24 Ekim 1956
Hakkı Tarık Us
hocamız
B
i r direğim iz y ık ıld ı. R a h m eti ra h m a n a k av u şan H a k k ı T a rık Us, tam m a- n asiie « erk ân -l m a tb u a t tan» dı:İsta n b u l gazetecilerin i senelerce reisim iz o lara k tem sil etti. K oca tab ı m ü esseselerin iu sah ib iy d i. B izzat m u h a rrird i, m ü ellifti. «Vakit» gibi M illi M ücadelede v e fe rd a sın d a ö n d e rlik elm iş, m ek teb lik etm iş b ir g azetenin sa h ib le rin d en d i.V ak it’in ço cu k ları o - laıı «H aber»gibi g azetelerin de b ü y ü k babasıydı.A sıl h u su siy eti,sim d i m at b u a tta m ev k ileri olan, e k serisi y a ş lanm ış m u h a rrirle rd e n pek çoğuna fiilen hocalık etm esi, o n ları teşv ik eylem esi, m eslek sahibi kalm asıydı.
H a k k ı T arık m u allim lik e d erk e n ra stla d ığ ı istid ad lı a rk a d a şla rın ı v e taleb esin i m u h a rrirliğ e , gazeteciliğe se v k ed erd i. M ecm u alard a m ev cu d i y e t g ö steren lere de m ü esseselerin in
k a p ıla rın ı açard ı. Ben âciz, g en çli ğim de on u n bu şekilde lü tu f ve m ü - z ah aretin i g ö ren lerd en im : P ro fesy o nel m u h arrirliğ e . H ak k ı T a n ğ m v erdiği im k â n larla başladım . S o n ra b aşk a gazetelere geçtim . A ray erd e m eslek i b u h ra n la ra u ğ ray ın ca Us ailesin in m ü esseseierin i k endim e açık buid u ıu . B u rası bizim nesil için bir ocak, b ir d o st evi o lm u ş tu r.
D aha m iisaid ş a rtla ra k av u şu n ca o ra d an a y rılm ak , b aşka m üesseseye geçm ek, bu p a tro n la m ü n aseb etin bo zu lm asın a sebeb sayılm azdı. O, h a k ik î b ir ağabey o lara k , eski m u h a r r ir le r in in iy i v e fe n a g ü n lerin d e, m ü şk ü l a n la rın d a k a rşısın a çık ard ı. H ay atların ı u zak tan , y a k ın d a n tak ib ed er, elin d en gelen iyiliği y apm ayı -bizzat bizi a ra y a ra k - İslerdi. Y an lış saydığı, eksik b u ld u ğ u bir yazı mız basıldı mı, telefonla bizi b u lu r, m alûm atım ızı d ü z eltir, tam am lard ı.
M u h a rrirlc rile k en d i a rasın d a b ir tic a re t a lış v erişin in ü stü n d e b ir fik rî ve ru h î m ü n aseb e t k u ra rd ı. Biz de hu iistad d a çok ü s tü n tara fla r, k e n dim izin erişem ediğim iz v asıflar b u l du ğ u m u zd an o n u m anevî yönden de b ir m eslekî b ü y ü k k ap ı say ard ık :
H ak k ı T arık , şa rk k ü ltü rü n ü , hiç b irim izin erişem ediğim iz e n g in lik te k av ram ıştı. O m evzuda k iin h iin e v a ram adığım ız b a h is le r olunca, elim i zin a ltın d ak i k ita b la rd a n da m alû m at ed in em ey in ce k e n d isin e b aşv u ru rd u k . Ö m rü n ü n b ü y ü k kısm ı m at b aasın ın ü st k a tın ı k ap lay an koca k ü tiib h a n esl içinde, k o lek siy o n lar vo on b in le rce k ita b la r arasım la gece
i
g ü n d ü z geçtiğ in d en -(ç ü n k ü b e k â r- i dı; b u ra sın ı ik am etg âh h alin e sokm u ş tu )- hiç k im sen in b u lam ıyacağı, y e rin i v e h a ttâ m ev cu d iy etin i b ile- m iveceği m ü ellifi u n u tu lm u ş, benzeri kalm am ış k ita b la r ç ık a rır, to zların ı silk er, ü z erlerin d e fi-se b il-illâ h u ğ ra şır; bize bin d e red e n b in su g e tire rek , ince eleyip sık d o k u y a ra k ce- v a b la r lü tfed erd i.
H an i eski a sırla rd a b ir ilim âşık lısı taleb e, filân ca şe h rin falan ca m ed resesinde şöyle b ir allâ m e -i k ü l haz re tle ri v a r d iy e işitir, b aşka y e rd e ed inem ediği m alû m atı o ndan alm ağa : giderm iş; H akkı T a rık d a -erb g b m ca- b u ııla ra b en zer b ir k u tu b d u . N itek im ru h a n da öyle b ir eşi m enendi b u lu n m az b ir zattı. E sk i b ir m ed rese yi, v e eski b ir cam ii, eski b ir h a n ın b ir k ısm ını ve bazı d ü k k â n la rı «atın a la ra k , esk i ed eb iy atım ızın çap raşık c ü m lelerin e benzer, içinden çıkılm az bir m im arî ile b u n la rı b irb irin e bağ lay a rak , B abıâii sem tin d e -k a t k at, b ölüm bölüm , u e u bucağı m eç h u l- âd eta b ir gizli şe h ir m eydana g e tirere k , b u ra sın ı d ev rin in ten m o d e m m ak in e le rd e b ezen d irerek , b a h settiğim k ıy m etli k ü tiib h a n esile en ü st k a ta y erleşm işti. E m lâk in in to pografyası ö yleydi ki. k en d i d airesi içindeki ü st k a t m ed rese o dasından d ü zay ak b ir b ah çey e ç ık ılırd ı. B u ra da, d e v rin dil b ilg in le rd e haşhaşa v erip «türkçenin şu kelim esi, şu k a i desi şöyledir!» diye m ü n ak aşa e d e r dik. B iraz ötede, şeh rin , sey rü sefer eeheıınem i içinde b u n ald ığ ın ı u n u tu r, k en d im i b u sakin v e serili ç a rd a k la r ' a ltın d a a sırlarca geriye gitm iş s a n ır
dım .
B ahçeden ay rılıp m ed resey e te k ra r girdiğim zam an, sokağın y o lu n u b u lm a k için, ü ç beş k e re te rs kapı açm am m u k a d d e rd ir. Z ira «katsız» d en eb ilecek b u m im ari içinde, b ir odadan ö b ü rü n e üç basam akla, d iğ e rin e iki b asam ak la ine çıka gitm ek lâzım gelirdi. H er seferin d e y anlış kapı açard ık . Vay! K arşın ızd a b ir do labı Ö biir k a p ıy ı açardınız; Vay gizli b :r m erdiven.
Hoca, şa rk m ed en iy etin in bizce m eçh u l o g irift in celik lerin e v a rm a k İçin den eb ilir; k e n d in e böyle b ir d e k o r y a ratm ıştı. F a k a t ay n ı zam anda devrim izin Icab ların ı d a anlam ış h ir zattı. H a rf in k ılâ b ı sırasın d a yazdığı, eski h a rfle re a n ’anece bağlılığım ızı a n la tan , fa k a t yeni h a rfle rin z a ru re tin i ta s v ir eden m ak alesi bizim çağ d ak i m u h a rrirle rin hûtıre««ııdnn asla k aybolm am ış b ir şah eserd ir.
H ak k ı T arık , y alnız lıizlere değil, b ü tü n btr n'-'de hocalık etm ek ıı in tü r lü k ıy m e tli e s e rle r .b ıra k m ış tır ki, isim lerin d en d ü n k ü n ü sham ızda bahsedildi. H ak ların d a tafsilât v e r m ek b u g ü n lü k bu sü tu n d a m iim kiin değil.
E trafım ızd a b ir b o şlu k hissediyo ruz. M addî, m an ev î h!r dayanağım ız k av h '"« « tu r. B irad e rle ri A rım ve Kasım Us lara, biitiiıı Us ailesine. V a k it m nessesesine. biitiin m ath n a t ailesin e ta z iy e le rim i su n arım . M a tem im iz b ü y ü k tü r. A llalı rah m et t y - icsiıı.
(Vfi-Nû)
Taha Toros Arşivi
