yet Matbaacılık ve Gazetecilik Türk Anonim Şirketi adına Genel Yayın Müdürü: Haşan Cemal, Müessese Müdürü: Yazı İşleri Müdürü: Okay Gönensin, £ Haber Merkezi Bayer. Sayfa Düzeni Yönetmeni: Ali Acar £ Temsilciler: :t Tan, İZMİR: Hikmet Çetinkaya, ADANA: Çetin Yigenoğlu
İÇ Politika: Celal Başlangıç, Dış Haberler, Ergun Balcı, Ekonomi: Cengiz Turhan, Iş-Sendika: Şükran Ketenci, Kültür: Celal Üsler, tstanbul Haberleri: Kemal Küçük. Eğitim: Gencay Şayian. Yurt Haberleri: Necdet Doğan, Spor Danışmanı: Abdülkadir Yucelman, Dizi Yazılar: Kerem Çalışkan, Araştırma: Şahin Alpay, Düzeltme: Abdullah Yazıcı 0 Koordinatör: Ahmet Korulsan £ Mali İşler: Erol Erkut f Muhasebe: Bülent Yener £ Bütçe-Planlama: Sevgi Osmanbeşeoglu £ Reklam: Ayşe Torun £ Ek Yayınlar: Hülya Akyol 0 İdare: Hüseyin Gürer 0 İşletme: Önder Çelik £ Bilgi-Işlem: Nail İnal £ Personel: Sevgi Bostancıoglu
Yayın Kurulu Başkan: Nadir Nadi
Oktay Akbal. Yalçın Bayer, Haşan Cemal. Hikmet Çetinkaya, Okay Gönensin, Uğur Mumcu, İlhan Selçuk, Ali Sirmen, Ahmet Tan
Basan ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacılı
34334 İst. PK: 246 - İstanbul. Tel: 512
Bürolar: Ankara: Ziya Gökalp Blv. İnkıla
05 65 0 İzmir. H. Ziya Blv. 1352 S # Adana: İnönü Cad. 119 S. No: 1 Ka
î NİSAN 1991 İmsak: 4.52 Güneş: 6.23 Öğle: 13.10 İkindi: 16.51 Akşam: 19.46 Yatsı: 21.. 11
İstanbul A rkeoloji M üzesi haziran ayında yaşgününü kutlamaya hazırlanıyor
100 yaşındaki müze
İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü
Alpay Pasinli, soğuk ve sessiz müze
yerine, ziyaretçiyi görsel yönden besleyen
eğitici-bilgilendirici sıcak müze kavramını
gerçekleştirmek için çalıştıklarını söylüyor.
Müze içindeki yeni binada ‘Çağlar boyu
İstanbul’ adlı başlıbaşına bir bölüm
hazırlanıyor. Eski müze binasındaki 250
heykel de temizlenerek kronolojik bir
düzen içinde yeniden ziyaretçilere açılacak.
ASLI KAYABAL
Tarih içinde önce Müze-i Hü mayun sonra Asar-ı Atika Mü zesi, cumhuriyet sonrası dönem de ise bugünkü adını alan “İs tanbul Arkeoloji Müzesi” önü müzdeki haziran ayında 100 ya şma basacak.
2000’li yıllara doğru, “bir ba şına”, “soğuk” ve “sessiz” mü ze kavramından uzaklaşmanın hedeflendiği çalışmalar ziyaret çiyi görsel yönden besleyen,
eğitici-bilgilendirici, “sıcak” müze kavramının şekillenmesi ne yönelik yürütülüyor.
Osman Hamdi Bey tarafın dan yaptırılan ‘Eski Müze Binası’ ile 20 yıl önce inşa etti rilen ‘Yeni Ek Müze Binası’nm bir bütün olarak tasarlanmasın da temellenen çahşmalar, ‘temel ilkeler’in saptanması yönünde, ‘yapısal sorunlar’ ve iç düzenle melere yönelik ‘teşhir projeleri’ kapsamında, Müze ve Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’nce gerçek
leştiriliyor.
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Alpay Pasinli, çalışma ların ‘bölüm bölüm’ yürütüldü ğünü belirtiyor.
Tarihin uzak noktalarına ulaşmak isteyenler için önce ‘Es ki Müze Binası’ndan başlanabi lir: Bu yapıda, Sayda’da 1887’de kral mezarlarında bulunan İs kender, Ağlayan Kadınlar, Star- pa, Likya ve Tabnit lahitlerinin yer aldığı ‘Lahitler Salonu’ loş görünümü ile bir nekropol (me
zarlık alanı) sessizliğine bürün müş.
Gün ışığına kapanan, loş sa lonun duvarları vişne çürüğü renginde boyanmış. Alpay Pa sinli, “Salonu gün ışığına kapat mamızın nedeni halen özgün boya izleri taşıyan ‘İskender Lahdi’nde bu izlerin korunabil- mesini sağlamak” diyor.
Eski Müze Binası içinde, ye di salonun “Antik Dönem Hey- keltıraşesi”ne ayrılması tasarlan
• •
i t *
■
mış. Arkaik çağdan Roma çağı sonuna dek tarihlenen 250 hey kel, bölgeler çerçevesinde, kro nolojik bir sıra düzenine uygun yerleştirilmiş. Pasinli, bütün heykellerin uzmanlarca temiz lendiğini ve restore edildiğini ak tarıyor.
Binada 8-9 no.lu salonlar ara sında tavanların yenilenmesi aşamasında eski boya tabakala rının altında, tavan ve duvarlar boyunca, ilk müze binasının ya pıldığı döneme ait (1891) neok-
lasik üslupta ‘kalem işi
bezemeler’ ortaya çıkarılmış. Pasinli, “Bu bezekler meander şeritleri, lotus-palmet zincirleri, yumurta ve inci dizileri gibi ge ometrik ve floral motifler” di yor. Bezemeler saptandıkları sa londa aslına uygun biçimde sür dürülmüş.
1970’li yıllarda inşa edilen ‘Ye' ni Ek Müze Binası’ da yeni dö neme hazırlanıyor. Her biri 100i m2’yi aşan dört salondan olu şan, bu dört katlı yapıda, iki kal Anadolu ve çevre kültürlerine ayrılırken ilk kez Çağlar Boyu- İstanbuF başlıklı bir seksiyonun kurulması tasarlanmış. Böylece tarih meraklıları prehistorik çağ lardan Bizans çağma dek olan süreçte ‘İstanbul’un Arkeolojisi’ ile tanışacaklar.
Bir diğer yeni uygulama çalış ması, her iki müze binası arasın daki mekanda odaklanmış. Bu mekanın ‘mimari eserlere’ ayrıl ması tasarlanmış. Böylece ilk aşamada Prof. Ümit Serdaroğ- lu danışmanlığında, MSÜ’den Prof. Tamer Başol ve Doç. Rah mi Aksungur, Assos’taki Athe- na tapınağının birebir modelini burada inşa ediyor. Nisan ayı başında başlanan bu çalışmalar da ana amaç, antik çağ yapıla rmı mimari elemanlar bütünün de görebilmek.
Alpay Pasinli, “Saptanan il keler çerçevesinde, eser seçimin de, ele alman kültürlerin arke olojisine, bilimsel kronolojinin ve bölgeler arası ilişkilerin doğ ruluğuna önem verdik” diyor Gelen ziyaretçinin ‘bakmasını' değil ‘görmesi’ni amaç edinen birimüze kavramının oturtulma sına çalışılıyor şimdi Arkeoloji Müzesi’nde.
tstanbul Arkeoloji Müzesi’nde, Anadolu’nun çeşitli dönemlerinden ilginç eserleri görmek mümkün. (Fotoğraf: İbrahim Günel)
İstanbul’da arkeoloji müzele rinin kuruluşu 1846’da Damat Ferit Paşa zamanında başlar. O dönemde çeşitli yerlerden geti rilen eserler, silah deposu olarak kullanılan Aya İrini Kilisesi ’nde toplanıyordu.
1869-1871 yılları arasında Saf fet Paşa’nın emri ile çok sayıda eser İstanbul’a gönderildi. Bü yüyen koleksiyon, Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Çinili Köşk’te 1874’te ziyarete açıldı. Müzenin müdürlüğüne 1881’de atanan Osman Hamdi Bey, 20 lahdin bulunduğu 1887 Sayda kazılarından sonra, çok sayıda eserin korunması amacı ile Çinili Köşk’ün karşısına ilk müze binası olan Müze-i Hüma- yun’u yaptırdı.
730.604 kuruşun harcandığı ve planlarını mimar Valaury’nin çizdiği bina 13 Haziran 1891’de ziyarete açıldı. 1800 rrri’lik bir alanı kapsayan bu yapı, 1898 ve 1903’te iki kez genişletildi. Os man Hamdi Bey, 1910 yılındaki ölümüne dek müze müdürlüğü görevini yürüttü.
Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdüriüğü’ne bağlı üç müze binası vardır. Bunlar Es ki Şark Eserleri Müzesi, Arke oloji Müzesi ve Çinili Köşk’tür.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
