Havah
Tiifekle
Meydana
Gelen
Goz Yaralanmalan
UFUK DEMiROGLUa ), A.NuR ESENb), ZEKi SOYSALcl, HALiT PAZARU d),
CAN USTONDAG d)
a) istanbul Oniversitesi Cerrahpa§a TIp Faki.iltesi, Goz HastalIklan Anabilim Dah, Adli TIp Enstitilsil, Adli Tlp Kurumu, istanbul Tilrkiye
b) Haydarpa~a Numune Hastanesi
c) istanbul Oniversitesi Cerrahpa~a TIp Fakilltesi, Adli TIp Anabilim Dall, istanbul, Tilrkiye d) istanbul Oniversitesi Ccrrahpa§a Tlp Fakilltesi, Goz Hastallklan Anabilim Dah, istanbul, Tilrkiyc
Summary
There are several foreign bodies that cause eye perforations according to reports among which glass is in the first line. Some bigger and speeder matrials penetrate the walls of the orbit as well as the globe itself One of the most dangerous foreign bodies is the bullet of a toy gun which is recently seen widespreadly in the streets of istanbul.
In this subject three cases of toy gun perforation are discussed by literature reports and clinical signs,
diagnostic tests and prognosis are evaluated.
Ozet
Degi§ik yaYlOlara gore camm ilk way, aldlgl glob perforasyonu yapan ~e§itli yabancl cisimler vardlr.
BUyilk ve hlzh cisimler goziin yaOlslra orbita duvarlannl da penetre etmektedirler. Bu yabancl cisimlerin en tehlikeli olanlanndan biri de son zamanlarda istanbul sokaklannda yayglO olarak gori.ilen havah tilfek mermileridir.
Bu yazlda havah tUfekle yaralanml~ (j~ olgu literatiir verileriyle tartl§dmL§, klinik bulgular, taOlsal
~ah~malar ve prognoz a<;:lslOdan incclenmi§tir.
GiRi~
Gbzde perforasyon yapan ~e~itli etkenler araSlllda kesici-delici aletler, klint cisimler, atqli silahlar bulunmaktadlr. Bu etkenlerden ba~ka zararSlZ gibi gbrlinen ~atapat, fi~ek, ok, havah tiifek gibi ~ocuk oyunlan da g6z perforasyonlan yapmaktadlr.
Bahar ve yaz aylannda bir hedef tahtasl ve havah tiifekle dola~an bazl ~ahlslar ~ocuklann oynadlgl parklarda, sokaklarda sorumsuzca ve denetlenmeden dola~makta etrafllldaki insanlara tehlike sa~maktadlrlar. Bazen hedef tahtaslm al~ak bir duvara dayamakta bbylelikle duvann arkasllldan ge~el1 §ahlslar da istemeden hedef alam i~ine i tilmektedirler.
Bu nedenle havah tiifekle yaralanarak acilen mliracaat ettirilen istanbul Universitesi Cerrahpa§a TIp Fakiiltesi G6z Hastahklan Anabilim Dallllda yatmlan 3 olguyu sunmaYl uygun bulduk.
Adli Tlp Derg., 9, 69 -72 (/993)
ADL
İ TIP DERGİSİ
Journal of Forensic Medicine
Adli Tıp Dergisi 1993; 9(1-4): 69-7270 U. DEMiROGLU, A.N. ESEN, Z SOYSAL, H. PAZARLI, C. OSTONDAG
Olgu I.
F.S. I 0 ya~lOda, erkek ~oeuk.
29.4.1989 gUn sol giizUne havah tUfek oku geldigi ~ikayetiylc D-6399 No. ile klinigimize acilen yatirildI.
Yapdan muayencsindc sol giiz kapaklan ~ok iidemli ~i~ ve hiperemik, konjonktiva saat 12 de kesi, kemotik, kornca saat 12 de sklcraya uzanan kesi, iin kamarada total hifema bulundu, iris, lens ve giiz dibi tetkik
cdilemedi, sag giiz saglam, giirrnesi tam idi. B.B.T. sinde orbita arka duvannda sfenoid kemik i~indc havah ti.ifck mcrmisi imajl giirlildi.i (Resim I). 3.5.1989 glinli genel anestezi altlOda sol giiz eni.iklee edildi, sfenoid sinlistcki yabancl cisim pensetle ~lkanldl, posoperatif herhangi bir menenjial araZl geli~meyen h'!sta
I 1.5.1989 glinli taburcu edildi.
Olgu II.
C.Z. 25 ya~lOda, erkek.
22.6.1989 glinli havalI tlifekle yaralanma sonueu yatirildI. Sag giiz kapagl temporalinde ok giri~ yeri, kapak ekimotik ve bdemli, nazalde kemozis mevcut, kornea, iriS, lens normal, giizdibi muayenesinde alt kadranda pre-retinal hemoraji bulundu. Orbita grafisinde ok §eklinde yabancl eisim gbrUldli. Hasta haber vermeden klinikten aynldlgl i~in hcrhangi bir giri§imde bulunulmadI.
Olgu III.
H.A. 12 ya~, erkek ~ocuk.
29.8.1989 glinli havah tlifek1c yaralanma sonucu yatmldI. Sag ka§ all1nda 0.5 em <;aplnda yabanel eisim
giri§ deligi, kapaklar §i§ ve hematomlu (Resim II) glob iin ve ark a segment saglam, giirmesi tam idi. B.B.T.'sinde orbita ic;:inde glob arkaslOda metalik yabanCl eisim giirlildli (Resim Ill). Kapak hematomu
ge~tikten so ora 6.9. J 989 glinli anestezi aJUnda yabanel cisim orbita yumu§ak dokusu i~inden ~lkanldI. Postoperatif komplikasyon giirlilmeyen hasta 15.9.1989 glinli tabureu edildi.
TARTISMA
Goze direkt olarak havale edilen yabancI cisimler kapaklan penetre ederler.
Kapaklann w;:lk oldugu durumlarda veya kapaklan delip goze ula§abilecek hlzda ve
bilyilkli.ikte olan cisimlerde glob perforasyonlan da gorillmektedir.
Goze gelerek perforasyon yapan nedenlerin ba§mda cam gelmektedir (1,2). Bunu
c,;e§itli yaymlara gore slfayla metal, tahta, c,;ivi, igne, tel gibi yabancI cisimler ile
kur~un, sac,;ma gibi atqli silah yaralan takip etmektedir.
YabanC! cisimler kornea veya sklera perforasyonu veya her ikisine birden neden olmakta, slklIkla yara agzma iris, lens, vitreus gibi goz ic,;i dokulanmn inkarsere oldugu
komplike perforasyonlar gorillmektedir (3).
Goz dokulannm direncinin hlZI! hareket eden cisimlerin penetrasyon gilcilnden az oldugu durumlarda globun ark a cidan da perfore olmakta ve cisim orbita ic,;ine girmektedir.
Orbita lateral duvanm te§kil eden frontal kemigin prosessus zigomatikusu ile zigomatik kemigin prosessus frontalisi kmklannda veya orbita tabammm tqkil eden
maksiller kemigin pars orbitalis kmklannda, orbita ic,; duvanm meydana getiren
etmoidal kemigin lamina papirasea kmklannda kafa bo§luguna deginmedigi ic,;in hayati tehlike yoktur.
Orbita ilst duvanm tqkil eden frontal kemigin pars orbitalisinin kmlmasl halinde orbita bo~lugu kavernoz sinilse ac,;llacagl ic,;in hayati tehlike varl!gl soz konusudur.
Arka bolilmil te§kil eden sfenoid kemik kmklan ise orta kafa bo~lugu ile iletime yol
ac,;acagmdan hayati tehlike vardlf (4).
Haval! TUfekk Meydana Gelen G(iz Yaralanmalan 71
VI; olgumuzda goriilen ve bir olguda glob perforasyonu, bir olguda goze I;arptlgl basmcm etkisiyle arka segment hemorajisi yapan orbita yabancl cismi bir tarafmda piiskiil bullman, ucu sivri, metalik demir bir mermidir (Resim 4). Merminin uzunlugu 16.2 mm., olup 7.5 mm. uzunluk ve 3 mm. I;apmda bir ul; klslm ile bu klsmm
tabam-Resim 1. Olgu l'in B.BT. sinde sfenoid kemik
i~ine sapl,~nml~ melalik yabanci cisim giirlilmekte.
Resim 3. Olgu Ill'lin B.B.T.sinde orbila list arka b(illimlinde melal ok g(irlilmcktcdir.
Resim 2. Olgu Ill'de sag ka~la ok giri~ deligi ve hcmalomlu kapak.
FtPTJ,Tnpl
n
y
lrqnnrrITfiH1
n
"
R
17
18
19
2C
Resim 4. Haval! llifek1erle allian melal ok. Adli Tıp Dergisi 1993; 9(1-4): 69-72
72 U. DEMiROGLU, A.N. ESEN, Z. SOYSAL, H. PAZARLI, c. VSTVNDAG
m olu§turan 8,7 mm. uzunluk ve 4.2 mm. <;apmda silindirik bir govdeden ibarettir. Okun diger tarafmda ise 23 mm. uzunlukta sentetik bir maddeden yapIlml§ bir plisklil meveuttur. Merminin metal klsml demir oldugu i<;in manyetiktir ve bu ozellikle gozlin
arkasma, orbita derinliklerine penetre olan olgularda ameliyat slrasmda eismi <;lkarmak
i<;in elektromagnetten yararianabileeegimizi gosterir.
Konu adli tIp a<;lsmdan ele alInaeak olursa, mliessir fiillerle ilgili yaralanma olaylannda izieneeek yol Ceza Kanunumuzun 456 mel maddesinde belirtilmi§tir. Aneak yaralanma durumu Ceza Kanunumuzun 189 uneu maddesinde belirtilen ve silah olarak kabul edilmi§ olan aletlerle meydana gelmi§ ise, bu durumda TCK 457. maddesine gore aSJl eeza li<;te birden yanya kadar arttmlarak verilir. Soz konusu havah tlifekler Ceza Kanunu'nun 189. maddesinin kapsamma girmemektedir. Bu <;e§it tlifeklerle olu§an yaralanma durumlannda meydana gelmi§ olan lezyonun aglrhk dereeesine gore TCK'nun mliessir fiillerle ilgili 456. maddesinde belirtilen esaslara gore karar verilir. Aneak
yaralama hadisesinin mliessir fiil amaeJyla degil de, dikkatsizlik-tedbirsizlige bagh bir kaza sonucu olu§tugu kabul edilirse TCK 459. maddesinde belirtilen hiikiimler u y gu I amr.
SONU<;
Denetlenmeden, sokaklarda ozellikle <;oeuklar i<;in bir oyun niteliginde gorlinmesine ragmen herkes i<;in bliylik bir tehlike kaynagl olu§turan havah tlifeklere kar§l dikkatli olmah, ilgilileri uyarmahYlz. Orbita list ve arka duvanm delerek hayati tehlike olu§turaeagJ gibi diger hayati organ Ian da yaralayabilecegini unutmamahYlz.
KAYNAKLAR
Demiroglu, U., Recepzade, K., Nal, M., Dikici, K., Ba~arer, T., Oguz V. (1987) XXVI. TUrk Pediatri Kongresi, istanbul, Kongre Bulteni TUrk Pediatri Kurumu Yaymlan Kitap No. 30, s. 183-184.
2 ~engi:ir, T., Gbk~en, Z., <;:atlakoglu, S., Erker, H. (1988) XXII. TUrk Oftalmo1oji Kongresi Tebligi, VrgUp, Kongre BUlteni, s. 705-711.
3 Gbk, ~., Demiroglu, U., Kolusaym, b., Soysal, Z. (1987) iSlanhul Universitesi Cerrahpa,a TIp Fakiiltesi Yaymlarzndan, istanbul, s. 98-109.
4 Duke-Elder, S.S. (1976) System o./,Ophthalmo!ogy, Vol. II, Henry Kimpton, London, s. 389-498.
Ayn bask. i~in: Do~. Dr. Ufuk Demiroglu Istanbul Universitesi Cerrahpa§a Tlp FakUltesi Gbz Hastahklan Anabilim Dall Cerrahpa§a, istanbul, TUrkiye
