UÇUCU KÜL KULLANILARAK KAGIT FABRİKASI ATIK SULARININ FENOL VE LİGNİN GİDERİMİ

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2002)

Lçucu Kü

l

Kullanılarak Kağıt Fabrikası Atık Sulanndan Fenol ve Lignin

Giderimi

M.Uğurlu

UÇUCU KÜL

_KULLANILARAK

KAGIT FABRİKASI

• • • • •

ATlK SULARINDAN

_{FENOL VE LIGNIN GIDERIMI}

�1ehmet

UGURLU

Özet-Bu

çalışmada, uçucu kül kullanılarak kağıt atık

sularında lignin ve fenol giderimleri incelendi.

Deneylerde pH, tane boyutu, katı/sıvı oranı, sıcaklık

vE!

sürenin giderime etkisi araştırıldı. Optimum

giderim için, pH: 3.0, 25°C, 150mm tane boyutu, bir

saatlik süre uygun bulundu. Lignin için 0.06g/mL ve

fenol

iı;in 0.12 g/mL kata/sıvı oranı uygun

bulunmuştur. Bu parametrelerde fcnolde

0/o

66

ligninde ise

0/o82

o""'anında giderim sağlanmıştır. Elde

edilen sonuçlar, kağıt atık sularından fenol ve lignin

giderimi için uçucu külün potansiyel bir adsorbent

olabileceğini göstermiştir.

A1ıahtar keli11ıeler-Uçucu

kül, adsorpsiyon, lignin,

fenol, kağıt atık suları

Absıract-The

present study was examined the use fly

ash for the removal of lignin and phenol from paper

mill effluent. The effect of pH, particle size,

solid/liquid ration, temperature and contact time

were investigated. As a result of these experiment, the

optimum removal for lignin and phenol adsorption to

be pH 3.0, 25°C temperature, 0.06 g/mL for Hgnin,

0.12 g/mL for phenol, lh time and 0.150 mm particle

size. In these conditions pbenoı and lignin 'vere

approximately removed

o/o

66 and

0/o82

ration

respectively. The result generally were sboved that tly

ash could be considered as a potential adsorbent for

lignin and phenol removal from paper mill effluents.

Key

words:

Fly ash, adsorption, lignin, phenol, paper

miiJ effluent

• • I. GIRIŞ

Sanayi dallarının çoğunda su

kullanmaksızın

ça

l

ışı

l

mama

kta

dır.

Fa

bri

k

a

s

yonda, b

u

h

ar

laştırmada, yıkamada; kurutmada, enerji üretiminde v.s. bol

mikta

rda su

kul

l

a

nılmaktadır

.

Bu sular kullanıldıkları endüstriye göre değişim

göstermekte

olup çok çeşitli maddeler içerebilirler. Bunlar; asitler> alkaliler, organik maddeler, koıTozif maddeler, zehirli maddeler ile yüksek sıcaklık, renklilik ve kötü k oku gibi özelliklerdir [ 1].

M.

Uğ·J;-Ju, Yfuğ. Ü

Fen Ed.

Fak.

Kimya BL.

Muğla

Kağıt endüstrisi, Petrol, çimento, deri, tekstil ve çelik endüstrisinden soma en fazla kirlılik oluşturan sektörlerden

olup, p

rose

s

ten çevreye verilen atı

k

sular

or

ganik maddelerle yüklü özelliktedirler [2]. Bu atık sular

yüksek

o

randa BOİ ve KOİ değerlerine sahip olduklanndan ar1tılmadan alıcı artarnlara deşaıj edildiklerinde çevresel kirlilik ol

u

ş

turmaktadular

[3].

Kağıt üretim prosesinde, beyazlatma sürecinde yaygın olarak klor, k lordioksit,

hidrojen peroksit

gibi oksitleyici

kimyasallar kullanılm aktadır. K.lor

ku1

1

anımına bağlı

olarak o

l

uşan k lorlu organik bileşikler atık su arıtma

tesislerinde

tam olarak giderilernemektedir [

1].

Akarsu, deniz veya d

i

ğ

er alıcı artarnlara bırakılınadan önce çeşitli

yöntemlerle arı

t

ı

l

ması ve deşarj yönetmeliklerine göre

zehirli maddeler ve inhibitörlerden anndırıln1ası gerekmektedir. Ayrıca, bu

tür

at

ı

k sulann oluşıurabıleceği çevresel kirliliğin engellenmesine yönelik kısıtlamalar getirilmektedır(2].

Atık sulardan renklilik ve zerurlilik oluşturan bileşenlerin giderilmesinde fiziksel ve kimyasal yöntemler yaygın olarak kullanılmaktadır. Fizikokimyasal yöntemlerden en

etkili

olan

l

ardan biri, adsorpsiyon yöntemidir. Bu

yöntemde adsorbent olarak kullanılan en etkili madde aktif

karbondur. Ancak aktif karbonun

m

a

l

i

ye

t

in

i

n çok

yü

k

sek olması ve rejenerasyon güçlülüğü, arıtma

mali

y

e

t

i

ni

bir

hayli arttırmaktadır. Bu durum göz önüne

alınarak; son yıllarda

uçucu kül, sepiyolit,

p

erli

t,

pomza

taşı

v.b.

maddeler düşük maliyeti ve temin edilmelerinin kolay

o

lm

a

sı gibi avantajlanndan

dolayı

akt

i

f

karbona

alteınatif olarak

k

u

llanılmaktadır

.

84

Literatür çalışmasında, uçucu

külün a

d

s

orbent olarak

ku

llan

ı

lmasına

yönelik

çok

sayıda çalışmaya

rastlamln1aktadır. Bu

ç

a

lı

şma

l

a

r

ın

bir

kısmında.

sulu

ortamlard

a

bazı ağır meta

l

ler

i

n uzaklaştırmasında uçucu

külün adsorbent olarak kullanılabileceği [

4,5

,6],

şeker

endüstrisinde deşarj edilen atık suyun arı

tı

l

m

as

ı

ve uçucu

kül ile te

ks

t

i

l

abk

sularından renk ve toksik oltLŞturan maddelerin uzakla

ş

tır

ı

l

n

1ası f7], uçucu kül kullanarak sulu

ortamdan klerlu fenol bileşiklennin

etkili

bir şe

k

ild

e

uzaklaştırıldığ1 [8], volkanik küllerin kullanılmasıyla kağıt atık sularından l

i

gnin ve renk olusturan maddelerin

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6.Cilt,

3.Sayı (Eylül 2002)

karbona alternatif olarak kullanılabileceği ve aynı zamanda yüksek oranda giderimin sağlanabileceğine yönelik çalışmalar rapor edilmektedir [ 1

O].

Literatür çalışmalannda; kağıt endüstrisi atık sularının biyolojik metotlarla antılmasına yönelik çok sayıda çalışma mevcut olmasına karşın, doğrudan adsorpsiyon

yönteminin kullanıldığı çalışmalara çok az

rastlarulmaktadır. Bu eksiklik göz önüne alınarak, çevre kirliliği olgusunun giderek önen1 kazandığı ülkemizde, düşük maliyetli ve temini kolay bjr malzeme olmasından dolayı uçucu kül kullanılarak kağıt endüstrisi atık sularında fenol ve lignin gibi kirlilik ve renklilik oluşturan ınaddelerin adsorpsiyon metodu ile giderimleri araştırılmış tır.

II. MATERYAL METOD

II.l Kullanılan Adsorbent

Çalışmamızda adsorbent olarak,

M

uğla ili Y atağan

T

eınuk Santral i 'nde düşük kalarili linyitlerin yakılması sonucu ol·ışan ve yıllık 1,2 milyon m3 lük bir hacme sahip uçucu kül örnekleri kullamldı. Santralden alınan uçucu kül ömekleri:jn kimyasal analizleri yapılmış olup, bu analizler sonucu o/o 33.3 Si02, o/o14.31 Al203,

%

31.09 CaO, % 4.1 1 Fe203, o/o 6.28 Si02, % 1.43 KıO,

%

1.23 MgO ve% 0.34 Na20 olduğu tespit edilmiştir.

Uçucu küller belirli oranda radyoaktivite içermektedirler [l l]. Bu durum göz önüne alınarak Muğla Üniversitesi Fizik Bölünıünce yürütülen çalışmada, Yatağan Termik Santrali uçucu kül örneklerinin radyoaktivite değerleri incelenerek, bireyler için SmSV /yıl olan değerden (0,0064mSV/yıl) çok düşük olınası radyoaktivite açısından

bu

materyalin çevresel antı1nda kullanımına yönelik herhangi bir olumsuz etkisinin söz konusu olmadığı görülmüştür. Ayrıca uçucu külün belirli oranda ağır metal içerdikleri yapılan literatür çalışmalarında belirtiınıektedir [ 11]. Adsorbent olarak kullanılan uçucu kül örneklerinde ağır metal analiz değerleri elde edildi. Bu sonuçlara göre, 35.6 mg/kg Cu, l94.0 mg/kg Mn, 720.2 mg/kg Fe, 20.9 mg/kg

C

r+6, 1.066 mg/kg Pb ve 30.8 mg/kg Co bulunduğu ve bu değerlerin herhangi bir çevresel tehdit oluşturmadığı belirtilmektedir [12].

11.2

Örneklerin Alımı

Atık su deşarj edilecek ortama verilmeden önce yeterli

miktarda alınarak Muğla Üroversitesi çevre

laboratuarında çok düşük sıcaklıkta muhafaza edilmiştir. Deneylerden önce deşarj edilen atık suyun analizi yapılarak fenol ve lignin konsantrasyonları belirlendi. Bu analizler sonucunda fenol için 0,535mg/L lignin için ise

13,5 14mg/L bulunmuştur.

II.3

Deneysel Kısım

85

Uç ucu Kül Kullanalarak Kağıt Fabrikası Atık Sulanndan

Fenol ve Lignin Giderirni M.Uğurlu

Fen ol ve hgninin uzaklaştırmak üzere laboratuar ölçeğinde ve sabit karıştırmalı

bir

çalk.alayıcıda kesikli adsorpsiyon deneyleri yapıldı. Süspansiyon pH' sı, adsorpsiyon süı-esi, katı\ sıvı oranı, adsorbent tane boyutu ve s1caklık parametre olarak seçildi. Kaba ve ince toz safsızlıkları uzaklaştırılarak belli göz açıklıklara sahip elek serisi kullanılarak kesikli sarsmab elek analizi ile uçucu kül farklı tane boyutlarına ayrıldı. Adsorpsiyon deneylerinde tartırnlar 0,01 mg'a hassas terazide tartılarak,

I

00

ml

ham a hk su ve 2' şer gran1 adsorbent, 250

ml

hacin1li kaplara ahnarak denemeler gerçekleştirildi. pH'nın etkisinin araştırıldığı deneylerde han1 atık suyun pH,sı NaOH ve

HCl

çöze1tileri kullanılarak

pH

metre yardımıyla ayarlandı. Deneyler iki tekrarlı yapılarak, elde edilen sonuçlann ortalamaları alınmıştır. Adsorpsiyon öncesi ve sonrası absorbanslar standart atık su analiz metotlarına göre Dr. Lange spektrofotometresi yardımıyla kolorimetrik olarak ölçüldü. Kalibrasyon eğrisi yardınuyla konsantrasyonlar belirlenerek, fenol ve lignin için

%

giderim oranlan hesaplandı.

11

..

4

Yapılan Analizler

Lignin Tayini: Yaklaşık 20°C' deki atık su ve saf suyun 50

mL

�lik ın:iktarları üzerine hızlı bir şekilde 1 ,O

mL

fo linfen ol ve 10,0

mL

karbonat-tartarat reaktiflednden ila ve edilerek 3 O dakika renk oluşumu için beklenir. Daha

som·a saf su ile hazırlanan numune standart alınarak 700 nın dalga boyunda her bir numune için absorbans ölçün1ü

yapılır. Kalibrasyon eğrisi yardımıyla lignin konsantrasyonları belirlenir [ 13].

Fen

ol

Tayini: 100

mL

atık su

ve

saf su örneği alınarak üzerlerine

2.5 nıL

0.5

N NH40H

çözeltisi ilave edilir. Fosfat tamponu yard1mıyla pH

7.9 + 1 'e ayarlanır. Daha

sonra her bir örneğe 1.0 mL 4-am.inoantypyTine çözeltisi ilave edilerek ıyıce kanştırılır ve l .O'er

mL

potasyumferrisiyanür ilave edihr. 15 dakika bekleme süresinden sonra, saf su ile hazırlanan nuınune standart alınarak 500 nın'de her bir numune için absorbans ölçümü yapılır. Kalibrasyon eğrisi yardımıyla fenol konsantrasyonları beUrlenir [ 13].

III. BULGULAR ve TARTIŞMA

III.l Adsorpsiyon Kineti

ğ

i

Kağıt atık sularında renklilik ve kirlilik oluşturan feııol ve ligninin bileşiklerinin süreye bağlı olarak giderim

oranlanndaki değişinller elde edildi. Sonuçlar Şekil

1'

de verİlınektedir.

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2002)

�0 �---ı

so

r

-- 40·

y-�

� � -c: e o 30 E ·-... &> -o -a 20 ){). () e----.---.----.---..----..---ı. o 60 90 120 150 !RO 210

Adsorpsıyon Süresi (dak.)

B:leşenler

• Lıgnın

• fer;ol

Şekil

1.

Adsorpsiyon süresine bağlı olarak, fenol ve lignin

giderimindJki değişim (pH:7.5, Ads.Sıc 25°C, katı/sıvı oranı: ll50g/ml ve tane boyutu: lSOmm)

Se ki

l

1 'den görülebileceği gibi fen ol ve lignin için çok

ıcısa sürede

_{belirgin o}

r

_anda giderim oranı sağlannuştır.

Bir saat sonunda bu giderim, _{lignin için o/o54 fenol için} ise %5 1 oranında olmuştur. Ayrıca, bu şekilden

h

_{er iki}

bileşen ı

yın

_{adsorpsiyon un bir saatte dengeye ulaştığı}

görülrnektedii. Bu sonuçlar, artan süre ile giderimde

her

hangi bir değişimin gerçekleşmediğini ve bir saatljk

sürenin _{arıtım için uygun old}uğunu göstermektedir.

Fenol _{ve lignin için adso}

rp

siyonun bir saat sonunda

sabitleşme eğiliminde olması, tutunmanın fiziksel

karakterli _olduğunu, diğer bir ifad

e

yle fiziksel

adsorpsiyonun gerçekleşmiş olduğunu göstermektedir. Kağıt endüstrisi ahk sulannın oldukça

kompleks

olduğu

ve

yakla

ş

ık 300'e yakın bileşik ihtiva ettiği tespit

ed

i

lmi_şti

r

[ 14]. Bu karakterdeki atık sularda adsorpsiyon;

sıvı fazdaki moleküllerin mobilitesine, por yapısına

ve

partikül büyüklüğüne, partikül ve faz arasındaki temasın h_id

r

odinamiğine bağlı olabilmektedir.

111.2

Sıcaklığın Etkisi

F

ar

k

lı adsorps

i

yon sıcaklığında uçucu kül ile adsorpsiyon deneyleri gerçekleştirildi.

Bu

deneyler son

u

cunda fenol ve ligninin için giderim oranlarındaki değişim Şekil 2 'de veril

m

ektedi

r

.

-. 60 'J?- -Bileşenler • Ligniıı 20 ..._---4 • Fcııol lll ll 290 300 310 ₃₂₀ Ads. Sıc (K)

Şekil

2.

Fen ol ve 1 ignin için adsorpsiyon sıcaklığının giderim oranına

etkisi (Ads. Süresi :24saat, pH:7 .5, katt/stvı oranı: 0.02g/m1 ve tane

boyutu: 150mm)

l'çucu Kül Kullanılarak Kağ•t Fabrikası Atık Sulanndan Fenol ve Lignin Gide!'imi M.

Uğurlu

ŞelrJl 2' den farklı sıcak

l

ıklarda

g

er

ç

ek

l

e

ş

tiri

l

en

adsorpsiyonda, sıcaklık artıkça fenol giderim oran1nda bir

artış _gözlenirken, lignin

için

293 K' e kadar hızlı bir artış

daha sonra artan sıcaklıkla düşme gözlenmiştir. Bu durum,

Y

ükse

k

sıcaklıkta fen ol için prosesin endoteı ınik

olduğ

u

n

u

göstermektedir. Ayrıca, her iki bileşen için en

uygun gideriın 293 K' de s

a

ğlanm1

ş

tır. Fen ol adsorpsiyonu

ile _il

g

ili _{çalışmada sıcakhk 30 °C'den 50 °C'ye}

çıkarıldığında ads

o

rpsiyonunun arttığı sıcaklık artışının

n1o

l

ekülle

ri

n

p

artiküller içine difüzyon hızlarının aı1ıcağJ

belirtHmektedir. Yine bu çalışmada� sıcaklığın artınasıy

l

a

adsorbentin aktif merkezlerinin oluştuğu belirtilmektedir

[ 1 _5].

Bu

sonuç

l

a

r

elde ettiğimiz

sonuçlara paralellik

gösterınlştrr. Lignin adsoıpsiyonunda 298 K'den sonra

sıcaklığın artması ile

g

_ideıimde azalma gözlenn1esi. artan

sıcaklıkla termal hareketli

l

ikte mey

d

ana gelen artı

ş

a

para

l

el olarak, makro moleküler lignin taneciklerinin

birbirleri ile _{çarpışn1a ihtimallerinin artinasından}

kaynaklana bilir.

lll.3 pH'nın Etkisi

Süs

pa

nsjyon

p

H'larına bağlı olarak fenol ve lignin

giderim _{oranlarındaki değişim Şekil 3 'de verilmektedir.}

70

e .

o JO E c: _u � d() o JO 20 2 Bıleşenler • Lıgııin • Fenol 4 6 8 lU 12 Süspansıyon pH'sı

Şekil

3.

Süspansiyon pH'sına bağlı olarak feno\ ve lignin giderim

oranlanndaki değişim (Ads. Süresi:24 saat, Ads.Sıc:25°C, tane boyutu: l SO mm ve katı/sıvı oranı:O ,02g/mL)

Şekil 3'de, Uçucu kü

l

ile farklı süspansiyon pH'larında

gerçekleştirilen deneylerde pH:3 'de fenol ve lignin için

maksimum giderim sağlanmıştır. Ayrıca, pH arttıkça

l_ig

n

in giderünlerinde lineer bir azalma gözlenirken, fenol

için pH

5'

e kadar _{yavaş, a}rta_{n pH ile giderimde hızlı bir}

düşmenin

gerçekleştiği gözlenmiştir.

B_ilin

d

i_{ği gibi A l203 ve Si02 uç} ucu kül ün ana

bileşenleıidir.

Y

apısal olarak, silika (Si02) Si04

tetrahedrallerinden oluşur. Si04' teki her oksijen atomu

iki

komşu

_{tetrahedral tarafından ortak olarak}

kullanılmaktadır. Si-O bağı yaklaşık %50 iyonik karakterdedir.

Bu

_{sebeple silika önemli ö1çüde non}-polar

molekülleri adsorplayabilme yeteneğine sahiptir

[ 5].

Atık

suda _{bulunan non-polar özellikteki}

klorlu

fenol _ve

klorlu

lign_{in bileşiklerinin} düşük pH' da _adsorplanan

SAU Fen B:limleri Enstitüsü Dergisi

6.Cilt, J.Sayı (Eylül 2002)

miktarlarındaki artış, proton adsorpsiyon u ile nispeten pozitif yük kazannuş olan kül yüzeylerine tutunmasından

kaynaklanmaktadır. Artan pl-:I ile uçucu kül yüzeyindeki anyon adsorpsiyonuna bağlı olarak adsorplanan miktar azainnştır.

Uçucu kül yapısındaki demir ve alüminyuın oksit yüzdelerinin yüksekliği, yüksek pH' da oksitlerin hidroliz ürünlerini oluşturmaktadır. Farklı pH'larda uçucu kül yüzeyinde muhtemel durum,

H+

oH-tvf+ (

)M

OH

• ..

Mo-Asidik Ortam Alkali Ortam

�ekilde olabilmektedir. pH

3-11

aralığında uçucu kül kullamlarak fenalik ve renklilik oluştuı·an bileşiklerin düşük pH'da o/o87-96 oramnda giderildikleri[9]. Başka ..Jir çalışmada, klerlu fenalik bileşiklerin

%

90

oranında güçlü bir şekilde organik bileşiklerle ve sedimentlerdeki metal i yanlarına bağlandığı belirtiln1ektedir

[

17]. Fen ol ve lignil giderim oranlarnun düşük pH' da yüksek olması, artan pH ile düşmenin görülmesi, adsorbent yüzeyinin pH değişııninden belirgin oranda etkilenmesi ve bileşiminde bulunan metal oksitlerin hidroliz ürünlerinden kaynaklandığı söylenebilir.

III.4 Katı/

sıvı

oranı

Farklı kat1/sıvı oranlannda gerçekleştirilen deneylerde fen ol ve lignin giderim oranlarındaki değişim, şekil 4 'de verilmektedir.

-a

-o e ·c C) "'' o _4{) O ,Ol) ,02 Bileşaıler • Lignin ,04 ,06 _,0& 'ı ₁₎ 'ı _ı Kalı/Sıvı oranı (gfmL)

Şekil

4.

Farklı kat1/sıvı oranlarmda fenol ve lignin için giderim

oranlarındaki değişim

(Ads.

Süresi:24 saat, Ads. Stc. 25°C, pH:7,5 ve

tane

boyutu: 1

50mm

)

Katılsıvı o ram artıkça fenol ve lignin gideıim oranlarında artı

ş

ın gerçekleştiği Şekil 4' de görülmektedir. Artan katılsıvı oranına paralel olarak fenol giderimi lineer bir

artış göstermiştir. Lignin için yaklaşık O,

07

g/mL oranına kadar hızlı daha sonra artan miktarla sabitleşme eğilimi göıiiln1ektedir. Uçucu kül kullamlarak gerçekleştirilen fenol adsorpsiyonunda adsorbent mikiarının aıtmasıy1a mo leküllerin diftizyon hızlarırun ve difüzyon katsayısının artığı belirtİlınektedir [ 15]. Katı/sıvı oranı

87

Uçucu Kül Kullanılarak Kağıt Fabrikası Atık Sulanndan Feool ve Lignin Gideriıni

M. Uğurlu

artıkça fenol ve lignin giderim oranlarında gözlenen artma, adsorpsiyon prosesi esnasında adsorbent-adsorbat etkileşn1elerinin yoğun şekilde gerçekleşmesiyle açıklanabilir.

111.5 Tane Boyutu Etldsi

Farklı tane boyutlarında uçucu kül kullanılarak fenol ve lignin için giderim oranlanndaki değişimler incelenmiş olup, sonuçlar Şekil 5 'de verilmiştir.

70

�

... 60 o ·c: lll ı::ı l5 5() .02 .<lti ,06 Bileşenler • Ligııııı .(lll ,10 .ı :ı .14 . Hı Tane bo>•uııı (ının)

Şekil

5.

Fenol ve lignin giderim oranlannın tane boyutun bağlı

değiş1mi (Ads. Süresi:24 saat, Ads. Slc:25°C, pH:7.5 ve kat1/sıvı oranı

0.02mg/mL)

Şekil 5 'de, tane boyutu arttıkça lignin ve fen ol giderim oranında azalma gözlenmiştir.

0.035

mm tane boyunda fenol gideriminin yüksek, 0.075mrn için yaklaşık aynı,

O. 1 SOrnın

de ise lignin giderim oranında nispi bir artına

gözlennuştir. Ayrıca, tane boyutundaki değişimden en fazla fenol gideriminin etkilendiği görülmüştür.

Uçucu kiU kullanarak atık sulardan tarımsal ilaçların

gideriıni ile i

l

g

i

li çalışmada tane boyutu küçüldükçe

giderinun arttığı[

1

6], fenol adsorpsiyonu ile ilgili

çalışmada ise uçucu kül tane boyutu küçüldükçe Alı03 ve

Si02 nıiktarlarında artış olduğu belirtilmektedir [15].

Bu

çalışmada elde edilen sonuçlardan> uçucu kül tane boyutunun azalmasıyla fenol ve lignin giderim oranında

gözlenen artma, Al ve

Si

oksitleriyle bu bileşenlerin daha

yoğu11 etkileşmeleriyle açıklanabilir. Küçük tane

boyutunda gözlenen bu durum, tane boyutunun artınasıyla birim kütle başına tanecik sayısırun azalmasının doğrudan adsorptif davranışı etkilediğini göstermektedir. Küçük tane boyutunda fenol adsorpsiyonunun ligninden daha

fazla olması, mikro porların belirgin etki göstermesiyle

açıklaııabilir. Lignin adsorpsiyonunun daha az gerçekleşmesi adsorpsiyonda por difuzyon engelinin önemli olduğu sonucunu düşündürmektedir.

IV.

SONUÇ

Bu deneysel çalışmadan elde edilen verilere göre düşük süspansiyon pH'sında, 2/50 g/mL katı/sıvı oranında,

1

saat süre ve sıcaklığın 25 oc olması halinde kağıt endüstrisi

SAV Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6.C11t,

J.Sayı (Eylül 2002)

atık sulannda

%

81 lignin,

o/o

65 fenol giderimi sağlandı. Yine bu çalışmada uçucu külün çevresel veya işletn1e atığı olması yanında, düşük maliyetli

ve

temini kolay bir

malzeme olması kağıt atı k suyunun arıtırrunda

kullamlabilecek alternatif adsorbent olabileceğini

düşündürmektedir. Çevre kırliliği olgusunun giderek önem kazandığı ülkemizde, hem ekonomiklik hen1 de etkinlik açısından bu çalışmaya konu olan adsorpsiyon yönteminin kağıt endüstrisi atık sularının temizlenmesi

açısında son derece kullanılabilir olabileceği

söylenebilır.

Kt\YNAKLAR

[

1 ]Tutus, A. ve Eroğlu,

H.

Kağıt fabrikası atık sularının

çevrey€

olan zararları ve arıtılması.

ı.

Atık Su

Sempozyumu, 87-92. K ayseri (1998)

[2]Muna, A. and Sreekrishnan, T.R., Aquatic Toxicity _r;roln Pulp and Paper Mill Effluents: a revzew,

Advances in Environmental Research. 5 17 5-196 (200

1)

(3

]Carlberg, G.E. and Stuthridge T.R. Environmental

.fa te and ·iistribution of Substances. Environmental Fa te and Effects of Pulp and pa per Mill Effluents, 169-17 6. USA. (1996)

[4]Gupta G.S., Prasad G. and Sing

V.N.

Re1noval

of

c

h

o

nne dye fronı aqueous solution by

miz

ed adsorbent:

fylash and coal. Wat. Res, 24(1), 45-50 (1990)

(5)Viraglıavan,

T.

and Flor

de

Maria , A. Adsorption of plıenol jro

1

n lvaste'rvater by peat.fly ash and bentonile

Appl. Journal ofHazardous Materials 57, 59-70( 1998)

[ 6]Benerjee, K., Cherernisinoff, P .N. and Change,

S .L.

Adsorption kinetics of o-xylene by

fly

as h.. Water Res.

31 (2), 249-26

ı

( 1997)

[7]Konduru, R.R. and Viraghavan, T. Dye removal using

l

o

w cost adsorbents. Wat. Sci. Tech, 36(2-3), 189-196

(1997)

[8]Kao, P.C., Tzeng, J.H. and Huang ..

T.L.

Rernoval of

chlorophenols frorn aqueous solution by jly ash. Journal ofHazardous Materials, 76(2-3), 237-249

(2000)

(9]Diez, M, C., Mora M.L., and Videla, S. Ads

o

r

ptio

n of

phen

o

li

c conıpounds and colour from bleached Kraft

niill effluent using allophonic conıpounds. Wat. Res. 33(1), 125-130 (1999)

[1 O]Özdernir, G. Suda Çözüntnüş Tek

Halkalı Aromatik

Bileşiklerin Aktif

Konu1nla

Adsorpsiyonu, K imya Müh.

Kongresi 279-284 (1993)

[11]Bailey, S.E., Trudy,

I

.. , Bricka,

M.

and Dean Adrian,

D. A

Review of potentially low-cost sorbets for

h

e

a

v

y

nıetals. Wat. Res. 33 (11), 2465-2469 (1999)

[12]Balcı, A. ve Demiı·ak, A. Yatağan Tennik Santrali Uçucu kül Analizleri. 1. EkoloJİ Kongresi . Bodrum. (2001

[13]APHA, A \VWA, WPCF. Standards methodsfor the examination of ıvater and \lvastewater. 15. The Edition _'

5:54-67, USA. ( 1980)

[14]Gifford, J.S. Recent advances

in

enviroJunental fate of

che1nicals jro1n

pulp nıills. Environmenta1 Fate of

Uçucu Kül Kullanılarak Kağıt Fabrikasa Atık SuJarın da n

Fenol ve Lignin Giderimi

M.Lğurl

i.J

Effects of Pulp and Paper

Mill Effluents, 271-280,

USA­

C

1996)

[15]Binary, K. and 1\arendra, S.R. Comparative Sorption

equilibriunı studies of toxic phenols on fly ash

and

iJJıpregnated fly as h.

J.

Cheın. Tech. Biotechnology.

61,

307-317(1994)

[16]Vınod,

K

and İmra14 A. Renıoval of lindan

and

malat/ıion. ;ro1n vvaste-ıyvater using bagasse Fly ash-a Sugar induslly, vVaste. Wat.

Res,

35(1), 33-40 (2001),

[

17]Kookana� R.S. and Rogers, S.L. Effects

of

pulp mi

ll

efjluents disposal on soil Rev. Environ. Contam.Toxicol.

143, 13-64(1995)