•
••
KALSIFIYE EPIDURAL HEMATOM
(Olgu Sunumu
ve Literatiiriin
GOzden
Ge~irilmesi)
Dr.1.Semih KESKiL* Dr. Necdet C;EvtKER* Dr. M. Kemali BAYKANER* Dr. HlZlrALP*
bZET: Ge9 d6nemde kalsifiye olan bir ekstradural
hematom (EDH) olgusu ve kalsifikasyonda ral oyna-yan mekahizmalar literatiir 1~lgmda tartl~lldl.
Anahtar Kelimeler: Kalsifjkasyon, Kronik Epidu-ral Hematom, Eilgisayarh Tomografi (ET)
GiRi!?
Extradural hematomlar, hospitalize edilen kafa travmalanmn %2'sinde bir komplikasyon olarak ortaya e;;lkarlarI5. Bunlar genellikle hlzla biiyiir ancak bazen hematomun biiyiimesi du-raklar ve herhangi bir fokal kitle gibi subakut veya kronik seyirli bir KiBAS olul?turabilir. Kro-nik seyir. tam veya cerrahiye dek 4 giin-6 yll arasmda degil?ebilir8,9, 10,12,13.
OLGU SUNUMU
19 yal?mdaki sag elini kullanan erkek hasta $ubat 198Tde epileptik konvulsionlar nedeni ile yatmldl. Post-iktal biline;;ve haflza kaybl ile birlikte ortaya pkan bulantl. kusma, e;;iftgorme oykiisii mevcuttu. Hastanm. 1986 Agustos'unda evinin e;;atlsmdan diil?tiigii ve BT olanaklan 01-mayan bir Devlet Hastahanesinde degerlendi-rildigi ogrenildi.
0
slrada. sag otorajisi ve kus-maSl varmll? rutin radyolojik incelemelerde sol temporal lineer kmk ortaya e;;lluml?Aym giin hastanm gene! durumunun bozulmasl iizerine bir adet temporal burr-hole ile subdural hema-tom bOl?altllmll? Hasta diizenli olarak anti-konvulsif tedavi gormekteymil?Hastamn muayenesinde. lateral bak1l?ta bi-lateral nistagmus tespit edildi ve genel durumu tiimiiyle normal idi. EEG'de fronto-santral bol-gelerde generalize epileptiform aktivite ortaya e;;lktl.Rutin radyogramlarda sol anterior
fossa-SUMMARY:A case of chronic extradural hemato-ma which was found to be ossified when operated upon is reported and mechanisms which may be in-volved in calcification of a chronic extradural he-matoma are discuss!?d throughout the literature.
Key Words: Calcification, Chronic Epidural He-matoma. Computed Tomography
da kalsifiye bir hat tespit edildi ($ekil 1) ve BTde sol frontal kalsifikasyon goriildii ($ekil 2). Hasta travmadan 6 ay sonra operasyona ahndl. extradural yerlel?imli ve kemik sertliginde bir kalsifiye kitle ile karl?llal?lldl. Kitlenin kapsiilii, duraYl orten graniilasyon dokusundan kiint dis-seksiyonla slynhp. ancak rongeur yardlml ile pkanlabildi. Dura eksplorasyon amaCl ile ae;;ll-dlgmda. beyin dokusunun normal oldugu goz-lendi. Hastanm post-operatif seyri olayslz idi ve kontrol muayeneleride tiimiiyle normal olarak degerlendirildi.
PATOLOJiK iNCELEME: Bu incelemeler hem kemikte hem de yumul?ak dokuda yiiriitiil-dii. Yumul?ak doku; hiposelliiler. yogun ve kolla-jenize bag dokusundan olul?uyordu. Bir yanda,
fibrin ie;;erenyeni hemorajik alanlar; diger yan-da ise kan yan-damarlan ve hemosiderin ie;;eren makrofajlar ile ($ekil 3) organize olmul? hema-tom ie;;inspesifik bir goriiniim mevcuttu. Bu son alanda birkae;;metaplazik kemik olul?umu da iz-leniyordu. Hematom kapsiilii ile dura-mater arasmdaki osseoz yapl bir gee;;il?dokusu idi; bazl alanlarda birkae;;hiicre gozleniyordu ancak daha .e;;okwoven-bone'un irregiiler osseoz pa-terni hakimdi ($ekil 4).
TARTI!?MA
Kronik extradural hematom (EDH) nadiren semptom verir, en belirgin olanlan bal? agnsl. haflZa ve diil?iincenin giderek artan bir I?ekilde
* Gazi Oniversitesi. Ttp Fakultesi Noro!jirurji Anabilim Dall
bozulmasl ve kar§l viicut yansmda kuvvet azal-masldlr. bazen Kernohan's notch fenomeni de gozlenmi§tir6. Rutin radyografilerde genellikle bir kmk hath gozlenir3,4. Kronik ekstradural hematomlar genellikle 40 ya§ altmda gozlenir-ler12.13.Jackson ve Speakman, Trowbridge ve ark.8,16 ile digerlerill, kronik vakalarda semp-tomlann yava§ geli§mesinin. kanamamn venoz kokenli olmasma ve plhtmm lokalizasyonuna bagh oldugunu iIeri siirmektedirler.
BTnin kullamma girmesi ile klinik seyir iki ayn §ekilde degerlendirilmi§tir.
1- Ba§langH;tan beri var olan bir extradural hematom. klinik seyir af;lsmdan kronikle§ir ve daha sonralan buIgu verir. 2- $i§en beyin. kan-ama odakIanm gef;ici olarak bloke ederek ko-ruyucu bir mekanizma olu§turur ve intrakranial basmcm normale donmesi sonucu hematom ortaya f;1kar. Bu tipe "Gecikmi§" hematom adml vennek gerekir.
Rapor edilen vakalann f;ogu klasik yerle§im-den farkIl bir yerdedirI.2.5,7,8.10,13.14,16.Youngl8 bu vakalarda plhh yerIe§im yerine ozel bir onem vermi§ ve derlemesinde. yaymlanml§ va-kalann en az % 50's inin "extradural hematom if;in anonnal bir yerIe§imi" oldugunu belirtmi§-tir. Bu olguyu. temporoparietal fossa dl§mdaki bolgelerde. duranm kafatasma giif;lii bir
§e-kilde yapl§lk olmaslyla af;lklaml§hr. Beyin. an-terior veya posterolateral bir baslYl; lateral. hatta posterior fossa baslsmdan daha kolay to-lere etmektedir.
Weaver ve arkada§lannm17 belirttigi gibi, plhh spontan olarak iyile§ebilir veya bizim 01-gumuzda oldugu gibi kalsifikasyona gidebilir. Geli§imin sonraki safhalannda fibrotik kapsiil kalstfiye olabilir ve mineralizasyon ossifikas-yona neden olabilir.
Biz de Sparacio ve ark. 13gibi tanmm ve ba-§anh bir tedavinin iki temel faktore bagh oldu-guna inamyoruz:
1- Kronik extradural hematomdan aYITlClta-mda §iiphelenmek
2- BT gibi uygun tam yontemlerini kullan-mak.
Aym zamanda. rutin radyolojik incelemele-rin kafa travmah hastalann degerlendirilme-sinde giiniimiizde de onemli oldugunu vurgula-mak istiyoruz. Bizim vakamlZda kalsifikasyon ilk olarak diiz kafa granIerinde goriilmii§tiir.
Literatiir taramamlZda rapor edilmi§ bir kal-sifiye epidural hematom olgusuna rastlamadlk.
~ekil 1: Sol anterior fossa)'l gosteren fill?
~ekil 2: CTde sol frontal \:<,alsifikasyongozleniyor.
~ekil 3: 80X, HE, Hematom kapsiHlinde neovaskli-lerizasyon bolgesi ve hemosiderin i"eren makrofajlar. ~eklin list tarafmda i" yiizey gori.ilmektedir.
$ekil 4: 200X, HE. Hematom kapsuh1nun daha i9 ta-bakalannda kallojenize bag dokusu ara-smda duzensiz osteoid formasyonlar gozle-niyor.
KAYNAKLAR
1. Askenasy BM, Korasy IZ, Braham J: An insidious-ly developing form of frontopolar extradural he-matoma. Neuroehirurgia 4: 206-21], 1962
2. Avol M: Chronic epidural hematoma. Report of case. Bull. Los Angeles Neurol Soc 10: 37-39, 1954 3. Brodin B: Extradural hematomas (a survey of cases
covering a 20-year period with special reference to diagnosis) Acta Chir Scand 102: 99-109, 1952 4. Gallagher JP, Browder EJ: Extradural haematoma.
Experience with 167 patients. J Neurosurg 29: 1-12,1968
5. Gruskievics J, Doron Y, Peyser E: Frontal extradu-ral hematoma. Surg Neurol5: 122-128, 1976 6. Birsh LF: Chronic extradural hematomas.
Neuro-surgery 6: 508-512, 1980
7. lwakuma T, Brunngraber CV: Chronic extradural hematomas. A study of 21 cases. J Neurosurg 38: 488-493, 1973
8. Jackson IJ: Speakman IJ: Chronic extradural he-matoma. J Ncurosurg 7: 444-447, 1960
9. King AB, Chambers JW: Delayed onset of symptoms due to extradural hematomas. Surgery 31: 839-844, ]952
10. Mc Laurin RL, Ford LE: Extradural hematoma: statistical survey of 47 cases. J. Neurosurg 21, 364-371, 1964
• 11. Nora PE, Rosenbluth PR, Chronic extradural he-matoma. Amer J Surg 94 : 828-631, 1957
]2. Pozatti E, Frank F, Frank G, et al: Subacute and chronic extradural haematomas: a study of 30 cas-es. J Trauma 20: 795-799, 1980
]3. Sparaci RR, Khatib R, Chiu J, et al: Chronic ex-tradural hematoma. J Trauma ]2: 435-439; 1972 14. Stevenson GC, Brown HA, Hoyt WF: Chronic
ve-nous epidural hematoma of the vertex. J Neuro-surg 2]: 887-891, ] 964
15. Thomas LM, Gurdjian ES: Intracranial hemato-mas of traumatic origin, in Youmans JR (cd): Neu-rological Surgery. Philadelphia: W.B. Saunders Co, 1973, pp. 960.
16. Trowbridge WV, Porter RW, French JD: Chronic . extradural hematomas. Arch Surg Chicago 69:
824-830, ] 954
17. Weaver D, Pobercskin L, Jane JA: Spontaneous resolution of epidural hematomas. Report of two cases. J Neurosurg 54: 248-251, 1981
18. Young TW: Chronic extradural hematoma. Brit J Clin Pract 26: 38-41, 1972
