•
A.''0. VETERtNER FAKÜLTESt DOCUM B. VE JtNEKOWJt KÜRSÜSÜ Prof. Dr. Hüseyin ERK
A.
n.
VETERtNER FAKÜLTESt DOGUM B. VE JİNEKOLOJİ .KLİNİGtNDE KEDt VE KÖPEK OVARtECTOMİE'sİNDE TATBİKEDtLEN METODLAR VE ALINAN SONUÇLAR VZERİNDE İNCELEME
•
Hüseyin ERK C. AKKAYA N (*) Turan ARTUN ( •• )
Babülkelerindeoldugu gibi memleketinüzde de kedi ve
köpekle-rm
süs hayvanı olarak beslenmeleri.gün geçtikçe revaç bulmakta, kUni@nize Oldugu gihi serbest meslektaşlara ve di~er kliniklere de kedi -köpek hastalıkları için müracaat edenlerin sayısı artmaktadır. Bu hay-vanlata büyük' bir ihtimamla bakan s~ipleri, ço~almalarının verece~ rahatsızlıktan kurtulmak ve bilhassa kızgınlık zamanındaki huzursuz-lugu ortadan kaldırmak için kısırlaştmlmalarım istemektedirler. Bu sebepten pratikJte çalışan meslektaşların gerek maddi menfaatleri, ge-rekse 'perestij sa~lamaları bakımından o var i e cto m i operas~nunu yapmaları artık kaçımlmaz bir gerçek olarak kendini liissettiriyor.Memleketıiniizdekedi ve köpeklerde ovariectomihakkında türkçe etrafıı bir yazıya rastlamış de~iz. Klinijpinizde halen tatbik etmekte . oldugumuz ovariectomi teknigini ve son beş yılda yapılan
operasyon-lar hakkındaki müşahedelerimizi bildirerek pratik yapan meslektaş-lanmıza faydalı olabilecegimiz'sanlSıyle'bu yazıyı hazırladık.
Literatür bilgi: Bir şahsı üreme kudretinden mahrum etmek mak-sadıyle yapılan sirurjikal operasyona «castration» denir.' Castration
disile~de yapılır~a «ovariotomi» daha do~rusu «ovariectomi» ismini
.,
.'" alır (1) ..Ovariectomi'den önce hayvanıİı genel muayenesinin yapılması ve operasyon için giln verilmesi 'uygundur. Bu muayene esnasında
aşa~-(*) Ceıa.lettin Akkayan, Do~ B. ve Jinekoloji Kürsüsü Asistanı.
'( •• ) Turan Artun. A. Ü. Vetermer Fakültesi Şirurjl, Dogum ve Jinekoloji.Mü-tehassıs namzedi.
KEDİ VE KÖPEKDE OVARİECTOMİE
daki hususlara dikkat edilir: a - Genel durum; operasyonrm selameti için tam bir muayene yapılır, aynı gün ve operasyon günü beden lSısı
.
-alınır. Hasta, nekahat devrinde olanlar, gebeler operasyona tabi tutul-mazlar. b - Yaş; kediler için ortalama yaş 6-8 aylık en uygrm olanıdır. Bununla beraber her yaşta operasyon yapılabilir (4, 5, 7). Köpeklerde dikişsiz olarak ovariectomi yapılabilmesi için en uygrm yaş 3-4 aylık-tır (2). c - Mevsim; çok sogTIk ve çok sıcak aylarda operasyon kon-traendikedir (l,4). d - Irk; kjiltür ırkları (Siyam, İran kedileri) ope-rasyona daha hassasdırlar (5). e - Cins; operasyona getirilen hayva-nın cinsini tesbit etmek çok mühimdir. Ovariectomi operasyonu için gönderilen hayvanlardan erkek çıkan bir çok vak'alara şahit olduk (4, 5). Ovariectomi operasyonu gebelikle klZgınlı~. bertaraf etmek için sıhhatli hayvanlarda ve genital organların bazı hastalıklarında tatbik edilir. Östrüsü ortadan kaldırması her zaman mümkün de~ildir. Nite-kim bazı vak'alarda kedi ve köpeklerin ovaryumları tamamen extirpe edildi~ halde kızgınlık belirtileri gösterdikleri ve hatta çiftl~tikleri müşahede edilmiştir (6).
Operasyon öncesi hazırlık: Operasyona tabi tutulacak hayvanı 24-~6 saatlik su (şekerli su) diyetine tabi tutmak (5), veya 48 saat ö~ce-den itibaren sütle besleyip son 24 saat aç bırakmak, (4) uygrm olur.
, Seçim yeri: Operasyon iki yoldan yapılabilir. a - Linea alba; bu-radan yapılan ensizyondan çalışmak çok kolayolmakla beraber yara-nın enfekte olması ve evantrasyon tehlikesi vardır. b - Fossaparalum-balis; operasyonu sol açlık çukurlugTIndan yapmak tercih edilir. Bu saha, önde son kosta, arkada iliurn'rm dış açlSı ile sınırlıdır. Enzisyon son kosta ve kalçadan eşit uzaklıkta, bel altı kaslarının çıkıntısının he-. men altından başlayıp aşa~ ve arkaya gider (5).
Fossaparalumbalis'ten yapılan operasyon kedi ve köpeklerin, di~er hayvanlardan ayrı olarak, hususi surette oturuşIarından dolayı da da-ha uygrm bir seçim yeridir (6).
Anatomik durum: Deri. deri altı dokusu, M. Obliquus ext, M. O~ liquus int., M. Transversus ve periton. Birincisi; M. obliquus int. la M. transversus arasında, bel bölgesine yakın olmak üzere, ikincisi; Periton ile M. transversus arasında iki ya~lı aralık vardır (5). Bu aralıklar, dikkat edilmezse, operatörü yanıltabilir. Zira kann boşlu~a ulaşıldı-~ sanısını uyandınr.
Anestezi: Operasyon için daha önceden diyete alınan kedi ve kö-peklere genel anestezi yapılması rahat çalışma bakımından uygundur
(4 ).
H. ERK - C. AK:KAYAN - T. ARTUN
• Köpeklerde bilhassa jinekolojik operasyonlarda intravenöz chIoral hydrate enjeksiyonu ile.mükemmel bir genel anestezi temin edilmekte-dir. Canlı kiloya 0,29 gram ehloral hydrate % 10 luk solüsyon halinde ılık ve yavaş yavaş damara enjekte edilerek, ortalama bir saat süren genel anestezi temin edilir. Gerek narkoza gireııken ve gerekse uyanır-ken hiç bir salivasyon ve eksitasyon görülmez (3).
Kediler için en ideal narkoz, eter inhalasyonu ile temin edilenidir
( 1).
Kedi ve köpeklerde nembutal-novalgine karısımı enjeksiyonu ile mükemmel bir genel anestezi temin edilir. Hayvaz{tam bir narkoza gi_ rer, operatörün çok rahat çalışmasını temin eden iyi bir rolaksiyon meydana gelir. Yegane sakıncası hayvanın uzun uyumasıdır; 24 bazan 48 saat anestezide 'kalır. Nembutal'in % 3 - % 6 lık solüsyonları kö-peklerde damar içi; kedilerde periton içi kullanılır. Canlı kiloya (O,
029) gram hesabiYlave hayvanın cüssesine göre 1-4cc % 50 lik sol. no-valgine ilave edilerek verilir (8).
Operasyon tekniği: Operasyona başlamadan önce aletler stelilize edilir. Hayvan, başı aşag-ımeyilli olacak şekilde sa~ tarafına, baskille edilen masaya yatınlır. Operatör, ayaklar, yardımcı karşı da bel tara-fında her alır ve ayaklar bag-Ianmaksuretiyle tesbit edilir (4,5)..
Operasyon dört zamanı ihtiva eder; 1 - delinin ve kasların enzis-yonu, 2 - süperfisiyel ovaryurnun çıkarılması, 3 - sag-ovaryumun çı-karılması, 4 - dikiş ve pansl!IDantatbiki 0,5).
Operasyondan sonra yaı:anın perprimam iyileşmesini temin için ihtimam göstermelidir. Lokal ve genel enfeksiyona karşı gerekli tetbir. leri almalıdır (5).
\
Operasyon sonunda kız;ınlıık ortadan kalkar. Hayvanlar sakinle-şir ve yag-Ianmayaistidat kazanırlar. Bununla beraber genital belirti-ler görülebilir. Bu, kesilen ovaryumlardan .kalan bir parçanın veya sek. süel hormon dog-urucusu gibi kabul edilen sürrenal'lerln faaliyetine hamledilebilir (5).
Alfort'da son bes yıl içinde yapılan kedi ovariectomi'lerinde ölüm nisbeti % 1, perprim'am iyileşme % 95, tesbit edilmiştir. Geriye kalan-. lar da takip edilememiş veya başka yere gitmiş vak'alardır (5)kalan-.
Kliniğimizde kedi ve köpeklerin ovariectomi'sinde tatbik ettiğimiz teknik:
Ovarieotomi yaptırmak üzere getirilen hayvanların evvela genel muayenesi yapılıp aşag-ıdaki hususlara dikkat edilir: cinsi; hayvanın
KEDİ VE KÖPEKDE CVARİECTOMİE
i
dişi olup olmadığı dikkatlice kontrol edilir. Zira son bir yıl içinde, klf-nigimize fakülterniz talebeleri ve hayvan sahipleri tarafından bir bi-rinden ayrı vak'alar halinde dört erkek kedi, dişi zannı ile
ovariecto-mi yapılmak üzere getirildi. Yaş; 8 aydan büyük her yaşdaki kediye
operasyon yapılmaktadır. Genel muayene; solunum, sindirim ve dola-şım sistemlerinin muayenesi yapıl,ıp, beden ısısı alınır, bu arada hay-vanın gebe olup olmadığı tesbit edilir. Beden ısısı yüksek ve gebe olan-ların operasyonundan vaz geçilir. Mevsim; her mevsimde ovariectomi yapmakla beraber, çok soguk ve çok sıcak a.ylarda yapmamaya gayret ediyoruz.
Operasyona karar verilen hayvanların 36 saat önceden sütle bes-lenmesi ve operasyona gelecegi son 24 saatte aç bırakılması tenbih edi-lerekhayvan salhibine gün verilir.
Materiye!: serviyet pensleri, bisturi (skalpel), d~z makas, sıçan dişli pens, anatomik pens, pens hemostatik, üçlü ekartör (kulak spe-külümü de kullarnlabilir, veya iki ekartör) igne tutan, dikiş ignesi, ustu-ra veya jilet, keten veya ipek ipUk, 0-1 numara catgut, sulfamit tozu, cristal penicillin, gazlı bez, steril pamuk, ortası delik veya iki ayrı ser-viyet, alcool, teintür d'iode, seçilen anesteziklerden biri.
Sterilizatörün zeminine kafi miktarda pamuk konulup aletler yer-leştirilir ve kaynamaya konulur. Bu esnada masaya alınan hayvan yeni-den muyene edilip operasyon bölgesi hazırlarnr.
Seçim yeri: klinigimizde ovariectomi fossa paralumbalis'ten ve dah ziyade sol açlık çukurlug;undan yapılmaktadır. Bölge, önde son. kosta, arkada kalça, yukarda bei kasIarı ve bel omurlannın proc. trans-versusları ile sınırlıdır. 1!nsizyon yeri son kosta ile kalça arasındaki mesafenin ortası ve bel kaslarından biraz aşağıdadır; daha pratik ola-rak son kostadan iki üç parmak geride ve bel omurlarıİun proc. trans-versus'lannın bitim yerindEm iki üç sm. aşağıdan başlamak üzere 2-3 sm. uzunlukta bir ensizyon yapılır. Operasyon sahasının kıllan önce makasla kırpılır sonra sabunlanıp ustura veya jiletle traş edilir.
Anestezi; Kediler hemen daima ether inhalasyonu ile genel anes-teziye tabi tutulur. Bir yardıvıcı ön ve arka bacaıklan tutar, enseyi tu-tan diger yardımcı (nar'kozi tör) ether maskesini kedinin başına geçi-rir. Bir eksitasyon devrini takiben kedi narkoza girer.
Köpeklerde canlı kiloya 0,29 gram hesabiyle, % 10 luk steril chloral hydrate solüsyonundan ılık ve çok yavaş olarak intravenöz enjekte et-mek suretiyle genel anestezi temin edilir. Anestezik solüsyon venaya, ön ayakta medial kısımda V. radialis'ten, arka bacakta içte V. saphena
•
H. ERK - C. AKKAYAN _ T. ARTUN
veya dışta V. tarsalis recurrens'ten verilir. Bir yardımcı venayı belirt-mek için bacağı yukardan boğar, iğne damara girip enjeksiyon basla-dığı anda gevşetir.
Canlı kiloya 0,029 gram hesabiyle nembtital köpeklere damar içi, ~edilere periton içi (% 3 lük solüsyon, halinde) verilerek iyi bir nar-koz eld~. edilir. Pratikte çalışan arkadaşlar nembutal sodyumu (pen-tobarbital sodyum, Abibott; Abbott firmasının 0,1 gramlık 10 kapsÜıü-nü ihtiva eden tüplerini) her eczanede bulabilirler, 1-2 kapsül içindeki toznembutal 3-6 cc. serum fiziyolojikte eritilip. kediye, (canlı kilo ba-. şına 0,029 gram hesaqiyle) periton içi verilirse uzun bir uyku temin
eder ve operatörün
.
yalmz dahi çalısmasım mümkün kılar. Periton içi.
enjeksiyon için, kedi ön bacaklar'ından. yukarı kaldınlıp arka kısmı sarkıtılır. Enjektörün. iğnesi processus xyphoideus'un hemen altından linea alba'mn biraz sağ veya solunda, yukarıdan aşag-ı batırılmak su-retiyle enjekte edilir. Köpeklete canlı kiloya (0,029 gram hesabiyle) % 3 lük solü~yon halinde damardan, çok yavaş olarak enjekteetmeli-.dir.' .
Nembutal'in en büyük mahzuru operasyon sonu uykunun çok uzun devam etmesidir (24 - 48 hatta 72 saat). Hayvan narkoza girin-ce ön tarafı b~raz aşağı gelegirin-cek şekilde operasyon masası basküle ec;lil-melidir. Ön ayaklar öne, arka ayaklar ve kuyruk arkaya gerilip bağla-nır.
Operasyon: Operasyon sahası önce' teintür d'iode ile dezenfelde edilip alcoo11esilinir. Elleri asepsi ve antisepsi kaidelerine uygun olarak steril hale gelen operatör, serviyetleri yerleştirip ensizyon yerini tahdid eder.
Sol elin baş ve işaret parmaldariyle seçim yeri gerilir, sağ eldeki bisturi ile deriye 2-3 sm. uzunlukta 'yukar<;ian aşag-ıya bir enzisyon ya•. pılır. Yardımcı çok hafif olan kanamayı pamuk tamponlarla durdurur, fazla kanamalarda damara pens hemostatik veya ligatür konur.
Deri altında meydana çıkan yağ dokusu sol eldeki sıçan dişli pens-le kaİdırılıp bir makas darbesiypens-le kesilir, karşımıza ~as tabakaları çı-kar. Ucu. eğri ve küt olan bir pens sağ elin işaret parmag-ı ile tahdit edilerek bir darbede bütün kas tabakalarını ve peritonu deler. Pensin , ucu küt ve barsaklar da kaygan olduğundan yaralanma ve saire gibi
hiç bir can sıkıcı hadise husule gelmez. Pensin şubeleri açılmak sure-tiyle delik genişletilir, bu suretle kasIarda hiç bir maddi kayıp ve ka-. nama olmadan, her kas kendi lifleri istikametinde ayrılır. Sol ele alı-nan üçlü ekartörle (bulunmadığı zaman bir kulak spekülümü, veya üç
KEDİ VE KÖPEKDE OVARİECTOMİE
pens hemostatikle veyahut yara dudaklarını öne ve arkaya çekecek iki ekartörle) kann boşlugu güzelce kontrol edilir .
. Ensizyon uygun yerden yapıldıkta, süperfisiyel ovaryum, deli~n tam 'karşısında ve biraz dorsalde kolayca bulunur. Bir pensle dışarı alı-nan ovaryum ,iki uçtan keten veya ipek iplikle ligatüre edilip dikkatlice ve tamamen kesilip çıkarılır;. kurulanır, kanamaalup olmadı~nı kon-trol için biraz beklenir, biraz sulfamit tozu veya cristal penicillin eki-lir. Ovaryum ilk anda bulunamazsa sabırla ve dikkatlice aramak ve parmag-I karın boşluguna sokarak onu bulmak gerektir.
Superfisiyel kamu elden . bırakılmadan dig-er ovaryum aranır. Süperfisiyel komu uteri cranial'e dog-ru çekilerek., delikten içerısı kontrol edilmek suretiyle bifurcatio uteri görülür ve pens yardımı ile aıttaki comu uteri tutulup delig-e dog-ru çekilir; bu esnada üstteki cor-nu uteri bırakılır. İkinci ovaryum da ön ve arka' uçlarına yakın yerler-den, birincide oldugu gibi, ligatüre edilip 'kesilir, kanama olup olma-dı~ kontrol, edilir, biraz sülfamit veya penicillin tozu ekilip karın
boş-lug-una bırakılır. •.
Eg-er ovaryum bütün aramalara rag-IDenbulunamazsa, sol elin işa-ret parmag-ı açılan delikten karın boşluguna sokulup vesica urmaria (parmakla çok kolay hissedilir) nın dorsalinde bulunan comu uterile-re takılıp çekilmeye çalısılır;
.
yine bulunamazsa küt bir sonda vagina-~ ya dikkatlice sokulup hareket ettirilir, bu har~ketleri karın boşlug-un-da hisseden parmak kornuları bulma~ta zorluk çekmez; yine buluna-mazsa ensizyonu genişletmek suretiyle karın boşlug-UDun daha geniş bir kı:smı kontrol edilerek ovaryum kolayca bulunur. İkinci ovaryu-mun bulunmasında zorlukla karşılaşılırsa, süperfisiyel komu dikkatli-ce biraz daha kuvvetli olarak craniale çekilirken yaranın arka duda~ bir pensle tutulup arkaya çekilir ve bu esnada delik bir ellambası ile aydınlatılarak büurcatio yeri aranır.Kedilerde ovaryum kolayca teşhis edildi~ kalde, köpeklerde peri-tonla iyice sanıdı~ndan dikkatli bakmak icabeder.
Genel durumun muayenesinde gebelig-itesbit edilemeyip operasyo-na yatınlan hayvanlarda, karın boşlugu açıldıg-Inda gebe oldugu gÖıü-lünce ya histerektomi'ye ba:ş vurulur y3;hutta bir müdahale yapılma-dan yara kapatılır.
Ov:aryum1ar kesilip alındıktan sonra dikişe başlamadan önce pens ucuna alınan bir tampon karın boşlug-una sokularak yeniden bir kana-ma olup olkana-madığı kontrol edilir. Delikten içeri bolca suİfamit tozu ve-ya kristal penicillin ekilerek dikişe başlanır.
\
H. ERK - C. AKKAYAN - T. ARTUN
Dikiş: Kedilerde 0-1 numara catgut ile bütün kas tabakalarını v pe ri tonu .içine alan bir veya iki basit dikişle kas tabakası kapatılır, b esnada ignenin barsakları yar~lamamasına dİkkat edilir.
Köpeklerde kaslaıra kat dtkişi koymak gerekir. M. transverSus v periton birlikte dikilir, M. obliquus ınternus .ve M. obliquus externus'
ayrı dikiş konur. Deri, keten veya ipek iplik kullanılarak enzisyon uzunlu~na göre 2-3 basit dikişle kapatılır, yaraya teintür d'iode sü .. lür. Yara hattının alt ve üst uçlarına ayrıca iki iplik geçirilip dü .. atmadan bırakılır, bir kurşun kalem kalınlı~da veya biraz daha k lınca yuvarlanan bir gazlı bez (ru1e) yaranın dudaklarını kapataca tarzda yerleştirilir ve serbest bırakılmış olan iplikler rulenin üzerinde dügiimlenir. Veyahut yara bir pansumanla kapatılıp üzeri lokoplas veya sargı bezi ile sarılır. Fazla huysuz hayvanlara ayrıca bandaletı sargı da tatbik edi~ebilir. Gerek rule gerekse pansuman yarayı korud ~ gibi içteki seroziteyi emme bakımından da ayrı bir deg-er taşır.
Operasyonun haftasında dikişler alınır.
Kaza ve komplikasyonlar: Kedilerde etherle genel anestezide hi bir can sıkıcı durum meydana gelmemektedir. Bir vak'ada ehter m kesinin alt delig-i avucla tıkanıp kedinin başına iyice geçirilmesiyle k di hiç hava alamadıg-ı için asfeksiden ölmüştü!. Yine ether maskesin b~şa geçirmeden önce kedi iyicezabt ve tesbit edilmelidir. Bu ihma yüzünden bir vak'ada da eksitasyon devrinde tibya kırıg-ı husule gelmis,
.
tir.ChIoral hydrate ile narkoze ecmen köpeklerden bir tanesi hen" operasyon başlamadan önce ölmüştür.
Nembutal ile anestezide teneffüs kollapsı görülmektedir. Bu hald operasyon hemen bırakılır. Hayvana nembutalin antagonisti olan s lüsyon strychine (kediye 1/2 mgr., köpeg-e 1 mgr.) veya solüsyon pr ketaınide (kedilere 1/4 amp., orta boy köpeklere 1/2 amp.) enjekte edi lir. Bunlar bulunamazsa kalb analeptikleri de kullanılabilir.
Na:r.koz esnasında bilhassa rastıadıg-ımız arıza solunum kollapsıdır Bu halde, bir yandan dil mruntazam fasılalar1a çekilip bırakılırken, ayn fasılalar1a gög-üs üzerine el ayasıyle basılmak suretiyle sun'i teneffü yaptırılır. Deri altına 1-2 cc.' ether enjekte edilir. Cardifor, pentazol cardiazol gibi kalb analeptikleri (kedilere 1/2 ampulden fazla yapılmaz ve 20-40 cc. ılık serum fiziyolojik enjekte etmekfaydalıdır.
Operasyondan sonra antibiotik enjeksiyonu profilaksi bakımınd faydadan uzak deg-ildir. Asepsi ve antisepsi kaidelerine uyulmasına ra~
KEDİ VE KÖPEKDE ovARİECTOMiE
men bazan yara supure edebilir. En çok rastladıgmuz anza, oPerasyon yerinde deri altında serozitenin toplanmasıdır. Palpasyonda dalgalan-ma hissedilmesiyle serozite o!du~ kolayca tesbit edilir. Alt kısmından bir enjektör fgnesi ile bu serozite kolayca boşaltılır ve hiç bir can sıkıcı durum olmaz.
Bazı defa dikişlerin; dişlenmesi veya hayvanın bu kısmını yalama-sı, yüksek yerlerden atlanıayalama-sı, sahibinin dikkatsizli~ yüzünden açıldı-~a şahid oldulk.Bu hallerde yeniden dikiş koymak veya açık yara gi_ bi tedavi etmek yollanndan birini seçmek gerekir.
Daha önce Hayvanları Koruma Derne~ klini~inde ovariectomi OPe-rasyonuna tabi tutulan bir kedi, bu operasyondan sonra yavru yaptıiP şikayetiyle klini~ize getirildi. Fossaparalumbalisten operasyon yap-mak için karın boşlu~u açtıiPmızda sa~ ve solda ufak ovaryum doku-su parça~ı (dah önceki operasyondan kalan parça) ve yine her iki ta-rafta (sa~da daha büyük) kistik degenerasyon tesbit ettik. Ovaryum dokuları ve ,kistik degenerasyonlar radikal oıarak ekstirpe edilmek su-retiyle operasyon tamamlandı. Aradan bir seneden fazla zaman geçtik-ten sonra hayvan sahibinden aldıiPmız bilgiye göre son oPerasyonun başarılı oldu~ anlaşıldı.
İyice ligatüre ettikten sonra tek taraflı ovariectomi yaptı~ ke-di ve köpeklerde kızgınlı~ meydana geldi~ni ve fakat gebeli~ husu-le gelmedi~i müşahede ettik.
Ankara kedilerinin ovariectami operasyonuna, yerli kedilerden da-ha da-hassas oldukları müşahedelerimiz arasındadır.
Yara hattı büyük ço!tlinluklarule vasıtasiyle korundu, nadiren pan-suman ve sargı tatbik ettik.
Dikişler her zaman operasyondan bir hafta sonra alındı.
SONUÇ: Son b~ yıl içinde \0956 - 1960) klini~zde 165 kedi ve-44 köpek fossaparalumbalisten ovariectomi operasyonuna tabi tutuldu .. Ölüm nisbeti % 1, perprimam iyileşme % 95, takip edilerniyen % 1, kaza ve komplikasyonlar ise yüzde 3 tür.
Operasyon sonu anza ve komplikasyonlardan ölüm yoktur, ancak anestezi esnasında 2 ölüm husule geldi. Bu da narkoza verilmesi icabe-den önemi belirtir.
H. ERK - C. AKK.AYAN - T. ARTUN
Son beş yıl (1956 • 1960) içinde kliniğimizde Operasyon yapılan kedi ve köpeklerin yıl ve aylara göre dağılışı aşağıdaki cetveldegösterilmiştir
-- -- --- ---- -- -- -- ~- --- -- ---- - ---t'l \ ~ ;:l en S al S o ~ ..., ~ en M ..., ;5
.E
g
al ,!ııl al ..., ~ .~ S en P. al .c Mal alvl£ıı
;;. ın (ii c) ;:l ~Z
~ al ,!ııl al M O O rn- :ı:: E-4.-<
~ ~ ~-<
E-4--
- -- -- --
---6 ı 5 2-
3 l'-
1 8 2 2 31 -- --.__. ".--- ._- _. --- -- -- -- ___ o -- ••. __._ .'_0" .. _,.-ı-
ı 1-
.
ı-
-
2 3 1-
10-- -- -- --1-- --
---
5 8 6 4 5 1 3 4 6 2 2 46-- --- -- ---
--
---ı - - -9 25 12 23 1 11 6 7 2 1 - -1 1 1 1 1 1 1 4 2 1 3 1 -1 3 -2 1 3 ı 1 1 -1 2 5 1 Kedi 1956 Köpek Kedi 1957 --.
--Köpek L--. Kedi 1958 Köpek ...-..-Kedi 1959 Köpek - - 1 2 - - 1 - - ı - 5-
---- --
--
-- --
'--
-- -
---Kedi 5 2 1 2 3 3 4 3 1 2 5 9 40 1960 8 44 165 2 2 3 1 Köpek Kedi 14 -9- ~ -;- ~ -;- -8- --6- --7- -;--;-1
25 Kö~~---7 -- 3- ;- - ~-~ ----; ---~ --~ ---~- -~- - 2-r--;-Cetvelin tetkikinden kolayca anlaşılaeagı üzere yaz aylarında operasyon sayısı bir hayli düşüktür.ÖZET
Bu yazıda kedi ve köpekler in Ovariectomi operasyonlarındaki mü-şahedelerimiz zikredilmiştir. Veteriner FakültesiDoitUm ve Jinekoloji Klini~de son 5 yıl (1956 - 1960) içinde 165 kedi ve 44 köpeg-e ovarie(}-tomi operasyonu tatbik edilmiştir. Yazımızda bu vak'larda tatbik olu-nan operasyon teknig-i ve sonuçlari belirtilmekt~dir. Vak'alann takri-ben % 95 i per priman iyileşmiş, % 1i ölümle neticelenmiş, % 1 i ta-kip edilememiş, % 3 ü komplikasyonla sonuçlanmıştır. Anestezi sonu-cu yalnız 2 vak'a kaybedilmiştir.
Bu opera-syonlarda; kediler için ether inhalasyonunun, köpekler için
KEDİ VE KÖPEKDE OVARİECTOMİE
ise % 10 kloral hidrat'ın damar içi kullanılmasının ekonomik ve tatmin-kar bir anestezi temin ettigine kani olduk.
SUMMARY
This artiele reports the observations on ovariectomy operations in dogs and cats. İn the clinic of Obstetries and gynecology of Veteri-nary faculty, Ankara - Turkey last 5 years (1956 - 1960) a total of 165 cats and 44 dogs have been spayed. The technic and the resulm of the-se cathe-ses are discusthe-sed. About 95 pereent of the cathe-ses healed with first intention, 1 pereent ended in' death, 1 pereent could not be followed and 3 percent were complicated cases.' Only 2 cases were lost from anesthesia. We fOlınd for cats ether inhalation and for dogs 10 pereent chloral hydrate intravenoesly satisfactory ıand economic.
LİTE RATlJR 1 - Başer, T. : Operasyon ders notlan, (1959 - 1960).
2 - Erk, H. : Genç köpeklerde dikişsiz ovariectomie, Vet. Hek. Der. sayı 114-115, sayfa 2797 - 2818, Güzel İstanbul Matbaası Ankara, 1956.
3 - Erk, H. : Köpeklerde bilhassa jinekolojik operasyonlarda intravenöz kloral hidrat enjeksiyonu ile genel anestezi temini hususunda deneme ve müşahe-deler. Vet. Hek. Der'. Der. sayı 106 - 107 sayfa 2374 - 2381, Güzel İstanbul Matbaası. Ankara 1955.
4.- Erk, H. : Ders notlan, (1959 • 1960).
5 - Marcenac, N., Bordet, R." Laquay, S. : Ovariotomie de la Chatte, Rec. Med. Vet., Tome CXXVIII P. 529 • 540, Vigot freres Editeurs, Paris, 1952.
.
,
6 - Mc. Cnnn,J. :Hobday's Surgical Diseases of the Dog and Cat. Baillere, Tin. dall and Cox.316-317, London 1947.
7 - O'Connor, J.J.: Dollar's Veterinary Surgery. BaHIere, Tindalı and Cox. 414-415, London'1952.
8 - Temizer, M. : Camivor şirnrjisinde anesteziye general ve ne~butal
+
N()o.valgine kombinasyonu üzerine araştı.rmalar (henüz neşredilmedi).
