Başlık: TOXOCARA CANIS İLE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE VİSCERAL LARVA MİGRANSIN İNDİREKT HEMAGLUTİNASYON VE İNDİREKT FLORESAN ANTİKOR TESTLERİ İLE TEŞHiSİYazar(lar):SARIMEHMETOĞLU, H. OğuzCilt: 46 Sayı: 2.3 DOI: 10.1501/Vetfak_0000000828 Yayın Tarihi: 1999

Ankara Gniv Vet Fak Dcrg 46. 23 i -24(), 1999

TOXOCARA CANIS İLE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE

VİSCERAL LARVA MİGRANSIN İNDİREKT

HEMAGLUTİNASYON VE İNDİREKT FLORESAN ANTİKOR

TESTLERİ İLE TEŞHiSİl

H. Oğuz SARIMEHMETO(;LU

2

The diagnosis of viscerallarvae

migrans with the indirect haemagglutination

and indirectjlourescence

antibody test in the experimental

infected mice with

Toxocara canis

Summary:

The diagnosis ol visceral larva migran.~ in the experimentally

infected

mice with Toxocara

canis was investigated

comparatively

by using

indirect Haemagglutination

(IHA) and indirect Flourescence Antibody (lFA) tests.

The T. canis eggs used

in

the study were obtained ./i"omfenıale parasites,

which

were collected ./i"om the intestines ol dead dogs. Toxocara canis antigen.~ used in

the study were also obtained fmm adult parasites (female and male) whieh were

colleetedfmm

the intestines oldead dogs in the same way.

Miee were infected by 2000 T. canis infected eggs. For every infection days 5

infected and 5 control (withnut T. canis infection) mice were used, LOmice in all.

After the O..

2.,4., 6., 8..

10., 12.. 14., 16.,

18..

20..

22.,24., 26., 28 ..

30.,

33 .. 36.. 39 .. 42., 46..

50 ..

54 .. 58., 62.. 75.,

90. and 120th days ol inlectinn during the

semlogical

test by using bnth tests, ./irst antigem

were detected on z.ero day with

IHAT and 14th day with IFAT after geometric average was taken.

As

lı

result of serological examinations, IFAT was found tn be more specifıc

but less sensitive than IHAT in the diagnosis ol viscerallarva

migram depemling

on T. canis. False positive reactions were observed hoth in IFAT and IHAT control

g mup serums. However, in the IHAT. false positive reactions were fnund to be at

higher levels than those in lFA T.

Key words: Toxocara canis. Viscerallarvae

migrans, IFAl~ IHAT

Özet: Bu çalışmada

Toxocara canis ile deneysel enfekte farelerde

indirekt

, hemaglutinasyon

ve indirekt floresan

antikor testleri ile kw}tlaştırmalı

olarak

visceral larva migransın

teşhisi araştırtlmıştır.

Çalı,~mada kullanılan

T

canis

yumurtaları.

ölü

köpeklerin

bai!ırsaklarından

toplanan

dişi

paraz.itlerden.

anti/en ler de hem di,~i,hem de erkek T. canis'lerden elde edilmi,~tir.

Visaral

larva migram'ı olu,~turmak amacı ile her fareye

ortalama

2000

Toxocara canis yumurtası verilmi,~tir. Belirlenen her gün için 5 enfekte. 5 kontrol

olmak üz.ere toplam

10

fare kullanılmıştır. Enfeksiyondan sonraki O..

2.. 4.. 6.. R..

LO..

12.,

14., 16.,

18..

20.,

22., 24 .. 26.. 28.,

30.,

33., 36., 39., 42., 46..

50.,

54., 58 .. I. Ayııı adlı Doktora tezinden özetlenmİ'itir.

232 H.O.SARIMEHMETOGLU

62., 75.,

90. ve 120. Künlerde her iki testle de yapılan seroü)jik kontrollerde,

geometrik ortalama çıkarıldıktan sonra, lFAT ile en erken

14.

Künde, lHAT ile ise

O. günde antikor tespit edilmiştir.

Serolojik kontroller sonucunda,

1'. canis'den meydana Kelen visceral larva

migıwısın

teşhisinde

lFATın

daha spesifik,

lHATm

ise daha duyarlı

oldu/{u

gôzlenmi,çtir. Hem lFAT, hem de lHATda

kontrol Krubu serumlarda,

yalancı

pozitif reaksiyonlar Köz.{enmiştir. Ancak lHAT'daki yalancı pozitif reaksiyonlar/n

f

FA Ta Köre çok daha yüksek oranda olduğu dikkat çekmi,çtir.

Anahtar kelimeler:

Toxocara canis, Visce ra

i

larva miKrans, lFAT, lHAT

Giriş

Toxo(;ara

canis'in olgunları başta köpek olmak üzere, tilki, kurt, çakal gibi et yiyen hay-vanların ince bağırsaklarında, seyrek olarak da kalın bağırsak ve midelerinde yaşarlar. Nadiren olgunları kedilerde de bulunabilmektedir(1S).

Parazitin köpeklerdeki yayılışı ile ilgili olarak yurt dışında yapılan çalışmalarda de-ğişik ülkelerden, % 1-49.5 arasında değişen farklı yayılış oranları bildirilmiştir (2,3,5,9, i9).

Toxocara

(;(//1/.1' e, Türkiye'de de

kö-peklerde oldukça sık rastlanmaktadır (1 I). Pa-razitin köpeklerdeki yayılışı Ankara'da %20-54.6 (I 0,15,25), Elazığ'da %26-44.76 (16,33), İzmir'de 0/0(17.87 (6), İstanbul'da %22.7 (24), B ursa'da %39 (34) olarak bildirilmiştir. Tiğin ve ark. (36) yaptıkları çalışmada Ankara Ata-türk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi'ndeki kamivar hayvanlardan köpek, kurt ve aslanda

T.cOlıls'e rastladıklarını belirtmişlerdir.

Toxowra

canis,

üzerinde yaşadığı hay-vanların sağlığı kadar insan sağlığını da ya-kından ilgilendirmektedir (15,27). Şöyleki: İn-sanlar tarafından ağız yoluyla alınan embriyonlu 1'. CWılS yumurtalarının ba-ğırsaklarda açılmasıyla serbest kalan larvaların çoğu bağırsak mukozasını delerek hepatik vene ulaşırlar. Az sayıda larva da mezenter lenf yum-rularına, oradan da kalbe geçerek genel kan do-la~ımı yoluyla çeşitli organ ve dokulara gelirler. Larvalara en çok karaciğer, akciğer ve beyinde daha seyrek olarak da kas ve göz gibi or-g,mlarda rastlanmaktadır (I 3,39,40). Visceral larva migrans (iç organ larva göçü) adı verilen bu olayda insanlarda çeşitli allerjik bo-ıuklukların yanısıra sindirim, solunum ve sinir

sistemi bozuklukları ile ilgili çeşitli semptomlar da görülebilmektedir(8,32,35).

Serolojik testlerle viseeral larva migransın insanlardaki yayılışı; Avrupa'da %5-13, Ame-rika Birleşik Devletleri'nde %4-8.8, Afrika'da %5-16.4, Avustralya'da %3.3-7, Birleşik Dev-letler Topluluğu'nda %14.3- i7.8, Irak'da ele7.3

olarak saptanmıştır(2,7, 17,22,30).

Türkiye'de, bu konu ile ilgili yapılan bir çalışmada(21) indirekt hemaglutinasyon testi kullanılrruş ve %44.28 pozitif sonuç alınmıştır. Yapılan başka bir çalışmada ise bu oran 0/(:70 olarak bildirilmiştir (26).

Toxocara

canis'in embriyonlu yumurta ke-sitlerini antijen olarak kullanarak IF AT ve Pre-sipitasyon testini uygulayan Baufine ve ark. (4) IFATın, daha duyarlı ve kullanışlı olduğunu bdirtmişlerdir. Annen ve ark. (I) da titrenin 1/ 10-11320 arasında değiştiğini ve negatif kont-rollerde antikorların saptanmadığını, ayrıca As-earis suum ile enfekte hayvanlarda azda olsa laos reaksiyon görülebileceği ni kaydetmhler-dir. Kobayları SOO, 1000, 1500

1'. c(//ıis

yu-murtası ile enfekte ettikten 5 hafta sonra, olgun

T

canis'leri antijen olarak kullanarak, elEP ve IHAT teknikleri ile enfeksiyonun teşhisini de-neye n Enayat ve Pezeshki (12), her iki testin de visceral larva migransın serolojik teşhisinde ku IIanı rrunı n mümkün olabileceğini hil-dirmişlerdir. Krupp (20),

1'. canis

ve

i\.suum'tın

olgun ve larvalarından elde ettiği protein eks-trakııarını antijen olarak kullanarak IHAT ile kontrol ettiği viseeral larva migransdan şüpheli 237 hasta serumundan i22 sinin negatif, i 1.5 ininde pozitif sonuç verdiğini bildirmiştir. Ateş, hepatomegali, solunum yetmezliği, öksürük ve hınltılı solunum gibi visceral larva migrans

be-233

Bulgular

İstatistik

analiz:

Sonuçların istatistiksel değerlendirilmelerinde geometrik ortalama kul-lanılmıştır. Sonuçların geometrik ortalamaları: GO-AntilogW f (Iogx)/N yararlanılarak eldc edilmiştir. Burada (x) değişik antikor titrelerini, (t) bu titreleri veren serum sayısını, (N) de top-lam muayene sayısını ifade etmektedir.

İki ortalama arasındaki farkın önem kont-rolünde;

Sd= v'VGİKOxmı+m2/mıxm2

Farclerin kan serumlarının IFAT ve IHAT ile kontrollerinde şu sonuçlar alınmıştır.

formülünden yararlanılmıştır. Burada da d=iki ortalama değer arasındaki farkı, Sd=iki or-talama arasındaki farkın standart hatasını, mı =birinci gruptaki denek sayısını, m2=ikinci gruptaki denek sayısını, GİKO=gnıp içi kareler ortalamasını göstermektedir.

Enfeksiyon grubundaki farclerin IFA T ilc yapılan kontrollerindc; 2., 4., 10., 12. ve 120. günlerde her 5 fareden birinin; 8., 50., 58., 62., 75. ve 90. günlerde S fareden 2'sinin , 14.,

J

6., 22.,46. ve 54. günlerde 5 fareden 3'-ünün; 18., 20., 26., 30. ve 42. günlerde 5 fareden 4'ünün; 24., 28., 33., 36. ve 39. günlerde de farelerin ta-mamının pozitif reaksiyon verdiği saptanmıştır (Şekiıı). Sıfırıncı ve 6. günlerde ise kan se-rumIarının tamamının negatif reaksiyon verdiği gözlenmiştir (Tablo I).

Buna karşılık kontrol grubundaki farclerin kan serumlarının aynı testle yapılan bakılarında 4., 10., 18., 20., 24., 30., 39., 54. ve 75. gün-lerde her 5 fareden hiri, 33., 36., 46., SO, 62. vc

120. günlerde S fareden 2'si yalancı pozitif

re-Materyal ve Metot

TOXOCARA Ci\NIS ILE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE VISCERAL LARVA MIGRANSI:'-IINDIREKT HIM/\GLlJTINASYON VE INDIREKT FLORESAN ANTIKOR TESTLERIILE TEŞHISI

lirıisi görülen 82 çocuk hastadan Agar Jel Pre- lusyonu ile 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1/32, 1/64, II

sipitasyon Testi ile pozitif bulunan 6'sının sc- 128'e kadar sulandırılmıştır. Antijen olarak rumunun lHA T ile kontrolünde olumlu so- olgun T. canis'in çeşitli bölgelerinden alınan nuçlar alınml~tır (14). Yapılan bir çalışmada donmuş kesitleri kullanılmıştır. IHA T için sc-(23), 5000 T. c(lJıis yumurtası ile visceral larva rumlar PBS'de (pH 7.2) hazırlanan IYoO.Tlik at migrans olu~turulan tavşanlarda, IHAT ile serumu ile 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1132, 1/64, 1/128,

u7t,44.8

oranında pozitif sonuç alınmıştır. 1/256'ya kadar sulandırılmıştır. Antijen olarak olgun T. canis dişi ve erkeklerinden hazırlanan solüsyon kullanılmıştır(38).

Bu çalışmada IFA ve IHA testleri ile vis-ceral larva migransının erken dönemde teşhisi, ayrıca bu testlerden hangisinin daha spesifik ve duyarlı olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır.

Keçiören Belediyesi 'nden ölü olarak temin edilen, 13 i sokak köpeğinin otopsileri ya-pılarak bağırsaklarında bulunan olgun

To-xiicu m cUl1is'ler toplanmıştır. Parazitlerin

di-~ileri ayrılarak uterusları açılmıştır. Uterustan toplanan yumurtalar petri kutularına aktarılarak 26-28°C a ayarlı etüvde içlerinde 2. dönem en-kktif larva gelişinceye kadar (4-5 hafta) tu-tulmuştur.

Çalışmada bildirilen her enfeksiyon günü ıçın (5 pozitif kontrol, 5 negatif kontrol) 10 olmak üzere toplam 280 adet, 5-6 haftalık erkek(l15) ve dişi(165) beyaz fareler (Mus musculus var. albinos) kullanılmıştır. Pozitif kontrol farelere, 0.5 cc fizyolojik tuzlu su için-de 2000 enfekte yumurta, ucunda eğri uçlu küt kani.i! hulunan bir enjektör yardımı ile oral ola-rak verilmiştir. Negatif kontrol grubunda bu-lunan 5 fareye ise aynı yolla sadece 0.5 cc fiz-yolojik tuzlu su verilmiştir.

Enfeksiyondan sonraki O., 2.,4., 6., 8., 10., 12.,14.,16.,18.,20.,22.,24.,26.,28.,30.,33.,

36.,

:W.,

42., 46., 50., 54., 58., 62., 75., 90. ve

ı

20. günlerde pozitif (enfekte) ve negatif kont-rol gruplarından 5' er farenin kanları alınarak otopsilcri yapılmıştır. Otopsisi yapılan farelerin karaciğer ve akciğerlerinde bulunan larvaların teşhis edilebilmesi amacı ile bu organlar Sprent'in (31) hildirdiği teknikten fay-dalanılarak hazırlanan pepsin solüsyonu içe-risine alınmış, küçük parçalara ayrılarak 37°C da i0- i2 saat elüvde bekletilmiştir. Bu işlemler sonrasında örnekleme usulü ile larvalar sa-yılmıştır. IF AT için serumlar, Coons buffer

so-234

aksiyon verirken, O., 2., 6., 8.,12., 14., 16.,22., 26., 28.,42.,58. ve 90. günlerde ise tamamının kan senıınu negatif reaksiyon vermiştir (Tahlo i)(Şekil1).

Enfeksiyon grubundaki toplam 140 se-rumdan IFAT ile pozitif reaksiyon veren 77'sinin <Yc;7'wiyalnız 1/2, %39'u 1/4, %23.4'ü LLS, %19.5'i 1/16, %9'u 1/32, %1.3'ü de 1/64

H.O.SARIMEHMETOGLC

sulandırmaya kadar pozitif reaksiyon vermiş; i

i

128 ve daha yukarı sulandırmalarda ise negatif reaksiyonlar görülmüştür (Tablo2).

Kontrol grubundaki toplam i40 fare se-rumundan IFAT ilc pozitif reaksiyon veren 21 'inin %23.8'i yalnız 1/2, %47.6'sl 1/4,

%28.6'sl da 1/8 sulandırmaya kadar pozitif re-aksiyon vermiştir(Tablo2).

Tahlo i Enfekte ve kontrol gruplarında belirli günlerde titre dikkate alınmaksızın IFAT ve IHAT ile pozıtif bulunan serum sayısı

TableiThe numher of positive blood sera in infected and control groups of mice determined by usıng IFAT and IHAT wit-hout considcring titers

Pozitif Serum Savısı

IFAT IHAT

GÜNLER Enfekte grup Kontrol grup Enfekte grup Kontrol grup

O. 2 2 2. i 2 2 4. i

ı

5 2 6.- o 3 :2 R. 2 5 3 LO.

ı

ı

s

i 12.

ı

s

5 14. 3 - 4 S 16. 3 5 2 ı8. 4 i 4

ı

20. 4

ı

5 4 22. 3 - 4 i 24. 5

ı

s

ı

26. 4 - 4 3 28. 5 5 4 30. 4 i 5 2 33. 5 2 5 2 36. S 2 5 3 39. S

ı

s

2 42. 4 - 3 2 46 3 2 S ı SO. 2 2 3 2 54. 3

ı

3 3 SR. 2 S 4 62. 2 2 3 3 75. 2 i 4 3 90. 2 3 4 ı 20.

ı

2 2 3

TOXOCARlI ClINIS ILE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE VISCERAL LARV LI MIGRA0ISI;\ı INDIREKT IllMAGU;TINASYON VE INDIREKT FLORESAN ANTIKOR TESTLERIILE TEŞHISI

o

..

'!

~

;f F }" ıl:' .;

Şekil i. lFA T' da pozitif ve negaıif reaksiyonl<ır

Figure i. Posilive and negative reaetions deıerınined by ming IFAT

Tablo 2. Enfekıe (A) ve konırol (B) gmplarındaki farelerin IFAT ile poziıif hulunan kan seruınu sayılarıııın seruın sulandırınalarına göre oranı

Table 2. The disıribution of posilive sera in infecıed (A) and conırol (B) groups of ınice deıermined by using IFAT according lo seruın dilutions

(A)

Kan senıınu Seruın sulandırmaları

sayısı ve o;,: 1/2 1/4 1/8 1/16 1/32 1/64 1/128 6 7.8 + 30 39 + + -18 23.4 + + + -15 19.5 + + + + 7 9 + + + + + -i 13 + + + + + + Toplaııı:77 (ll)

Kan senıınu Seruın sulandırınaları

sayısı ve % 1/2 1/4 1/8 1116 1/32 1/64 1/128 5 238 + LO 476 + + 6 28.6 + + + - -Toplam:21 235

236

lFA T için en yoğun pozitif reaksiyonların görüldüğü günlerin i8-42. günler olduğu göz-Icnmi~tir.

lFA T ilc enfekte grup fare serum1arının

(Jr))' inin pozitif reaksiyon verdiği buna kar~ın kontrol grubu fare serumlarının da % IYinin ya-lancı pozitif reaksiyon verdiği gözlenmiştir.

Enfekte gruplarda IFAT ve IHAT ile po-ıitif reaksiyon veren kan serumlarının 67'si aynı senımda ortak pozitif reaksiyon vermi~tir. Ortak pozitiflik oranı IFAT'da %87 (77 pozitif reaksiyonun oTsi) olarak gözlenmiştir.

Ortak negatif reaksiyon ise LO olarak kay-dedilmiştir. Bu oran lFA T'da % i5.8 (63 negatif reaksiyonun iO'u), lHA T'da %S.7 (26 negatif raeksiyonun lO'u) olarak gözlenmiştir.

Enfeksiyon grubu farelerin IHAT ile ya-pılan kontrollerinde; O., 2. ve i20. günlerde her .5 farenin 2'sinin; 6., 42., 50., 54., 62. ve 90. günlerde) fareden 3'ünün; 14" 18.,22.,26. ve 7.5. günlerde 4 farenin; 4., S., 10., 12., 16.,20., 24, 28., 30., 33., 36., 39., 46. ve 58. günlerde de [arelerİn tamamının kan serumları pozitif re-aksiyon vermiştir (Tablo i) (ŞekiI2).

Kontrol grubundaki farelerin kan se-rumiarının aynı test ile yapılan bakılannda,

ıo.,

HOSARIMEHMFTOCJlt...:

18., 22., 24. ve 40. günlerde her 5 fareelen

i

'inin; O., 2., 4., 6.,

ıo.,

30., 33., 39., 42. ve SO. günlerde 5 fareden 2'sinin; 8., 26., 36., 54., 62., 75. ve 120. günlerde 5 fareden 3'ünün; 20., 28., 58. ve 90. günlerde 5 fareden 4'ünün; 12. ve 14. günlerde ise tamamının kan serumları yalancı pozitif reaksiyon vermi~tir(Tablo I).

Enfeksiyon grubundaki 140 fare se-rumundan IHAT ile pozitif reaksiyon veren

114'ünün %1.8'i 1/4; %2.6'sl 1/8; %4.4'ii 1116;

%S.S'i 1/32; %10.5'i

1/64;

%1 1.4'ü 11128; %60.5'i de 1/256 sulandırmaya kadar pozitif re-aksiyon vermiş, 1/2 sulandırınada pozi tif re-aksiyon veren sadece

ı

serum örneği göz-lcnmi~tir(Tablo3) .

Kontrol grubundaki toplam i40 fare se-rumundan IHAT ile pozitif reaksiyon veren 71'inin %1.4'ü yalnız 1/2, %25.4'ij 1/4, %20.S'i 1/8, %12.7'si 1/16, %8.4'ü 1/32, %12.7'si 1/64, %5.6'sı 11128, %7'si de 1/256 sulandırınaya kadar pozitif reaksiyon vermhtir (Tablo3).

IHAT ile enfeksiyon grubundaki farelerin %SI.4'ü pozitif reaksiyon verirken, kontrol gru-bundakilerin %50.7'sinin kan serumlarının ya-laneı pozitif reaksiyon verdikleri gözlenmiştir.

Şekil 2. lHA T'da pozitif ve negatif reaksiyonlar

TOXOCARA CANIS ILE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE VISCERAL LARVA MIGRANSI1\: INDIREKT 237 HIMAGLUTINASYON VE INDIREKT FLORESAN ANTIKOR TESTLERIILE TEŞHISI

Kesin pozitiflik sayısı, kontrol grubu kan serumlarının vermiş olduğu yalancı pozitif re-aksiyonların geometrik ortalamalarının alınıp, hu değerin hem enfekte, hem de kontrol grubu kan serumlarının pozitif olanlarından Çı-kartılması ile elde edilmiştir. Bu değerler; IFAT için::::4, lHA T için::::16 olarak bulunmuştur. Bu olu~uma göre: lFATın enfekte gruplarda, 14. ve 58. günler arasında pozitif reaksiyonlar ver-diği gözlenmi~tir. En yoğun pozitif re-aksiyonlara 22. ve 39. günler arasında rast-lanmıştır. Kontrol grubu yalancı pozitif reaksiyonlardan geometrik ortalama değeri Çı-karıldıktan sonra 1/4 sulandırmadan yalnız

i 'inde pozitif reaksiyon görülmüştür. IHAT da ise, kontrol grubu yalancı pozitif reaksiyonların GO'ları, enfekte ve kontrol gruplardan

Çl-kartıldıktan sonra enfekte grup kan se-rumiarının pozitiflik sayısı, i 14'den 104'c, kontrol grubu kan serumlarının yalancı po-zilinik sayısı ise 71 'den 25'e düşmüştür.

Her iki test sonuçları ilc farelerin cın-siyetleri, ayrıca beyin, karaciğer ve ak-ciğerlerindeki larva sayıları arasında herhangi bir bağlantı saptanamamıştır. Enfekte ve kont-rol grubu farclerin bağırsak içeriklerinin mik-roskobik muayenesinde,enfekte gruptaki fa-relerin %4.3 'ünün Hymenolepis na na ile, %25'inin Syphacia sp. ile, %20'sinin

As-picu!aris tetraptem ile, % i2.9'unun H. 17WW+

Syphacia sp. ile, %7. i'inin

H.

l1a17a+

A.tetraptera ilc, % 18.Yinin Syphacia sp. +

A.tetraptera ile %2.2'sinin ise her üç helmint

türü ile enfekte olduğu gözlenmiştir.

Tablo 3. Enfekte (A) ve kontrol (B) gruplarındaki farclerin IHAT ile pozitif bulunanların senını sulandırnıalarına göre dağılıını

Tahle 3. The distribution of positive sera in infected (A) and control (B) groups of ınice deterınineel by using IHAT according to sera dilutions

(A)

Kan senıınu Seruın sulandırınaları

sayısı ve % 1/2 1/4 1/8 11I6 1/32 1/64 1/128 1/256 2 1.8 + + 3 2.6 + + + -

_.

5 4.4 + + + + LO 8.R + + + + + -12 10.5 + + + + + + -13 11.4 + + + + + + + 69 60.5 + + + + + + + + Toplanı: 114 (B)

Kan senınıu Senıın sulandırınaları

s;ıyı.sı ve % 1/2 1/4 1/8 11I6 1/32 1/64 11I28 1/25Cı

i 1.4 + - - -18 25.4 + + - -19 26.8 + + + -9 12.7 + + + + -6 8.4 + + + + + 9 12.4 + + + + + + 4 5.6 + + + + + + + 5 70 + + + + + + + + Toplaın71

238

Kontrol grubundaki farelerin ise, (lt6.4'ünün H. nana, 9'o32.8'inin Syphacia Sp., %15'inin A. tetraptera, %5.7'sinin H. nana+

Syphacia sp., %9.3' - ünün H.

nana+A.tetrapte-m, % 14.:rünün Syphacia sp. +A.tetraptera, ek2.2' -sinin ise her üç helmint türü ile enfekte olduğu gözlenmi~tir.

Kontrol grubundaki 140 fareden 20' sinde herhangi bir bağırsak helmintine rast-lanmamıştır. Bağırsak parazitleri bulunmayan bu farelerin kan serumlarının lFA T ile kont-rollerinde tümünün negatif reaksiyon verdiği gözlenmiştir. Bu farelerin kan serumlarının IHAT ile kontrollerinde ise 4 fare serumunda yalancı pozitif reaksiyon gözlenmiştir.

Yalnız H. na na ile enfekte kontrol grubu 9 farenin kan serumlarının IFAT ilc kont-rollerinde sadece

ı

serumda, IHAT ile kont-rollerinde ise 3 serumda pozitif reaksiyon gö-rülmüştür.

Tartışma ve Sonuç

Çeşitli semptomlara ve kan tablosunda gö-rülen değişikliklere bakılarak Toxocara

canis'den ileri gelen visceral larva migrans olaylarından şüphelenilen insanlarda hastalığın lFA T ve IHAT ile teşhisieri üzerine çe~itli araş-tınmılar yaplJmıştır(l4, 18,2 ı ,26,29). Aynca sı-nırlı sayıda da olsa laboratuvar hayvanlarında v isceral larva migransın, lFA T ve IHA T ile se-rolojik teşhisi üzerinde de çalışılmıştır (J ,4,12,23,28,37).

Eklem ve kas ağrıları gibi çeşitli ro-maLİzmal şikayetlerle hastaneye yatan has-talarda, olgun Toxocara ve Ascaris eriyik ve kesit antijenlerini kullanarak IFAT, IHAT ve KB yöntemleri ile toxocariosis antikorları ara-yan Özcel ve Altınta~ (26), IFAT ve KB yön-ıemlerinde, poziıif reaksiyonların serum su-landırma sırasına göre görülmediğini, bu nedenle de bu iki test ile elde edilen sonuçları değerlendirmeye almadıklarını bildirmişlerdir. Bu çalışmada ise hem IFAT, hem de IHATda olumlu pozitif reaksiyonlar alınmıştır. IHA Tda pozitif reaksiyonların yüksek sulandırma oran-larında bile görülmesi bahsedilen çalışmanın (26) sonuçları ile benzerlik göstermektedir. Ancak bu çalışmada Özccl ve Altıntaş'ın (26)

H.O.SARIMEHMETOGLU

bildirdiğinin aksine visceral larva migransın teşhisinde lFATın, !HATdan daha spesifik ol-duğu gözlenmiştir.

Kuman ve Altıntaş (2 ı) tarafından visceral larva migransdan şüpheli 84 hasta senıınu IHAT ile kontrol edilmiş ve en fazla pozitif re-aksiyon 1116 sulandırmada görülmüştür. Bu ça-lışmada ise, enfekte grup kan serumlarının en fazla 11256 sulandırmada pozitif reaksiyon ver-diği gözlenmiştir. Bu farklılık deneysel enl"ckte farelerde T. canis'in biyolojik gelişimine bağlı olarak kandaki antikor titrelerinin belirli gün-lerde düşmesinden kaynaklanmış olabilir. Zaten ilgili çalışmada (2 ı), hastaların enfeksiyona ne-zaman yakalandıkları ve enfeksiyonun kaçıncı gününde olduklarının bilinmediği kay-dedilmiştir.

Jung ve Pacheco(l8) klinik kriterlere göre, visceral larva migransdan şüphelenilen ve

T

canis olgun eriyik antijenlerini kullanarak

IHAT uyguladıkları hasta serumlarının

%79.3'ünde, 118 ve daha büyiik

su-landırmalarda pozitif reaksiyon göriildüğünü hildirmişlerdir. Bu çalışmada da, henzer şekilde enfekte grupta pozitif reaksiyonların %95.6'sının 1I8'den büyük sulandırmalarda ol-duğu gözlenmiştir.

Lukes ve Prokopiç (23), 5000 T.

cwıi,

yu-murtası ile deneysel olarak enfekte ettikleri tav-şanların kan serumlarının %44.8'inin IHA T ile pozitif reaksiyon verdiğini ve bu testin larval toxocariosisin serolojik tanısında en duyarlı test olduğunu bildirmi~lerdir. Bu çalışmada da IHA T ile %8 ı.4 gibi yüksek oranlarda pozitif sonuç alınmış ve IHA Tın çalışmada kullanılan diğer test olan lFA Tdan daha duyarlı olduğu sonucuna vanımıştır.

Visceral larva migranstan şüpheli kişilerde lFA Tı deneyen Safar ve ark. (29), embriyonlu yumurtalan antijen olarak kullandıklarında %52, dondurulmuş kesitleri antijen olarak kul-landıklarında da %48 pozitif reaksiyon al-dıklarını bildirmişlerdir. Bu çalışmada da, T.

canis dondurulmuş kesitleri antijen olarak

kul-lanıImış ve enfekte grup kan serumlarından %55 pozitif reaksiyon alınmıştır.

219

Kaynaklar

i. Annen, J. M., Eckert, J., Hess, U. (1975) A sim!,lı>

mı>ıhod/i)r ıhe prepu)'(llion of' TO.)J)w}"(/cııııis (/lll/gen jr)r ıhe iııdireel immunojluoresceııce lesI. ACla Trop ..

32: 34-47. (Rcf Helminth Ahst.l976. 45. 121')). 2. Barriga, O. O. (I 988) A criıical look aı ıhe

im-porlUnce. prevulUlıce ilııd conırol of' Io'rocariasis ilııd ıhe posihiliıies oj" immUlıololilcal cfi/llrol. Veı Parasil.

29:

ı

95-234.

3. Batoriniene, D., Balkjawiczius, B. (I 988)

Thı>pmh-lem of' IOxocariasis iııLilvil/ıia Wiad Parazyl. 34:

233-238.

4. Baufine-Oucroco, H., Couzineau, P., Beauvais, B.

(1974) Diilli'llisis 01" viscemi larva mıgmns h\" ıhe im-munojloresceııı reacıion. Bull Soc Path Eol. 66

74(,-75

ı.

(Ret': IIclıninth Ahst, 1975,44.3]88).

5. Boreham, 1'.1'., Copan, h.G. (I 982) Enl'/I"(}/llnenıill

c())l1wninuıion wiıh caııine ZOOllOIichelminıhs III

Bns-haııe. Aust Vet Practitioner, 12: i4-i6.

6. Burak, S., Sermet,

L,

Üner, A. (ı986) ıZmır

ci-varındaki sokak kedilerinde askw'iı prevalilnsl. T Pa-raıİlol Derg, 9: 57-65.

7. Chleffi, P.P., Ueda, M., Camargo, LD., Souza, A.M.C., Lcopoldo, E., Villa, N.h., Gucdcs, MJ .. (I 988) Occupalioıı and domesıic cOllliics wiıh dogs (is riskjrıclorsjor humil/l iııjeclioıı wiıh To.rocil}"(/larvae

Revta Inst Med Trop S Paulo, 30: 37<)-382.

8. Cypess, R.H. (1982) Viscemi lurvae migrwıs. [:J.205-212. Ed. J.H. Steele. In: "!/wıdhook Series in Lo-OIlOses. SeCliolı C" Vol: 2 CRC Pres, Ine. 13aeoa Ralün, Florida.

9. Davidyants, V.A., Chobanyan, A.G. (I 98i)SOll1e

(/.1'-pecıs oj" ıhe epizooıolo!!.\" uııd epidemiolo;.:v of' 10-xocarimis. Tophicheskoi Medit.siny Kimva. 24 81-84

ı

O. Doğanay, A. (I 983) Ankara kiipeklerinde

;.:ıiriı!enhel-miııııürlerı, hunlarlll yaydışı ve halk sa,iflıf(ı winündeıı iiııemi. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 30: 550-561.

1

ı.

Doğanay, A. (I 992) Türkiye' de kedi ve kiipeklerde

gii-rülen pal"Uziller. Ankara Cniv Vet Fak Derg. 39

336-348.

TOXOCi\RA CANIS ILE DENEYSEL ENFEKTE FARELERDE VISCERAL LARVA MIGRANSIN INDIREKT ı-ıI\!lAGLUTINASYON VE INDIREKT FLORESAN ANTIKOR TESTLERI ILE TEŞHISI

Deneyselolarak 500, 1000 ve 1500

T

Syphacia sp.

ve

A. tetmptem

enfeksiyonlarının

c(lnis yumurtası ile enfekte ettikleri kobaylarda bulunduğu dikkate alındığında bu nematodlarla olgun parazit antijenleri ilc IHA T'ı deneyen T. cwıis'den kaynaklanan visceral larva mig-Enayat ve Pezeshki (12),. birinci haftadan sonra ransın kros reaksiyon verdiği düşünülebilir.

i/2-114 titrede, 4 hafta sonra ise 1/256 titrede Özellikle IHA T'da, lFA T'a göre daha yüksek tüm hayvan serumlarının pozitif sonuç ver- oranlarda ve yüksek sulandırmalarda yalancı diğini, bundan bir hafta sonra da titrenin 1164- pozitif reaksiyonlar görülmesinin, serum

ör-ı

/128' e düştüğünü gözlemişlerdir. Araştırıcılar neklerindeki spesifik olmayan aglutine edici (12), enfektif dozların serolojik teşhisde önemli proteinlerden kaynaklandığı sanılmaktadır. Bu olmadığını ve IHA T'ın visceral larva migransın nedenle, her iki testte de, olgun parazit kesit ve teşhisinde kullanılabilcceğini bildirmişlerdir. eriyikleri yerine larval ya da olgun ekstrakt Bu çalışmadaki sonuçlarda da ilk dört hafta içe- veya kesitlerinin antijen olarak kullanılmasının, risindeki pozitif reaksiyonlar çoğunlukla 11256 yalancı pozitif reaksiyonları azaltacağı ve so-gihi yüksek titrelerde görülmüş, 50.günden son- nuçların güvenirliğini artıracağı kanısına va-raki pozitif reaksiyonların ise daha çok 1164-11 rılmıştır.

12R titrelerde görüldüğü belirlenmiştir.

Deneysel olarak

Tcanis

ile enfekte et-tikleri farelerde, antijen olarak parazitin larvalı YUl11urtalarını kullanan Baufine ve ark. (4), lFA T' ın visceral larva migransın teşhisinde pre-sipiıasyon testinden daha üstün olduğunu bil-dirmişlerdir. Weiland ve Schwarzhuber (37),

50-1000 T cwıis

yumurtası ile enfekte ettikleri farelerde lFA T uygulamışlar ve enfeksiyondan 12 gün sonra yavaş yavaş titrenin yükseldiğini, 40. günde

IIRO

sulandırmada pozitif re-aksiyonlar aldıklarını belirtmişlerdir. Bu ça-lışmada da henzer sonuçlar alınmış olup, en-kksiyondan 14 gün sonra 1/4 sulandırmada ilk pozitif reaksiyon saptanmış ve sonraki günlerde hu oran yükselerek 39. güne kadar devam et-miştir.

Annen ve ark. (1),

T canis

yumurtası ile enfekte ettikleri tavşan ve farelerin kan se-rumIarından lFA T ilc iil 0-11320 arasında su-landırmalarda pozitif reaksiyonlar almışlardır. Bu çalışmada da IFAT ile alınan sonuçlar, hah-sedilen 'çalışmadaki (1), pozitif sonuçlara yakın olmuştur.

Sonuç olarak, bu çalışmada,

T canis'den

ileri gelen visceral larva migransın teşhisinde IFAT'ın daha spesifik, IHAT'ın ise daha duyarlı olduğu görülmüştür. Ancak kontrol grubu ola-rak ayrılan ve

T caııis

bakımından sağlıklı olan fare sertımlarında da pozitif reaksiyonların gö-rülmesi her iki testin de bu enfeksiyonun teş-hisinde çalışmada kullanılan antijenlerle tam spesifik olmadığını ortaya koymuştur. Farelerde

240

12 Enayat, M.S., Pezeshki, M. (1977) The comparison

oL cOUlıtenmmu17o-dectrophoresis wiıh indirect ha-I'lI1aggluli17alio17ıesılor deıecıiOll

01

anıihodies in ex-pennw17wlly ilı/~cIl:'dguiııea pil{s wiıh Toxocam canis.

J Helııııııth. SI 143-148

13. Ghal'oor, S.Y.A., Smith, H.V., Lee, W.R., Quinn, R., Girdwood, R. W .A. (I 9S4) Experiml:'llwI ocular

/oxouıriasis. A mouse modeL. Br J OpthaL. 68: 89-96. 14. Gunaseclan, L., Ramadass, P., Raghavan, N. (I 986)

Serolol{ical diagnosis ol Toxocam cU/ıis intecrion in childr!:'!ı Indian Yet J. 63: 828-832.

15 Güralp, N. (1981) Helminloloji 2.baskl. Ankara Üniv Yeı Fak Yayın. 368/266.

16. Güralp, N., Dinçer, Ş., Kemer, R., Cantoray, R., Taşan, E. (1977) ElimII yiiresi kiipeklerinde I{iirii!en

gasıro-ııllesliııal helminrh lürleriyle hunların yayı/ış oral1l ve halk salIlıiIı yiinündl:'ll iiliemi. Ankara Üniv

Yeı Fak Derg. 2 24i-249.

17. Hübner, .I., Uhlikova, M. (I 989) Coııcurrenı To-.\oplim17a 1I1ldTo.wcara i17/~ctirll1iıı ıhe populaıioıı

0.1,

Cıedwslııvell.ıkıı. Epidemiol Mikrobiol Immunol. 38: 119-125

18. .lung, CR., Pacheco, G. (I 96 1) Use of ha-enUlggluıi/l{ililılı lesr in viscl:'ra! larva mil{rwıs. Am J

Trop Med Hyg. 9: 185-191.

19. Kozakicwicz, B. (1983) Preva!eııce ol Toxocam cwıis

ııı/ectlıııı iıı dogs aııd irs epidemio!ol{ica! feaıures in urhaıı coııglıımertilioııs. Medyeyna Yet. 39: 660-663. 20. Krupp, 1,11,1. (1974) Haemal{l{luri17l1rionlesI j(ıı- ıhe

deıeeriıııı lll wıtihııdies specijic j()r Ascaris and To-wcam 1IIll/geııs in palienrs wirh suspecred viscemi larva migrwıs. Am J Trop Med Hyg. 23: 378-384.

21. Kuman, H.A., Altıntaş, K (I 984) El{e höll{esinde

se-mlııiik ıılarak saplU/ıwl ıo..wcariasis oll{uları. T

Pa-razltal Defg. 7 i13-

ı

19.

22 Ljungström, 1., Knapen, F. V. (1989) An epi-demiıılııgiıııl aııd sero!ogical sıudy ot Toxocam in-l~cI/iJIIiııS ",I"dell. Seand Jinfeet Dis. 21: 87 -93. 23. Lukes, S., Prokopic, .I. (1984) Comparison ı~t

co-Ulıtl'l'imtnuııo-dl"kırolJhorl:'sls wiıh indirecl ha-emaggluıilılllio17 lesr iıı ıhe deıecliOlI ot anıihodies in mhhiıs npt'l'imeııııılly ilı/~Ued wiıh various spl:'sies ol' ASCllnd.\. Folıa Parazİt (Praha). 31: 157-162.

24 Merdivenci, A. (1961) Isrwıhu/' da larva migra/lS

rl:'-,t'I'vuarlan ült'l'i171"aJ'(/,wrmalar. Türkiye Tıp En-dimeni Arşivı. 46 149-164.

25 Mimioğlu, M., Güralp, N., Sayın, F. (1959) Ankara

kripekleriııde görülen paraıir ıiir/eri ve hU17!aI'l11yayılış Ilıslwıi. Ankara Üniv Yet Fak Derg. 6: 53-68.

26. Özccl, M. A., Altıntaş, N. (I 987) lçorRanlar larva goı.'ii hasllılıiIlIlIIl seroloiik yiinıemlerle ara,wrı!ması

T Parazİtol Derg. 11: 88-95.

27 IJlI1'.\1117S .

.r

C (1987) Ascarid intecıio/lS ol calS and

dogs Yet Clin I\'onh Am Small Anim Pract. 17:

1307-1339.

H.O.SARIMEHMETOGIX

28. Ruitenberg, E . .I., Buys, .I. (1976) Aıı un-muno/luorescence ıechnicqılt' lor ıhe dt'1nllolı ,Jt To-xocara canis U/ırihodies. Yet Para'sit. 1:231-237 (Rer: Helminth Ahst. 1976.45.6255)

29. Safar, E. H., Azab, M. E., Khalil, H. M., Hehars, M.A., El Hady, H., Khattab, H. M. (1968) Im-mUllOdial{llOsıicot Toxocaril cU/ıisiıısuspecll'd oud!:,r and visara! mwıileslaSliOlls. Folia Par.ı,itologıca. 37: 249-254.

30. Scaglia, M., Gatti, S., Sangalli, G., Manl'redi, W. '1'., Vgano, T., Bruno, A., Genchi, C (1988) Towuım

spp. wtection: Sero-epidl:'lniolot:icııl surver in iJlood donors and evıi/uaıion ot nsk .Illetors. Mal infceı Pa-rasit, 40: 9

ı

5-920.

3 I. Sprenl,

J.

F. A. (I 952) On ılıe mit:ralOlI' "elı/ıı'ior o/

larvae ol'various Ascaris species in whiı!:'mice. i.

Dist-ribution of larvae in tissues. J Infeet Dis. 911:J65-176.

32. Sprent, J.F. A. (I 963) VisCl'rallarvlı mlgrlJl7s Au,ı J Sei. 2S: 344-354

33. Taşan, E. (1982) ElmıiI kırsal viirl" kiipdlel'lnde 1ı!:'1-minı!erin yaVlllşı ve insan salIlıitl yiJ/liinden fJ/l1"11l1

Doğa Bilim Derg, 8: 160- 167.

34. Tınar, R., Çoşkun, Ş. Z., Doğan, H., Demir, S., Akyol, Ç.V., Aydın, L. (I 989) Bursıı I'iil'l:'çl

ki;-pl:'k!erinde I{iirülen helminl lürlui ve Imıılanıı ra\'i/ışl.

T Parazitol Dcrg. 13: i13-120.

35. Tiğin, Y. (I 970) l/lSan ve evcil hu\,\,(//ılıırdıı1111'1'11

tnıg-ra/lS. Türk Yet Hekim Dem Derg. 40: 45-52.

36. Tiğin, Y., Burgu, A., Doğanay, A., Öge, S., Lmur, Ş.

(1989) Ankara 11IIyv(//wrhah~'l"sindl:'kihım IJlt'mell ve kanaılı dışkılarıilin helminl yiiniindeıı inalenml"si. An-kara Üniv Vet Fak Derg. 36: 646-664.

37. Weiland, G., Schwarzhuber, A. (I 9'18) Uıı-ıersuchunl{en ,um Nachweis 1'011Larva I71lgr(//ls

1'1.1'-ceralis miı dem peroxydasl" Test (EL/SA) uııd der Im-munoj/uores7l:'nl. Beri Münch Tierarzıl Wschr. 91 209-213.

38. White, W. L., Ericson, M. M., Stevens, S. C. ( 1')76)

Chemisrr)' For The Cliniml 1..(,I"orlJ/orr 4ıh cd The C

Y Mosby Company. Saint Lotus.

39. Yalçınkaya, F. (1977) Larva mlgml1Slll Iı'dill'isuıdl" deneysel ~'(Jlı,ırna!ar.Türk Hij Biyol Derg. 3 12-18.

40. Zlnkham, W. H.(ı978) Viscemllıırva migr(//ıs. A rl"-view and rl:'llSSI".mnml indimıilig two/imns oL cliilımi eXprl:'SSiOll:Visceral and oculer. Am J Dis Chilct. 132

627-633.

Yazışma adresi:

Dr. H. OlIuı SARIMElfMI:TOCI-U Ankara Üniv. Vt'1l:,rinerFakülresi Helminlolo}i Bilim Dalı

06110 DışkapılAnkara