O M T T M
13
BU AŞAMADA
(ŞÜ K R A N K U R D A K U L
Ab id in 'in En B ü yü k B a ş a rıs ı
Abidin Dino’nun s e ç ilm iş d e s e n le rin in ko pya la n, Ga
le ri N ev’de ‘‘E ller, P a rm a kla r, A cıla r, A c a ip le r, D om a
te s le r" adıyla s e rg ile n iy o r.
Ressam k iş iliğ iy le b irlik te düşün adam ı o la ra k g ö re n lerden b iri de b enim A b id in ’i.
Yalnız M a rksist old uğ u için değil.
30‘lu y ılla rd a ye ni e d e b iy a t h areke tinin öncü d e rg ile rin d e yayım ladığı ya zılarını y ü z e yse llik ve beğeni zü ğ ürtlüğ ü karşısında g ü z e llik le b ilg in in yapı ta şları saydı ğım için.
Resm i, edebiyatı, sinem ası, tiy a tro s u y la ça ğd aş sa natı ka vra m a heves ve b ilin c in i bu den li coşkuya dö n üş tü re n kaç sevdalı ç ık a ra b iliriz sanatım ızın "n e s li tüken-
m iş "\e r\ arasından.
Yunus Emre, Pir Sultan, Karacaoğlan nerde.. A b idin
orda.
Kahve nerde, k ilim nerde, saz nerde.. A b id in orda.
Yaşar Kemal gibi, ağıtların kilim in i yü re ğ in d e doku
yan da A bidin.
Picasso’dan Aragon’a ka da r uzanan büyük çizge nin
başladığı noktada da A b idin.
Bakın 1939’larda ki ya zılarından b ir örnek:
"1871 yılında co m m u n e m a ğ lu p o ld uktan so nra ş a ir
Rimbaud dünyadan is te d iğ in i b ir kita ba h ap setm eye
m e c b u r olm uştu. İç ve dış a le m in te zatlarına razı o lm a yan şa ir, ş iir i te rke d e re k tek başına sadece ya şam aya çalıştığı A frik a 'd a n b ir bacağı ke sik d ö n e re k öldü. Bau-
delaire ’in, Poe ’nun, Van Gogh’un cin n e ti hep aynı kök
le rd e n g e lir. Lautremond, b üyük m e s e le y i kü çü k b ir cü m le d e topladı: ‘Sanatı yapan b ir kişi d e ğ il h erkes o l
m a lıd ır.’
K a ra ca o ğ la n aynı h a d is e y i başka b ir ce pheden söy le r: ‘Y alnız o lsa m gam çe km e zdim , b ir ben d eğ il c ü m le
alem p e rişa n .’
Sanattan b ir ya şam a sanatı çıka rm a ih tiya cı g ittikçe ş id d e tle n iy o r."(S e s , H aziran 1939)
1950’nin son a yla rınd a tanıdığım zam an, ya ln ız Yap rak D e rg is i’nde (1949-50) çıkan yazılarını okum uştum A b id in ’in.
Ne Yeni E d e b iya t’ı b iliyo rd u m , ne S e s’i.
1960’tan so n ra Yön, Sosyal Adalet, Ant, M illiy e t Sanat vb. d e rg ile rd e yazdı. B u ya zıla rın tü m ünde e s k ile rin "m ü
te fe k k ir" o la ra k n ite le d iğ i düşün adam ı k im liğ in i yitirm e -
m iştir. A m a asıl d üşünür, F ik re t M u a lla (1980) kitabının ön yazısında çıka r karşım ıza.
Bu, dergi boyuna basılm ış 135 sayfada 30’lu yılla rd a n 70’lere uzanan 40 koca yıl vardır.
Fikret M u a lla ’sı, Arif D in o ’su. Nazım Hikmet’i, Bedri
R a h m i’si, Avni Arbaş’ı, ke n d is iy le b irlik te b ir tarih.. B ir yazım da "o k u m a la ra d o y a m a d ığ ım " d iy e sözünü e ttiğ im bu a n ıla r g e ç id in in b ir y e rin d e " R essam h em ba
lıkçı h em b a lık tır” d iyo rd u A b idin , "a slın a baka rsa nız k e n d is id ir avlanan. ”
H üzünlü bi vaktine g e lm iş b ir ya kınm a sa yıyorum bu benzetm eyi. M utsu zluk b ild irim i değil.
Yoksa aynı yazıda şim d i okuyacağım ız sa tırla rın ne işi olurdu...
"S anatçının, sa n a tçıla rın g e rç e k d e rd i e ko n o m ik ve p o litik b a s k ıla r çağını ya şam ak zo ru n lu ğ u idi, g e le ce ğ in sınıfsız to plu m u nu b e kle ye d u rsu n la r, o n la ra ya sa vaş m ak, ya boyun e ğm ek k a lıy o rd u " (sf. 96).
70. yaşında “ Yaş A la n Sanatçı, Yaşlanan S a n a tç ı" başlıklı ya zım la kutlam ıştım A b id in ’i.
Beni, sevinci s a tırla rın a yansıyan b ir m ektu pla ö d ü l- • len dirm işti.
80. yaşında hava a la nında e lle rim iz d e kaldı "M e r
h a b a .." larım ız.
içim e o günün g a rip liğ i çöktü şim di.
Yazıyı, Nazım H ikm e t’in b ir dize sind en e sin le n d iğ im tü m ce yle b itirse m iyi olacak.
A b id in ’in en büyük başarısı, yaşadığı m üddetçe yüz- deyüz yaşam ış olm asıdır.
