89 Klimik Dergisi●Cilt 14, Say›:2 ●2001, s:89-90
Girifl
Mortalitesi ve maliyeti yüksek olmas›na ra¤men önlene-bilir infeksiyonlar olan nozokomiyal infeksiyonlar son y›l-larda giderek önem kazanm›flt›r. Her hastanede ‹nfeksiyon Kontrol Komiteleri kurularak infeksiyon oranlar› bu iflle özel olarak ilgilenen görevliler taraf›ndan izlenmekte ve bil-gisayar programlar› ile analiz edilmektedir. Çünkü bu oran-lar ülkeler, bölgeler veya hastaneler aras›nda bile de¤ifliklik-ler göstermektedir. Elde edilen sonuçlar do¤rultusunda her hastanenin kendine özgü infeksiyon oranlar›, riskli servisle-ri saptanmakta, infeksiyon kontrol önlemleservisle-ri ve sa¤l›k per-sonelinin e¤itim programlar› hastanenin özelli¤i ve gereksi-nimine göre yeniden düzenlenmektedir.
Nozokomiyal infeksiyonlar› aras›nda en mortal olanlar› yo¤un bak›m infeksiyonlar› (YB‹) olarak de¤erlendirilmekte-dir. Yo¤un bak›m birimi (YBB)’nde yatan hastalar, altta yatan ciddi hastal›klar› olan, a¤›r seyirli, invazif ifllemlerle s›kça karfl›laflan, en yo¤un antibiyotik uygulanan ve genellikle has-tanede uzun yatan hastalar grubunu oluflturmaktad›r. YBB’de
izlenmeyi gerektiren flartlar›n bafl›nda da infeksiyonlar gel-mekte ve yine infeksiyonlar burada oluflan en ciddi kompli-kasyonlardan biri say›lmaktad›r. Nozokomiyal infeksiyonla-r›n yaklafl›k % 25’i YBB’de geliflmektedir (1,2). YBB infek-siyonlar›n da¤›l›m›, hastanenin di¤er kliniklerininkinden de farkl›l›k göstermektedir. En s›k olarak pnömoniler (%30), üri-ner sistem infeksiyonlar› (%25), bakteriyemi (%16) ve cerra-hi yara infeksiyonlar› (%8) görülmektedir (3).
Bu çal›flma ile Kocaeli Üniversitesi Araflt›rma ve Uygu-lama Hastanesi Eriflkin YBB’sinin nozokomiyal infeksiyon oran›n›n, infeksiyonlar›n ve etkenlerin da¤›l›m›n›n saptan-mas› ve ilerdeki y›llardaki de¤iflimin izlenmesi için bölge-nin yerel verileribölge-nin bildirilmesi amaçland›.
Yöntemler
1 Ocak 1999-31 May›s 1999 tarihleri aras›nda Kocaeli Üni-versitesi Uygulama ve Araflt›rma Hastanesi’nin tüm servislerin-de yatan hastalarda geliflen nozokomiyal infeksiyonlar, ‹nfeksi-yon Kontrol Komitesi (‹KK) taraf›ndan klinik izlem ve labora-tuvara dayal› aktif sürveyansla araflt›r›ld›. Hastane infeksiyon-lar› ‘’Centers for Disease Control and Prevention (CDC)’’ kri-terlerine göre tan›mland› (4). Hastanenin nozokomiyal infeksi-yon oran› saptand›. Hastane infeksiinfeksi-yon sürveyans verilerine gö-re YBB’deki nozokomiyal infeksiyon oran›, infeksiyon say›s›, infeksiyon çeflitleri ve etkenlere göre da¤›l›m› de¤erlendirildi.
Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Yo¤un
Bak›m Birimi’ndeki Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar›n
Prevalans›
Birsen Mutlu, S›la Çetin Akhan, Sibel Gündefl, Nesrin Alt›nda¤, Haluk Vahabo¤lu
Kocaeli Üniversitesi, T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, Sopal›-Kocaeli
9. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (3-8 Ekim 1999, Antalya)’nde bildirilmifltir.
Özet: 1 Ocak 1999-31 May›s 1999 tarihleri aras›nda Kocaeli Üniversitesi Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi’de ya-tan 3260 hastada geliflen hasya-tane infeksiyonlar›, ‹nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf›ndan klinik izlem ve laboratuvara dayal› aktif sürveyansla saptanm›flt›r. Bu verilere göre 3260 hastadan 81 hastada (%2.5) nozokomiyal infeksiyon sap-tanm›flt›r. Tüm hastane nozokomiyal infeksiyon oran› %4.5’t›r.Hastane infeksiyonlar› sürveyans program› verilerine göre Yo¤un Bak›m Birimi’ne yatan 88 hastada görülen infeksiyon oran› %35’tir. ‹nfeksiyonlar›n sistemlere göre da¤›-l›m›, %32 kan dolafda¤›-l›m›, %16 idrar yolu, %13 cerrahi yara, %6 deri ve yumuflak doku, %6 solunum sistemi ve %27 di-¤er infeksiyonlard›r. ‹nfeksiyon etkenlerine göre da¤›l›m, %22 stafilokok, %16 Gram-negatif enterik bakteriler, %12 no-nenterik Gram-negatif bakteri, % 7 enterokok, %4 fungus ve %39 di¤er etkenler biçimindedir.
Anahtar Sözcükler: Yo¤un bak›m birimi, nozokomiyal infeksiyon.
Summary: Prevalence of nosocomial infections in Intensive Care Unit of Kocaeli University Hospital. Study objec-tive was to determine the nosocomial infection prevalence in our hospital’s adult intensive care unit (ICU). A five-month period prevalence study has been conducted using CDC definitions between January 1999 and May 1999. A total of 3260 patients were hospitalized during five months. Overall hospital infection rate was found to be 4.5%. Thirty one infectious episode was observed in 88 patients hospitalized in ICU. Nosocomial infection rate was 35% in this group. The frequency of infections were as follows: 32% cardiovascular infections, 16% urinary tract infections, 6% skin and soft tissue infecti-ons, 6% respiratory tract infections and 27% others. The leading pathogens were Staphylococcus spp. (22%), Enterobac-teriaceae (19%), Enterococcus spp. (12%), Candida spp. (4%). According to the results of this survey, nosocomial infecti-ons are frequent in adult ICU of our hospital.
Klimik Dergisi●Cilt 14, Say›:2 90
Sonuçlar
Kocaeli Üniversitesi Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi-ne yatan 3260 hasta izleme al›nd›. Seksen bir (%2.5) hasta-da nozokomiyal infeksiyon saptand›. Saptanan infeksiyon say›s› 147’dir. Hastane nozokomiyal infeksiyon insidans› % 4.5’tur. Çal›flma s›ras›nda YBB’de tedavi gören 88 hasta iz-leme al›nd›. Nozokomiyal infeksiyon saptanan hasta say›s› 11’dir. Yatan hastalarda bu dönemde 31 nozokomiyal infek-siyon saptand›.YBB nozokomiyal infekinfek-siyon oran› %12.5 olarak bulundu. ‹nfeksiyonlar›n sistemlere göre da¤›l›m› Tablo 1’de, etkenlere göre da¤›l›m› Tablo 2’de verilmifltir.
‹rdeleme
Hastane infeksiyonlar›, hastalar›n yat›fllar› s›ras›nda in-kübasyon döneminde olmayan, hastaneye yatt›ktan sonra geliflen infeksiyonlard›r. Hastalar›n %3-14’ünde geliflti¤i bildirilmifltir (3,4). Önlenebilir olmas›na ra¤men olufltu¤u zaman mortal seyretmekte (%1-4), hastanede kal›fl süresini uzatmakta (ortalama 4 gün), maliyeti art›rmaktad›r (5).
YBB hastalar›nda ölüm oranlar› %15-25 olarak bildiril-mektedir (6). Altta yatan ciddi hastal›klar›n olmas›, invazif ifllemlerin s›k uygulanmas›, hasta-personel iliflkilerinin s›k olmas›, beslenme özellikleri, antibiyotiklere dirençli mikro-organizmalar gibi nedenlerle infeksiyon riski di¤er bölüm-lere göre 2-5 kat yüksektir (5).
Hastanemizin nozokomiyal infeksiyon oran› %4.5 iken; YB‹ oran› %12.5’tur. Ankara Yüksek ‹htisas Hastanesi 1996 y›l› oran›n› %1.3 (7), Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi ‹b-ni Sina Hastanesi 1996 y›l› oran›n› %171.9 olarak bildirmifl-tir (8). Ancak hastaneler aras› karfl›laflt›rma, koflullar›n ve yöntemlerin farkl›l›¤› nedeniyle sa¤l›kl› olmayabilir.
‹nfeksiyonlar›n sistemlere göre da¤›l›mlar›n› de¤erlen-dirirsek; hastane infeksiyonlar› aras›nda genellikle pnömo-niler ilk planda iken (3); hastanemizde ilk s›rada kan dola-fl›m›, ikinci s›rada idrar yolu infeksiyonlar› gelmektedir. Cerrahi yara infeksiyonu oran›m›z %13 olup, Ankara Yük-sek ‹htisas Hastanesi %33 (7), Ankara Üniversitesi ‹bni Si-na Hastanesi %27.5 (8) olarak bildirmifltir.
‹nfeksiyon etkenlerine göre de¤erlendirirsek, son y›llar-da hastane infeksiyonlar›ny›llar-da ve YBB etken olan mikroorga-nizmalar›n Gram-pozitif koklar ve Candida’lar lehine artt›-¤› bildirilmektedir (9). Avrupa genelinde uygulanan bir programa göre en s›k karfl›lafl›lan etkenler Staphylococcus aureus, Pseudomonas spp., koagülaz-negatif stafilokoklar, Enterobacteriaceae, Escherichia coli ve Candida spp. ola-rak bildirilmifltir (10). Türkiye’de yap›lan çal›flmalarda S. aureus, E. coli, Enterobacter spp., Klebsiella spp. ve Acine-tobacter spp. en s›k saptanan etkenlerdir (11). Bizim
çal›fl-mam›zda da stafilokoklar birinci s›rada, Gram-negatif ente-rik bakteriler ikinci s›radad›r.
Sonuç olarak, çal›flmam›zda nozokomiyal YB‹ oran›m›z kabul edilebilir düzeyde, infeksiyon etkenlerimiz ise Türki-ye geneli s›ralamas› ile ayn› bulundu. ‹nfeksiyon türü olarak kateter infeksiyonlar›n›n ön planda oldu¤unu saptad›k. Bu tür infeksiyonlar, kateter izlem protokollerine özenle uyul-mas› ile önlenebilecek infeksiyonlard›r (12).
Kaynaklar
1. Bahoric A. Nosocomial infection in adult and pediatric intensive care units in the United States. Am J Med 1991; 91(Suppl):S185-91
2. Spencer RC. Epidemiology of infection in ICUs. Intensive Care Med 1994; 20:2-6
3. Craven DE, Kunches LM, Lichtenberg DA, et al. Nosocomial in-fection and fatality in medical and surgical intensive care unit pa-tients. Arch Intern Med 1988; 148:1161-8
4. Garner J, Jarvis W, Emori G. CDC definitions for nosocomial in-fections. Am J Infect Control 1988; 3:128-40
5. Edmond MB, Wenzel RP. Infection control. In: Mandell GL, Ben-nett JE, Dolin R, eds. Mandell, Douglas, and BenBen-nett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 4th ed. New York: Churchill Livingstone, 1995:2572-5
6. Freeman J, McGowan JE Jr. Methodologic issues in hospital epi-demiology. I. Rates, case findings and interpretation. Rev Infect Dis 1981; 30:667-85
7. Karahan M, Göl MK, Gündo¤du H, et al. Türkiye Yüksek ‹htisas Hastanesi’nde 1996 y›l›nda Yo¤un Bak›m Ünitesi’nde tesbit edi-len nosokomiyal enfeksiyonlar [Özet]. In: Tekeli E, Willke A, eds. VIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongre-si (6-10 Ekim 1997, Antalya) Kongre Program ve Özet Kitab›. ‹s-tanbul: Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Derne¤i & Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti, 1997:509
8. Kurnaz T, Y›ld›z N, Erbektafl ‹, et al. A.Ü. T›p Fakültesi ‹bni Sina Hastanesi’nde nozokomiyal infeksiyonlar [Özet]. In: Tekeli E, Willke A, eds. VIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Has-tal›klar› Kongresi (6-10 Ekim 1997, Antalya) Kongre Program ve Özet Kitab›. ‹stanbul: Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hasta-l›klar› Derne¤i & Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti, 1997:523 9. Jarwis WR, Martone WJ. Predominant pathogens in hospital
in-fections. J Antimicrob Chemother 1992; 29(Suppl A):19-24 10. Spencer RC. Prevalence studies in nosocomial infections. Eur J
Clin Microbiol Infect Dis 1992;2:95-8
11. Korten V. Hastane infeksiyonlar›n›n epidemiyolojisi ve genel risk faktörleri. In: Akal›n HE, ed. Hastane ‹nfeksiyonlar›. Ankara: Gü-nefl Kitabevi, 1993:34-44
12. Maki DG. Infections caused by intravascular devices used for in-fusion therapy: pathogenesis, prevention, and management. In: Bisno AL, Waldvogel FA, eds. Infections Associated with Indwel-ling Medical Devices. Second ed. Washington, DC: American So-ciety for Microbiology, 1994:155-212
Tablo 1. Yo¤un Bak›m Birimi’ndeki Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar›n Sistemlere Göre Da¤›l›m›
‹nfeksiyon Yeri Say› (n=31) (%)
Kan dolafl›m› 10 (32)
‹drar yolu 5 (16)
Cerrahi yara 4 (13)
Deri ve yumuflak doku 2 (6)
Solunum sistemi 2 (6)
Di¤er 27 (27)
Tablo 2. Yo¤un Bak›m Birimi’ndeki Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar›n ‹nfeksiyon Etkenlerine Göre Da¤›l›m›
Etken Say› (n=31) (%)
Stafilokoklar 7 (20)
Gram-negatif enterik bakteriler 5 (18)
Gram-negatif nonenterik bakteriler 4 (12)
Enterokoklar 2 (7)
Fungus 1 (4)
