Ondalık Gösterimlerde Çarpma
0,5 ile 6 yı çarpalım.6 x 0,5
6 tane 0,5; toplarsam kaç yapar anlamındadır. (Çarpma toplamanın kısa yoludur.) 6 x 0,5
Yarım ⇒ 6 tane yarım = 3
⇒
6 tane yarım 3 tane tam
NO
T Ondalık gösterimlerde çarpmayı bilmeden de gösterimi kesir şekline çevirip yapabiliriz. 6
Peki normal nasıl yapacağım.
Basamak sayısı çok olanı üste, az olanı alta yazarak normal çarpmayı yaptığımız gibi hiç virgül yokmuş gibi çarpma işlemini yapın. Sonuçtan virgül kaydırın.
0,5 6
6 0,5
x Doğru yazım x Yanlış yazım 0,5
6
Virgül 1 kez kaydırılmış,
çıkan sonuçta virgülü 1 kez kaydırıyorum. 3,0 x
ÖRNEK
2,4 3,5 2,4 3,5hiç virgül yokmuş gibi yazıp çarpalım.
1 kez virgül kaydırılmış. 1 kez virgül kaydırılmış. Toplam 2 kez virgül kaydırılmış, sonuçta 2 kez virgül kaydıralım.
8,4,0 ⇒ 8,40
Şimdi çıkan sonuca virgül yerleştirelim. x x + 24 35 120 72 840 x +
Virgülü doğru koyup koymadığımız kontrol edelim. 2,4 3,5 3 olsun 4 olsun 12
Sayıları büyüttüğüm halde çıkabilecek en büyük sonuç 12 ye yakın bir sayı çıkmalı, ki gerçekte zaten çıkamaz.
x x 84,0 ya da 840 ya da 0,84 olması imkansızdır.
ÖRNEK
6,45 3,8 645 38 5160 1935 24510 x x +Şimdi sonuca virgülü yerleştirelim. 6,49
3,8
7 olsun 4 olsun 28
28 den büyük sonuç
çıkamaz, o halde sonucun 24 tamlı birşey olmalı.
x x ⇒ 24,510 6,45 3,8 24,5,1,0 24,510
Virgülden sonra 2 basamak kaydırılmış. Virgülden sonra 1 basamak kaydırılmış. Virgülden sonra 3 basamak kaydırılmalı
Neden toplam kaydırma kadar virgül kaydırıyoruz?
6 45100 . 3 810 645
100 . 3810 = 245101000
24510 u, 1000 e bölersek 24 binli bir sonuç çıkar. 24,510 Sayımız 1000 e bölünmüş oluyor. 1000 e böldüğünde virgül 3 kez kaydırılmış olur. Örneğin;
2437 iki bin dört yüz otuz yedi içinde 2 bin var. 2437
1000 = 2 4371000 2 tam = 2,437
Sayıları 10 - 100 - 1000 ile kısa yoldan çarpalım
3,45 10
Sonucu tahmin edelim
3 tam x 10 = 30 lu bir sonuç çıkması gerekir. x
345 10 3450 x
Virgül 2 basamak kaydırılır. 34,5,0 ⇒ 34,50
3,45 x 10 = 34,50 oldu.
Sonuca bakarsanız sadece virgül kaydırarak sayının arttığını görecekseniz.
3,45 x 10 = 34,50
3 tamlı bir sayı, 34 tamlı bir sayı olmuş oldu. 100 ile çarpalım.
3,45 x 100 = sayıyı 2 kez virgül kaydırarak değerini 100 katına çıkarmak gerekiyor. 3,45 x 100 = 3,4,5, = 345 1. kaydırma 10 ile çarpılmış oldu. 2. kaydırma 100 ile çarpılmış oldu. 345,____
hiç ondalık kısım kalmadı. Sonuç 345. 1000 ile çarpalım.
3,45 x 1000 = sayıyı 3 kez virgül kaydırarak değerini 1000 katına çıkarmak gerekiyor.
3,45 x 100 = 3,4,5, ⇒ 1000 ile çarpmak için sayıyı 100 ve 10 ile çarpalım.
Tekrar 10 ile çarpalım 345 x 10 = 3450 Sonucu mantıksal olarak kontrol edelim. 3,45 x 1000
3 tam var x 1000 = En az 3000 li bir sonuç çıkmalı. 3450 sonucu mantıklı.