Özet:
Girifl: Tiroid nodülünün bütün dünyada en s›k nedeni iyot yetersizli¤i olarak kabul edilmekle bir-likte günümüzde hangi moleküler mekanizman›n tiroid folikülleri içerisinde sadece baz› folikül hüc-relerinin büyümesini uyard›¤› bilinmemektedir. Çal›flmam›zda tiroid hastal›¤› ve ilaç kullan›m› ol-mayan, yap›lan tiroid ultrasonografi sonucu no-dül bulunanlar ile nono-dül bulunmayanlarda tiroid antikorlar› oranlar›na bakmak ve tiroid antikorla-r›n›n tiroid nodül geliflimindeki rolünü araflt›rmak istedik.
Materyal-Metot: Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi iç hastal›klar› ve endokrino-loji poliklini¤ine baflvuran ve dosyas›nda bir ne-denle tiroid ultrasonografisi(usg), tiroid fonksiyon testleri ve otoantikorlar› bak›lm›fl hastalardan, 30 yafl›n› geçmifl, herhangi bir hastal›¤› ve ilaç kul-lan›m› olmayan hastalar çal›flmaya al›nd›. Bulgular: Tiroid antikorlar› ile nodül varl›¤› aras›n-daki iliflkiye bak›ld›¤›nda nodülü olan hastalar›n 18’inde anti TPO normal, 4’ünde yüksek, kontrol grubunda ise 22 kiflide normal 4 kiflide yüksek saptanm›flt›r(p=0,79). Anti TG bak›ld›¤›nda no-dülü olanlardan 20 hastada normal, 3 hastada yüksek, kontrol grubunda 23 kiflide normal, 2
ki-flide yüksek bulunmufltur(p=0,56).
Sonuç: Yapt›¤›m›z çal›flmada tiroid nodule ile roid otoantikor› aras›nda veya tiroid nodülü ile ti-roid fonksiyon testleri aras›nda iliflki bulunma-m›flt›r.
Anahtar kelimeler: Tiroid nodülü, tiroid otoanti-korlar›
THE ROLE OF THYROID AUTOANTIBODIES IN THE DEVELOPMENT OF THYROID NODULES
Summary:
Introduction: Although it is admitted that all the world’s most common cause of goiter is iodine deficiency, today which molecular mechanism stimulate growth of only some of the follicle cells in the thyroid follicles is not known. We want to investigate the relationship between the individu-als that have thyroid nodule as a result of ultra-sound assessment and that do not have thyroid nodule who do not use any drug or have any thyroid disease, and to investigate the role of thyroid autoantibodies in the development of no-dules.
Material-Method: Patients without any disease and drug use over 30 years of age whose
thyro-Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi T›p Dergisi 2011; 51 (2)
57
T‹RO‹D NODÜLLÜ HASTALARDA T‹RO‹D ANT‹KORLARININ
DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹
‹lkay Kartal1, Cumali Karatoprak2, Kadir Kayatafl2, Abdulhamid Özdemir3, Refik Demirtunç4
1- Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Endokrinoloji Klini¤i, ‹ç Hastal›klar› ve Endokrinoloji Uzman› 2- Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 3. ‹ç Hastal›klar› Klini¤i, ‹ç Hastal›klar› Uzman›
3- Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Radyoloji Klini¤i, Radyoloji Asistan›
4- Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 3. ‹ç Hastal›klar› Klini¤i, ‹ç Hastal›klar› Doçenti, 3. ‹ç Hastal›klar› Klinik fiefi Y
Yaayy››nn GGöönnddeerriimm vvee KKaabbuull TTaarriihhii:: 25.02.2011-01.04.2011
Tiroid Nodüllü Hastalarda Tiroid Antikorlar›n›n De¤erlendirilmesi
58 id ultrasonography (ultrasound), thyroid function tests and autoantibodies were checked for any reason in Haydarpasa Numune Training and Re-search Hospital, internal medicine and endocri-nology clinic were included in the study.
Results: Regarding the relationship between the presence of thyroid nodules and antibodies, anti-TPO in 18 patients with nodules were normal and high in 4 patients, in the control group 22 normal and 4 high subjects (p = 0,79). Anti-TG in 20 patients with nodules were normal and high in 3 patients, in the control group 23 normal and 2 high subjects (p = 0,56).
Conclusion: In our study we didn’t find a relati-onship between neither thyroid nodule with thyroid autoantibodies or thyroid nodule with thyroid function tests.
Key words: thyroid nodule, thyroid autoanti-bodys
Girifl ve amaç:
Tiroid nodülleri, tiroidin en s›k görülen hastal›¤›-d›r. Nodüler guatr, tiroidde tek bir nodül varsa soliter nodüler guatr, birden çok nodül varsa mul-tinodüler guatr (MNG) fleklinde isimlendirilir. Tiro-id nodüllerinin klinik önemi bu nodüllerin %4 ile 6,5’unda tiroid kanseri geliflme riskinin var olma-s›d›r. Tiroid nodülünün bütün dünyada en s›k ne-deni iyot yetersizli¤i olarak kabul edilmekle birlik-te günümüzde hangi moleküler mekanizman›n ti-roid folikülleri içerisinde sadece baz› folikül hüc-relerinin büyümesini uyard›¤› bilinmemektedir. En çok kabul edilen hipotezde tiroid stümülan hormonun (TSH) uzun süreli uyar›s›n›n tiroidde büyümeye yol açt›¤›d›r. Neoplazik olmayan tiroid büyümesinde; TSH etkisi ve tiroidi büyüten im-munglobülinler üzerinde durulmaktad›r1-3. Dokuz
çal›flman›n sonuçlar›n› de¤erlendiren bir meta-analizde 6-12 ay tiroksin (L-T4) tedavisi ile nodul çap›nda ortalama % 34 azalma oldu¤u belirtil-mifltir. L-T4 tedavisinin otoimmun zeminde geli-flen nodüllerde daha etkin oldu¤u ileri sürülmüfl-tür. Bu sonuçlar L-T4 verilerek TSH bask›lanma-s› ile nodül geliflimin geriledi¤i ve otoantikorlar›n pozitif oldu¤u gruplarda yan›t›n artmas› tiroid an-tikorlar›n›n nodül geliflindeki rolünü sorgulamay›
ve araflt›rmay› gerekli k›lm›flt›r. Bugüne kadar ya-p›lan çal›flmalarda tiroid nodülü otoantikor iliflkisi daha çok hipotiroidisi olan hastalar üzerinden yü-rütülmüfltür. Otoimmün tiroid hastal›klar›n›n önemli bir k›sm›nda tiroid otoantikorlar› yüksek bulunur. Otoimmun tiroid hastal›klar›n ço¤unda nodüler veya diffüz guatr bulundu¤undan, bu hastal›klarda araflt›r›lan nodül antikor iliflkisi sa¤-l›kl› sonuçlar vermeyecektir4,5. Çal›flmam›zda
ti-roid hastal›¤› ve ilaç kullan›m› olmayan, yap›lan tiroid ultrasonografi sonucu nodül bulunanlar ile nodül bulunmayanlarda tiroid antikorlar› oranlar›-na bakmak ve tiroid antikorlar›n›n tiroid nodül ge-liflimindeki rolünü araflt›rmak istedik.
Materyal-Metot:
Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hasta-nesi iç hastal›klar› ve endokrinoloji poliklini¤ine baflvuran ve dosyas›nda bir nedenle tiroid ultra-sonografisi (usg), tiroid fonksiyon testleri ve oto-antikorlar› bak›lm›fl hastalardan, 30 yafl›n› geç-mifl, herhangi bir hastal›¤› ve ilaç kullan›m› olma-yan hastalar çal›flmaya al›nd›. Yap›lan çal›flma-larda nodül gelifliminin yaflla artt›¤›, kad›nçal›flma-larda daha s›k olufltu¤u bilindi¤inden benzer yafl orta-lamalar› ve cinsiyetler gözetilerek hastalar top-land›. Tiroid usg ile tespit edilen bütün nodüller 10 mm alt› ve üstü olarak kaydedidi. Diffüz guat-r› olanlar çal›flmaya al›nmad›. Tiroid dokusunda herhangi bir patoloji olmayanlar ise kontrol gru-buna al›nd›. Anti tiroid peroksidaz (TPO) ve anti tiroglobulin (TG) say›sal da¤›l›m›n›n çok genifl ol-mas› nedeni ile say›sal veriler yerine cut of de-¤erler al›nd› ve normal s›n›rlarda veya alt s›n›r-dan düflük de¤erler normal, üst s›n›r› geçen de-¤erler ise yüksek olarak kaydedildi. Çal›flmaya al›nan hastalar›n dosyalar›ndaki tiroid usg, TSH, serbest tetraiyodotronin (fT4), Anti TPO, Anti TG ile demografik özellikleri hasta takip formlar›na kaydedildi.
‹statistiksel Analiz:
Bütün istatistik analizleri SPSS 13.0 for Windows (SPSS Inc, Chicago, IL) program› ile yap›lm›flt›r. Ka-tegorik de¤iflkenlerin karfl›laflt›r›lmas›nda chi-square test, da¤›l›m›n normal oldu¤u say›sal
karfl›laflt›rma-larda student T test, da¤›l›m›n normal olmad›¤› du-rumlarda Mann-Whitney U testleri kullan›lm›flt›r. P de¤eri 0.05’in alt› anlaml› kabul edilmifltir.
Bulgular:
Çal›flmam›za 23 (8 Erkek /15 Kad›n) tiroid nodü-lü olan hasta ile 26 (5 Erkek / 21 Kad›n) sa¤l›kl› kontrol grubu al›nm›fl ve aralar›nda anlaml› bir cinsiyet fark› bulunmam›flt›r(p=0,218). Tiroid no-dülü olan hastalar›n yafl ortalamas› 47,3±10,8 y›l, sa¤l›kl› kontrol grubunun 42,6±9,5 y›l olarak bulunmufl ve aralar›ndaki fark anlaml› bulunma-m›flt›r(p=0,11). Tiroid nodüllü hastalar›n vücut kit-le indeksi (VK‹) (26,8 ± 5,9 kg/mÇ) ikit-le kontrol grubunun VK‹ (27,3 ± 6,1 kg/mÇ) aras›nda fark bulunmam›flt›r(p=0,76).
Nodülü olan hastalarda bak›lan tiroid fonksiyon testlerinde TSH ortalamas› 1,6±0,84 uIU/ml,
sa¤-l›kl› kontrol grubunda TSH ortalamas› 2,27±2,9 uIU/ml olup aralar›nda istatistiksel olarak fark bulunmam›fl-t›r(p=0,77). Bak›lan fT4 no-düllü hastalarda ortalama 0,86±0,12 ng/dl kontrol gru-bunda 0,81±0,15 ng/dl sap-tanm›fl olup iki grup karfl›-laflt›r›ld›¤›nda fark bulun-mam›flt›r(p=0,20).
Tiroid otoantikorlar› ile no-dül varl›¤› aras›ndaki iliflki-ye bak›ld›¤›nda nodülü olan hastalar›n 18’inde anti TPO normal, 4’ünde yüksek; kontrol grubunda ise 22 kiflide normal, 4 kiflide yüksek saptanm›flt›r(p=0,79). Anti TG bak›ld›¤›n-da nodülü olanlarbak›ld›¤›n-dan 20 hastabak›ld›¤›n-da normal, 3 has-tada yüksek; kontrol grubunda 23 kiflide normal, 2 kiflide yüksek bulunmufltur(p=0,56). Her iki tiro-id otoantikoru içinde nodülü olan ve olmayanlar-da istatistiksel olarak anlaml› fark bulunmam›fl-t›r(Tablo 1)(Grafik 1).
Tiroid nodülü olan hastalarda nodül çap› 10 mm den büyük olanlar ve küçük olanlar olarak grup-land›r›ld›¤›nda 10 mm den büyük nodülü olan 18 hastadan 13’ünde anti TPO normal 4 hastada yüksek saptanm›flken 10 mm den küçük nodülü olan 5 hastan›n 5’inde anti TPO normal düzeyde bulunmufltur. Veriler istatistiksel hesaplama için yeterli olmam›flt›r.
Tart›flma:
Bu çal›flma benzer yafl, cinsiyet, VK‹’ye sahip hastalarda tiroid nodülü gelifliminde tiroid antikor-lar›n›n rolü olabilir mi düflüncesi üzerine kurgulanarak yap›ld›. Bu düflünce ile daha önceden çeflitli nedenlerle tiroid usg, tiroid antikorlar› ve tiroid fonksiyon testleri yap›lm›fl, en az 30 yafl›n-da olan ve herhangi bir hastal›¤› veya ilaç kullan›m› olmayan, no-dülü olan veya olmayan
hasta-Tiroid Nodüllü Hastalarda hasta-Tiroid Antikorlar›n›n De¤erlendirilmesi
59 T
Taabblloo 11:: Hastalar›n demografik da¤›l›m ve otoantikor iliflkisi
G
Tiroid Nodüllü Hastalarda Tiroid Antikorlar›n›n De¤erlendirilmesi
60 lardan oluflturuldu.
Sonuçlar de¤erlendirildi¤inde benzer özelliklere sahip tiroid nodülü geliflen hastalar da tiroid oto-antikorlar› ile tiroid nodülü geliflimi aras›nda an-laml› bir iliflki bulunamad›. Bak›lan Anti TPO ile nodülü olan ve olmayan hastalarda benzer say›-larda Anti TPO yüksekli¤ine rastland› ve istatis-tiksel olarak anlaml›l›k saptanmad›(p=0,79). Benzer flekilde Anti TG ile tiroidde nodül geliflimi aras›nda bir iliflki saptanmad›(p=0,56). Ancak nodüllerin çap› ile antikor düzeyi aras›ndaki iliflki sorguland›¤›nda Anti TPO yüksek olan 4 hastada da nodül çap›n›n 10 mm den daha büyük oldu¤u bulunmufl ancak isttistiksel olarak de¤erlendir-mek için say› yeterli olmad›. Bu konuda daha bü-yük çapl› çal›flmalar›n yap›lmas› durumunda an-cak nodülün büyüklü¤ü ile antikor yüksekli¤i ara-s›ndaki iliflki a盤a kavuflacakt›r.
Bu ba¤lamda yap›lan bir çal›flmada Pedersen ve ark. taraf›ndan 4649 otoimmun hipotiroidisi olan hastada tiroid otoantikorlar›, tiroid fonksiyon test-leri ile tiroid büyümesi ve nodül aras›ndaki iliflki sorgulanm›fl. Tiroid volümü büyüklü¤ü ile otoan-tikorlar› aras›nda güçlü bir iliflki bulunmufltur. Ay-r›ca tiroid nodülü ile anti TPO aras›nda da istatis-tiksel olarak anlaml› bir iliflki bulunmufltur. Ancak cinsiyet ve yafl eflitlendi¤inde anlaml› bir iliflki bu-lunamam›flt›r6. Loy ve ark. n›n haflhimato tiroidi
tan›s›yla takipli 77 hasta ve 15 sa¤l›kl› kontrol grubuyla yapt›¤› çal›flmada tiroid dokusu yo¤un-lu¤u ile tiroid otoantikorlar› aras›nda iliflki buluna-mam›flt›r7. Haksever ve ark. 141 ötiroid guatr, 68
hipertiroid ve 30 hipotiroid hastada anti TG ile an-ti TPO anan-tikorlar› aras›ndaki iliflkiyi araflt›r›lm›flt›r. Tiroid fonksiyonlar›n› göz önüne almadan tiroid büyüklü¤ü ve tiroid morfolojisine göre de¤erlen-dirme yap›ld›¤›nda anti TG ve anti TPO pozitiflik-leri bak›m›ndan farkl›l›k saptamam›fllard›r8.
Anti TPO antikorlar› otoimmun hipotiroidi veya hi-pertiroidiyle anlaml› birliktelik gösterirken normal sa¤l›kl› bir kiflide bu antikorlar›n negatif olmas› gerekir. Ancak toplumda % 10 kadar pozitiflik saptan›r ki, bu durum altta subklinik bir tiroid has-tal›¤› oldu¤unu düflündürür9. Bu subklinik tiroid
hastal›¤› tiroid nodülünün gelifliminde bu otoanti-korlar›n rolü olabilir mi düflüncesini oluflturmufl ve bu alanda çok say›da çal›flma yap›lm›flt›r. An-cak yap›lan çal›flmalarda bu iliflkiyi gösterecek veriler elde edilememifltir. Yapt›¤›m›z çal›flmada da tiroid nodülü ile otoantikor iliflkisi veya tiroid nodule ile tiroid fonksiyon testleri aras›nda iliflki bulunmam›flt›r. Ancak otoantikorlar ile tiroid no-dül büyüklü¤ü aras›ndaki iliflki, otoantikor varl›-¤›nda nodüllerin daha fazla büyüme e¤iliminde olabilece¤ini düflündürmektedir. Bu düflünceyi do¤rulamak için daha genifl kapsaml› çal›flmala-ra ihtiyaç vard›r.
Kaynaklar:
1- Peter HJ, Burgi U, Gerber H. Pathogenesis of nontoxic diffuse and nodular goiter.
In: The thyroid 7th Ed: Brawerman LE, Utiger RD, New York Lippincott-Raven. 1996:
890-908. 2
2-- Burgi U, Gerber H, Peter HJ. Transformation of normal thyroid into colloidal goiter
in rats and mice. Endocrinol 1994; 135: 2688.
3- Steele, SR, Martin, MJ, Mullenix, PS, et al. The significan-ce of incidental thyroid abnormalities identified during caro-tid duplex ultrasonography. Arch Surg 2005; 140:981. 4- Tomimori E, Pedrinola F, Cavaliere H, Knobel M, Medei-ros-Neto G. Prevalence of incidental thyroid disease in a re-latively low iodine intake area. Thyroid. 1995; 5(4):273-6. 5- Castro MR, Caraballo PJ, Morris JC. Effectiveness of thyroid hormone suppressive therapy in benign solitary thyroid nodules: a meta-analysis. J Clin Endocrinol Metab 2002; 87(9): 4154-9.
6- Pedersen I, Laurberg P, Knudsen N, Jørgensen T, Per-rild H, Ovesen L, et al. A population study of the associati-on between thyroid autoantibodies in serum and abnormali-ties in thyroid function and structure. Clinical Endocrinology Volume 62, Issue 6, 713–720, 2005.
7- Loy M. Cianchetti M. E, Cardia F, Melis A, Bo-i F, MarBo-iottBo-i S. CorrelatBo-ion of computerBo-ized gray-scale sonog-raphic findings with thyroid function and thyroid autoimmu-ne activity in patients with Hashimoto’s thyroiditis. J Clin Ul-trasound. 2004; 32(3): 136-40.
8- Haksever N, özayd›n M Sezer M, Tor H.Tiroid Morfoloji Tiro-id Antikor ‹liflkisi. Medical Network Klinik Bilimler ve Doktor 1999,5(4):434-438
9- Borget I, De Pouvourville G, Schlumberger M. Calcitonin de-termination in patients with nodular thyroid disease. J Clin En-docrinol Metab 2007; 92:425.
