15
(dünden 15
(7
üne
FANI HÂMİD HER FANI GİBİ ÖLDÜ; FAKAT EBEDÎ
HÂMİD ESERLERİLE HAŞRE KADAR YAŞAYACAKTIR!
Hâm id h a k i k a t t e « M a k b e r » - d en doğdu v e ge n e aslına ı ü c u e d e re k m a k b e re d ön dü . O n u n d e h asın a b eşik lik e d e n M a k b e r , en asil d ü ş ü n c e le r den, en y ü k se k duygulardan, en fe v e ra n lı h e y e = can lard an ö r ü l m ü ş b i r s a n a t ş a - hikasr idi. Ham i d e y ıllarca ta h t- gâh oldu. T a c id a r - ların işgal e t t i k leri is tib d a t ta h t ı n ı d ev irm ek i- çin ç ırp ın a n b i r kaç n e sil T ü r k ; o nun, ü z e rin d e o- tu rd u ğ u ta h t ın ö n ü n d e eğilmeği yıllarca b o rç bildi v e H â m id i e d e b iy a tın hem şe h in ş a h ı, h em ilâhı tan ıd ı.
Hâmid, g e rç e k te n , e d e b iy a tın şe h in - şahı idi. Ç ü n k ü bizde h iç b ir şair, k e l i m eyi k ö le y ap m ak ta o n u n k adar k u d r e t g östere m ed i. F i k i r : o rak ibsiz h ü k ü m d a rın b itm e k tü k e n m e k bilmez b ir k u d r e t kaynağı; d ü şü n ce : o n u n u cu bucağı gö rü n m ez hazînesi: h e y e c a n o n u n g önü ller
Çocuğa kim demiş küÇük şeydir?
“ B ir çocuk, b elk i en büyük §eydir\,
İ l b t l i i lh a h H â m i d
dir. F a k a t bize getirdiğ i şe y yalnız bu ro m a n tiz m d en ib a r e t değildir, G a r b ma- n a sile e d e b iy a tın h e m e n b ü t ü n t e lâ k k i le ridir. H âm idden ö n c e T ü r k ed e b iy a tı h e m e n h e m e n m azm un a ram ak tan ib a re t, ip tid a î v e dar b ir sem bolizm iç in d e idi. Hâmid T ü r k e d e b iy a tın ı k a lb t e n kafay a doğru te k â m ü l e t t i r e n ilk şair olm u ştu r.
T ü r k ed e biy atı: m etafizik, f e l s e f î ve s o s
Hâmid, tem iz bir kana b e d iî b ir d e h â n ın v ereceğ i y ü k s e k h a y a t iy e tin e n s e ç k in bir örneğ iy di. O kan, irfan k ü re y v e le ri ile b e s le n ip n e s i l d e n n e s ile geçm iş v e n ih a y e t Hâmi- d in d eh a sın a inbi- sa t v e r m e k k a b ili y e ti n i k azanm ıştı. M e h m e d E m i n Ş ü k û b i l e r d e n , A b d ü l h a k M o lla la r d a n , H ayru llah e f e n d i le r d e n sü z ü le sü züle g ele n o le k e siz k a n ın H âm id in dam ar larınd a tam bir in k iş a f bu lm ası, m u k a d der d e n ile c e k kadar, ta b iî idi. Hâmid b ö y le b ir k anla b ü y ü d ü v e d e h a sın ı b öyle b ir k a n la besled i.
E v e t , f a n î Hâmid, h e r f a n î gibi öldü. F a k a t e b e d î Hâmid, e s e r l e r i n e sarılı o la rak, n e s i ld e n n e s i le d e v re d ile re k yaşı-
yacaktır.
(I V '
A b d ü l h a k H â m id öldü..
Hayır o ölm edi; ölen e t t e n , k e m i k t e n m ü r e k k e p b i r c e s e t t i r . O l e m Her f a n î gibi H âm idin nâşıd ır. O , b ü y ü k v e e b e d î A b d ü l h a k Hâmid.. b ü y ü k m illî T ü r k şairi yaşıyor; e z e l d en gelip eb e d e giden b u t o p r a k larda h a y a t olduk- ça,' A d e m ğolu y aşadık ça , o n u n için ölü m y o k tu r. Z in c irlik u y u - daki „ m a k b e r e d e f o o lu n a n «ölü» f a n î H âm idin i s k ele tid ir.
O n u n h a k ik î O l ü ” sü için » M a k b e r» : bü-y ü k b ir m ille tin , T ü r k m ille tin in kalpleridir.
v e dim ağlar ü z e r in d e d olaşan se h h a r b u lu tla r ıy d ı. T ü r k ed e b iy a t â le m in e tam
70
yıl o k a y n a k ta n n ur, o h â z in e d e n elmas, o b u lu tla r d a n fey iz dökü ld ü .H âm id en b ü y ü k r o m a n ti k şairîm
iz-yal e n d i ş e l e r ç i n d e ilk d e fa o n u n e s e r l e r i n d e d ü ş ü n m e ğ e başladı. B u tam mâ» n a s ile garplı b ir d ü ş ü n ü ş t ü r . F a k a t m i zacı v e şiv e s i şark a v e T ü r k e y a b a n cı olm adığı iç in , dıalis y erli say ılab ilir.
Hâmid, b elk i Ş e k s p i r i n v e Hü- g on u n d evam ıd ır. F a k a t T ü r k e d e b iy a t t a r ih in in t e s irle rin i de, o me- su d uzanışa e n b a h tiy a r b ir t e r k ip le k a r ış tır m ış tır. Hâm id P u ş - kin e ben ze r. P u ş» k in n e kadar P u s is e Hâm id de o k a dar F ü r k t ü r . F a k a t h e r ik is in in d e bize n a k l e t t i k leri şey A v r u p a ro m a n tiz m id ir. Y a r ı n k i n e s i l le r H âm idi o k u yacaklar m ı? O n lar, ale lad e o k u y u cu olarak d e ğil, T ü r k e d e b iy a tın ı g ö n ü lle rin d e e t ü d ed e n in s a n lar olarak Hâmidi ta n ım ıy a e l b e t t e m e cb u rd u rla r.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
