* Sorumlu yazar: Tel: 0 (322) 3386480 Faks: 0 (322) 3386439 e-posta: oyaisik@cu.edu.tr
Geliþ Tarihi: 10.06.2013 Kabul Tarihi: 01.08.2013
Günümüzde mikroalgal biyoteknoloji alanýnda çalýþmalar daha çok algal biyomastan kýymetli metabolitleri ticari olarak üretmek için verimli alg kültür teknolojileri üzerine yönelmiþtir. Algler, hücre içinde depoladýklarý deðerli metabolitleri sayesinde;gýda desteði ve saðlýk koruyucu, hayvan yemi, toprak yapýsýný iyileþtirici özellikleri nedeniyle gübre olarak, doðal gýda boyasý, kozmetik sanayinde kullanýmlarý gibi farklý alanlarda kullanýlabildikleri gibi, metal baðlama yetenekleri sayesinde atýk su arýtýmýnda kullanýlabilirler. EgeÜniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nde algal biyoteknoloji alanýnda, Spirulina
(Arthrospira) platensis (Nordstedt) Gomont) Haematococcus pluvialis Flotow, Chlorella vulgaris Beyerinck (Beijerinck), Isochrysis galbana Parke, Nannochloropsis oculata (Droop) D.J.Hibberd, Phaeodactylum tricornutum Bohlin, Porphyridium cruentum (S.F.Gray) Nägeli (Porphyridium purpureum (Bory de Saint-Vincent) K.M.Drew & R.Ross) türlerinden ARA (arachidonic
asit) ve EPA (eicosapentaenoic asit) gibi yað asitleri, fikosiyanin, fikoeritrin, astaksantin gibi pigment maddeleri ve polisakkarit üretimi üzerine çeþitli araþtýrmalar yürütülmektedir. Özellikle gerçekleþtirilen üretimin ekonomik olmasý amacýyla hasat iþleminde kümeleþtirme yöntemleri ve farklý dalga boylarýnda aydýnlatma üzerine de çalýþmalar yapýlmaktadýr. Son yýllarda, mikroalglerin yenilenebilir ve toksik olmayan bir enerji kaynaðý olan biyo-yakýt üretimindeki potansiyeli de gösterilmiþtir. Özellikle biyodizel için bir hammadde olan yað içeriðinin alglerde arttýrýlmasýný uyaran stres koþullarý üzerine araþtýrmalar devam etmektedir. Ayrýca, makroalglerden Ulva rigida C.Agardh ve Gracilaria verrucosa (Hudson) Papenfuss (longissima (S.G.Gmelin) M.Steentoft, L.M.Irvine & W.F.Farnham)'un organik gübre olarak ve hidroponik sistemde kullanýmlarý da araþtýrýlmaktadýr.
Anahtar Kelimeler:Algal biyoteknoloji, mikroalgal metabolitler, algal gübre. Özet
Studies in Algal Biotechnology
Today, interest in microalgal biotechnology has mostly been focused on the efficient algae culture technologies to produce valuable metabolites commercially from algal biomass. Algae can be used in different fields due to the valuable metabolites accumulated in the cells such as foodsupplement andhealth-protective, animal feed, fertilizerdue tothe healing properties onsoil structure, natural food colorant, cosmetics as well as wastewater treatment since algae have the ability to bind the metals. At the Ege University, Cukurova University and Çanakkale Onsekiz Mart University carried out various studies on the production of polysaccharide, fatty acid like as ARA (arachidonic acid) and EPA (eicosapentaenoic acid), pigments as phycocyanin, phycoerythrin, astaxhantine on the area of algal biotechnology with the species of Spirulina (Arthrospira) platensis (Nordstedt) Gomont) Haematococcus pluvialis Flotow,
Chlorella vulgaris Beyerinck (Beijerinck), Isochrysis galbana Parke, Nannochloropsis oculata (Droop) D.J.Hibberd, Phaeodactylum tricornutum Bohlin, Porphyridium cruentum (S.F.Gray) Nägeli (Porphyridium purpureum (Bory de Saint-Vincent)
K.M.Drew & R.Ross). Especially in the process of crop production to be economical during the harvesting clustering methods and studies are carried out at different wavelengths of light. Recently, the potential of microalgae as a renewable and non-toxic source of energy has been shown for the production of biofuels. Especially, the studies on the stress factors triggering the increase of the lipid content of algae, which is also a raw material for biodiesel, have been continuing. Moreover, the use of macroalgae Ulva rigida
C.Agardh ve Gracilaria verrucosa (Hudson) Papenfuss( longissima (S.G.Gmelin) M.Steentoft, L.M.Irvine & W.F.Farnham) as an
organic fertilizer and in hydroponic systems have been studied.
Keywords: Algal biotechnology, microalgal metabolites, algal fertilizer Abstract
Araþtýrma Makalesi Research Article
Algal Biyoteknoloji Çalýþmalarý
© Su Ürünleri Merkez Arastýrma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon
1
Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Bornova, Ýzmir 2
Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Balcalý, Adana 3
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi, Çanakkale 4
Deniz ve göllerde birincil üreticiler çeþitli bilimsel ve eðitsel aktiviteler devam olarak ilk organik maddeyi üreten mikroalgler, etmiþtir.
hücreleri içerisindeki deðerli metabolitleri Çukurova Üniversitesinde faaliyet göste-nedeniyle, destek gýda olarak deðerlendiril- ren Üniversite Sanayi Ortak Araþtýrma Merkezi melerinin yaný sýra, içerdikleri pigmentleri, ile 2005 yýlýnda, Avrupa Birliði, Aktif Ýþgücü yaðlarý, yað asitleri, polisakkaritleri ile Programlarý Projesi (AÝPP) kapsamýnda baðýþýklýðý güçlendirici özellikleri sayesinde desteklenen, ÝÞKUR yönetiminde “Spirulina antioksidan olarak tüketilmektedirler. Yýl boyu Üretimi ve Pazarlamasý Eðitimi” projesi kültüre alýnabilmeleri, tarýma uygun olmayan yürütülmüþtür.
alanlarda üretilebilmeleri, suyu ve güneþ S. platensis'in serada, dýþarýda yapýlan enerjisini en verimli kullanan sistemler olma- kültürlerinde ortam faktörlerinin ürün verim-larý nedeniyle son yýllarda, enerji kaynaðý ve liliði, protein miktarý ve aminoasit bileþimi gübre olarak, yem hammaddesi ve su arýtýmý üzerine etkileri” konulu çalýþmada yýl gibi alanlarda deðerlendirilmek üzere kütlesel içerisinde mevsime baðlý sýcaklýk ve ýþýk üretimleri konusunda çalýþmalar hýz kazan- yoðunluðundaki deðiþimlerin, ürün verimliliði mýþtýr. Ege Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve besin kalitesi üzerine olan etkisi araþtýrýl-ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniaraþtýrýl-versitesi Su mýþtýr. Araþtýrma sonuçlarý Çukurova Bölgesi Ürünleri Fakültelerinde mikroalgal biyotek- iklim koþullarýnýn Spirulina ürün verimliliði ve noloji alanýnda yürütülen araþtýrmalarýn özeti besin kalitesi açýsýndan son derece uygun olarak hazýrlanmýþ olan bu makale Ülkemizde olduðunu göstermiþtir (Iþýk vd., 2006; Hýzarcý bu alandaki çalýþmalar hakkýnda bilgilendirme vd., 2009).
amacýyla hazýrlanmýþtýr. Çukurova Üniversitesi'nde yürütülen bir
Ülkemizde ilk mikroalg kültür çalýþmasý baþka çalýþmada Spirulina'da bulunan deðerli P. tricornutum ile baþlamýþtýr (Gökpýnar, pigment fikosiyanin ile ilgili “Çevre koþulla-1980). Yüksek yoðunluklu dýþarý mikroalg rýnýn S. platensis'deki fikosiyanin miktarýna kültür çalýþmasý ise P. cruentum'la ince cam Etkisi” araþtýrýlmýþtýr. Mavi renkli fikosiyanin panel fotobiyoreaktörde gerçekleþtirilmiþtir gýda, ilaç ve kozmetik sanayilerinde doðal bir
(Gökpý-nar ve Durmaz, 2001). pigment olarak pazar bulmaktadýr (Oguz vd.,
Ülkemizde Spirulina'nýn besleyici 2011).
özelliklerine ve üretimine ilk defa yaklaþýk 23 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinde yýl önce dikkat çekilmiþ (Cirik, 1989) ve Ege algal biyoteknoloji konusundaki çalýþmalar Üniversitesi bünyesinde gerçekleþtirilen çalýþ- aðýrlýklý olarak 2004 yýlýnda baþlamýþtýr. malar neticesinde 2000'li yýllarýn baþýnda Mikroalglerin havuzlarda üretim çalýþmalarýna ülkemizde Spirulina'nýn ilk defa havuzlarda ise 2005 yýlýnýn Eylül ayýnda S. platensis ile
2
üretimi Üniversite-Sanayi iþbirliði çerçeve- baþlanmýþtýr. Her biri yaklaþýk 15 m yüzey sinde gerçekleþtirilmiþtir. Takip eden yýllarda alanýna sahip iki adet üretim havuzunda Çukurova ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniver- gerçekleþtirilen Spirulina üretimi, tüm yýl siteleri tarafýndan Spirulina üretimi büyük boyunca kesintisiz olarak bir sera içerisinde ölçeklerde gerçekleþtirilmiþ ve bu konuda sürdürülmüþtür.
ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Hücre içinde biriktirmiþ olduðu ARA Fakültesi'nde, “N. oculata'nýn LED Lambalar (arachidonic asit) ve EPA (eicosapentaenoic ile Büyüme ve Yað Biriktirme özelliklerinin asit) yað asitleri, pigment maddeleri Belirlenmesi” baþlýklý çalýþma, farklý renkte (fikoeritrin) ve sülfatlý polisakkaritler nede-aydýnlatmalý LED lambalar ile gerçekleþtirmiþ niyle Porphyridium sp. mikroalgal biyotek-ve sonuç olarak özellikle mavi ýþýðýn noloji alanýnda önemli türlerden biridir. Nannochloropsis oculata'nýn büyümesinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nde bu diðer renklere göre daha etkin olduðu türün polisakkarit biriktirme özelliði ve büyük
görülmüþtür (Kural, 2013). ölçeklerde üretimi çalýþýlmýþtýr (Özbaþ, 2008).
Ülkemizde H. pluvialis üzerine gerçek- Çukurova Üniversitesi'nde yürütülen bir leþtirilen ilk çalýþmalar, 50 litrelik tüp biyo- baþka çalýþmada Begonia (B. emperflorens) reaktörlerde Ýtalya'da yapýlan denemelerle bitkisinin büyütülmesinde S. platensis'in etkisi baþlamýþ ve hücrelerin 4 gün içinde kuru araþtýrýlmýþ, S. platensis içeren gruplarda aðýrlýðýnýn %3.2'si oranýnda astaksantin yaprak büyüklüðünün daha fazla artýþ biriktirdiði belirlenmiþtir (Göksan, 2003). gösterdiði belirlenmiþtir (Mendi vd., 2009).
ÇOMÜ Su Ürünleri Fakültesi'nin Alglerin bitki beslenmesindeki olumlu
karotenoidler üzerine çalýþmalarý, 2004 yýlýnda etkileri pek çok araþtýrmaya konu olmuþtur. Haematococcus'un vejetatif büyümesi üzerine Çukurova Üniversitesi'nde “Su kültüründe gerçekleþtirilen “H. pluvialis'in büyük ölçekli yetiþtirilen kývýrcýk marul bitkisinde mikroalg vejetatif kültürlerinin optimizasyonu” baþlýklý (C. vulgaris) uygulamasýnýn etkileri” araþtýrýl-Bilimsel Araþtýrma Projesi ile baþlamýþtýr. mýþtýr. Yapýlan yaprak analizlerinde C. vulgaris Yürütülen proje kapsamýnda, H. pluvialis'in eklenen marul bitkilerinde N, P, Ca, Mg, Na, Ülkemizde ilk defa büyük ölçeklerde üretimi Mn, Cu ve Zn beslenmesi bakýmýndan artýrýcý 2007 yýlýnýn Aðustos ayýnda ÇOMÜ'de katkýlar saðlandýðý belirlenmiþtir (Ergün ve gerçekleþtirilmiþtir. Dýþarý ortamda yürütülen Daþgan, 2012).
denemede hücreler kuru aðýrlýðýnýn yaklaþýk %2.5'i oranýnda astaksantin biriktirmiþtir. Güneþ ýþýðýndan baðýmsýz olarak, üretimin yýl boyunca devam etmesine olanak saðlayacak laboratuvar çalýþmalarýnda ise hücrelerde %4'e yakýn bir oranda astaksantin birikimi saðlan-mýþtýr (Göksan, 2007).
Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nde, H. pluvialis'ten astaksantin üretimi konusunda yürütülen çalýþmada, güçlü bir antioksidan olarak bilinen astaksantinin %3.60 oranýnda üretilmesi saðlanmýþ bunun
-2 -1
için 379 µmol photon m s aydýnlanma þiddeti ve 24ºC sýcaklýk, havalandýrma ve karýþtýrma ile birlikte kültürlere uygulanmýþtýr (Köksal vd., 2012).
Çukurova Üniversitesi'nde “S. platensis hücrelerinden etkili sitoplazmik protein izolasyonunun araþtýrýlmasý” konulu Yüksek Lisans tez çalýþmasý yürütülmüþ, orijinal S. platensis hücreleri ile Spirulina/pBR325SLik rekombinant hücrelerinden etkili protein izolasyonu araþtýrýlmýþ, bu amaçla, farklý yöntemler denenmiþtir (Tekdal, 2009).
Son yýllarda petrol fiyatlarýnýn sürekli artmasý ve fosil yakýt kullanýmýnýn küresel ýsýn-mayý artýrmasý, dikkatlerin yenilenebilir enerji kaynaklarý (biyo-yakýtlar) üzerine çevrilme-sine neden olmuþtur. Mikroalglerin yað içeriðinin ve biyodizel elde edilme olanakla-rýnýn araþtýrýlmasý konusunda çeþitli araþtýr-malar ve projeler yapýlmaktadýr.
Çukurova Üniversitesi'nde Yeþil alg C. ným alanlarýndan biridir. Çukurova Üniversi-vulgaris'in yað miktarýný artýrma olanaklarýnýn tesi'nde yürütülen çalýþmada “S. platensis'in araþtýrýldýðý tez çalýþmasýnda, Yüksek Lisans Cr(III) ve Zn(II) iyonlarýný baðlama kapasitesi” öðrencisi Yasemin Bulut, “Kontrollü koþullar- belirlenmeye çalýþýlmýþtýr (Çölkesen, 2010). da besin eksikliði ve farklý azot kaynaklarýnýn S. platensis favori türümüz olup son C. vulgaris türünde yað içeriði ve protein derece dayanýklý bir tür olmasý, hasatýnýn kolay miktarýna etkilerini çalýþmýþtýr. Laboratuar ve düþük maliyetli olmasý ve bulaþma riskinin koþullarýnda yürütülen çalýþmada %50 ve çok zayýf olmasý, tercih için önemli %100 Azot eksikliðinin yaný sýra, %50 nedenlerdir. Akdeniz iklim koþullarýnda, Fosfor+%50 Azot, %50 Fosfor eksikliði ve özellikle sera içerisinde üretimi hemen hemen Nitrit eklemesi muameleleri uygulanmýþtýr. En yýl boyunca yapýlabilir. Spirulina'dan %17 yað
-1
yüksek yað içeriði %100Azot eksikliði ile birlikte günde 1 gl kuru madde elde uygulanan grupta saptanmýþ olup protein ve edilebilmektedir (Uslu vd., 2011).
yað deðerleri sýrasý ile %13.01, %35.59 olarak Ege Üniversitesi Su Ürünleri
Fakül-belirlemiþtir (Bulut vd., 2011). tesi'nde “Ýzmir Körfezi'nden toplanan bazý
Çukurova Üniversitesi'nde, “Fotobiyo- deniz yosunlarýnýn organik gübre yapýmýnda reaktör Sistemde Yeþil Alg C. vulgaris kültürü kullanýmý ”konusunda yürütülen araþtýrma ve yað içeriði” konulu proje çalýþmasýnda dýþarý kapsamýnda Ýzmir Büyükþehir Belediyesi ortamda, Çukurova bölgesi mevcut iklim tarafýndan toplatýlan makro-alglerin organik koþullarýnda C. vulgaris'ten ortalama günde gübre kaynaðý olarak kullaným olanaklarý
-1
0.5 gl kuru madde ile %35-38 oranýnda yað araþtýrýlmýþtýr.
elde edilmiþtir. Söz konusu yaðýn, günlük Toplatýlan algler Ege Üniver-sitesi Su olarak elde edilebilecek olmasý, yað bitkilerine Ürünleri Fakültesi Urla yerleþkesinde yýkanýp göre önemli bir avantajdýr (Uslu vd., 2013). kurutulduktan sonra Ziraat Fakültesi Bahçe Çukurova Üniversitesi'nde I. affinis bitkileri bölümünün uygulama serala-rýnda galbana (Prymnesiophyceae), P. tricornutum çeþitli bitkilerin büyümesi üzerinde denen-(Bacillariophyceae) ve P. cruentum (Rhodel- miþtir. Bu çalýþma ile Ýzmir körfezinde doðal lophyceae) türlerinde azot sýnýrlamasýnýn populasyonlar oluþturan makro alglerin büyüme, lipid ve klorofil a içerikleri üzerine organik gübre kaynaðý olarak kullaným ola-etkisi araþtýrýlmýþtýr. Çalýþmada azot sýnýrlama- naklarý araþtýrýlmaktadýr (Önalan ve Gökpýnar, sýnýn I. affinis galbana ve P. tricornutum'da 2012).
lipid içeriðinin yükselmesine sebep olduðu Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakül-saptanmýþ, %50 Azot eksiltmesi ile I. affinis tesi'nde yürütülen bir baþka çalýþmada
-1
galbana'da %30.91 lipid ve 0.755±0.03 gl “Topraksýz Organik Tarýmda Deniz Yosunu biyomas, P. tricornutum'da %30.18 lipid ve Ulva rigida (Ulvaceae) Kullanýmý”
araþtýrýl--1
0.978±0.02 gl biyomas belirlenmiþtir (Uslu mýþtýr. Bu çalýþmada Izmir Büyükþehir
Beledi-vd., 2012). yesi tarafýndan toplatýlan ve çöpe atýlan
Mikroalg hücrelerinin, inorganik madde- makroskobik alglerden U. rigida'nýn topraksýz leri kullanarak yaþamlarýný sürdürmesi esasý ile ve organik tarýmda alternatif gübre kaynaðý atýksu arýtýmýnda kullanýlabilmeleri, ilk kulla- olarak kullanýlabilirliði araþtýrýlmýþtýr.
Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen
Bilim-Araþtýrma sonucunda, U. rigida, çiftlik
leri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
gübresiyle eþ deðer sonuçlar göstermiþtir.
Ergün, O. ve Daþgan, H.Y. 2012. Su kültüründe
Topraklý ve topraksýz tarýmda hedeflenen verim
yetiþtirilen kývýrcýk marul bitkisinde mikroalg
elde edilmiþtir. Çalýþma sonucunda U.
rigi-(Chlorella vulgaris) uygulamasýnýn etkileri. 9.
da'nýn topraksýz ve organik tarýmdaki gübre Ulusal Sebze Sempozyumu, 12-14 Eylül 2012, ihtiyacýný karþýlayabileceði gösterilmiþtir Konya: Bildiri Kitabý sayfa: 330-335
(Gökpýnar vd., 2009). Gökpýnar, Þ. 1980. Deniz Diatomu Phaeodactylum
tricornutum BOHLIN'un kültürü üzerine
göz-Mikroalglerin üretim maliyeti, mikron
lemler. TUBÝTAK VII. BilimKongresi, Kuþadasý,
düzeydeki hücrelerin hasat edilmesindeki
Aydýn: 827-840.
zorluklar nedeniyle karasal bitkilere göre daha
Gökpýnar, Þ., Boran, G., Engin, Y.Ö., Ergürhan, E.,
yüksektir. Bu amaçla en yaygýn kullanýlan
Tenker, O. ve Aktaþ, B. 2009. Topraksýz Organik
yöntem santrifüj tipte separatörlerin kullanýl- Tarýmda Deniz Yosunu Ulva rigida (Ulvaceae) masýdýr. Fakat bu sistemlerin ilk yatýrým Kullanýmý. XV. Ulusal Su Ürünleri Sempoz-maliyetlerinin ve uzun çalýþma süreleri yumu, 01-04 Temmuz 2009, Rize.
Gökpýnar, Þ. ve Durmaz, Y. 2001. Porphyridium
nedeniyle enerji sarfiyatýnýn yüksek olmasý,
cruentum'un ince cam panel fotobiyoreaktörlerde
mikroalglerin üretim maliyetlerinin yüksek
laboratuar dýþýnda yapýlan kültürleri. XI. Ulusal
olmasýnda önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle
Su Ürünleri Sempozyumu, Hatay: 2:786-792.
kültürün bir ön yoðunlaþtýrma iþleminden
Göksan, T. 2003. Haematococcus pluvialis Flotow'un
geçirildikten sonra santrifüj edilmesi, üretim (Chlorophyceae) laboratuvar ve dýþ ortam maliyetlerinin düþürülmesinde önemli katký koþullarýnda kültürü sýrasýnda pigment kompo-saðlayacaktýr. Çanakkale Onsekiz Mart zisyonu ve fotokimyasal parametrelerinde mey-dana gelen deðiþimler. Ege Üniversitesi Fen
Üniversitesi'nde yürütülen, “N. oculata
Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ýzmir.
(Droop)'in Hasadýnda Kümeleþtirme
Yöntem-Göksan, T. 2007. Haematococcus. pluvialis
(Chlorop-lerinin Etkinliði” konulu çalýþmada,
polielek-hyceae)'ten Büyük Ölçekli Kültürlerde
Astak-trolitler, pH, elektroflokülasyon ve ultrasonik
santin Pigmenti Üretimi. TUBÝTAK 104V060.
flokülasyon gibi kümeleþtirme yöntemleri Hýzarcý Uslu, L., Iþýk, O., Sayýn, S., Durmaz, Y., Göksan, araþtýrlmýþtýr. Çalýþma sonucunda özellikle T. ve Gökpýnar, Þ. 2009. The Effect of yüksek pH ve elektroflokülasyon yöntem- Temperature on Protein and Amino Acid Composition of Spirulina platensis. Ege
Üniver-lerinin baþarýlý bir þekilde uygulanabileceði
sitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, Vol:26, No:2,
sonucuna varýlmýþtýr (Uludüz, 2012).
139-142.
Iþýk, O., Hizarci, L., Sayin, S., Gökpinar, Þ., Durmaz, Y.
Kaynaklar
ve Göksan, T. 2006. The Effect of the Environmental Factors on the Vitamin C Bulut Mutlu Y., Iþik, O., Uslu, L., Koç, K. ve Durmaz, Y.
(Ascorbic Acid), E (Alpha-Tocopherol), â-2011. The Effects of Nitrogen and Phosporus
Carotene Contents and the Fatty Acid Compo-Deficiencies and Nitrite Addition on the Lipid
sition of Spirulina platensis. Ege Üniversitesi Su Content of Chlorella vulgaris (Chlorophyceae).
Ürünleri Fakültesi Dergisi, Vol 23, No 3-4, 257-African Journal of Biotechnology, Vol.10(3), pp.
261. 453-456. DOI: 10.5897/AJB10.1390.
Köksal, M., Iþik, O., Uslu, L. ve Mutlu, Y. 2012. Iþýk, Cirik, S.1989. Zengin Bir Bitkisel Gýda Spirulina.
Sýcaklýk, Besin Eksikliði Ve Havalandýrmanýn Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Ankara:
Haematococcus pluvialis Flotow'da Büyüme ve
22,257:19-20.
Astaksantin Miktarýna Etkisi. Journal of Fisheries Çölkesen Doðru, F. 2010. Spirulina platensis'in Cr (III)
Sciences, 6(4); 297-305. DOI: 10. 3153 ve Zn (II) Ýyonlarýný Baðlama Kapasitesinin
Kural, Ö. 2013. Nannochloropsis oculata (Droop) sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi,
Hibberd (Eustigmatophyceae)'in LED Lambalar Çanakkale.
ile Büyüme ve Yað Biriktirme Özelliklerinin Tekdal D. 2009.Spirulina platensis (Cyanophyta)'e
Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniver- Elektroporasyon Yolu Ýle Gen Aktarým
sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Olanaklarýnýn Araþtýrýlmasý. Çukurova
Üniver-Çanakkale. sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi,
Mendi, Y.Y., Eldogan, S., Unek, C., Uslu, L., Torun, A., Adana.
Curuk, P. ve Iþýk, O. 2009. The Usage of Spirulina Uludüz, Ö. 2012. Nannochloropsis oculata (Droop)
on Acclimatization of Invitro Begonia (B. Hibberd (Eustigmatophyceae)'in Hasadýnda
semperflorens) Plantlets, Prooceedings of the Kümeleþtirme Yöntemlerinin Etkinliði.
Çanak-23rd International Eucarpia Symposium Section kale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri
Ornamentals,Colorful Breeding and Genetics, Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
Acta Horticulturae, No. 836. Ed. J.M.van Tuyl. Uslu, L., Durmaz, Y., Iþýk, O., Mutlu, Y., Koç, K. ve
Netherlands Ak, B. 2013. Nitrogen Limitation Increases
Oguz, H., Iþýk, O., Uslu, L., Sayýn, S. ve Kargýn Yýlmaz, Lipid Content of Chlorella vulgaris at
H. 2011. Çukurova Bölgesi (Adana-Türkiye) Photobioreactor System. Journal of Animal and
Ýklim Koþullarýnýn Spirulina platensis Cyanop- Veterinary Advances, Vol.12(1), 51-57.DOI:
hyta)'in C-fikosiyanin Miktarýna Etkisi. Journal 10.3923/javaa.2013.52.57.
of Fisheries Sciences, 5(2); 146-152. Uslu, L., Iþik, O., Koç, K., Göksan, T. 2011. The Effects
Önalan, S.K. ve Gökpýnar, Þ. 2012. Ekmeklik Buðday of Nitrogen Deficiencies on the Lipid and Protein
(Bezostaya)'ýn Metabolik Özellikleri ve Büyüme Contents of Spirulina platensis. African Journal
Parametreleri Üzerine Organik Gübre Olarak of Biotechnology, Vol. 10(3), pp. 386-389. DOI:
Mikroskobik yosun (Nostoc sp.)'in Etkisi. Tagem, 10.5897/AJB10.1547.
Organik Tarým Araþtýrmalarý Program Deðerlen- Uslu, L., Iþik, O., Mutlu, Y. 2012. Besleyici Element
dirme Toplantýsý .19-21 Mart, Antalya. Kompozisyonundaki Deðiþikliklerin
Mikro-Ö z b a þ , B . 2 0 0 8 . P o r p h y r i d i u m c r u e n t u m alglerde Lipid Ýçeriðine Etkisi. Journal of
(Rhodophyceae) Kültürlerinde Büyüme ve Fisheries Sciences, 6(3); 176-183. DOI:
Biyokimyasal Kompozisyonda Meydana Gelen 10.3153/jfscom.2012021.
