memba suvu
Yazan: Prof. Dr. Kerim Ömer ÇAĞLAR(G a z e t e m iz d e i n t i ş a r ed e n y a z ıla r ın ı o- k ııy u c u la r ım ız ın z e v k le o k u d u ğ u A n k a r a Ü - n iv e rs ite s i p ro le s ö rlç - rin d e n D r. K e r im Ö- m e r Ç a ğ la r, F e th in 500 ü n cü d ö n ü m y ılın da y a y ın lıy a c a ğ ı b ir k i ta p iç in İs ta n b u lu n d ü n y a d a e m s a li b u lu n - m ıy a n m e ş h u r s u la rın ı t e tk ik e tm e k te d ir. Y a l n ız İs ta n b u lu n d eğil, b ü tü n T ü r k iy e ııin , h a t t â k o m şu m e m le k e tle rin z e v k le iç t iğ i v e h a s r e t in i ç e k tiğ i bu su la r h a k k ın d a sa yın p r o fe sör, A k ş a m iç in b irk a ç y a z ı v e r m e y i va d e tm iş - tir. B u g ü n K a r a k u la k su yu h a k k ın d a k a lem e a ld ığ ı ilk y a z ıy ı su n u y o ru z .)
İstanbulun eski bir çağı ka payıp yeni bir devri açan tarihi yanında dünyanın eşsiz güzel liklerine sahip olmak gibi bü yük bir hususiyeti de vardır. Bu özelliğin içinde ve belki ba şında istanb ulumuzun emsalsiz memba suları yer almaktadır.
Yakında Türk İstanbulun
500 üncü fetih yılım kutlaya cağız. Bunun için komisyonlar kurulmuş ve Büyük Fatihin şa
nına lâyık bir merasim için
epey zamandanberi hazırlıklar yapılmaya başlanmıştır.
Ben bir Türk olarak bu mut lu günde Fatihin hâtırasını na sıl taziz ederim diye düşünür ken İstanbulun dünyaca meş hur sularını tetkik ile hazırlı- yacağım bir kitabı onun ruhu
na ithafla bu minnet borcu
mun bir kısmını eda edebilece ğime kani oldum.
İstanbulda araştırmaya değer çok su vardır. Bunların hepsini
ayn ayrı elden geçirmek bir j
meseledir. Fakat önümüzde 3 yıldan fazla bir zaman olduğu için bunu, tamamlıyabileceğimi sanıyorum.
Bugün, İstanbulun yıllardan- beri hasretini çektiği Karaku lak suyunu ele alıyorum. Söze
başlamadan önce İstanbullu
hemşerilerime bir müjde ver mek isterim. Vakıflar umum mü dürlüğü pek yakın bir zamanda Karakulak suyunu piyasaya su
nacaktır. Yazıda sırası gelince
bunun ne suretle yapılacağını
arzedeceğim.
Şimdi hep beraber Karakulak membaına gidelim.
Karakulak
menbamda
Beykozda vapurdan indikten sonra Karakulak membaına git mek için doğuya doğru 6,5 k i lometrelik bir yolu katetmek lâ zımdır. Bu yolun az hir kısmı as falt, üst tarafı şose ve köy yo
ludur. Güzergâhta Akbaba ve Dereseki köyleri vardır. Bu böl ge Karadeniz Boğazı ile Marma ra denizi arasında yer alan A -
lemdağı ormanlarına dahildir.
Bu ormanların başlıca hususiye I tini burada dünyanın en h a fif j ve en nefis sularının sıralanmış ! olması teşkil eder. Bütün kay- naklariyle Taşdelen mecmuası,
Büyük elmalı. Küçük elmalı,
Karakulak, Göztepe. Çubuklu ve Kanlıca suları bunlardan bir ka içidir. Aynı nefasette ikinci bir
| gurup su Boğazın Rumeli yaka-
1 sında dağılmıştır.
I Karakulak suyu Dereseki kö-,
yünün bir kilometre doğusunda j denizden 225 metre kadar yük
sekte yüzünü batı güneye ver- : miş bir tepenin h a fif düzlük gös
1 teren orta kısımlarında kaynar.
jBu su, tarihi itibariyle İstanbul
; sularının en eskilerinden biri
| sayılır. Rivayete göte su. K a ra
kulak Ahmet Ağa adında bir
zat tarafından bulunmuştur. Su yun adı kendisine izafe edilen Karakulak Ahmet Ağanın m e zarı Dereseki köyü yolundadır. Mezarın Vakıflar idaresince i- mar edildiğini büyük bir tahas süsle gördüm.
Evkef Umum müdürlüğünün bu kadirbilirliğini hürmetle kay
dederim. Ahmet Ağa bundan
j 211 yıl önce rahmeti rahmane ! kavuşmuştur. İtin a ile hazırlan
Derdine çare ararken Alem dağ ormanları içindeki bu suyu bul muş ve onun sayesinde iyileşin ce buraya bir çeşme yaptırm ış tır. Bugün o çeşmeden her han gi bir eser göremedik. En eski eser olarak Ahmet Ağanın ölü münden 98 yıl sonra İkinci Sul tan Mahmudun yaptırdığı çeş
meye raslıyoruz. Mahmudun
çeşmesi mermerden bir sanat
âbidesidir. Mahmut adlî tuğra sının süslediği altın yaldızlı çeş me kitabesi enfes oir talik ya zıdır:
Karakulak suyudur çeşmesi olmuştu harab Kıldı ihya yeniden Padişehi derya cini Tâ ki rîzan ola mizab sema
dan bâran Rc.şmcsince ide eyyamını Hak
nâ ma'dud Akdi ağzım suyu tarih yazar
ken pertev İli misil oldu zehi çeşmei Sul
tan ¡Vîalmnı d — 1252 — Kitabeden anlaşıldığına göre Sultan Mahmud evvelce mevcut j ve harab olan bir çeşmeyi ihya
mış mezar taşlarından baş ucun dakinde güzel bir talik yazı ile (Merhum Karakulak Ahmet A- ğanın ruhu için Fatiha — 1154) yazısını okuyoruz.
Nefis Karakulak suyunun her damlası, Ağa İçin rahmet vesi lesi ise de biz ona Allahtan bir defa daha m ağfiret diliydim .
Çeşmenin kitabesi
Karakulak Ahmet A ğa bir mi
de rahatsızlığına müptelâdır.
I etmiştir. Bu çeşme kaynaklar - ! dan iki yüz metre mesafede nis- ı beten düzlük Dir saha üzerin
dedir.
Kaynak yanmakla
bina
Daha sonra Karakulak mem - baı üzerinde İkinci Sultan Ha- ! midin durduğu görülüyor. Ves-
| veseli Sultan, suyun hemen kay
ııağı yanma bir bina inşa e tti rerek suyu bir arslan ağzı ile bu binanın içine almıştır. Bina ve memba muhafızlar ta ra fın dan korunmakta ve sarayın su yu mutemetler eliyle dolduru larak Dolmabalıçeye gönderil mektedir. Bu yazıda Karakulak
suyunun tarihi ve vakfiyeleri
üzerinde daha fazla dunıııya- rak şimdiki haline gelelim.
Karakulak membaı, denebi
lir ki memleketin en iyi şekilde derlenmiş suları araşma girmiş tir. Vakıflar Umum müdürlüğü suyu, fayansla döşeli ve 41 m et re genişlikte büyük bir galeri i- çine toplatmıştır. 41 adet cam oluktan sızan, su galerinin sağ ve solundaki fayans oluklardan geçerek bir depoya gelmektedir.
(Arkası 7 nci sahifede)
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
