e C
4
O N C E İN Ş A
W İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ NİN YAYIN ORGANIDIR YIL: 4 • ş a y i: 29 • ıs nisan 1993
Tarihi kente çağdaş araç:
Yerel Yönetimler
Demokrasinin
Temel
Taşıdır
TRAMVAY
U
laşım sorununa “Toplu Taşımacılık” anlayışı ile çözüm bulunacağına inanan İs tanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul’un trafik yükünün büyük bir bölümünü “Çağdaş Tramvay” sistemiyle hafifletmiş bulunuyor.Çevre sorunlarının azaltılmasının yanında, özellikle kentiçi trafiğinde önemli bir rahatlama sağlayan Çağdaş Tramvay, önce Beyazıt-Sirkeci arasında hizmet vermeye başladı. Böylece ga rajların bulunduğu ve yoğun bir yolcu hareketi nin gözlendiği Topkapı’dan, İstanbulluları rahat ve temiz bir şekilde Sirkeci’ye ulaştırma amacı gerçekleştirildi.
Kesintisiz olarak, 20 vagonla, günde ortalama 300 bin yolcu taşıyan Çağdaş Tramvay, İstan bullulara uzun süredir ücretsiz olarak hizmet veriyor. Mayıs ayından itibaren de biletli yolcu taşımaya başlayacak.
U ı v l ı T
■
'■im "
mvay'da ikinci aşama
İ
stanbul’da raylı sistemin bir parçasını Hızlı Tramvay oluşturuyor. Bugün Aksaray’dan Esenler’e (O togar) kadar İstan bulluları taşıyan Hızlı Tramvay’ımızm, Otogar’dan Merter’e, oradan da Bahçelievler’e geçerek Havalimam’na ulaşması için çalışmalar sürdürülüyor.Otogar’ı Merter’e bağlayacak hat Eylül ayında tamamla nacak. Böylece Aksaray’da Hızlı Tramvay’a binecek olan yolcular, kısa bir sürede Merter’e gidebilecekler. Bu bölümün hizmete girmesiyle birlikte, kentimizde raylı sistemle taşı nacak yolcu sayısının yarım milyona varması bekleniyor.
Öte yandan Hızlı Tramvay’ı Merter’den Havalimanı’na bağlayacak olan hattın çalışmaları da sürüyor.
Yeni Hızlı Tramvay hattı, yol boyunca, bazı semtlerde viyadükler üzerinde, Bahçelievler’de ise bir kilometre
uzunluğunda tünelden geçecek.
Hızlı Tramvay.’ın Aksaray-Havaalanı arasında toplam 19 istasyon bulunacak.
■\
Halkın se v g ilisi
NOSTALJİK TRAMVAY...
B
ugün sevgilisi haline gelen İstanbulluların Beyoğlu’ndaki Nostaljik Tramvay, günde ortalama 10 bin kentliyi Taksim-Tünel ara sında taşıyarak önemli bir hiz met veriyor.Aynı zamanda, geçmişi tek rar yaşatan kırmızı-yeşil Nos taljik Tramvay, Taksim-Tünel- Karaköy arasındaki ulaşım hattında önemli rol oynuyor.
Nostaljik tramvayın geçmişi atlı tramvaya kadar uzanıyor.
İstanbul’da 1911 yılına kadar sürüp kapanan Atlı Tramvay dönemi, üç yıl sonra Elektrikli Tramvayla geri gelmişti. Ancak İstanbul 1960Tı yıllarda yeni den tramvaysız kalmıştı.
İstanbul Büyükşehir Beledi yesi 23.12.1990 günü İstan bulluların sevgili tramvayını geri getirdi. O günden itibaren toplu taşımacılık sisteminin bir parçası haline gelen araç, İs tanbullular tarafından Nostaljik Tramvay olarak anılıyor.
ÖNCE İNSAN
SAYFA • 2
IMm
amMmw
a
K
entimiz, bugün ciddi bir ulaşım sorunu ile karşı kar şıya bulunuyor.Yurdun dört bucağından İstan bul’a her yıl 400 bin kişi göç eder ken, buna paralel olarak ulaşım sorunu da yeni boyutlar alıyor.
Ayrıca trafik akışı, her geçen gün yavaşlayarak yolcuların zaman kaybına neden oluyor.
Bugünkü İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yönetimi, kentteki trafik sorununun toplu taşımacılıkla çö zümleneceğine inanıyor ve bu ne denle bu sisteme öncelik veriyor.
Raylı sistemde kentimiz için tarihi dönüşüm sayılabilecek atılımlar yapılmıştır.
Şu anda Topkapı-Sirkeci arasında çalışan Çağdaş Tramvay ile Oto- gar’ın Merter’e, oradan da Havaa lanına Hızlı Tramvay ile bağlan ması çalışmaları sürmektedir. Şu anda yapımı hızla sürmekte olan Metro Projesini de bu çerçevede düşünmek gerekiyor.
Raylı sistem, bugün çevre kirliliği ve ulaşım kolaylığı açısından yalnız ülkemizde değil bütün dünyada tekrar önemli yerini alıyor.
çağdaş Tramvayda
ilk gün sevinci
w . . . » W t f m k i 4 w . . • - V - • ' *İ
stanbul Büyükşehir Belediyesi kentte başlattığı ta rihi dönüşümün ilk ve en önemli halkalarından birisi, kuşkusuz Çağdaş Tramvay oldu.Çağdaş Tramvay’ın ilk sefere
çıktığı gün İstanbulluların se vinci gerçekten görülmeye- değerdi. Halk, çoluk çocuk tramvaya binerek özlemlerini giderirken, kaldırımlarda bu lunanlar da yanlarından geçen yeni araçlarını alkışladılar.
Kadıköy'lülerin de
Hızlı Tram vay'ı olacak
stanbul’u saracak olan raylı sistemden kentin Anadolu yakası da payını
Ö N C E İN SAN
İdare: Cumhuriyet Cad.
155 Hava Apt. Elmadağ - İSTANBUL İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri A.Ş. adına Sahibi ve Yazı işleri Müdürü T U Ğ R U L E R K İN Baskı: Milliyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
alacak.
Bu amaçla başlatılan çalış malara göre, Kadıköy-Bostancı güzergahında Hızlı Tramvay Sistemi oluşturulacak.
Aynı projeye göre, Anadolu yakasındaki Hizlı Tramvay, Bostancı Lunapark önünden başlayarak Kadıköy Söğütlü- çeşme arasında ulaşım hizmeti verecek.
S A Y F A •3
ÖNCE İNSAN
A
A v r u p a y e n id e n
t r a m v a y a d ö n ü y o r
T
ramvaylar 50 yıllık bir aradan sonra Avru pa’da yeniden “baş- tacı” oldu. Avrupa’da trafik sorunuyla boğuşan birçok büyük kente, tramvaylar veya yeni ve daha teknik adıyla Hafif Raylı Sistemler geri dönüş yaptı.Batı’da otomobil çılgınlığı nın başladığı, kimsenin çevre kirliliğini hiç hesaba katma dığı 1950’lerde, 1960’larda, tramvayların araç trafiğini engellediği düşünülmüş ve kaldırılmıştı. Şimdi ise, tüm çevrecileri, kent planlamacı larını sevindiren bir gelişme oluyor. Tramvay geri dönü yor...
İngiltere’nin 8. büyük kenti Manchester da tramvaya ge çenlerden. 1920’lerde İngil tere’de 100’den fazla kentte çalışan 14 bin civarında tramvay vardı. Ancak, tram
vay yerine otobüslerin toplu taşımacılıkta kullanılması, t- ramvaym sonunu hazırladı. 1960’larda sadece Blackpo- o l’da tramvay vardı. Şimdi, Manchester’dan sonra Glas gow, Birmingham, Leeds, Nottingam, Bristol ve Lond ra’ya da tramvayın geri dön mesi için çalışmalar yapılı yor.
Almanya’da Karlsruhe ve Bretten kentinde eylül ayın dan itibaren tramvaylar ça lışmaya başladı. Beklenenin çok üzerinde talep oldu. Şimdi, Saarbrücken ve Ham burg kentlerinde de çalış malar yapılıyor. Fransa’da ise, 1987’den beri Grenoble kentinde çalışan tramvay sistemine, Saint - Etienne, Nantes ve Paris banliyöle rinde de geçilecek veya var olan hatlara yenileri eklene cek.
* ¥9
m
Birinci Dünya Savaşı’mn patlak vermesi sonucu ordu Dersaadet Tramvay Kumpanyası’nın atlarına el koydu. Bunun üzerine tramvay sız kalan
İstanbul'un, üç y ıl sonra bu kez Elektrikli Tramvay’a kavuşması, İstanbullular için büyük bir sevinç kaynağı oldu.
Fotoğrafta Cumhuriyetin ilk yıllarında bayram sevinci ile donatılmış bir tramvay İstanbul yollarında görülüyor.
23.12.1992 tarihinde yaklaşık 30 yıla yakın bir süre sonra Büyükşehir Belediyesinin tramvayı yeniden Beyoğlu’nda İstanbulluların hizmetine
sokması, halk tarafından büyük bir coşku ve sevinçle karşılanmıştı.
'te Kültür Aksı...
.
Yeşillikler içinde ki tarihi Feshane binası Kültür Aksinin bir parçası olacak
sel, sözel ve yazılı belge ile Osmanlı döneminden günü müze yayımlanan kadın der gileri bulunuyor.
İ
stanbul Büyükşehir Belediyesi, Altınboynuz’u Kültür Aksı haline getiri yor.Haliç’te halen devam eden projelerin başında, Sütlüce - Karaağaç Mezbahalarının, Haliç Kültür ve Eğitim Sitesi’ne dönüştürülmesi işi geliyor. Karaağaç Mezbahası yapıları nın bugün Kesimhane olarak
kullanılan bölümü Erol Kerim Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı tarafından, Mimar Sinan Üniversitesi ile işbirliği halinde Sanat Müzesi olarak restore edilecek.
Tarihi Feshane Binası’nı, Çağdaş Sanat Müzesi olarak restore etme çalışmaları halen devam ediyor. Eczacıbaşı Vak fıyla beraber yürütülen çalış
malar, 1993’te mamlanacak.
Lengerhane’nin Koç Vakfı’yla birlikte Sanayi ve Teknoloji Müzesi olarak hazır lanması da sürüyor. Kültür Köprüsü ola rak adlandırdığımız Eski Galata Köprüsü ise, Ayvansaray - Hasköy arasında İs tanbullulara hizmet verecek. “Eğitim ve Kültür Yöresi” haline geti rilmesi amaçlanan Haliç’te, faaliyetini sürdüren Kadın E- serleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi de
yöredeki kültürel etkinliklerin başka bir yönünü oluşturuyor. Türkiye’de ilk kez kurulan bu kütüphanede ülkemizin gün deminde önemli bir yer tutan
“kadın konusu”
ile ilgili gör-ta-Yönetimde 4
S
özen yönetiminin İstanbul Büyükşehir B elediyesin de göreve gelişinin 4’üncü yıldönümü, bir hafta süren et kinliklerle kutlandı. Cemal Reşit Rey Konser Salonumdaki kutlama töreninde, İstanbul’un sorunları ile Sözen yönetiminin dört yıl içinde gerçekleştirdiği ve halen yapımı süren projelerle ilgili bir “barkovizyon” gösterisi sunuldu.Törende konuşan Başkan
Sözen, “Seçilmeden önce halkıma vaad ettiğim projelerin hemen
hepsini gerçekleştirmiş olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Tuzla ve Küçükçekmece Tam Biyolojik Arıtma Tesisleri, metro, tramvay,
cloğalgaz gibi ta rih i dönüşüm
niteliğindeki projelerle kentimiz yeni bir çehre kazanmaya başladı” dedi.
Bu arada yedi ünlü fotoğrafçı nın İstanbul üzerine çektiği fo toğraflardan oluşan ve kentin çeşitli yerlerinde halka sunulan sergi, İstanbullular tarafından il giyle karşılandı.
M H M M N Bi
\ >,'
-i . •», Tt
İ l i
Kazlıçeşme'vi yeniden kazandık
• •~r '■ ^
Y
üzyıllardır, İstanbul için bir pislik kaynağı olan Kazlıçeşme deri işleme atölyeleri, Büyükşehir Belediyesi ekipleri tarafından büyük mücadeleler sonunda ortadan kaldırıldı.B ü y ü k şeh ir B e le d iy e B aşkanı P rof. Dr. N u rettinJ * ---- — / V — x *
Sözen, Kazlıçeşme'de halk sağlığını tehdit eden işyerlerinin Tuzla'daki yeni yerlerine taşınmala rını istedi. Birkaç kere süre vermesine karşın dericiler, işi sürüncemede bıraktılar.
Bunun üzerine Sözen, 17 defa mühür fekhi yapılan işyerlerinin yasal yoldan yıkımını istedi. Büyükşehir Belediyesi Ekipleri, hızla yıkıma gi rişti. Cami, kilise gibi ibadethaneler ve tarihi bazı eserler dışında 401 adet irili ufaklı binanın yıkımı başladı.
■ ■ P İ L
SK
í
S
j
Yiğidi ö ld ü r
hakkını yem e..
İnan Göksel Tan gazetesinde yayın lanan bir yazısında Sözen’i dürüst ve başarılı bir Başkan olarak niteliyor, Kazlıçeşme konusuna değinerek, özetle şöyle diyor:
“Sayın Nurettin Sözen’i en çok ve en sert şekilde eleştirenlerin başında, her halde ben geliyorum...
Ama, yiğidi öldürüp hakkını vermek gerek derler...
Pazar günü, tesadüfen Kazlıçeş- me’nin oradan geçtim... Gözlerime inanamadım...
Demek ki, istenirse güzel şeyler de yapılırmış...
O mezbelelik, o lanet yer, yerle bir edilmiş... Pis kokudan eser yok... Gö zünüzün alabildiğine alan açılmış...
Öyle de güzel olmuş ki...
Sözen için dünyanın yazısı yazıldı... İş bilmez dendi, İstanbul’un içine etti dendi... Aklınıza gelen her şey yazıldı.
Ama kimse kalkıp da Sözen’in meslek namusuna dil ve kalem uzatmadı...
Şöyle bir geriye doğru gidin bakın... Rüşvet dedikoduları, nasıl da ortalığı sarmıştı... Hele sayın Dalan dönemin de...
İşte, Sözen dönemi... Bir tek “Rüşvet” dedikodusu çıktı mı?
Ben duymadım.
Sözen, namusu ile geldi, namusu ile 4. yılını doldurdu. Eğer seçimi kaybe derse, namusuyla gidecek... Bu şeref ona yeter...
Günümüzün Türkiyesi’nde, “Çakal- lık”, “Köşe dönmecilik” ve “Rüşvet” bi liyorsunuz bazıları için, en geçerli kav ramlardan biri...
Ama, sayın Sözen görevde olduğu 4 yıl boyunca, gerçekten çok onurlu davrandı...
Söylediğim gibi, hakkında ne bir tek rüşvet dedikodusu çıktı, ne de bir yol suzluk söylentisi...
Bu, bence Sözen için en büyük ba şarıdır... 4 yıl gibi uzun süre İstanbul’u yöneteceksin, İstanbul’un en tepesinde olacaksın ve hakkında bir tek söylenti çıkmayacak...
Temiz gelip, temiz gideceksin... mümkün değil gibi görünüyor, ama, mümkün...
İşte Sözen bu mümkün olmayanı başardı... Bu yüzden kendisini kutlu yoruz...”
İnan Göksel - TAN
t?J! i 'a . Mm
M , ’..
Üstünde bulunan kabartma bir kaz resmi dolayısıyla yöreye adını veren çeşmenin ilginç bir efsanesi var.
Fatih İstanbul’u kuşatmaya ha zırlanırken, askerler su sıkıntısı çekmeye başlarlar. O sıralarda bir kaz askerlerin üstünden uçup, bu günkü çeşmenin olduğu y ere konar.
Böylece çeşmenin olduğu yerdeki su kaynağı keşfedilir. Çeşme inşa edilince de üzerine bir kaz resmi konur.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
