TÜRK HALK ÇALGILARI 3
-KUMUL GİCEK
Murat KARABULUT Kumul Giceği;' Türkistan sınırlan
içerisinde bulunan Kumul Vilayetine ait eski bir yaylı çalıgdır. Takriben 15. yy sonlarına doğru Kaçkar ve Turfan yöresinin yaylı çalgılarının etkisinde kalarak Kumul Giceği ortaya çıkmıştır.
Kumul Giceği, Azerbaycan, Türk menistan, îran ve Türkiye’de kullanı lan 'kemaneye ^kemençe, kemane) ben zemekle beraber bu çalgılardan bir çok yönden farklıdır (Şekil, tel özel likleri bakımından).
Kumul Vilayetinin önemli çalgısı olan bu çalgı özellikle geleneksel mü ziklerin icralarında mutlaka kullanıl ması gerekir. Çünkü bu çalgı ile Ku mul makamları çok güzel çalınmak tadır.
Çalgının sapı dut ağacından yapıl maktadır. Gövdesi metal veya ağaçtır. Göğsü at, dağ keçisi, oğlak
derisinden-dir (bu hayvanların karın derisi). Göv- ûbnin arkası kapatılır. Sazın iki ana teli vardır. Bu teler ipek veya çelik tir (misina da olabilir). Ayrıca 6 veya 7 kadar da rezonans teli bulunabilir. İki ana tel eşiğin sağ tarafına bağla nır. Çalgı yapı bakımından küçük veya büyük olabilir. Çalgının ölçüleri şekil de verilmiştir?.
Kumul Giceğinin bir çalma meto du vardır. Sesin yüksekliği çalman ye re göre ayarlanabilmektedir. Genellik le eğlence ve gösterilerde aranan bir çalgıdır.
1. Werwererzu Yuegi; Uygur Halk Çalgıları Kitabı Çinceden Çeviren : Mahmut Filiz (Bilgiler bu kaynak tan alınmıştır).
2. Şekil; Emine Kırcı tarafından çizil miştir.
