, 40/1, 2013, 31-50.

Orbay, Kayhan ve Hatice Oruç, "Sultan II. Murad'~n Edirne Câmi`-i ~erif ve Dârü'l-hadis Vakf~~ (1592-1607)", t (~. Tarih Dergisi, 56, 2012/2, 1-24.

Oruç, Hatice ve Kayhan Orbay, "Filibe' de ~ehabeddin Pa~a Vakf~~ 1632-1641 (H. 1041-1051)", ~. Ü. Güneydo~u Avrupa Ara~t~rmalar~~ Dergisi, 18, 2010, 19-57.

Özmucur, Süleyman ve ~evket Pamuk "Real Wages and Standards of Living in the Ottoman Empire, 1489-1914", The Journal of Economic History, 62, 2002, 292-321.

Pamuk, ~evket, ~stanbul ve Di~er Kentlerde 500 Y~ll~k Fiyatlar ve Ücretler, 1469-1998, Anka-ra, T.C. Ba~bakanl~k Devlet Istatistik Enstitüsü, Aral~k 2000.

Pamuk, ~evket, A Monetary History of the Ottoman Empire, New York, Cambridge University Press, 2000.

Pamuk, ~evket, "The Price Revolution in the Ottoman Empire Reconsidered", International Journal of Middle East Studies, 33, 2001, 69-89.

Pamuk, ~evket, "Prices in the Ottoman Empire, 1469-1914", International Journal of Middle East Studies, 36, 2004, 451-68.

Pant~k, Ramazan, Atik Valide Sultan Külliyesi (1686-1727), Yay~nlanmam~~~ Y. L. Tezi, Hacet-tepe Üniversitesi, 2014.

Pant~k, Ramazan, "Merzifonlu Kara Mustafa Pa~a Vakfinin Mali Analizi", Vak~flar Dergisi, bas~lacak.

Toraman, Cengiz, Bedriye Tuncsiper, Sinan Y~ lmaz, "Cash Awqaf in the Ottomans as Phi-lanthropic Foundations And Their Accounting Practices", The fifth Accounting History International Conference, 9-11 July 2007, Banff, Canada.

(12)

Unan, Fahri, Kurulu~undan Günümüze Fatih Külliyesi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003. Üzümçeker, Ramiz, Rural economy and vak~f finances in sixteenth-century Anatolia: a study

on Çelebi Sultan Mehmed Vakf~~ in Bursa, 1558-1591, Unpublished M.A. diss., Bo~aziçi University 2014.

Yerasimos, Stphane, "Le Waqf du Defterdar Ebu'l Faz~~ Efendi et ses 1361fficiaires", Turcica, 33, 2001, 7-33.

(13)

[BOA, MAD 7491 217

Muhâsebe-i mahsûlât ve ihrâcât-~~ 'imâret merhiS~m ~ehâbeddin Pa~a tâbe serâhu der mahrûse-i Filibe 'an gurre-i Recebi'l-mürecceb sene 1041 ilâ Cemâziye'l-âhir sene 1042 der zamân-~~ Muhammed el-mütevelli ve be-kalem-i kâtib-i eimâret.

Asl-~~ mâl-~~ sene-i mezbûr ma'a bak~yye-i mâziye 620.098

An mahsül-i sene-i mezbûr 606.261

An bak~yye-i muhâsebe-i mâziye 13.837 Ka~ye-i Kuklene 59.875

Mahsül-i cizye-i gebrân Nefer 201 Beherinki 70 14.070 Mahsül-i ispence-i gebrân Nefer 201 Beherinki 25 5.025

Mahsül-i dönüm-i bâ~ t 29.117

Mahsül-i 'âdet-i a~nâm ma'a [karye-i] Bani~te 1.332

Mahsül-i `ö~r-i kiras 1.686

Mahsül-i eö~r-i keten ma'a [karye-i] Bani~te ve [karye-i] Panakiye 1.000

Mahsül-i `ö~r-i piyaz ma'a [karye-i] Bani~te 2.500

mukâta'a-i manast~r 1.800

resm-i asiyâbhâ 75

resm-i bennâk 200

resm-i 'arûsâne ve bâd-~~ hevâ ve tâpu-y~~ zemin 1.000 `ö~r-i harir ma'a [karye-i] Bani~te ve [karye-i] Panakiye 270

Mahsül-i resm-i beytü'l-mâl 1.800

Ka~ye-i Bani~te 26.789

cizye-i gebrân Nefer 116 Beherinki 25 8.120 ispence-i gebrân Nefer 116 Beherinki 25 2.900

resm-i dönüm-i bâ~ t 14.200

Mahsül-i `ö~r-i kiras 1.494

(14)

Kalye-1 Vodine-i Bâlâ ma'a Zir Mahsül-i cizye-i gebrân Mahsül-i ispence-i gebrân Mahsül-i resm-i dönüm-i bâ~ât Mahsül-i `asdet-i a~nâm

Mahsül-i ö~r-i harir Mahsül-i resm-i manast~r Mahsül-i resm-i tapu-y~~ zemin Mahsül-i resm-i arûsâne

Ka~ye-i Kara A~aç 31.520 Mahsül-i cizye-i gebrân Mahsül-i ispence-i gebrân Mahsül-i resm-i dönüm-i bâ~at Mahsül-i `âdet-i a~nâm

Mahsül-i resm-i arüsâne Mahsül-i ö~r-i harir maça keten Mahsül-i resm-i manast~r Mahsül-i resm-i çiftlik

41.281 Nefer 122 Nefer 122 Beherinki 70 Beherinki 25 8.540 3.050 26.900 941 60 1.400 300 90 Beherinki 70 3.290 Beherinki 25 1.075 6.240 488 400 30 Nefer 78 Nefer 78 Beherinki 70 Beherinki 25 5.460 1.950 21.000 520 60 20 1.000 1.510 Karye-i Panakiye 11.523

Mahsül-i cizye-i gebrân Neferen 47 Mahsül-i ispence-i gebrân Neferen 47 Mahsül-i resm-i dönüm-i bâ~ât

Mahsül-i `adet-i a~nâm Mahsül-i resm-i manast~r

Mahsül-i resm-i arüsâne ve bâd-~~ hevâ 218

Karye-i Novasel 4.455

cizye-i gebrân Nefer 19 Beherinki 70 1.330

Mahsül-i ispence-i gebrân Nefer 25 Beherinki 25 625

Mahsül-i `âdet-i a~nâm 300

Mahsül-i kesim-i yaylak bedel-i ö~r 2.170

(15)

Karye-i Leskova 9.627

Mahsül-i cizye-i gebrân Nefer 39 Mahsül-i ispence-i gebrân Nefer 71 Mahsül-i `adet-i a~nâm

Mahsül-i kesim-i yaylak bedel-i ö~r

Beherinki 70 Beherinki 25 2.730 1.775 1.092 4.030 Karye-i Yavrova 8.879

Mahsül-i `adet-i a~nâm 967

Mahsül-i kesim-i yaylak bedel-i `ö~r 2.852

Ka~ye-i Dobroluk 6.524

Mahsül-i 'adet-i a~nâm 1.079

Mahsül-i kesim-i yaylak bedel-i `ö~r 1.550

Karye-i Kerova 6.118

Mahsül-i cizye-i gebrân Nefer 29 Beherinki 70 2.030 Mahsül-i ispence-i gebrân Nefer 35 Beherinki 25 875

Mahsül-i 'adet-i a~nâm 1.415

kesim-i yaylak bedel-i `ö~r 1.798

Karye-i Pa~a 380

cizye-i gebrân Nefer 4 Beherinki 70 280

Mahsül-i ispence-i gebrân Nefer 4 Beherinki 25 100 Mahsül-i mukata-a-i K~z~l Hisâr der uhde-i ~brahim Be~~ el-mültezim 'an gurre-i Rece-bi'l-mürecceb sene 1041 ila gayet-i Cemaziye'l-ahir sene 1042 ber mûceb-i sicil-i mahkeme 66.000

(16)

219

Mahsâl-i nefs-i Filibe 160.490

Mahsül-i mu-accele-i dekâkin fi't-târihi'l-mezbür Mahsül-i icâre-i dekâkin fi't-târihi'l-mezbür Mahsül-i dekâkin fi't-târihi'l-mezbür

Mahsül-i mukâta`a-i hamâm-~~ cisr fi't-târihi'l-mezbür Mahsül-i mukâta`a-i hamâm-~~ tahte'l-kal'a

mukâta-a-i zemin-i tahtel-kar a fl't-târihi'l-mezbür Mahsül-i icâre-i zemin-i kabr-i merhûm ~eyhi Efendi

Fi't-târihi'l-mezbûr

Mahsül-i zemin-i buzhâne fi't-târihi'l-mezbür

Mahsül-i kazâ-i hârice 64.276

115.300 30.001 3.239 8.000 1.000 1.800 1.000 150

Mahse~l-i mukâta-a-i karye-i Pa~a der kazâ-i Edirne

Fi't-trihi' _30.000

Mahsül-i mukâta-a-i karye-i Gözsüz der kazâ-i Malkara

Fi't-târihi'l-mezbûr _6.000

icâre-i dekâkin der kazâ-i Edirne fi't-târihi'l-mezbûr _19.026

Mahse~l-i icâre-i bezistân der kazâ-i Malkara 3.000

Mahsül-i muldta`a-i karye-i Tutlu der kazâ-i Ayd~nc~k

4.500 Fi ' t-tarihi '1-mezbür

Mahsül-i mukâta`a-i bostan der kazâ-i Selânik fi't-târihi'l-mezbür _1.000 Mahsül-i icâre-i dekâkin ma`a zemin-i odahâ der kaz-i Brusa ₇₅₀

Furiththâ-i gallât be-esmân-t muhtelife114.524

Behâ-i Gendüm _{Behâ-i Mahlût}

Müdd 140 Kile 2 Müdd 112 Kile 16

Vuzi'a miii zâlike

Mahsül-i sene-i mezbûr Müdd 295 Kile 19

Gendüm Mahlût

(17)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEIC~~ VAICFINA A~T KAYNAKLAR: MUHASEBE DEFTERLER~~

M~NHÂ

17

Be-cihet-i hisse-i tevliyet Gendüm

Müdd 16 Kile 15 Be-cihet-i 'adet-i kâtib

Gendüm Müdd 1

Be-cihet-i eadet-i müderris efendi beray-lhalife-i medrese

Müdd 10

El-mevacibât ma'a deyn-i 'atik 212.536

Be-cihet-i hisse-i tevliyet Mahlüt

Müdd 12 Kile 16 Be-cihet-i `alik-i müsafiran

Müdd 1 Kile 10

Be-cihet-i 'adet-i kâtib Müdd 1

Be-cihet-i nezâret ve hakk-~~ tevliyet ber mâceb-i ~art-~~ vak~f

Mevacib-i Mevlana Kad~~ Efendi beray-inezâret Fi't-tarihi'l-mezbür Fi yevm 4

Be-cihet-i hisse-i tevliyet 'an tö~r ve hums der kaza-i hârice Der kaza-i Filibe 42.746

An hums der kazâ-i hârice 12.855

57.041

1.440

55.601

Cemâ'at-i hademe-i medrese 28.800

Mevacib-i mevlana müderris efendi Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i mueid efendi Fi't-tarlhi'l-mezbür

Mevacib-i talebe-i medrese Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i bevvab-1 medrese Fi't-tarihi'l-mezbür Mevacib-i hafiz-lkütüb Fi't-tarihi'l-mezbür Fi yevm 7 Neferen 9 Beherinki 1 Fi yevm 2 21.600 2.520 3.240 720 720

(18)

18 HATICE ORUÇ - KAYHAN ORBAY

220

Cemâ'at-i ~erif 19.290

Mevacib-i Osman Efendi el-müteka`id Fi't-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i ~eyh ~smail Efendi el-va`iz Fi't-trihi

Mevacib-i Osman Efendi el-hatib Frt-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i Mehmed Efendi el-imam Fft-tatihi'l-mezbür

Mevâcib-i Osman Efendi ser-mahf~l Fft-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i ~brahim Çelebi mü'ezzin F-i' t-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i Kaya mü'ezzin-i sani Fi't-trihi

Mevacib-i Mehmed sala-han Fft-tarishi'l-mezbür

Mevâcib-i ~brahim Çelebi sala-han Fft-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i Osman Efendi kâr~f-i Muhammediyye Fi't-tarihi'l-mezb 'ûr

Mevacib-i ~brahim Efendi el-mu'arif Fft-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i Mehmed devr-han Fft-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i Yusuf Efendi devr-han Frt-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i Mehmed devr-han Fft-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i Halil Efendi buhüri Fft-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i Abdurrahman cüz-han M-tatihi'l-mezbür

Mevacib-i Mustafa cüz-han Fi't-tarishi'l-mezbür Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 5 1.800 Fi yevm 5 1.800 Fi yevm 5 1.800 F-i yevm 2 720 Fi yevm 4 1.440 Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 1 360 Fi yevm 2 720 Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 2 720 yevm 1,5 540 Fi yevm 1 360 Fi yevm 1 360 Fi yevm 2 720 Fi yevm 1 360 Fi yevm 1 360

(19)

~EHABEDD~N PA~A'N1N F~L~BE'DEKI VAKFINA AIT KAYNAKLAR:

Mevâcib-i Hasan Halife cüz-hân FT yevm 1 360

Fi't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Ali türbedâr FT yevm 2 720

Mevâcib-i Mehmed tekyeci FT yevm 1 360

Mevâcib-i ~brahim ctiz-Mn FT yevm 1 360

Fi't-târishi'l-mezbür

Mevâcib-i Ahmed Efendi cüz-Mn FI yevm 1 360

Mevâcib-i Hac~~ Mehmed 'a~~r-hân FT yevm 2 720

FT't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed kayylm-~~ câmi'-i ~erif FT yevm 2 720 Fi't-târThi'l-mezbür

Be-cihet-i 'âdet-i mi~maea 300

Be-cihet-i 'âdet-i kanâdil-i minâre 90

Fis't-târThi'l-mezbür

Cemâ'at-i hademe-i 'imâret 34.560

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi ~eyh-i 'imâret FT yevm 10 3.600 Fi't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi en-nâz~r FT yevm 20 7.200 Fi't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi kâtib-i vekil-i harc FT yevm 4 1.440 Fi't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed Efendi kilâri FT yevm 4 1.440

FI't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i Ahmed Efendi kâtibirl-as1 FT yevm 10 3.600 Fi't-târThi'l-mezbür

Mevâcib-i vekil-i harc H~z~r FT yevm 4 1.440

Mevacib-i Mehmed nakTb-i 'imâret FT yevm 4 1.440

Mevâcib-i Hasan gendüm-küb FT yevm 4 1.440

(20)

20 HATICE ORUÇ - KAYHAN ORBAY

Mevâcib-i ~brahim ferrâ~-1 eimâret Fi yevm 2 720

Frt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Osman ser-tabbâh-1 'imâret F1 yevm 3 1.080 F't-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i Musli tabbâh-1 'imâret _{Fi yevm 2} ₇₂₀

FiVt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Abdi tabbâh-1 'imâret Fi yevm 2 720

221

Mevâcib-i hâtiz-1 bezistân Fi yevm 2 720

Mevâcib-i musluk Fi yevm 1 360

Fi't-trihi

Mevâcib-i hammâl-1 gü~t Fi yevm 1 360

Fi't-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed kâse-~üy Fi yevm 2 720

Mevâcib-i ~brahim saka-y~~ 'imâret Fi yevm 2 720

FTt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed ahuri Fi yevm 2 720

Mevâcib-i Mehmed Efendi kilari Fi yevm 4 1.440

Mevâcib-i Mehmed Efendi kâtib-i anbâr Fi yevm 2 720

Fi't-trihi

Mevâcib-i Mustafa anbari Fi yevm 2 720

Fi't-trihi

Mevâcib-i Ali bevvâb-1 eimâret Fi yevm 2 720

Mevâcib-i Emrullah Dede saka-y~~ harem-i câmi-i Fi yevm 1 360 ~erif t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed hime-ber Fi yevm 2 720

Fi't-trihi

Mevâcib-i Mehmed mühürdâr Fi yevm 2 720

(21)

Mevâcib-i Mehmed Dede mühimmati Fi yevm 2 720

Fi't-tarihi'l-mezbür

Cemâ'at-t ciibbât ve küttâb 14.400

Mevacib-i câmi-i dekakin Frt-tarihi'l-mezbür Mevâcib-i cabi-i Kuklene En-tarihi'l-mezbür Mevacib-i kâtib-i Kuklene Fi't-tarihi'l-mezbür Mevacib-i cabi-i Vodine Fi't-tarihi'l-mezbür Mevacib-i kâtib-i Vodine Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i câbl-i Kara A~aç Frt-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i kâtib-i Kara A~aç En-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i cabi-i K~z~l Hisar Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i kâtib-i K~z~l Hisar" En-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i cabi-i süvari FI't-tarihi'l-mezbür Fi yevm 4 1.440 Fi yevm 4 1.440 Fi yevm 4 1.440 El yevm 4 1.440 Ei yevm 4 1.440 Fi yevm 4 1.440 El yevm 4 1.440 Fi yevm 4 1.440 Fi yevm 4 1.440 EI yevm 4 1.440

Cemâeat-i kazâ-i hârice 23.460

Mevacib-i imam-~~ mescid-i 'atik der kazâ-i Edirne El yevm 5 1.800 Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i mü'ezzin-i mescid-i `atik der kazâ-i Fi yevm 3 1.080 Edirne

Frt-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i kayylm-~~ mescid-i `atik Fi yevm 3 1.080 Ert-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i imam-1 mescid-i cedid der kazâ-i Edir- Fi yevm 3 1.080 ne

(22)

Mevâcib-i mü'ezzin-i mescid-i cedid der kazâ-i Edirne fr t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i eczâ-hân

Mevâcib-i Yasin-hân Frt-târihr 1-mezbür

Mevâcib-i imâm-1 mescid-i Kiliselü Frt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i im-makm-1 mütevelli Frt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i kâtib-i mü~âhere Fi't-trihj

Mevâcib-i câbi-i mü~âhere Fr t-târihi'l-mezbür Mevâcib-i kâtib-i kurâ Fr t-târihi'l-mezbür 222

Mevâcib-i imâm-1 mescid-i karye-i Pa_{~a der nâhi-} ye-i Çöke t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i imâm-1 mescid-i karye-i Don der nâhi- ye-i Çöke fr t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i câbi-i kurâ Frt-târihi'l-mezbür Mevâcib-i kâtib-i kurâ Fr t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i câbi-i bezistân der kazâ-i Malkara Fr t-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i pâs-bn-1 bezistân der kazâ-i Malkara Frt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i cabi-i Ayd~nc~k Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i _{Hac~~ Piri der mahrüse-i Brusa} 1-mezbü~- Fi yevm 3 1.080 Nefer 10 3.600 Beherinki 1 Fi yevm 3 1.080 420 Fi yevm 7 2.520 Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 3 _1.080 Fi yevm 2 720 Fi yevm 1 360 Fi yevm 4 _1.440 Fi yevm 2 ₇₂₀ Fi yevm 3 _1.080 Fi yevm 3 1.080 Fi yevm 1 ₃₆₀ Fi yevm 2 720

(23)

~EHABEDD~N PA~A'N~N FIL~BE'DEK~~ VAKFINA A~T KAYNAKLAR:

Be-cihet-i harc-~~ harice 7.485

Behâ-i ~em`-i revgan berây-~~ mescid-i atik der Fi yevm 1 360 kazâ-i Edirne frt-târihi'l-mezbür

Behâ-i ~em`-i revgan berây-~~ mescid-i cedid 120

fi't-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i emr-i ~erif berây-~~ ölçüm-i bâ~ât der 2.060 kazâ-i Ayd~nc~k fi't-târihi'l-mezb'ür

Be-cihet-i harc-~~ mahkeme berây-i rüsüm-~~ sicil 750 ma`a hüccet ve defter-i dönüm-i bâ~ât der kazâ-i

Ayd~nc~k

Be-cihet-i harc-~~ mahkeme der kazâ-i Malkara 35

Be-cihet-i harc-~~ muhâsebe der kaz-i Edirne 160

Be-cihet-i harc-~~ râh der kazâ-i Selânik 1.000

Be-cihet-i harc-~~ râh der kazâ-i Ayd~nc~k ma`a 2.365 Brusa

Be-cihet-i harc-~~ râh der kaz ~-i Edirne maea Mal- 635 kara

FI't-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i eda-y~~ deyn-i atik berây-~~ Karaka~zâde 17.000 Mustafa Çelebi fi't-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i eda-y~~ deyn-i atik berây-~~ Musa Suba~~~ 10.500 fi't-târihi'l-mezbür

(24)

18.013

El meremn~ât 204.647

Be-cihet-i meremmât-t nefs-i Filibe _203.552

Meremmet-i dekâkin ber mûceb-i hüccet-i I“d_{~~ Efendi} _160.000 Frt-târishi'l-mezbûr

Meremmet-i medrese ber mûceb-i hüccet-i [lUd_{~] Efendi} _20.000 Fi't-târihi'l-mezbûr

Meremmet-i hamâm-~~ tahtel-kal'a ber hüccet-i [14:11] Efen- 12.000 di

Fi't-trihi

Meremmet-i eczâ-y~~ ~erif berây-~~ türbe-i merhûm 750

Meremmet-i sand~k berây-~~ eczâ-y~~ ~erif 180

Meremmet-i dekâkin _2.358

Frt-târihi'l-mezbûr

Meremmet-i kazgan berây-~~ matbah-~~ 'imâret 1.160

Fi't-trihj

Meremmet-i hamâm-~~ cisr 1.320

Frt-târihi'l-mezbûr

Meremmet-i müsterih der kurb-~~ medrese ₃₃₀

Fr t-târihi'l-mezb~S~r 223

Meremmet-i ba~çe berây-~~ harim-i câmr-i ~erif 3.766 Fi't-trihj

Meremmet-i hâne-i vakf-~~ mezbûr der sâkin-i Abdulbâki Çelebi

Fr t-târihi'l-mezbûr ₁₇₇

Meremmet-i matbah-~~ eimâret ₄₉₀

Frt-târihi'l-mezbilr

Meremmet-i bâb-~~ hime ₇₄

Fi't-trihj

Meremmet-i anbâr-~~ vakf ₄₅₅

Fi't-tarihrl-mezbür

Meremmet-i göz-i matbah-~~ 'imâret pâk-kerden 300

Meremmet-i kan berây-~~ ~orbâ-y~~ suhtevân 192

(25)

Be-cihet-i meremmât-~~ kazâ-i hârice 1.095 Meremmet-i bezistân der kazâ-i Malkara Fi't-târihi'l-mezbür

Meremmet-i odahâ der kazâ-i Edirne Fi't-târihi'l-mezbûr

El-mübâya`ât

Be-cihet-i harc-~~ matbah-~~ i~nf~ret

Behâ-i nân becâ-y~~ fodla, fi't-tâfihi'l-mezbür

Behâ-i gü~thâ-i `~ydeyn Kantar 1

Behâ-i revgan-~~ sade be-esmân-~~ muhtelife K~yye 655 Behâ-i `asel-i safi be-esmân-~~ muhtelife K~yye 732 Behâ-i erz-i beyâz be-esmân-~~ muhtelife Kile 345,5 Behâ-i gendüm berây-~~ ~orba-i 'imâret be-esmân-~~ Kile 256 muhtelife

Behâ-i hizom be-esmân-~~ muhtelife

Behâ-i nemek be-esmân-~~ muhtelife K~yye 1.298 Behâ-i ~em`-i asel berât-i leyle-i berât

Behâ-i kur~un berây-~~ levâz~m-~~ medrese be-ma`a- K~yye 870 Fi 14 rifet-i küd~~ efendi

~em`-i revgan berây-~~ câmi`-i ~erif ve matbah-~~ 'imâret 250 845 220.928 203.054 116.981 396 13.795 11.010 20.675 9.770 12.960 K~ymet 3.894 450 K~ymet 12.306 862

Behâ-i meviz-r~b ve alâ ve pestil berây-~~ leyâli-i Beni! ve Ramazânü 'I-inübârek ve Regr~'ib ve ~ydeyn 115.260

Behâ-i meviz-i siyah ve meviz-i sürh be-esmân-~~ K~yye 728 K~ymet

muhtelife 7.246

Behâ-i alû ve pestil ve incir be-esmân-~~ muhtelife K~yye 204 K~ymet 1.868 Behâ-i nohud ve fülfül ma`a piyaz be-esmân-~~ K~ymet 292 muhtelife

~ir-revgan berây-~~ kandil-i minâre K~yye 32 K~ymet 512

Behâ-i kâse-i hâki fi't-tâdhi'l-mezbür K~ymet 230

Behâ-i ni~asta be-esmân-~~ muhtelife K~yye 31 K~ymet 434

Behâ-i za`ferân Dirhem 70 K~ymet 300

(26)

Behâ-i gu~thâ-i müsaferân Klyye 4 _{K~ymet 42}

Behâ-i torba berây-1 câmi`-i ~erif ikded 4 _{K~ymet 160}

Behâ-i kâ~id berây-1 defter-i 'imâret 318

224

Be-cihet-i ihrâcât-~~ matbah-~~ 'imâret 6.348

Be-cihet-i harc-~~ müteferrika Frt-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i harc-~~ amele-i 'imaret Fi't-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i kan berây-ikerden-i evân-1 'imâret Fi't-tarihi'l-mezbür

Be-cihet-i bakla ve emrud-1 çö~ez?

Be-cihet-i talebe-i yaylakiyye 'an behâ-i erz ve lahmiye ma`a behâ-i `asel-i safi ve revgan-1 sade

Erz-i sâfi ma'a bak~yye-i mâziye

Kile 354 rub' I

Be-cihet-i erz-i beyâz becâ-y~~ gendüm

Be-cihet-i erz-i beyâz berây-1 leyâli-i cum`ât ve `lydeyn Be-cihet-i erz berây-iziyâfet

Be-cihet-i gendüm berây-1 ~orba-i 'imâret fi't-târihi'l-mezbür

Revgan-~~ sâde ma'a bak~yye-i maziye

Klyye 695 Be-cihet-i leyâli-i cum`ât ve `lydeyn

Be-cihet-i bedel-i gu~t Be-cihet-i ziyâfet-i müsâfirân

sâfi ma'a bak~yye-i mâziye

K~yye 775

Be-cihet-i leyâli-i cum`ât ve Rega'ib ve Ramazânü'l-mübârek Be-cihet-ziyâfet-i müsâfirân 302 252 1.264 250 4.280 Kile 45 Kile 295 Kile 8 Kile 260 Klyye 307 Klyye 360 Klyye 12 Klyye 737 Klyye 22

(27)

Sahhül-bâkT

Gendüm Revgan-~~ sade Erz `Asel-i safi

Kile 4 K~yye 16 Kile 6 Ivb' 1 Kwye 16

Hurrire bi-ma'arifeti men i'temede aleyhi el-abdül-falcir Ali bin el-müvellâ el-merhûm Abdullah el-kâdi bi-medineti Filibe

Gufire lehümâ 'Ufiye 'anhümâ (Mühür)

(28)

K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet K~ymet 52.430 19.750 97.457 8.134 7.060 9.665 160.490 60.000 12.400 114.024 64.276

229 [BOA, MAD 7491

H~fz olub süret virile

~cmâl-i muhâsebe-i mahsülât ve ihrâcât-~~ 'imâret merhüm ~ehâbeddin Pa~a der mah-miye-i Filibe der zamân-~~ Mehmed mütevelli-i evküf ve Ömer kâtib 'an gurre-i Receb sene 1041 ilâ güyet-i C sene 1042 ber müceb-i defter-i müfredât-_{~~ Mevlânâ Ali Efendi nâ'ib-i küd~-i} Filibe

Asl-~~ mâl fi sene-i kâmile maça bak~yye-i muhâsebe-i mâziye 620.024

An mahsülât 606.1 86

An bak~yye-i muhâsebe-i mâziye 13.538

An mahsül-i cizye-i Nefer 750 Fi 70 gebrân An mahsül-i ispence-i Nefer 792 Fi 25 gebrân

An mahsül-i resm-i dönüm-i bâ~üt An mahsül-i 'âdet-i a~nâm

An mahsül-i ö~r-i kiras ve keten ve piyaz ve harir ve gayrihu

An mahsül-i resm-i asiyâb ve bennâk ve 'arüsâne ve manast~r ve tapü-y~~ zemin ve çiftlik ve resm-i beytü'l-mâl

An mahsül-i icâre-i dekâkin ve hamâm ve zemin-i..? ve gayrihu

An mahsül-i mukâta'a-i K~z~lhisâr der uhde-i ~b- rahim Be~~ 'an gurre-i Receb sene 1041 ilâ C sene 1042

An mahsül-i kesim-i yaylak An mahsül-i behâ-i g~lâl Müdd 252 Kile 18 Be-esmân-~~ muhtelife

(29)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEK~~ VAICFINA AIT KAYNAKLAR:

Vuzra miii zülike 638.008 An mahsül-i gilâ1 Gendüm Müdd 295 Kile 19 MiNHÂ Furüht ~od Gendüm Müdd 252 Kile 18 230 Nassü'l-blikr

Be-cihet-i hisse-i tevliyet ve kâtib ve 'âdet-i medrese ve 'alik-i müsâfirân Gendüm

Müdd 41 kile 41 El-mevkibia 177.551

Be-cihet-i vazife-i nâzir ve hisse-i tevliyet K~ymet 57.041 Be-cihet-i vazife-i müderris ve mu'îd ve talebe-i

K~ymet 28.800

medrese ve bevvâbln-i medrese ve hâfiz-i kütüb Be-cihet-i vazife-i vâ'iz ve hatib ve imam ve ser-

mahfil ve mü'ezzinân ve salâhânân ve cüzhânân K~ymet 19.290 ve gayrihu

Be-cihet-i vazife-i ~eyh-i imâret ve nâzir ve kâtib ve kilki ve vekilü'l-harc ve gendüm-küb ve tab-

K~ymet 34.560

bâhân-1 'imâret ve anbari ve katib-i anbâr ve mü-tevelli-i imâret ve gayrihu

Be-cihet-i vazife-i câbl-i dekâkin ve câbi-i kur â ve

câbi-i karye-i Kuklene ve Vodine ve câbi-i karye-i K~ymet 14.400 Kara A~aç ve gayrihu

Be-cihet-i vazife-i imâm-1 'atik ve mü'ezzin ve kayynn ve imâm-1 mescid-i cedid ve mü'ez-

zinân ve Yasinhân ve imâm-1 mescid-i Kiliselü ve K~ymet 23.460 kü'im-malm-1 mütevelli ve kâtib-i mü~âhere-i

(30)

El-ihrâcât 460.457

Be-cihet-i behâ-i ~em`-i revgan ve ~eme-i 'asel ve harc-~~ emr-i ~erif ve harc-~~ mahâkimve harc-~~ muhasebe ve harc-~~ fail

Be-cihet-i edâ-i deyn-i 'atik beray-~~ mezkûrin Be-cihet-i edâ-y~~ deyn-i Mustafa Çelebi Be-cihet-i edâ-y~~ deyn-i Musa Suba~~~

Be-cihet-i meremmat-gerden-i dekakin ve medre-se ve hamam ve ba~çe ve hâne-i vakf ve matbah-~~ imâret ve anbâr ve göz ve bezistan ve odâhâ ve gayrihu

231

Be-cihet-i behâ-i gu~t ve behâ-y~~ nân ve revgan-~~ sade ve easel ve erz-i beyâz ve beha-~~ gendüm ve hime ve easel ve ~em`-i easel ve ve ~em`-i revgan ve meviz-i siyâh ve incir ve nohud ve ~ir-revgan ve za`feran ve gayrihu

Be-cihet-i harc-~~ müteferrike ve harc-~~ amele-i imaret ve beha-i fili% ve behâ-i bakla ve emrud -1 çö~ez? K~ymet 7.485 K~ymet 27.500 K~ymet 17.000 K~ymet 10.500 K~ymet 204.644 K~ymet 218.580 K~ymet 6.348 E;-ziyâdet ani'l-asl 18.022

~emâl-i muhâsebe-i e~ya berây-~~ mühimmât-i matbah-~~ imâret Asl Erz Kile 354 ~[inik] 1 Ani'l-ibtiya` Kile 345,5 'Ani'l-ibtiya.` Kile 256 An bak~yye Kile 8,5 Gendüm Kile 260

'An bak~yye-i muhâsebe-i mâziyye Kile 4

(31)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEK~~ VAKFINA A~T KAYNAKLAR: MUHASEBE DEFTERLER~~ 'Ani'l-ibtiyâ` K~yye 655 K~yye 405 Revgan-~~ sâde K~yye 695

'An bak~yye-i muhâsebe-i mâziyye K~yye 40

cAsel

K~yye 775

'An bak~yye-i muhâsebe-i mâziyye K~yye 370

Minhâ el-masraf

Be-cihet-i ei~nâret-i mezbilre

Erz Gendüm Revgan-~~ sade 'Asel

Kile 348 Kile 256 K~yye 679 K~yye759

Erz Gendüm Revgan-~~ sade 'Asel

Kile 6 ~[inik] 1 Kile 4 K~yye 16 K~yye 16

Tahriren

fi

20 Receb sene 1043

(32)

1130A, MAD 65131 13

I-11ft olub süre! verildi

Defter-i muhâsebe-i mahsûlât ve ihracat-1 'imaret-i merhûm _{~ehabeddin Pa~a tâbe serrâhu} 'an gurre-i Recebü'l-mürecceb sene 1042 ila gayet-i Cemaziye'l-ahir sene 1043 der zaman-_~~ Mehmed el-mütevelli

14

Muhâsebe-i mahsûlât ve ihracat-1 'imaret-i merhe~m ~ehabeddin Pa~a tâbe serrâhu der mahrûse-i Filibe 'an gurre-i Recebü'l-mürecceb sene 1042 ila gayet-i Cemaziye'l-ahir sene 1043 der zaman-1 Mehmed el-mütevelli ve be-kalem-i kâtib-i 'imaret.

Asl-~~ mal fi sene-i mezbûr 423.745 Ka~ye-i Kuklene 55.418

Mahst~l-~~ cizye-i gebrân Nefer 183 Beherinki 70 12.810 Mahsûl-~~ ispence-i gebrân Nefer 183 Beherinki 25 4.575

Mahsûl-~~ dönüm-i bâ~at 28.317

Mahsûl-i 'âdet-i a~nâm 1.254

Mahsûl-i ö~r-i piyaz 1.792

Mahst~l-i ö~r-i kiras 2.155

Mahsûl-i ö~r-i keten ma'a hafir ber vech-i maktû 1.500

Mahsf~l-~ resm-i asiyâbhâ 75

Mahsûl-~~ kesim-i Manast~r 900

Mahs£11-~ resm-i 'arûsane ve cürm-i cinayet ve bad-~~ heva 1.840

Mahsûl-~~ resm-i haf~z-~~ bâ~at 200

Ka~ye-i Bani~te 28.809

Mahsûl-~~ cizye-i gebrân Nefer 113 Beherinki 70 7.910 Mahsûl-~~ ispence-i gebrân Nefer 113 Beherinki 25 2.825

Mahsûl-~~ resm-i dönüm-i bâ~at 14.420

Mahsül-i`ö~r-i piyaz 894

Mahsûl-i resm-i asiyabha ₉₀

(33)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEK~~ VAKFINA AIT KAYNAKLAR:

Karye-i Panakiye 12.963 Mahsül-~~ cizye-i gebrân Mahsül-~~ ispence-i gebrân Mahsül-~~ resm-i dönüm-i bâ~ât Mahsül-i `âdet-i a~nâm Mahsül-i ö~r-i kiras Mahsül-i kesm-i manast~r

Nefer 50 Beherinki 70 Nefer 50 Beherinki 25 3.500 1.250 6.280 K~ymet 430 K~ymet 1.103 K~ymet 400 15

Karye-i Vodine-i Ball~~ ma'a Vodine-i Zir 44.559 Mahsül-~~ cizye-i gebrân

Mahsül-~~ ispence-i gebrân Mahsül-i `âdet-i a~nâm Mahsül-~ kesim-i Manast~r Mahsül-i ö~r-i kiras

Mahsül-i resm-i dönüm-i bâ~ât

Nefer 157 Nefer 157 Beherinki 70 Beherinki 25 10.990 3.925 1.012 1.400 300 26.932 Karye-i Leskova 9.333

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 40 Beherinki 70 2.800 Mahsül-~~ ispence-i gebrân Nefer 74 Beherinki 25 1.850

Mahsül-~~ kesim-i yaylak bedel-i `ö~r 3.782

Mahsül-~~ `âdet-i a~nâm 901

Karye-i Yavrova 9.548

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 55 Mahsül-~~ ispence-i gebrân Nefer 55 Mahsül-~~ kesim-i yaylak bedel-i ö~r

Mahsül-i `âdet-i a~nâm

Beherinki 70 Beherinki 25 3.850 1.375 2.790 1.533 Karye-i Kerova 6.133

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 30 Beherinki 70 2.100 Mahsül-~~ ispence-i gebrân Nefer 30 Beherinki 25 750

Mahsül-~~ kesim-i yaylak bedel-i ö~r 1.612

(34)

Karye-i Dobroluk 9.286

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 45 Beherinki 70 3.150 Mahsül-~~ ispence-i gebrân Nefer 45 Beherinki 25 1.125

Mahsül-~~ kesim-i yaylak bedel-i eö~r 1.860

Mahsül-i eadet-i a~nâm 2.031

Mahsül-i cürm-i cinayet ve bad-~~ hevâ 1.000

Mahsül-~~ resm-i yaylak ber vech-i maktf~e 120

16

Karye-i Kara A~aç 28.706 Mahsül-~~ cizye-i gebrân Mahsül-~~ ispence-i gebrân Mahsül-~~ resm-i dönüm-i bâ~at Mahsül-i eadet-i a~nâm

Mahsül-~~ kesim-i Manast~r Mahsül-i resm-i çiftlik MahsC~l-~ resm-i earûsane

Nefer 54 Nefer 54 Beherinki 70 Beherinki 25 3.780 1.350 21.660 464 600 820 32 Ka~ye-i Novasel 4.420

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 20 Beherinki 70 1.400 Mahsül-~~ ~spence-i gebrân Nefer 26 Beherinki 25 650

Mahsül-~~ kesim-i yaylak bedel-i eö~r 2.170

Mahsül-i eadet-i a~nâm 200

Karye-i Pa~a 855

Mahsül-~~ cizye-i gebrân Nefer 9 Beherinki 70 230 Mahsül-~~ ispence-i gebrân Nefer 9 Beherinki 25 225 Mukata-a-i K~z~ lhisar der uhde-i ~brahim Be~~ el-mültezim

Fi't-tarishi'l-mezbür ber mûceb-i sicil-i mahkeme 60.000 Mahs121-i nefs-i Filibe 46.446

Mahsül-i icâre-i dekakin maça eö~r-i dekakin 34.996 Mahsûl-i mukata'a-i hamam-~~ cisr fi't-tarihi'l-mezbür 9.500 Mahsül-i mukata'a-i tahte'l-kaleaffi't-tarihil-mezbür 1.800 Mahsûl-i mukata'a-i buzhane fi't-tarihi'l-mezbûr ₁₅₀

(35)

~EHABEDD~N PA~A'N~N F~L~BE'DEK~~ VAKFINAA~T KAYNAKLAR:

Fürühthâ-i gallât 97.977 be-esmânü'l-muhtelife

Gendüm Mahlüt

Fürühthâ-i erz-i beyaz 9.292 be-esmânil-muhtelife Müdd 8 Kile 17

Vuzr a min zlilike

Mahsül-i sene-i mezbür

Müdd 220 Kile 16

Gendüm Mahlüt

M~NHA'

Gendüm Mahlüt

Be-cihet-i hisse-i tevliyet Be-cihet-i hisse-i tevliyet

Be-cihet-i `âdet-i müderris efendi Be-cihet-i alik-i müsâfirân

Müdd 9 Kile 19 Müdd 1

Be-cihet-i `âdet-i kâtib Müdd 1

Mahsül-i erz-i beyaz Müdd 23 Kile 17

Mahsül-i nehr-i Saray 'an `ti~r Mahsül-i nehr-i De~irmen ber vech-i

Müdd 9 Kile 17 maktile

Müdd 10 Mahsül-i nehr-i K~z~lhisâr ber vech-i maktû`

Müdd 4 M~NII~i

Be-cihet-i hisse-i tevliyet Müdd 2 Kile 7

Der anbâr Be-cihet-i erz berây-~~ leyâli-i curn`ât ve

Müdd 7 Kile 13 `~ydeyn

Müdd 5 17

(36)

El-mevâcibât ma'a deyn-i 'atik 157.790 Be-cihet-i nezâret ve hakk-~~ tevliyet

Ber müceb-i ~art-~~ vak~f 33.087

Mevacib-i Mevlana kad~~ Efendi Fft-tarihi'l-mezbur

Fi yevm 4 1.440

Be cihet-i hisse-i tevliyet 'an eö~r 31.647

Cemâ'at-i talebe-i medrese 28.800

Mevacib-i mevlana müderris efendi _{Fi yevm 60} _{R sene}

Fft-tafihi'l-mezbür _21.600

Mevacib-i mu`id Efendi _{Fi yevm 7} _{FIT sene 2.520}

Mevacib-i talebe-i medrese _{Neferen 9} _{Fi sene 3.240}

FTt-tarihi'l-mezbür _{Beherinki 1}

Mevacib-i bevvab-~~ medrese Fi yevm 2 720

Fi't-trihi

Mevacib-i haf~z-~~ kütüb Fi yevm 2 720

Frt-tarihi'l-mezbür 18

Cemâ'at-i câmi'-i ~erif 19.290

Mevacib-i ~eyh-i kura Efendi el-va`iz Fi yevm 5 1.800 M-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i Osman Efendi el-hatib _{Fi yevm 5} _1.800

Frt-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i Osman Efendi ser- mahf~l Fi yevm 2 720

Frt-tarIhi'l-mezbür

Mevacib-i Osman Efendi el-mütekaeid Fi yevm 3 1.080 Fi't-trihi

Mevacib-i Mehmed Efendi el-imam _{Fi yevm 5} _1.800

Frt-tarihi'l-mezbû'r

Mevacib-i ~brahim el-mü'ezzin Fi yevm 4 1.440

(37)

~EHABEDD~N PA~A'NIN F~L~BE'DEKI VAKFINA AIT KAYNAKLAR:

Mevâcib-i Kaya Çelebi mü'ezzin-i sâni Fi yevm 3 1 .080 Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevâcib-i Mehmed Çelebi salahan Fi yevm 1 360

Mevâcib-i ~brahim salahan Fi yevm 2 720

Mevacib-i Osman Efendi karie-i Muhammediyye Fi yevm 3 Fi sene1.080 Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i ~brahim Efendi el-mu'arif Fi yevm 2 Fi sene 720 Fi't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i Mehmed devr-han Fi yevm 1 Fi sene 360

Mevacib-i Yusuf Efendi devr-han Fi yevm 1 360

Mevacib-i Mehmed Çelebi devr-hân Fi yevm 1,5 540

Mevacib-i Halil Efendi buhüri Fi yevm 2 720

Mevacib-i Abdurrahman cüz-Mn Fi yevm 1 360

Mevacib-i Mustafa Çelebi cüz-hân Fi yevm 1 360

Mevacib-i Hasan Çelebi cüz-Mn Fi yevm 1 360

FI't-tarihi'l-mezbür

Mevacib-i ~brahim Halife cüz-Mn Fi yevm 1 360

Mevacib-i ~brahim Çelebi cüz-han Fi yevm 1 360

Mevacib-i Mehmed Çelebi cüz-hân Fi yevm 1 360

Mevacib-i Mehmed Çelebi tekyeci Fi yevm 1 360

Mevacib-i Haci Mehmed 'a~tr-han Fi yevm 2 720

Mevacib-i Ali Çelebi türbedar Fi yevm 2 720

(38)

Mevâcib-i Ali Dede kayynn-~~ câmi`-i ~erif Fi yevm 2 720 Fi't-târihi'l-mezbür

Be-cihet-i `âdet-i mi~ma`a 300

Be-cihet-i `âdet i kandil-i minâre efrüzen ₉₀

Cemâ'at-i hademe-i 'imaret 34.200

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi ~eyh-i 'imâret Fi yevm 10 3.600 Frt-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi en-nâz~r Fi yevm 20 7.200 Fi't-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Abdulbâki Çelebi kâtib-i vekilü'l-harc Fi yevm 4 1.440 Fi't-târihi'l-mezbûr

Mevâcib-i Mehmed Efendi kilâri _{Fi yevm 4} _1.440

Mevâcib-i Ahmed Çelebi kâtibirl-as1 _{Fi yevm 10} _3.600 Fi't-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i vekilü'l-harc _{Fi yevm 4} _1.440

Mevâcib-i Mehmed naldb-i eimâret _{Fi yevm 4} _1.440

Frt-tâ~lhi'l-mezbür

Mevâcib-i Hasan gendüm-kûb _{Fi yevm 4} _1.440

Mevacib-i Ibrahim ferrâ~-~~ 'imâret Fi yevm 2 Fi sene 720 Fi't-târihi'l-mezbür

19

Mevâcib-i Osman ser-tabbâh-~~ 'imâret Fi yevm 3 1.080 Fi't-târihi'l-mezbür

Mevâcib-i Musl~~ tabbâh-~~ 'imâret Fi yevm 2 720

Mevâcib-i Abdi tabbâh-1 'imâret _{El yevm 2} ₇₂₀

Mevâcib-i hâf~z-~~ bezistân Fi yevm 2 720

Mevâcib-i hammâl-~~ gü~t Fi yevm 1 360