A. O. Veteriner Fakültesi
Patolojik-Anatomi ve Biyokimya Kürsüleri Prof. Dr. Mahir Büyükpamukfu Prof. Dr. Ethem Ersoy
TÜRKİYE'DE BUZAGILARDA KONJENtTAL
EPtZOOrtK ARTHROGRYPOSİS VE HYDRANENCEPHALİE OLAYLARı M. Müfit Kahraman***** Hikmet Avvuran******* Hüseyin K. Urınan * ŞeJl2Y Berkin**** Hilmi Yüce******
"OmitMilli** Nihat Mert***
Congenita! b ovine epizootic arthrogryposis and hydranencephaly in Turkey
Summal'Y: Thefirst outbreak of arthrogryposis aızd hydranencephaly in calves in south-westem pcrt
rif
Turkey is reported. Only in one provintional ani-mal hospital 74 arthrogrypotic and hydranencephalic calves were receivedfor e.,a-mination in a periodrif
three months. Our first impression is that the two synd-rome occur separately. Further studies are in progress to investigate the aetiolo-gical factors of this condition.Özet: Aydın Ili ve fevresinde buzağılar arasında "arthrogryposis ve hyd-ranencephalie sendromu" olarak tanımlanan yeni bir hastalık ortaya fıkarılmış-tır.
Hastalığın muhtemel etkenleri üzerinde gö'rüş bildirilmiştir; klinik, eti-.l'olojik ve patolojik ara~-tırmalar sürdürülmektedir .
• : Prof. Dr. Vet. Fakültesi Patolojik-Anatomi Kürsüsü •• : Ass. Dr. Vet. Fakültesi Patolojik-Anatomi Kürsüsü ••• : Ass. Vet. Fakültesi Biyokimya Kürsüsü
•••• : Doç. Dr. Vet. Fakültesi Patolojik-Anatomi Kürsüsü ••••• : Ass. Vet. Fakültesi Patolojik-Anatomi Kürsüsü. •••••• : Veteriner ışleri Müdürü, Aydın
288 H.K. U rman-U .Milli-N.Mcrt-Ş.Bcrkin- M.YI. Kahraman-H. Yücc- H.Avvuran
Giriş
Güney-Batı Anadolu bölgesindeki yeni doğan veya doğuma yakın olarak atılan buzağılarda gözlenen konjenital anomalilerin ço-ğalması nedeniyle konunun araştırılması için Veteriner İşleri Genel
Müdürlüğünün A.D. Veteriner Fakültesine yaptığı müracaat üzeri-ne hastalığın mahiyetini incelemek için Aydın !li Veteriner Müdürlü-ğü ile teınasa geçilmiş ve alınan sonuçlar kısa olarak açıklanmaya ça-lışılmıştır.
Gözlenen hastalık tablosu morfolojik ve klinik verilere dayanıla-rak bir "arthrogryposis ve hydranencephalie sendromudur".
Buzağı, kuzu ve oğlaklarda arthrogryposis (AG) ve hydranence-phalie (HE) veya herikisi birden ve microencehydranence-phalie ile karakterize edi-len konjenital anomaliler, genellikle epizootik ve sporadik olaylar ha-linde Avusturalya (I, 4), japonya (7,9) ve İsrail'den (11,13) bildiril-miştir.
AG /HE ~pizootisinin ilk çalışmaları Blood (I) ve Whittem (I5) tarafından yapıldığından bu yana çeşitli nedenler, bunlar arasında ge-netik faktörler, teratojenik kimyasal maddeler veya toksinler, vitamin veya mineral madde yetersizlikleri ve enfeksiyöz ajanlar düşünülmüş-tür. Son zamanlarda Miura ve arkadaşları (12) ve Hartley ve arkadaş-ları (5) kolostrum verilmemiş konjenital AG /HE li buzağılardan top-ladıkları serumlarda Akabane virusuna karşı neutralizan antikorlar saptamışlardır.
Akabane virusu, Arbovirusların Bunyaviridae familyasının (I4) Simbu serolojik alt grubunun (3) bir üyesidir. Virus ilk kez Japonya'-da Aedes vexans ve Culex tritaeniorhynchus sivrisineklerinden ve ısı-ncı bir midge olan Culicoides brcvitarsus \3)'lardan izole edilmiştir.
Türkiye'nin güney-batı illerinde epizootik olarak ortaya çıkan hastalık hakkında kısa bir ön bilgi vermek için bu yazı hazırlanmış-tır. Çeşitli yönleriyle incelenmeye başlanan hastalıktan alınacak sonuç-lar ayrıca yayırrılanacaktır.
Materyal
I. 4/8 Mart 1980 tarihleri arasında Aydın ili dahilinde 24
arth-rogrypotik olay saptanmıştır. Santral sinir sİstemi incelenmediği için Imnlardan kaçının hydranencephalik olduğu bilinmemektedir.
2. 17/22 Mart 1980 tarihleri arasında Aydın Veteriner Müdür-lüğü Kliniğine, getirilen 7 adet buzağının 3'ünde arthrogryposis, 3'
Türkiye'de Buzağılarda Koııjcnital Epizootik ... 289
ünde lıydrancncephalie ve ı'inde tonikollis tanımı yapılmıştır. Mara-zi madde yalnız hydranencephalik buzağılardan alınabilmiştir.
3. Aydın Hayvan Hastanesinin vizit defterinde 4.ı 14.3.1980 tarihleri arasında birçoğunun güç doğumla alındığı 74 arthrogrypo-tik olayın kayıt edildiği görülmüştür. Hastalığın santral sinir sistemi ile de ilgili olabileceği bilinmediği için beyinler incelenmemiştir.
Bulgt;lar
Klinik gö:lemltr: Arthrogrypotik buzağıIarda doğum genellikle güç olmuş ve fizikal yardım gerektirmiştir. Birçoklarının ayağa kalka-madığı veya yürüyemediği görülmüştür (Resim. I, 2). Bacaklar genel-likle flexion durumunda kalmaktadır. Artiküler yüzeylerde herhangi bir anormaIIiğin bulunmadığı sanılmaktadır. Tüm ısrarlara karşın arthrogrypotik buzağılardan herhangi bir marazi madde alınama-mıştır.
lvIakro-patolojik bU(f{lılar: H ydrancnceplıalik 3 olayda arthrogry-posis durumu yoktu. Hydranencephalik beyin lezyonları farklı derece-lerde idi. Bunların ikisinde cerebral hemisferIer saydam bir sıvı ile dolu bir kese görünümündeydi. Caudex cerebri (brain stern) ve cere-bellum normal biçimde ancak atrofik görünümde idi (Resim. 3, 5)'
Üçüncü beyinde sol hemi~ferin lateral yüzü ince bir zar halinde kal-mıştı ve altındaki Cornu ammonis kolayca görülmekte idi (Resim 4)'
Cercbrospinal defektIerin mikroskopik incelenmesi ayrıca yayımlana-caktıf.
Tartışına
Türkiye'nin güney-batı bölgesinde (özellikle Aydın ılinde) yeni doğan b uzağı. ar arasında epizootik karakterde önceden bilinmeyen bir hastalığın ortaya çıktıii;ı Veteriner İşleri GencI Müdürlüğü tarafin-dan açıklanmıştır. Kürsümüz tarafından kısa bir süre içinde yapılan ilk incelemeler sonucu gözlenen durumun veteriner hekimliği litera-türünde "Arthrogryposis ve Hydranencephalie Sendromu" olarak ta-nımlanan hastalık tablosuna birçok yönleriyle benzediği ve hatta iden-tik olabilecc?;i kanısına varılmıştır.
Şu andaki gözlemlerimize göre hastalık iki ayrı sendrom lıalinde, yani arthrogryposis ve hydranencephalie şekillerinde ortaya
çıkmakta-'290 H.K. Urman-Ü.Milli-N.Mert-Ş.Berkin-M.M.Kahraman-H. Yüce- H.Avvuran
dır. Arthrogrypotik buzağılar sahipleri tarafından yaşatılmaya çalışıl-makta, diğerleri ise genellikle ölü olarak doğmaktadırlar.
Farklı gebelik devrelerinde Akabane virusu ile enfekte olan sığır-lardan doğan yavrularda HE (gebc1iğin3.-4. aylarında) veya AG (ge-beliğin 5.-.6. aylarında) hastalık tablolarının meydana geldiği ileri sü-rülmüştür (2).
Konjenital anomalilerin (yukarıda genel olarak belirtilen) bili-nen veya bilinmeyen birçok nedenlerin etkisiyle meydana gelebilece-ği doğal ve deneysel olaylarda gösterilmiştir. çevresel faktörlerle ge-netik faktörlerin meydana getirdiği konjenital anomalileri morfolojik olarak ayırma olasılığı olmadığı gibi anomaliyi oluşturan patojen ajan intra uterin hayatın ne kadar erken döneminde etki yaparsa o denli ağır anomaHerin meydana geleceği bir kuralolarak kabul edilmektedir.
AG IHE sendromunu gösteren kolostrum verilmemiş buzağı se-rumIarında Akabane virusuna karşı neutralizan antikorlar saptanmış-tır (5, 12). Akabane virusu ile enfekte edilen gebe koyunlardan doğan kuzularda yukarıda belirtilen lezyonJar meydana gc1miştir (6). Diğer yandan, canlı virus ~ılanyla hastalıktan korunma çalışmaları yapıl-maktadır (8). Ancak önemle belirtmek gerekir ki Aydın İlindeki has-talık dahil, arthrogryposis veya hydranencephalie ilc karakterize edi-len tüm konjenital defektlerin nedeni kuşkusuz yalnız Akabane viru-su değildir. B~ka viruslar veya faktörler benzeri durumlar meydana 'getirebilmektedir. Örneğin, buzağılarda AG tHE sendromunun
gö-rüldüğü bölgede koyunlar arasındaki Bluetongue enfeksiyonu ile iki yıldan beri sav~ılmaktadır. Bununla birlikte, sığırlar arasında aynı hastalığın klinik belirtilerine henüz rastlanmış değildir. Gebe sığırlar, geb~liklerinin birinci ve ikinci trisömestrc1erinin başlangıcında Blue-tongue virusu ile enfekte edildiklerinde virusun abortojenik ve terato-jenik (arthrogryposis v.s.) etkisi olduğunu yapılan deneyler
göstermiş-tir (ıo).
Aydın İli çevresinden toplanan marazi maddelerin incelenmesi sürdürülmekte ve böylece etiyolojisinin açıklığa kavuşabileceğini ümit etmekteyiz.
Teşekkür
Ar~tırmalarımız sırasında büyük ilgi ve yardımlarını gördüğü-müz tüm Aydın İli Veteriner Hekim meslekdaşlarımıza teşekkür ederiz.
Ek Bilgi:
Türkiye'de Buzağılarda Konjenital Epizootik ... 291
Kürsümüz tarafından A. Ü. Veteriner Fakültesi Viroloji Kür-süsüne Akabane ve Mavidil virusları yönünden yoklanmak üzere gönderilen beyin sıvı~ından Mavidil virusu izole edildiği yazı bası-ma verildikten sonra bildirilmiştir"
Literatür
i .Blood, D. C. (1956): Arthrogryposis and hydranencephaly in newbom calves. Aust. Vet.
l.,
32: 125-131.2. Blood,D.C., Henderson,J.A.and Radostits, O. M. (1979): Veterinary Medicıne. sth ed. BailIiere Tindalı, London. Aka-bane Virus Disease of Cattlc (Enzootic Bovine AG-HE). pp. 6°7-609.
3. Doherty, R. L., CarIey, J. G., Standfast, H. A., Dyoe, A.L., and Snowdon, W. A. (1972): Virus strains isolated from arthro-pods during an epizootic ofbovine ephemeral fever in Queensland. Aust. Vet.
l.,
48: 81-86.4. Hartley, W. J., and Wanner, R. A. (1974): Bovine congenital arthrogryposis in New SouthWales. Aust. Vet.
l.,
50: 185-188. S. Hartley, W. J., Wanner, R. A., Della-Porta, A. J., and Snow-don, W. A. (I975): Serological evidence für the association of Akabane virus with epizootic boyine congenital arthrogryposis and hydranencephaly syndrome in New South Wales. Aust. Vet.l.,
SI: 103-"1°4.6. Hashigushi, Y., Nanba, K., and Kunıagai, T. (1979): Conge-nital abnormalities in newbom lamb, follo'Ning Akabane virus inrection in pregnant ewes. Natl. Insİ. Anim. Health Q., 19: I-I i.
7. Konno, S., Moriwaki, M., Nakagawa, M., Uchinıura, M., Kanıinıiyata, M., and Tojinbara, K. (1975): Congcnital ab-normality of calves with arthrogryposis and hydraneııcephaly inlapan in 1972-1973. Natl. Inst. Anim. Health Q., IS: 52-53. 8. Kurogi, H., Inaba, Y., Akashi, H., Takahashi, E., Sato K.,
Satoda, K., Suginıota, Ch., Hatakeyanıa, H., and Onıorİ, T. (1979): Immun response of various animals to Akabane di-sease live virus vaccine. Natl. Inst. Anim. Health
Q.,
ıg: 23-31.292 H.K.Vrnıall-Ü.~lilli-N.~ert-Ş.lkrkin-:II.:r-ı.Kahraman-lL.Yüce-H.Av""ran 9. Kurogi, H., Inaba, Y., Goto, Y., Miura, Y., Takahashi, II.,
Sato, K., Omerİ. T., and Matumoto, M. (1975): Serologic cvidenee for etiologie role ofAkahane virus in epizootic abortion-arthrogryposis-hydrc.neneephaly in eattle in Japan, 1972-1974. Arch. Virol., 17: 71-83.
10. Luedke, A. J., Joebin, M. M., and Jones, R. H. (1977): Blue-tongu/? in eattlc: cffects of Culieoides variipennis-transmitted blue-tongııe virus on pregnant heifCrs and their calves. Amer. J. Vet. Res., 38: 1687-1695.
i i . M~rkusfeld, O., and Mayer, E. (1971): An arthrogryposis and
hydranenccphaly syndrc'me İn Israel, 1969/ 197°- epidemİologi-cal and clinİepidemİologi-cal aspccts., Rcfu. Ve!., 28: 51-61.
12. Millt'a, Y., Hayashi, S., Ishihara, T., Inaba, Y., Omori, T., and MatUnlato, M. (1974): Neııtralizing antibody against Akabane virus İn precolostral sera from calves with congenital arthrogryposis-hydraneneephaly syndrome. Arclı. Gesamte Virus-forsh., 46: 377-380.
13. Nobel, T. A., Klopfer, U., and Neumann, F. (1971): Pathology of an arthrogryposİs-hydranencephaly syndrome İn domestic ru-minants in 1srael-1969/1970' Refu. Vet., 28: 144-151.
14. Porterfield,
J.
S,. Casals, J., Chumakow, M. P., Gaidamo-vieh, S. Ya., Hannoun, C., Holmes, I. H., Boı'zinek, M. C., Mussgay, M., Ol(er-Blom. N., and Russel, P. K.(I975 /i976) : Bunyavİruscs and Bunyavİridac. Inter. Virolog)'.,
6: 13-24.
15. Whittem,
J.
H. (1957): Congenital abnormalitİes İn cc;ıhcs: arthrogryposis and hydranenccphaly.J. Path. Bacterİol., 73: 375-387.Türkiye'de Buzağılarda Konjenital Epizootik ...
Resim i. Bir aylık arthrogrypotik montafon buzağı. Her dört bacağın kasları atrofik bulun-muştur (Suni tohumlama). (ı month old braun swiss ealf affceted with arthrogryposis).
Resim 2. Bir günlük montafon buzağol. Ön sol baeakta flcxion hali (Suni tolı\lınJama: 2i.5. 1979, doğum: 5.3.1980). (I dayold braun swiss ealf affeetcd with arthrogryposis. Rigidity
29ı H. K. U rman--t .~lilli--i\.Mert-~. Bcrkiıı--)LJlt K"lımmaıı- lL.YUcc-H.Avvuran
Resim 3. Hydranencephalik buzağı. HemisferIerin yerinde duvarı çok incelmiş, SiViile 'dolu bir kese vardı. Cerebellum, Caudex cerebri ve mesencephalon bölgeleri mevcut fakat atrofik. (Hydranencephalic caIf, the cerebral hemispheres were completely disappeared. Cerebellum,
brain stem and midbrain were atrophic).
Resim 4. Hydranencephalik buzağı. Sol hemisferin silinmiş olan lateral ve kaudal kısımları ince bir zar ile örtülmüş. Co nın ammanis (c). (Hydranencephalic ca If. The left hemisphere
Türkiye'de Buzağılarda Konjenital Epizootik ..• 295
Resim 5. Çeşitli defektler gösteren beyinler bir arada. (Ccrebral deformitics of the three hyd-rancncephalic calvcs).
