B e s le n m e ve D iy e t D e r g is i / J N ııtr a n d D ie t 2 5 (1 ): 1 -2 ,1 9 9 6
SUNUŞ
.P rof. D r. Ayşe B A Y SA L , Editörden
Bundan 30 yıl önce ülkem izde ilk diyetisyenler göre ve başladı. M esleğin 30. yılını kutlam ak üzere An k ara’da, 6 H aziran 1996 tarihinde D iyetisyenler gü nünde bir toplantı düzenlendi. Toplantı çerçevesin de yer alan bir panelde diyetesyenlik mesleğinin dü nü ve bugünü tartışıldı. Burada panel konuşmaları yer alm aktadır. İzm ir’li ve A ntalya’lı diyetisyenler kendi bölgelerinde m esleğin 30. yılını bilimsel top lantıyla kutlam anın uygun olacağını düşündüler. İz m ir’den sonra A n taly a’da düzenlenen Beslenme ve Sağlık S em in eri’ne katılm ak beni onurlandırdı. A n taly a’ lı diyeteslerin m eslek örgütleri olan Türkiye D iyetisyenler D ern eğ i’nin ilk şubesini kurm uş olm a ları beni ayrıca gururlandırdı. O tuz yıl önce 10 ide alist gençle başlayan m eslek artık ülkem izde tanı nan ve saygınlığı olan ve her yörem izde hizm etin den yararlanılan bir durum a gelm iştir. M eslekteki önem li bir yıldönüm ünü bilimsel toplantı ile kutla
mak bu m eslek m ensuplarının bilime duydukları
saygının göstergesidir.
Beslenm e ve sağlık ayrılm az kavram lardır. İnsan,
beslenm e bilim inin gösterdiği esaslara göre beslen
diğinde sağlıklı ve üretken olurken, gelişigüzel ve
canının istediği gibi beslendiğinde sağlık sorunuyla karşılaşabilir. Bu durum “ beslenm e sağlığın tem eli dir” özdeyişi ile açıklanabilir. Bireyin ve toplumun beslenm e durum u düzeltilm eden sağlığın korunması ve hastalıkların kısa sürede iyileştirilm esi olanak sızdır. Bu nedenle diyetisyenler tarafından Antal y a ’da 4-5 H aziran 1996 tarihinde ilk kez düzenle nen bu bilim sel toplantının konusu “Beslenme ve Sağlık” olarak seçilm iştir.
T oplantıda 8 bildiri sunulm uş ve katılım cılar tarafın
dan tartışılm ıştır. Toplantının Akdeniz B ölgesi’nin
önem li bir ilinde yapılm ış olm ası ve son yıllarda
sağlıklı beslenm e için örnek gösterilm esi açısından
ilk bildirinin konusu “Sağlıklı Beslenm e ve A kde
niz D iyeti” olarak seçilm iştir. Bildiride sağlıklı bes lenm enin tem el kuralları çerçevesinde A kdeniz di yetinin kronik hastalıkların önlenm esindeki yerine ilişkin araştırm alar özetlenm iş, tipik bir Türk diye tinin A kdeniz D iyetine uygunluğu açıklanm ıştır.
İkinci bildiride hızlı yemek sisteminin (fast-food)
yaygınlığı, içeriği ve sağlıklı beslenme açısından
avantaj ve dezavantajları tartışılmıştır.
Özellikle ekonomik yönden gelişmiş toplumlarda ye
me ve içme davranışlarının hareketsiz yaşam biçi
mine uydurulmaması sonucu oluşan şişmanlık
önemli bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Şişmanlık bir yandan birçok kronik hastalığa zemin hazırlayan bir faktör olarak kabul edilirken, diğer yandan estetik bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenlerden do
layı son yıllarda “zayıflam a” sektörü oluşmuştur.
Bu sektörde bilimsel kurallara uygun çalışanlar ol duğu gibi, uzun dönemde bireye hiçbir katkısı olm a yan ve hatta bireyin sağlığının bozulmasına neden olan faaliyetler de yapılmaktadır. Toplantıda bu ko nuyu bilimsel olarak irdeleyen bildirilere yer veril miştir. İki bildiride “Şişmanlığın Oluşum Nedenle ri” ve “Tedavide Genel Yaklaşımlar” tartışılmıştır. Şişmanlığın korunması ve iyileştirilmesinde fiziksel aktivitenin önemi bilindiğinden değişik egzersiz türlerinin zayıflamaya etkileri verilmiş ve uygulama sı bir örnekle gösterilmiştir.
Günümüzde gelişen besin endüstrisi yaşam biçim i nin değişmesine bağlı olarak insanların gereksinme duyduğu tüketime hazır ve yarı hazır besinler üret
mektedir. Şişmanlık olgusunun önem kazanm ası,
kilo kontrolünde yardımcı olacak ürünlerin üretimini de teşvik etmektedir. Bu amaçla hergün piyasaya çe şitli ürünler sürülmektedir. Tüketici bu ürünleri bi
linçsiz kullandığında harcadığı paranın karşılığını
alamadığı gibi, yerine göre sağlığını da tehlikeye
atabilir. Konunun önemi dikkate alınarak “ Diyet
Ürünlerinin Beslenmedeki Y eri” başlığı altında bu ürünlerin neler olduğu, içerikleri ve amaca uygun lukları tartışılmıştır. Bu konu dergi eki olarak yayın lanacaktır.
Şişmanlığın oluşum unda çocukluktan itibaren geliş tirilen beslenme alışkanlığı ve yaşam biçimi önem ta şımaktadır. Çocukluğun belirli dönem lerinde ve er genlikte şişman olanların ileriki yaşlarda şişman ol ma olasılıkları bulunm aktadır. Bu nedenle, “Çocuk luk Çağı Şişmanlığı ve Diyet Tedavisi” konulu bir bildiri sunulmuş ve tartışılm ıştır.
2
B A Y S A L A .
Orta A sya’da yaşayan atalarım ız soğuk teknoloji ge
lişmeden yıllarca önce tem el besin kabul ettikleri
sütü sağlığa uygun kullanm a am acıyla ferm ente süt ürünlerini geliştirm işlerdir. Bu ürünlerin sağlık üze rindeki önem li etkisi anlaşıldıktan sonra tüm dünya ya yayılm ıştır. Toplantıda bu ürünlerden ülkem izde nispeten az bilinen kefir ve kım ızın genel özellikleri, üretim teknolojisi, besin değerleri ve sağlık yönün den önem leri anlatılm ış ve tartışılm ıştır.
Toplantının sonunda N utra Slim m erkezlerinde uy gulanan zayıflam a sistem leri açıklanm ıştır.
Toplantı, katılan diyetisyenler arasında görüş alışve
rişi sağlam a açısından da yararlı olm uştur. A yrıca
toplantıya diyetisyenler yanında diğer kardeş sağlık görevlileri, öğretm enler ve halktan ilgi duyanlar da katılm ışlardır. Sağlık hizm etinin bir ekip işi oldu ğu, ekibi oluşturan personelin birlikte çalışm asıyla hizm etin verim liliğinin artacağı esas alındığında, toplantı bu yönden de yararlı olm uştur. T oplantıda sunulan bildirilerin yer aldığı bu yayının diyetisyen ler, diğer sağlık görevlileri, beslenm e ve sağlık ko nusuna ilgi duyan herkese yararlı olm asını dilerim .
