Galatasaray isminin uzun ve eski bir tarihi vardır. Zira . buT isimle . ilk defa olarak tesis edilen mektebin tarihi 1481 - 1485 ( 886 - 890 Hicrî ) dir. Fakat Galatasaray hakkında tesadüf edilen ilk tarihî kayit Raşit Tarihinin 1714 (1121 H icrî) vakayii meyanındaki şu fıkradır:
Temam şüdeni Binayı Sarayı Galata
“ Bundan akdem tamir ve termimi tasmirrl olunan Galatasarayı evvelkiden ziyade imaretü meremmat olunup binası tekmil ve itmam olunmakla gurrei mahı muharremülharamda Sadrıazam ve Şeyhülislâm ve selâtin camilerinde vâiz olan meşayihi izam sarayı mezbure varıp temaşa ve ol buk'ai ilmü ibadetin ihya olundığm kemali tahsinbirle dua ve sena eylediler. „
Bu satırlardan Galatasarayın filvaki bir mektep olduğunu öğreniyoruz, îstiyenler Raşit Tarihinin buraya kaydedilmiyen kısımlarından mektebin ilk ve iptidaî şekli hakkında da malûmat edinebilirler. Mektebin bu tamiratı Mora fatihi Şehit Ali Paşanın himmetilo} yapılmıştır.
Okulun bulunduğu yer 1481 de Galata surunun dışında kalan ağaçlık bir tepe idi. Beyazıt II. bir kış günü burada avlanırken baca- smdan duman tüten bir kulübe görmüş. İçeri girdiği zaman gül fi danları içinde oturan bir ihtiyarla karşılaşmış. Onun sohbetinden pek memnun kalan Beyazıt II. ayrılırken «Gülbaba, bir dileğin var m ı?» diye sormuş. İhtiyar azizin isteği, bulunduğu tepede bir mektebin kurulması idi. Dileği yerine getirilmiş. Arsanın çevresine duvar çekilip bir cami ile ikişer yüz adam alabilecek üç koğuş ve her koğuşa birer hamam, zabit dairesi ve mutfak inşa olundu. Bazı dersler için de okulun kurulmasına sebep olan Gülbaba öğretmen tayin edilmişti. Gülbaba okul civarında metfundur. Enderun için saraydaki «Küçük oda» birinci ve yeni kurulan «Galatasaray» ikinci ihzarı müessese ittihaz olunmuştu. Saraydaki ağalar devlet hizmetine alındıkça veya yaşlanıp çırak edilince koğuşlar mevcudunun noksanını küçük oda dan iköıal etmek ve bu odaya da ayni nisbette Galatasarayında en iyi yetişen ağalardan alınmak usulü konulmuştu.
İlk Galatasaray Ağası tayin olunan Elhaç Davut Ağadır ve Bey- oğlunda Ağacamii avlusunda metfundur.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
