S
/f¿r 3
... ... .
SAYFA:
%
TAKVİMDEN
BİR YAPRAK
Abdiilhak
Şinâsi H isar j
S S
Ç günlük dinlenmeden sonra bir bayram ertesi okuyucu- 5
tarımın huzuruna bayrama ait intiba’larımı anlatan bir ya- :
zı ile çıkmak isterdim, fakat arife günü yetmiş senelik bir §
dostumun beyin kanaması ile vefatı teessürümün bu sütunda iz- §
harına vesile oldu.
Bu yetmiş senelik dost kendisinden bahsedilmeğe değer bir |
şahsiyettir. Akrabalıktan çok daha sağlam olan muarefemiz ailevî
\
bir yakınlığa dayanır.
|
Benden iki yaş büyük olan Abdülhak Şinâsi'nin pederi rical-
\
den Hüsam efendinin oğlu Mahmut bey, valdesi de Tepedelenli =
zade Muhtar beyin kızı Neyyir hanım efendi idi.
Abdülhak Şinâsi ile kardeşi Selim Nüzlıeti yetiştiren bu na- =
zik, münevver ve asil kadındır.
f
Ruınelihisarındaki yalıları evim gibi idi. istediğim zaman gi-
\
der, günlerce kalırdım. Ziyaretlerimin arası uzarsa valdesi sitem
\
ederdi.
Şinâsi, daha pek genç yaşında edebiyata, bilhassa Fransız
\
edebiyatına meraklı idi. Yalının denize nazır büyük bir odasını |
kütüphane olarak tanzim etmiş en büyük ediblerin külliyatını =
getirtmiş, hepsini okur ve kitapları haşiyelerle doldururdu. Onda =
en kuvvetli bir edibi inceleyecek, haddeden geçirecek bir tenkid
l
kudreti vardı. Duvarları tavanlara kadar kitap dolu bu odada ne §
münazaralar olmuştur.
jj
Fikret,«Aşiyân» ı yaptırmadan evvel yalı komşusu olduğu için =
Şinâsi ile görüşürdü. Kendisine bir iki defa rastladım, Mehmet =
Rauf, Süleyman Nazif, Refik Halit, Ahmet Haşim ekseriya orada jj
toplanırdık.
§
Şinâsi, Mutlakiyet devrinde Fransaya kaçtı. Yalıdan sandal-
\
la ayrılmış ve bir ecnebi şilebine binmişti. İkinci Meşrutiyetin iia- I
nuıa kadar Pariste kaldı, orada siyasetten ziyade ilimle meşgul §
oldu. Fakat yazmıyordu. Esaslı yazı hayatına mütareke senele- §
rinde başladı.
=
İlk romanı olan «Fahim bey ve biz» biraz «Flober» in «Buvar ve Pe- jj kiişe» sini ve daha kuvvetle «Prust» u hatırlatır.
Kitap halinde intişar eden bu eserinde vak’a yoktur, fakat o kadar jj kuvvetli tasvirler, tahliller vardır ki kitabı size dikkatle okutur ve kp- \ layca hazmettirir. .§ Abdiilhak Şinâsi, istaııbıılıı yazaıı bir romancıdır. «Boğaziçi mehtap- i ları», «Çanılıcadaki eniştemiz» hep istanbulu tereninim eden eserlerdir. ; Abdülhak Şinâsiniıı eserlerinde yaşattığı tipler arasında çok yakın- = dan tanıdıklarını vardır. Meselâ «Fahim bey ve biz» de bir «Huriye ha- = mm» tasviri vardır:
«Bu, yüzü çirkin, fakat zekâsı keskin kadının biraz kapanık evimize § haricin seslerini hattâ haykırışlarını duyuracak ve osurduğumuz odanın jj bir kanapesiııde yatan hasta annemin fikirlerini havalandıracak canlı ge- s vezeliğini bilirdim. O, bir zurna gibi duyulan çatlak sesi ile âlemi çekiş- I tirir, öfkesi kendi kendine kızışan hasbıhallerle sesi yüksele yüksele saat- z lerce söylenirdi.» jj
Dedikten soııra onun edasıyla anlatır:
«Beceriksiz mi beceriksiz, pısırık mı pısırık!.. A, ne yapayım ben = böyle erkeği, onıııı bilgisi de, iyiliği de kendinin olsun...» jjj
Burada şu güzel tahlile bakın:
«Ya? Fahim beyden böyle bahsolunabilir mi idi? Bunları duymakla jj gönlüm kırıldı ve biraz kendime gelmek içiıı düşündüm ki hayatımızın jj ve tabiatımızın varlıklarına ve hususiyetlerine hariçten bakanlara bun- | lar çok kere zoraki ve gülünç gözükebildikleri halde insanların derin jj hassasiyet tabakalarına nüfuz edilince bu hareketlerin ve bu hislerin ih- = lirama lâyık bir şeye delâlet edebilecekleri görülür.»
«Boğaziçi mehtapları» baştan başa sazı ile sözü ile bir ihtişam devrini § oya gibi işleyen ve yaşatan bir şiirdir.
Abdülhak Şinâsi, Yahya Kemali çok severdi. Pariste beraber bulun- 5 muşlar ve ikisi de memlekete avdet ettikten sonra bu gençlik senelerinin § batıralım beraber yaşamışlardı.
Yahya Kemalin vefatı onu çok müteessir etti. «Yalıya Kemale veda’» z adlı eserinde oııdan bütün hususiyetleri, nükteleri, edebî veçheleri ile z ban sedef ve yazdığı kitabın her satırından, her kelimesinden hüzün ve § elem taşar.
Yahya Kemalin son söz olarak Bâki’ııin:
Allahadır tevekkülümüz, i’timâdımız | mısraını söylediğini yazar. Abdülhak Şinâsi de bu vesile ile aynı mısraı jj tekrar etmiyor mu?
tlllltllf İlil IIH IHI İt İt IIIII t IIII lllll IIII || || III || lliym || || || 1,1111,111,11111! |,| 1 1 1 1 1 1 , 1 1 1 , 1 1 1 , 1 1 1 1 1 l i , *
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
* 0 0 1 5 0 5 4 7 8 0 0 6 ıı ıt ım ıı ıt ıı ım m ım ıı ıt v *
