O » t û r k g e
Dil ö z l e ş m e s i için d ü ş ü n c e l e r
Türk dili araştırma derneği nin, çıkardığı Tarama Dergisi yle, dil özleşmesi için ne böyük çapta bir iş başarmış olduğunu bütün öz türkçe yazmağa çalı şanlar yakından bilirler. Türk dilinin zenginliğine en iyi tanık olan bu dergi, dil çalışmaları için bitmez tükenmez bir kay naktır. Bununla beraber Tarama Dergisi tasarladığımız büyük ve ileri Türk dilinin ortaya çıkması için tek başına yetmez. Son gün lerde Tarama Dergisinde bulun mayan bir çok yeni sözlerin kullanıldığını, bu yeni yapılan sözler arasında çok güzellerin bulunduğunu gördük. Türk söz köklerinden, yeni anlamlarında ulusça pek kolaylıkla öğrenile cek sınırsız yeni sözler yapıla bilir. Türk dilcileri, Türk yazarları, dergide karşılıkları bulunmayan, bulunup ta pek güzel olmayan yabancı sözler için yeni sözler yapıyorlar ve yapacaklardır. Bu arada ayrı yazarlarca bir yabancı söze kar şılık olmak üzere bir çok yeni türkçe sözlerin ileri atılacağı gerçektir, şimdi bile bir anlam da bir kaç sözün kullanıldığını her gün görüyoruz. Bugünkü de neme çağı için, bu doğru ve yerinde bir iştir. Çünki aradığımız dil bu araştırmaların varımmdan ortaya kendiliğinden çıkacaktır.
Bence Tarama Dergisinden sonra, Dil Derneğince, yine bü tün ulusu iş başına çağıracak yeni bir çalışma başlamalıdır. Her yurddaş, yabancı sözlere karşılık kendi bulduğu ve
kul-V a ş a r N a b l N A Y IR
lanılmasım salık verdiği sözleri dil derneğine gönderilmeye ça- ğnlmalıdırlar. Gelecek sözler ye ni bir dergide toplanmalı ve Türkçe sözlüğü bu iki derginin yardımıyla yapılmalıdır.
öyle sanıyorum ki, Türk u- lusu, bu yeni işe çağırılırsa, yurdun bağrından binlerce yeni söz fışkıracak,dilin zenginliği için büyük bir kaynak daha bulun muş olacaktır. Toplanacak sözler arasından en iyilerini, en uygun larını, en güzellerini ayıklamak yine Dil Derneğinin teknik işi olacaktır.
Bu yeni işin çok kurun ala cağı düşüncesini de usumuzdan çıkamalıyız. Yeni söz " teklif „ lerinin yapılması için bir ay, ve bunların derlenip basılması için de bir ay yeter. Böylece iki ay içinde binlerce yeni söz kazan mış olacağız. Gazetelerde, yazı ları özleştirmeye çalışırken yazarların kendiliklerinden bul dukları sözler de böylece toplan mış, toplu olarak gözden ge çirilip elenmiş olur.
söylediklerime bir örnek ol mak üzere, kendi çalışmalarım sırasında bulduğum ve kullandı ğım sözlerden birkaçını aşağıya yazıyorum:
Beslem, gıda. Yeyim, mekû- lat. İçim, meşrubat. Bildirim, beyanat. Anlatım,izahat. Anayasa, kanunu esasi. Tekçeşit, uniîorme. Tekçeşitlendirme, standardiso- tion. Diren, azim. Uludeniz, bahri- muhit. öziş, meslek, öldürüm, cinayet. Alsat, ticaret. Alsatçı, tacir. Sözerdem, edebiyat. Girişim, teşebbüs. Ayrım, fark. Bağlam, şerit.
