TRUVA C
İ
VARINDA KUMTEPE'DE BULUNMU
Ş
OLAN
İ
SKELETLERE DA_R B
İ
R
NOT
Dr. MUZAFFER SÜLEYMAN ŞENYÜREK
Antropoloji Doçenti
1934 yılında Dr. Hâmit K o ş a y ve Bay Jerome Sperling' tarafı n-dan kazılmış olan Kumtepe'de mevcut iki kültür katının en eskisinde 2
dört iskelet kal ıntısına rastlanmıştır. Bu iskeletler, Profesör Şevket Aziz Kansu tarafından incelenmiş bulunmaktadır 3. Profesör Kans u, bu raporunda yalnız bir tek calva (kaf adamı) üzerinde durmakta ve öbürleri için (op. cit. s. 559) "Diğer iskeletlere ait kafa kutuları dağılmış bir halde ele geçtiğinden laboratuvara gönderilen bu tamamen noksan parçalarla kısmen olsa bile bir restorasyon tecrübesi yapmak kabil olamamıştır" demektedir.
Bu iskeletler üzerinde başka bir etüt münasebetiyle yaptığım bir araştırma esnasında yayımlanmamış olan diğer kafatası parçalarından da bazı bilgiler elde edilebileceğini gördüğümden, bu kafataslarını yeniden incelemeyi faydalı buldum. Bu kısa notumda calva ile, boy tayinine yarayan, bazı uzun kemikler üzerinde duracağım. Teferruat hususunda bilgi edinmek istiyenler Profesör K a n s u'nun raporuna (1937) müracaat etmelidirler.
Kalkolitik çağa tekabül eden Kumtepe I, a, b ve c tâll katlarına ayrılmaktadır. I a bu tâli katların en eskisi ve I c de en yenisidir.
iskeletlerin ait oldukları tâli katlar aşağıda gösterilmiştir :
Kültür katı İskelet numarası
I a No. 3 ve 4
I b No. 1
I c No. 2
Şimdi bu iskeletleri kronoloji sırasına göre, en eskisinden en yeni-sine doğru, inceliyelim.
İSKELET No. 3
Bu calva'nın mevcut kısmı resim l'de gösterilmiştir. Bir kâhili temsil eden bu iskelet, Profesör K a n s u'nun da (1937) bildirdiği gibi, bir
Hâmit K o ş a y ve Jerome Sperling : Troad'da dört yerleşme yeri, İstanbul, 1936.
2 iskeletlerin çıkmış olduğu birinci kültür katı en az Truva 1 kadar eskidir. Ha-firlere göre (op. cit. s. 50) Kumtepe I a ve I b hatta Truva I'den daha da eskidir. Di ğer taraftan Kumtepe II Truva IV'e tekabül etmektedir.
3 Şevket Aziz Kansu: Kumtepe neolitik kemikleri üzerinde antropolojik tetkik. Etude anthropologique sur les ossements de Kumtepe (Troade). belleten, say ı II. s. 557 - 569, 570 582.1937.
296 MUZAFFER SÜLEYMAN ŞENYÜREK
kadına aittir. Kafatasının yukarıdan, norma verticalis'den, görünüşü bunun dolichokephal olduğunu ortaya koymaktadır. Maksimum kafa uzunluğu (Glabella-opisthocranion uzunluğu) 196 milimetredir. Yani kafa çok uzundur. Bu calva'nın sağ kısmı kayıp olduğundan maksimum kafa ge-nişliği tam olarak ölçülememiştir. Fakat kafatasının sol yarısından he-saplanan tahmini maksimum kafa genişliği 140 milimetredir. Bundan hesaplanan kafa endisi de 71.4 dür. Yani kafa dolichokephaldir. Mini-mum alın genişliği 99 milimetredir.
Resimden de görülebileceği gibi, bu kafatasının kemikleri oldukça kalındır. Kaş kavisleri (arcus superciliaris) zaiftir. Alın ortanın altında bir meyil göstermektedir. Alın tümsekleri (tubera frontalia) oldukça kuvvetlidir. Mememsi çıkıntı (processus mastoideus) çok küçüktür.
Bu iskelete ait sol femur'un maksimum uzunluğu 417 milimetredir 4. Bu ölçüden Pearson formülüne 5 göre hesaplanan boy 153.95 santimet-redir. Sağ ve sol radius'un maksimum uzunlukları 222 milimetredir. Bundan Pearson förmülüne 6 göre hesaplanan boy da 155.43 santi-metredir.
Burada bir kadın bahis konusu olduğundan, bunu orta boylu ad-dedebiliriz. Bu kafatası büyük kafalı Eurafrican ırk tipine mensup bir ferdi temsil etmektedir.
İSKELET No. 4
Bu fert birkaç kırık kemik parçası tarafından temsil edilmektedir. Kafatasının arka kısmını restore ettim. Resim 2 kafatasının arka kı s-mının yukarıdan, norma verticalis'den, görünüşünü göstermektedir. Mev-cut bir şakak kemiği (os temporale) parçası üzerindeki mememsi çıkı n-tının (processus mastoideus) küçük olması ve uzun kemiklerin nisbeten ince olmaları bu iskeletin kâhil bir kadına ait olduğunu telkin etmekte-dir 7. Kafatasının ön kısmı mevcut olmadığından, maksimum kafa uzun-luğunu ölçemiyoruz. Sağ ve sol duvar kemiklerinin (ossa parietalia) mevcut kısımları üzerinde ölçülen maksimum kafa genişliği ancak 125 milimetredir. Bu genişlik çok küçüktür. Fakat duvar kemikleri noksan oldukları için (resim 2) bu ölçünün gerçek genişlik ölçüsünün biraz du-nunda olduğunu kabul edebiliriz. Diğer taraftan kafa kemiğinin (os occipitale) iki asterion noktası arasında ölçülen biasterik genişliği 99 milimetredir. Yani kafa kemiği çok dardır. Biasterik genişlik ve duvar kemikleri üzerinde ölçülen genişlik burada dolichokephal bir ferdin bahis konusu olduğunu telkin etmektedir. Kafatasının yukarıdan, norma
4 Kansu (1937) tarafından ölçülmüş olan uzun kemikler ve 2 numaralı kafatası yeniden tarafımdan ölçülmüştür.
5 Kadın = 72.844 1.945 femur (R. Martin : Lehrbuch der Anthropologie, cilt
2, s. 1071, 1928).
6 Kadın = 81.224 -I- 3.343 radius (R. Martin op. cit. s. 1071).
TRUVA CIVARİNDA KUMTEPEDE BULUNMUŞ İSKELETLER 297
verticalis'den, manzarası da bunun dolichokephal olduğuna işaret etmektedir.
Sol radius'un maksimum uzunluğu 212 milimetredir. Bundan Pearson formülüne göre ( = 81.224 + 3.343 radius ) hesapladığım boy da 152.09 santimetredir. Yani bu iskelet de orta boylu bir kad ını temsil etmektedir. Gerçekten bu, kadınlar için kabul edilen orta boy katego-risinin alt sınırına yakındır.
Kafa noksan olduğundan, bunun Akdeniz ırkına mı, yoksa Eurafri-can tipe mi mensup olduğunu kesin olarak tayin etmek güçtür. Yalnız kafatası kemiklerinin (Bak. resim 2) nisbeten kalın olması dolayisiyle, bunun Eurafrican tipe mensup olmasını daha muhtemel addediyorum.
İSKELET No. 1
Bu fert bazı kafatası parçaları tarafından temsil edilmektedir. Cal-va'nın bu parçalardan restore edilebilen kısmı resim 3 ve 4 de göste-rilmiştir. Mememsi çıkıntı 3 ve 4 numaralı fertlerinkinden biraz daha büyük, fakat 2 numaralı ferdinkinden daha küçüktür. Kafa kemikleri nisbeten kalın olmakla beraber, bunun, Profesör K ans u'nun da (1937) söylediği gibi, bir kadına ait olması muhtemeldir.
Calva üzerinde ölçülebilen maksimum uzunluk 185 milimetredir. Fakat glabella bölgesi kayıp olduğundan, gerçek uzunluğun bundan 5 milimetre kadar daha uzun olması muhtemeldir. Maksimum kafa geniş -liği tam olarak ölçülememektedir. Tahmin edilen maksimum kafa geniş -liği 145 milimetredir. Bunun ölçülen kafa uzunluğu (185) ile verdiği kafa endisi 78.37 dir, yani mesokephaldir. Maksimum kafa uzunlu ğunun 190 milimetre olduğunu kabul edersek, kafa endisi (76.31) yine meso-kephaldir. Görünüşe göre, bu kafatası mesokephaldir. Fakat kafanın uzunluğu ve genişliği tam olarak ölçülemediğinden, bu hususta kesin bir şey söylenemez.
Alın orta derecede bir meyil göstermektedir. Al ın tümseklerinin inkişafı ortanın altındadır. Occiput'da bir lambdoid düzlük, müşahede
edilmektedir, fakat plano-occipital yassılık yoktur.
Bu kafatasının mensup olduğu ırk tipine gelince, bu meseleyi ş im-dilik açık bırakmak daha doğru olacaktır.
İSKELET No. 2
Bu kafatası Profesör Kansu (1937) tarafından yayımlanmıştır (resim 5). Bu calva, yirmi yaşlarında genç bir ferdi temsil etmektedir. Profesör Kansu (op. cit.) bu kafatasını bir kadına atfetmektedir. Fakat adale (kas) irtikâz yerlerinin kuvvetli olması, kaş kavislerinin ortanın üstünde bir inkişaf göstermesi, mememsi çıkıntının diğer kafatasları n-kinden daha büyük olması ve supramastoid crte'in kuvvetli bir inki-şaf göstermesi burada bir kadının değil, bir erkeğin bahis konusu olduğunu göstermektedir,
298 MUZAFFER SÜLEYMAN ŞEWIÜREK
Bu calva üzerinde aldığım ölçüler aşağıda bildirilmiştir :
Maksimum kafa uzunluğu 179 mm.
Maksimum kafa genişliği 8 145 ?
Basion-bregma yüksekliği 9 136 ?
Porion-bregma yüksekliği 116 ?
Minimum alın genişliği 96
Kafa endisi 81.00
Basion-bregma-uzunluk endisi 70.39
Basion-bregma-genişlik endisi 93.79
Porion-bregma-uzunluk endisi 64.80
Porion-bregma-genişlik endisi 80.00
Alın endisi (Fronto-parietal endis) 66.20
Bu calva brachykephaldir. Basion-bregma-uzunluk endisi orthoke-phal ve Basion-bregma-genişlik endisi de metriokephaldir. Porion-bregma-uzunluk endisi hypsikephal ve porion-bregma-genişlik endisi de metri-okrandir. Fronto-parietal endis metriometoptur.
Kaş kavislerinin inkişafı ortanın üstündedir. Alın orta derecede bir meyil göstermektedir. Mememsi çıkıntının inkişafı orta derecede veya ortanın biraz üstündedir. Occiput, yandan bakıldığı zaman, yuvarlaktır. Bu kafada plano-oceipital düzlük yoktur. Kafa kemi ği (os occipitale) üzerinde kuvvetli bir torus occipitalis mevcuttur.
Sol radius'un maksimum uzunluğundan (228 mm), Pearson'un erkekler için verdiği formüle göre °°, hesapladığım boy 160.50 santimetredir. Bu da erkekler için kabul edilen orta boy kategorisinin alt sınırında bulunmaktadır. Profesör Kansu (op. cit. s. 569) bu kafatasını alpin ırk tipine atfet-mektedir. Bu kafatasının alpin ırkı çerçevesine girdiği aşikârdır. Fakat kanaatımca, burada alpin ırk tipinin iptidaî bir örneğinin bahis konusu olduğunu belirtmek isterim.
Netice
Profesör Kansu (op. cit. s. 569) Kumtepe hakkında şunu söylemek tedir : "Keza Prehistorik troad'da alpli tipe bağlı Braki kafa* unsur-ların mevcudiyetini bu vesikalar, ilk defa, bize göstermektedir„ ".
Fa-
8 Maksimum genişlik kafatasının kırık kısmına tesadüf etmektedir (Bak : resim 5 ve Kansu, 1937, resim 2).
9 Basion-bregma yüksekliği muhafaza edilen sol kafa lokmasının (condylus
occi-pitalis) ön kısmından ölçiihniiştür. Bregma bölgesi kırık olduğu için, yükseklik ölçüle-rinde bir miktar hatanın bulunacağı aşikördır.
1° Erkek = 85.925 + 3.271 radius (R. Martin : op. cit. s. 1070).
* Kefa yazılmıştır. Kafa veyahut kefal olacaktır.
li Kans u'nun (op. cit.) Türkçe metninde bulunan bu cümle Fransızca metinde
TRUVA CİVARINDA KUMTEPEDE BULUNMUŞ İSKELETLER 299 kat bir tek kafatasına dayanan bu ifade Kumtepe I'in antropolojik durumunu tam olarak aksettirmemektedir.
Kumtepe I'in en eski seviyesinden (I a) çıkan 3 numaralı kafatası
kesin olarak dolichokephaldir. Bu kafatası Eurafrican tiptedir. Yine ayni talt kata ait olan 4 numaralı kafatası da, büyük bir ihtimalle, dolichokephaldir. I b seviyesinden gelen 1 numaralı kafatası, görünüşe göre, mesokephaldir. Diğer taraftan, Kumtepe I'in en yeni seviyesinden (I c) çıkan 2 numaralı kafatası brachykephal ve alpin tipindedir. Böylece mevcut deliller Kumtepe'de Eurafrican tipe mensup dolichokephallerin brachykephallere tekaddüm ettiklerini göstermektedir.
Bundan sekiz yıl evvel yapmış olduğum bir etütde " Anadolu'nun Kalkolitik ve Bakır çağı halkının ekseriyetinin dolichokephal olduğunu ve bu çağlarda brachykephallerin azınlıkta bulunduklarını gösterrniştim. Yine ayni etüdümde Anadolu'nun bilinen en eski sekenesinin "dolicho-kephal olduğunu ve brachykephallerin sonradan geldiğini" ve ihtimal müstevlileri temsil ettiklerini belirtmiştim. Bu yeni araştırma aynı duru-mun Kumtepe'de ve dolayısiyle Truva bölgesinde de mevcut olduğunu açıklamaktadır. Kumtepe'nin ve bu bölgenin ilk sakinleri dolichokep-haldir ve brachykephaller sonradan, muhtemel olarak, •bir istilâ veya bir infiltration hareketi neticesinde gelmi şlerdir.
1941 'deki etüdümde (op. cit. s. 227) Anadolu'nun Kalkolitik çağdan önceki sakinlerinin fizik antropolojisi hakkında aşağıdaki satırları yaz-mıştım: "Avrupa'da yapılan tetkiklerden dolichokephallerin brachyke-phallere tekaddüm ettiklerini biliyoruz. Böylece, Anadolu'nun kalko-litikten evvel gelen devirlerinin sekenelerinin de dolichokephal olmuş
olması muhtemeldir. Fakat bundan Anadolu'da kalkolitikten evvel gelen devirlerde hiç brachykephal bulunmadığı manası çıkarılmamalıdır. Netekim, Kumtepe'de bulunan ve neolitik olduğu söylenen bir kafa brachykephaldir (Prof. Şevket Aziz Kansu, 1937). Bu ifadeden maksa-dım daha eski sekenelerin ekseriyetinin dolichokephal olmas ı lazım gel-diğidir". Bu etüdümün burada iktibas edilen kısmında Kumtepe hak-kında kullandığım ifade Prof. K a n su 'nun neolitik olarak yayımladığı
bu iskeletler üzerindeki raporuna dayanıyordu. Fakat şimdiki bilgimize göre, Kumtepe I'in Kalkolitik çağa atfedilmesi 1941 'deki bu ifademin esas manasında hiçbir değişiklik yapmamaktadır. Gerçekten bu yeni araştırmanın Kumtepe'de de dolichokephallerin brachykephallere tekad-düm etmiş olduklarını göstermesi 1941 'de yürütülen bu tahminin lehinde bir delil sayılabilir. 1941 'de söylediğim gibi, Anadolu'nun Kalkolitikten önce gelen çağlardaki sekenesinin eksriyetinin dolichokephal insanlar olmuş olduğuna kani bulunduğumu bir defa daha belirtmek isterim.
12 Muzaffer Süleyman Şeny ü r e k: Anadolu Bakır çağı ve Eti sekenesinin
krani-yolojik tetkıki. A craniological study of the Copper age and Hittite populations of
A NOTE ON THE SKELETONS FROM KUMTEPE IN
THE VICINITY OF TROY
Muzaffer Süleyman Şenyürek, M. A., Ph. D.
Assistant Professor of Anthropology, University of Ankara
In Kumtepe, excavated in 1934 by Dr. Hamit Koşay and Mr. Jerome Sperling t, remains of four skeletons were encountered in the older of the two exsting cuitural strata 2. These skeletons were studied by Professor Şevket Aziz Kansu 3. In his paper Professor Kansu des-cribes only one calva (skeleton No. 2) and for the other skull fragments he says (op. cit. , p. 573): "tous les autres Ğtant tres fragmentĞs, leur reconstitition meme partielle Ğtait impossible".
During the course of an investigation on these skeletons for another study, I noticed that some of the unpublished cranial fragments could yield some information and I considered it worthwhile to reexamine these skulls. In this brief note I shall dwell on the calva and on some long bones enabling us to calculate the stature. Those wishing to get information on other details should consult prof. Kansu's paper (1937). Kumtepe I, corresponding to the Chaleolithic period, is subdivided into levels a, b, and c. Of these Level Ia is the oldest and k the newest. The levels to which the skeletons belong have been indicated below :
Cultural Level Skeletons
la Nos. 3 and 4
Ib No. 1
I c No. 2
Now we can examine these skeletons in chronological order, from the earliest toward the latest.
SKELETON No. 3
The preserved parts of this calva are seen in Figure 1. This ske-leton, representing an adult, belongs, as also stated- by Prof. Kansu (1937), to a female. The photograph of the skull in norma verticalis
Hamit Koşay and Jerome Sperling. Troad'da dört yerleşme yeri. İstanbul 1936.
2 The first cultural stratum of Kumtepe, to which the Skeletons belong, is at least as early as Troy I. According to the excavators (op. cit., p. 50) Kumtepe la and Ib are even older than Troy I. On the other hand, Kumtepe Il corresponds to Troy IV.
3 Şevket Aziz Kansu : Kumtepe neolitik kemikleri üzerinde antropolojik tetkik. Etude anthropologique sur les ossements de Kumtepe (Troade). Belleten, No. II, pp. 557-569, 570-582, 1937.
A NOTE ON THE SKELETONS FROM KUMTEPE 301 shows that it is dolichocephalic. Maximum skull length is 196 mm. That is, the skull is very long. As the right side of the calva is missing, the maximum skull width could not be measured accurately. The esti-mated maximum width calculated from the left half of the calva is
140 mm. This gives a cranial index of 71.4, i. e. , the skull is dolicho-cephalic. The minimum frontal diameter is 99 mm.
As can be seen from the picture, the bones of this skull are con-siderably thick. The brow ridges (arcus superciliaris) are weak. The slope of the forehead is of submedium degree. The frontal bosses (tubera frontalia) are consiclerably strong. The mastoid process is very small.
The maximum length of the left femur of this skeleton is 417 mm 4. According to Pearson's formula 5 this gives a stature of 153.95 cm. The maximum lengths of both the right and left radius is 222 mm. This yields a stature of 155.43 cm. according to Pearson's formula 6. As it is a woman that is being dealt with she can be considered of medium stature. This calva represents an individual of the big-headed Eurafrican type.
SKELETON No. 4
This individual is represented by some cranial fragments. I resto-red the posterior portion of the skull. Figure 2 shows the posterior portion of the skull from norma verticalis. The small size of the mas-toid process on a preserved piece of the temporal bone and the rela-tive thinness of the long bones indicate that this skull belongs to an adult female 7. As the anterior portion of the skull is missing, the maximum skull length cannot be measured. The maximum skull width measured on the preserved portions of the right and left parietal bones is merely 125 mm. This width is very narrow. Since the parietal bones are incomplete (Fig. 2), I consider this width as being somewhat less than the actual skull breadth. On the other hand, the biasteric width of the occipital bone between the two asterion points is 99 mm. That is, the os occipitale is very narrow. The biasteric diameter and the width measured on the parietal bones suggest that a dolichocephalic individual is being dealt with here. The appearance of the skull in norma verticalis is also in favor of its being dolichocephalic.
The maximum length of the left radius is 212 mm. The stature calculated from this according to Pearson's formula ( = 81.224 -i-3.343 radius) is 152.09 em. , that is, this skeleton also represents a
4 The tong bones and skull No. 2 studied by Kansu (1937) have been
remeasu-red by this writer.
Female = 72.844 -I- 1.945 femur (R. Martin : Lehrbuch der Anthropologie. Vol. 2, p. 1071, 1928).
6 Female = 81.224 -F. 3.343 radius (R. Martin : op. cit , p. 1071).
302 MUZAFFER SÜLEYMAN ŞENYÜREK
woman of medium stature. In fact this figure is nearer the lower bo-undary of medium category accepted for females.
As the skull is incomplete, it is difficult to determine whether it belongs to the. Mediterranean race or to the Eurafrican type. As the skull bones are relatively thick, however, I consider its belonging to the Eurafrican type more probable.
SKELETON No. 1
This individual is represented by some cranial fragments. The portion of the calva restored from these fragments is shown in figures 3 and 4. The mastoid process is larger than those of individuals 3 and 4 but smaller than that of skull 2. Though the skull bones are relatively thick, it is probable that, as also stated by Professor Kansu (1937), it belongs to a female.
The maximum length that could be taken on the calva is 185 mm. But as the glabella region is missing it is probable that the actual length was about 5 mm. longer than this. The maximum skull width cannot be measured accurately. The estimated skull width is 145 mm. This yields with the measured skull length (185 mm.) a cranial index of 78.37, which is mesocephalic. If the skull length is taken as 190 mm., the cranial index (76.31) is stili mesocephalic. This skull appears to be mesocephalic. But as the length and width of the calva cannot be mea-sured exactly, nothing definite can be said in this regard. The fore-head slope is of medium degree. The frontal bosses (tubera frontalia) show a submedium development. A lambdoid flattening is observed in the occipital region, but there is no plano-occipital flattening.
As for the racial type to which this skull belongs, it will be safer to reserve judgment on this point at the moment.
SKELETON No. 2
This is the skull that was published by Professor Kansu (Figure 5). It represents a young individual in his twenties. Professor Kansu (1937) attributes this skull to a female individual. But the fact that muscle markings are strong, the brow ridges are above average development, the mastoid process is larger than those of other skeletons from this site and the fact that the supramastoid crest is strongly developed indicate that it is a male and not a female that is being dealt with here. The measurements. I have taken on this calva are shown below :
Glabello-occipital length 179 mm.
Maximum width 8 145?
8 The maximum width falls on the broken part of the calva (See: Fig. 5 and
Resim 1 — Kumtepe No. 3 kafatasının yukarıdan görünüşü. F. = Alın kemiği. O. =Kafa kemiği. Ok, sutura sagittalis istikametini göstermektedir. Figure 1 — The skull of Kumtepe No. 3 in norma verticalis. F. = Frontal bone. O. = Occipital bone.
Arrow shows the direction c,f sutura sagittalis.
Resim 2 — Kumtepe No. 4 kafatasının arka kısmı- nın yukarıdan görünüşü, P = duvar kemiği. o = kafa
kemiği. Ok, sutura sagittalis istikametini göstermektedir.
Figure 2 — The posterior portion of the skull of Kıımtepe No. 4 in norma verticalis. p=parietal
bone. o = occipital bone. Arrow shows the direction of sutura sagittalis.
Resim 3 — Kıımtepe No. 1 kafatasının yukarıdan görünüşü.
Figure 3 — The Skull of Kumtepe No. 1 in norma verticalis.
Resim 4 — Kumtepe No. 1 kafatasının yandan görünüşü.
Figure 4 — The skull of Kumtepe No. 1 in norma lateralis.
Resim 5 — The Kumtepe No. 2 kafaasının
yandan görünüşü.
Figure 5 — The skull of Kumtepe No. 2 in norma lateralis.
A NOTE ON THE SKELETONS FROM KUMTEPE 303
Basion-bregma height 9 136 ?
Porion- bregma height 116 ?
Minimum frontal diameter 96
Cranial index 81.00
Basion-bregma height- length index 70.39
Basion-bregma height- breadth index 93.79
Porion-bregma height-length index 64.80
Porion-bregma height- breadth index 80.00
Fronto-parietal index 66.20
This cal va is brachycephalic. The basion-bregma height-length index is orthocephalic, and the height-breadth index is metriocephalic. The height-length index is hypsicephalic and the auricular-height-bread th index is metriocephalic. Fronto- parietal index is metriometop.
The development of the brow ridges are above average. Forehead slope is of medium degree. The mastoid process is of medium or of slightly above medium development. The occiput, when viewed from norma lateralis, is well curved. There is no plano-occipital flattening in this skull. On the os occipitale there is a ströng occipital torus.
The stature I have calculated from the maximum length of the left radius ( 228 mm. ), according to Pearson's formula 10 for males, is 160.50 cm. This lies on the lower boundary of the accepted medium category for males
Professor Kansu (op. cit., p. 569) attributes this skull to the Alpine racial type. It is evident that this skull is within the limits of the Alpine type, but in my opinion, it is a primitive example of the Alpine racial stock.
SUMMARY AND CONCLUSION
Professor Kansu (op. cit., p. 569) makes the following statement on Kumtepe : "There remains, too, Show us for the first time the presence of the brachycephalic elements of Alpine type in prenistoric Troad." ii. This statement based upon one single skull does not reflect fully the anthropological situation in Kumtepe I.
Skull No. 3 coming from the earliest level of Kumtepe I (Level la) is definitely dolichocephalic. This individual represents the Eurafrican
9 Basion-bregma height was measured from the front part of the preserved left
occipital condyle. As the bregma region is broken, it is evident that there will be some error in the height measurements.
ıo Male -= 85.925 3.271 radius (R. Martin ; op. cit., p. 1070).
11 This sentence has been translated from the Turkish test of Kansu by the
304 MUZAFFER SÜLEYMAN ŞENYÜREK
type. Skull No. 4 belonging to the same level is also, very probably, dolichocephalic, and the skull No. 1 from level lb seems to be meso-cephalic. On the other hand, skull No. 2, coming from the latest level
of Kumtepe I ( ) is brachycephalic and of Alpine racial type. Thus, the available evidence indicates that in Kumtepe the dolichocephals of Eurafrican type had preceded the brachycephals.
In a study I made eight years ago 12 I showed that the majority of the Chalcolithic and Copper Age populations of Anatolia was dolichocep-halic and that in these periods the brachycephals were in the minority. In the same study I stated that the earliest known inhabitants of Anatolia " were dolichocephalic and that brachycephals came in later", probably representing the invaders. This new investigation has revealed that the same situation also exists in Kumtepe and hence in the region of Troy. The earliest inhabitants of Kumtepe and of this region were dolicho-cephalic and that the brachycephals had come in later, probably as a result of a movement of invasion or of infiltration.
In my study of 1941 ( op. cit. , p. 245 ) I had written the following lines regarding the physical anthropology of Anatolian pouplations in periods preceding the Chalcolithic age :
"From the studies of prehistoric crania in Europe we know that the dolichocephals preceded the arrival of the brachycephals. Thus, it is probable that in Anatolia also the populations of the periods preceding the chalcolithic age were dolichocephalic. But by this we do not mean that there were no brachycephalic individuals present in the earlier periods of Anatolia. Indeed the skull found at Kumtepe, which is said to be neolithic, is brachycephalic (Prof. Şevket Aziz Kansu, 1937). By this what we mean is that the greatest majority of the people were dolichocephalic in the earlier periods too. "
The statement I made on Kumtepe in the above-quoted paragraph of my earlier study was based on the paper of Professor Kansu (1937) where these skeletons were published as of Neolithic age. The fact that according to our present k nowledge Kumtepe I is of Chalcolithic age does not make any changes in the basic meaning of my conclusion of 1941. Indeed, the fact that this new investigation has revealed in Kumtepe, too, that the dolichocephals had preceded the brachycephals can be considered in favor of my opinion expressed in 1941. I want to reaffirm my belief, as I stated in 1941, that the majority of the Anatolian populations prior to the Chalcolithic age were dolichocephalic.
12 Muzaffer Süleyman Şenyürek : Anadolu Bakır Çakı ve Eti Sekenesinin
Krani-yolojik tetkiki. A craniological study of the Copper Age and Hittite populations of Anatolia. Belleten, Vol. V, No. 19, pp. 219-235, 237-253, 1941.
