Son on yılın popüler Türk sinemasında televizyon sektörünün rolü

Son On Yrhn Popiiler

Tiirk

Sinemasrnda Televizyon

Sektiiriiniin Rolii

Yrd.

Dog.

Dr.

Zeynep

qETiN

ERUS

Ozet

Bu makalede son on yrltn (1996-2005) popiilcr Tiirk sinemasrnrn televjzyon sekt6rii ile ili$kisi elc

allnmaktadtr- once lelevizyon sekldriin0n lilm yaprm/finansmanrna _{girismesinin nedenleri tartr5rhp, ardrndan bir}

milyonun iisliinde scyirci geken lilmlerde. yaprmcrhk. yilnetmenlik, oyunculuk, senaristlik. kurgu ve g6rijnlu ydneheDlisr yapan ki$ilere odaklanrlarak, br kisilerin televizyon drinyasr ile iliSkileri araslrnlmakradlr. Sdz konusu

on yedi filmin on ddrdiiniin televizyon veya rcklam ipiyle ugratan yaprmcrlar rarafindan _{i.irelildigi vc bu filmlerin}

kadrolanntn yakla$lk yarlslnln kamera ile ilk olarak tclevizyonla tan)Strgr gctriilmekledir. Aynci sinema krikenli

kadrolar da giiniimiizde agrrltklt ollrak televi:ryon vcya reklam igiyle ugrasmaktadrr.

Anahtar Saizcilkl€r

T0rk popiiler sinemasr, televizyon. son on yllda Tiirk sinemasr, televizyon sinema sine4rsr.

Abstracl

This paper analyzes lhe relation of contemporary Turkish popular cinema with television sector from 1996 1o 2005. The anicle starls with a discussion on the reasons for inlerest oflelevision seclor inlo the production/finance

of popular movies. Then, focusing on people who perform duties _{ljke production. directing, acring. scriptwriting,}

editing, and camera at the movies thal attracted over one million spectators, the relation of cinima ciew wiih television production is analyzed. Of the seventeen movies considered in this ailicle, founeen have been Droduced bv

production companies operating in television or adverlisement sector. Almost half of the productlon ream had therr

initial contacl with camera in lelevision serials. Moreover. those who have been in movie business in the past. appear

lo spend major part oflheir time in television or advertisement production.

Key Words

Turkish popular cinema. lelevision. Turkish ci ema during the last decade, synergy between television and

cincma.

l.

Giris

1990'h yrllarda,6zel televizyonr kanallannrn gogalmasr ve

TV

seyircisinin Trirk yaprmr programlara

olan

ilgisinin

artmasryla

birbiri

ardrna

TV

igin dizi ve

geritli programlar geken _{yaplm $irketleri kurulmug, gok sayrdaki}

_TV

_{kanahna program iireten}

<inemli

bir

sektOr

ortaya

gtkmr$tlr.

_Aynr

drinemde

televizyon

ve

Holl).wood,un rekabetine dayanamayarak 1980'ler boyunca

dnemli

bir

diigiig stirecine

giren

Ttirk

poptiler

sinemasr, cizelliklc

de

1990'lann

ikinci

ya'srndan itibaren yiiksek

seyirci rakamlarrna ulagan filmlerle toparlanmaya baglamrgtrr. Bu makalede

TV

sektortintin son

dtinem poptiler filmlerin yaprmrnda oynadr!r rol aragtrnlmaktadrr.

Atilla

Dorsay

(2004:

ll),

popiilcr

sinemanrn

_{yaprrgr ahhmrn}

_da

iginde bulundulu _{geliqmeleri "sinemamlzrn rdnesansr" olarak nitelendirirken, bircok ortamda}

pop0ler

filmlerin

bagarrsrnrn nedenleri

ve siireklilili

tartr$llmr$trr.

popiiler

filmler

seyircinin

bclenisini

kazanrrken aynr

tcpkiyi

_{elegtirmenlerden alamamrshi. Onemli}

_bir

elegtiri,

iiretilen filmlerin

TV

dizilerine

benzeyip sinemasal

nitelik

taqrmamalarr

olmu$tur.

Ornelin, Bilent

Gdriicii

(2003: 9-12) Amerikalt

filmi

ile

baglayan

filmler

dizisini uyarlama titesinde "do!rudan ve birebir bir

taklit"

olarak nitelendirir, giinrimiiz popi.iler sinemasrnrn

TV,

reklam ve Hollywood iigltisiiniin

_{bir iiriinii}

_oldulunu

_soyler. Y azara giire,

"[S]inema arrrk

televizyonun

egemenlilindedir"

(G6riicii,

2006:

52). Hababam

Stnfr

Merhaba igin Orhan Unser (2004: 76-79)*Ozgnn olan higbir gey yok;

tipik

bir

televizyoncu yaklagrm" der.

TV

sektoriiniin son d6nem filmlerdeki

rolinii

ve

bu

filmlerde

TV

kdkenli kadrolartn

yerini

belirlemek,

bu

filmlere yaprlan elegtirileri anlamak iqin Onemlidir.

Makalede

Tiirk

pop0ler sinemastntn yakrn gegmiqine hrzh

bir

bakrg atrldrktan sonra,

izlcyen

boliimde

TV

programlart yaprmr

ile

sinema

filmi

yaprmr arastndaki

sinerji

tarh$rlmaktadrr. Daha sonra 1996-2005

ytllan

arastnda

bir

milyonun iisttinde seyirci geken

filmlerin

yaptmtnda/finansmantnda

TV

sektOrtiniin

rolii

incelenmekte ve

bu hlmlerde ydnetim, senaryo, oyunculuk, kurgu ve gOriintii

yrinetmenlili

yapanlann ktjkenleri ve

TV

sektor0 ile

iliskileri

cle altnmaktadtr.'

2. 1990'larln

ikinci

Yarlsr:

Tiirk

Popiiler

Sinemasrnrn Yeniden Do[u9u 1960'lar boyunca onemli

bir

tiretim

siirecine gircn

Tiirk

sincmast, 1970'lerdc toplumsal huzursuzluk, teror olaylart, ekonomik gOkiintti ve

TV'nin

yaygrnlagmast gibi nedenlerle Onemli bir darbe yemigtir. 1975 yrhnda bilet fiyatlannda 7o50 orantnda arttq

olurken

izleyici

sayrsr 7045 dolayrnda azalmtg

ve

salonlar kapanmaya baqlamrqtlr (Scognamillo, 1975:

351). 1970'li yrllarrn

sonlanna

dolru TV'nin

yaygtnlaqmasrna

ekonomik zorluklartn

da

eklenmesiyle,

seyirci

sinema salonlartndan uzaklaqmrgttr (Abisel, 1994: 106). Bu dtjnemde

T0rk

sincmasr televizyonla rekabet edebileceli seks

filmleri ve siyasi filmler gibi tiirlere kaymr$trr.

1987'de Yabancr Sermaye Kanunu'nda yaprlan

de[igiklikle

biiyiik

]Iollywood

sirketleri Amerikan

filmlerini

Tiirk

pazannda

do!rudan

dalrtabilmiglerdir.

Bu dalrtrmcrlar sincma salonlanyla

dzcl

anlagmalar yaparak

dii;iik kaliteli

iiretimlerini blockbustert

filmlerle

bir

paket halinde salonlara dayatmrg,

Tiirk

sincmast

ise

bu pakctlerin iginc ancak gok iddiatr filmlerle gircbilmigtir.

Bu geliqimi, iiretilen

film

saytlannda gormek miimktindiir. 1960'lann ortalannda 200 civannda

film

geken

Tiirk

sinemasr, 1970'lcrdc Ozellikle de seks

filmleri

furyastntn etkisiyle

bu

rakamlan

bir

dlgide

koruyabilmigtrr. 1980'lerde

iiretim

hrzla

azalatak,

1990'larda gekilen

film

sayrsr yrlda 25-30'lara. diigmti$, bunun da ancak

yrlda

l0-15

tanesi gdsterime girebilmiqtir (Erus, 2005:

l6l;

Ozgiig, 2003: 137).

Ycni

d<inemde

filmler

iki

gckilde finanse edilmigtir.

Bunlardan birincisi, ydnetmcnin

film

igin gercken kaynall kendi cebinden ve TV kanallan,

Kiiltiir

Bakanltlt

ve tizel

sponsorluklar

gibi

gegitli kaynaklardan topladlgr goklu finans sistcmidir. Bu y6ntem daha gok'sanat

filmleri'

igin kullanrlmrgtrr.

l. Altu! l;rfan'rn

da

belirttigi

gibi,

bu yaprda yaprmcrhlrn eski sistemdeki gorece saglamhgr ve giivenli zemini yok olmuq, hlm sayrst azalmrgttr (2003: 36).

ikinci

finansman qekli ise,

TV

igin

program gcken veya reklamcrhkla ulraqan sirketlerin

film

yaprmrna

girmcleri

ilc

ortaya grkmrgtrr.

Bu

girketler

film

yaptmt igin cinemli biitqeler ayrrmrqlardrr. Bu makalede asrl konuyu olugturan gok seyircili populer

filmler, 9o!u

zaman bu qekilde

iiretilmiqtir. Hcr

iki

ytintemde de asrl

igi

film

yaprmt olan

bir

sermaye sahibi olmamasr, iiretimin diigiik sayrlarda kalmastntn hem

bir

nedeni hem de bir sonucudur.

Qekilcn

film

sayrsr

az

olmakla

birlikte,

pop0lcr

sinema Ozellikle 1990'lann ortasrndan baglayarak seyirciyi salonlara gekmeyi ba$armrqtrr.

Bu tip filmlerin

oncusii

diyebilecelimiz Amerikalt, 1993'te

gcrgekleqlirilmig

ve

400 _{000'e .yakrn} seyirciyc ulagmrgtrr. Ancak astl atrhm 1996 yrhnda qekilcn ESkrya lle olmuqtur. Ikibuquk milyon

seyirciye ulagan

bu

film, Tiirk

sinemastntn

ycniden

canlanacagl umutlarlnl uyandrrmrghr. Bu

filmi

takip edcn on

yrl

igerisindc

l7

film

bir milyonun iisttinde seyircl

qekmiitir

(filmlerin

listesi

Tablo I'de

sunulmaktadrr).

Yerli filmlerin

seyirci

saytst,

1996 yrhnda yaklagrk

iig

milyonla toplam seyirci saylslnln o/o20'si seviycsinde iken,

2004'te

ve

2005'te

1l

milyon

ilc

toplam

seyirci

sayrstntn %040'rna yaklaqmrgtrr (Yurdatap ve

Yawz,

2004: 6; Gtir, 2005).

3.

Film

Yaprmlnda/Finansmanlnda TV-Sinema

Sinerjisi

TV'nin

sinemaya

ilk

olumlu

etkisi,

Hollywood'un

piyasa

deleri

bulunmayan

filmlerini

TV

kanallarrna pazarlamasryla ortaya grkml$trr. Krsa

bir

siire

sonra

TV

gelirlcri Hollywood

igin

Onemli

bir

kaynak haline gelmiqtir. Avrupa'ntn

bazt

0lkelerinde

TV

kanallannrn doprudan

yatlrlm,

sponsorluk

veya

gdsterim haklannr onceden satln alma gibi y0ntemlerle

film

yaprmrnr destekledikleri

g0rtiliir.

tngiltere'de 1982'de yayrna baglayan Channel

4,

kendi

programlannl yapmaslna yasalarca izin verilmemesi nedeniyle drgandan program almak zorunda kalmrq, 1980

ve

1990'larda birgok

filmin

yaprmrna katkrda bulunmuqtur

(Hill,

1996: 105-106). Daha sonra

ITV

ile BBC ve sonradan ortaya grkan uydu ve kablo kana an da

Ingiliz filmlerinin

iiretimine finansman saflamrgtrr. 1989

yrhnda toplam

lngiliz

sinema

iiretiminin

%49'u

TV

kaynaklr yatrnmlarla gergekleptirilmiqtir (Mazdon, 1999: 78).

1980'lerin sonunda, Fransa'da Canal

Plus'un

gOsterdigi

filmlerin

%50'sinin Fransrz olmasr zorunlulufu getirilmiqtir.

TV

kanallanmn biitgelerinin

belli bir

krsmrnr

Fransrz

film

iiretimine yatrrmalan zorunlu krhnmrgtrr

(Ome!in,

Canal Plus

igin

bu

rakam girketin

biitgesinin

o/o20'sine ulagmaktadrr).

1992 yrhnda

Fransrz sinema

iiretiminin

yaklaqrk 9/040'r

TV

kanallannca karqrlanmaktadrr (Mazdon, 1999:.75-76).

Benzer bir rolU Almanya'da ZDF. italya'da

RAI

kanallarrnrn ustlendi!i gdrtilmii$tiir. Tiirkiye'de ise 1990'tarrn

ilk

yansrnda 0zel

TV

kanallarr birgok

filmin

gekimine destek

vermigtir.

l99l

yrrhnda

TGRT Yticel

_Qakmakh'nrn

Kurtollu

isimli

filmini

dcsteklemig, Kanal

6,

1992

yrhnda

beq, daha sonraki sene ise iig

Tiirk

filmine katkrda

bulunmuptur.

Daha sonra Show

TV,

ATV

ve

TRT

de

benzer

giriqimlerde bulunmuqlardrr. Ne var

ki,

Ozel

TV

kanallannrn desteli krsa

siirmtiq

iki

iig

yrl

iginde

sona ermigtir (Qetin ve Arslanbay, 1995: 34-39; Piisteki,2005:

170-l7l).

Bu

yazrda

cle

ahnan,

TV

kanallanndan gok

bu

kanallar

igin

program yapan qirketlerin

film

tjretimine girigmeleridir.

flollywood

stiidyolarr

TV

ve sinema 0retimini el ele g<itiirmektedirler. Brezilya popiiler sinemasr 1980'lerde dtiqiiqe gegmiq, ancak son

drinemde

TV

qirketlerinin

yatrnmlan

ile

sinema salonlanna

geri

d<inebilmigtir (Hamburger,

2004:

6).

Japon sincmasrnda

yeni

kugak

iginde

TV

k<ikenli isimler bulunmaktadrr (Schilling, 1998: 8-21).

TV programr iireten qirketlerin sinemaya yatrnmlannr daha

iyi

anlayabilmek igin

TV

yaprmr

ile

sinema yaprmr arasrndaki olasr

sinerjileri ele

almak gerekir.

TV

ve sinema <inemli

teknik

farkhhklar igerir.

Gdriintiiyii

kaydetme

ve

iletme

teknikleri

birbirinden farkhdrr,

farkh

kameralar kullanrlrr.a

Ote

yandan sinema

igin

gekilen

filmlerin

kurgu

esnasrnda video ortamrna aktarrlmasr,

kurgu

donanrmrnrn

ortak

bir gekilde kullanrlmasrna

izin

verebilmektedir.

Bu

durum rqrk ve set ekipmanlarr igin de

gegerlidir (Kurgenli ile gOriigme, 5.5.2006). Daha da dncmlisi,

TV

ve reklam yaprmrnda sriz konusu malzemelerin en son modcllerinin kullanrlmasr

ve

dolayrsryla bu

tip

bir

iqbirliliyle

ABD

sinemasr

ile

rekabet edebilecek

teknik

kalitede

filmler

gckilebilmcsidir.

Ne var

ki,

kurgu, rgrk, set

gibi

kalcmler

film

btitgesinde _{9ok tinemli}

bir

paya

sahip

delildir. Bir

6rnek vermek gerekirse,

bir

milyon dolarhk

bir

bi.itgeye sahip olan Avct flJ,mi igin kamera masraflan (kamera ekibi ile

birlikte)

70.000, laboratuar ve kurgu masraflan ise 150.000 dolardrr (Erkrhg, 2003: 179). Kurgenli'nin gekilmesi planlanan Karadeniz'e Balad

isimli filminin

yaklaqrk

iki

milyon avroluk 2005 taslak biitgesindc gekim arag

ve

gereg giderlerinin yaklagrk 150.000 avro

oldulu grirtiltr

(Kurgenli ilc gorti$me,5.5.2006).

Giintimtizde popiiler

bir

film

igin

baghca masraf kalemlerinden

biri

filmlerin tanrtrmrdrr.

Bu

amagla kullanrlabilecek

en

cinemli pazarlama kanallanndan birisi televizyonlardrr.

Do!rudan

ve

dolayh

(filmin

fragmanrnrn

TV'de

gosterilen sinema

programlannda gdsterilmesi

gibi)

TV

reklamlan

ile

gok

biiytik bir

izleyici

kitlcsine ulaqrlabilir.

TV

programr

iireticileri,

TV

kanallarr

ile iligkileri

nedeniyle Ozellikle de dolayh reklam olanaklarrna daha _9ok sahip olabilirler (bu konuda bkz: Krrca, 2003:

95-103).

Sinema yaprmrna

TV

girketlerinin

ilgisini

geken

bir

diler

etken ise, iizellikle de

TV

igin

dizi

geken

qirketlerin seyirciyi

tanlmasr

ve

Onlerine

gelen

projeleri delerlendirmede tecr{ibe sahibi olmasrdrr. Aynca statti elde etme

istelini

de unutmamak

gerekir.

Evren'e gdre

TV

dizileri

ile

sinema

filmi

arasrndaki

en biiytik

fark, "zanaatk6rl*tan sanatgrhla gegiq,

bir

statii kazanmaktlr" (Evren, 2003:

3).

Bunlann

yanl

slra,

TV

sektdriindeki girketler sinema

filmi

gekiminde, ellerindeki malzeme ve

ekibi

oldu$undan daha masraflr gdstererek

asrl

iqlerinden yaptrklarr

kdr

iizerinden verecekleri vergiyi azaltabilirler

4. Son Diinem Popiiler

Filmlerin

Yaprmrnda

TV Sektiiriiniin

Rolii

Scognamillo (1998:

a29),

1990'larda

Tiirk

sinemasrnrn yagadrlr

kizin

dnemli

bir

sebebi olarak finansman sorunlannr g0sterir. Gergekten de,

difer

sanat dallanndan

farkh

olarak

film

yaprmr

dnemli

boyutlarda parasal

yatrnm gerektirir.

Bu

nedcnle

iiretimin boyutlan ve kagrnrlmaz olarak

igeri[i

btyiik

oranda bu

iiretimi

finanse edecek

kaynaklara

ba!hdr.

Aynca iiretilen her

filmin

yeni

bir iirun

olmasr ve dolayrsryla getirisi

ilc ilgili

olarak dnemli

bir

belirsizlik

taflmasl,

sinemaya yaprlacak

yatrnmlan

riskli

krlar. Hollywood sinemasr, bu riski gok sayrda

film

tireterek azaltrr. Uretilen filmlerin birqolu masrafrnr grkartmasa

da,

birkag tane

gok

_iyi

ig

yapan

film

sayesinde sttdyolar yatrrmlannrn karqrh!rnr alabilirler (Smith, 2002: 60-61).

Tiirk

sinemasrnda ise, gekilen

film

sayrsrnrn az olmasr

riskleri

arttrrrr. Aynca

film

bazrndaki bu

belirsizlilin

yanrna, sektdriin geleceli iizerine

bir

belirsizlik eklene gelmigtir. Tarihine baktrfrmrzda, sinema sektdri.iniin

inigli

grkr9h

bir yol

izledilini

gOrtirtiz. Belki de bu nedenle yaplmcl ve yatrnmcrlar

Ttirk

sinemaslna sabit yatrnmlar yapmaktan kagrnmrgtrr.

Tiirk

sinema tarihindc yurtdrqrndaki benzerleri

gibi

stiidyolar kurulamamrg, gok uzun seneler modasl gegmig

aygtlarla

gahqrlmrghr (Scognamillo, 2002a: 3 8 ; 2002b : 4 l -43).

t996 1998 1999 200 I 200 I

2000

Giile Gtile

2000

Kahpe Bizans Egkrya

Hergey Qok Gtizel Olacak

Propaganda

Deli Yiirek

Komser $ekspir

Tablo l: Bir Milyonun Ustiinde Seyirci Qeken Filmler

Yrl

Film Yiinetmen

Yavuz Turgul

Omer Vargr Sinan Qetin

UFP

Zeki Okten

6z,en/Arzu Gani Mujde

Sinegraf

Osman Srnav

Plato

Sinan Qetin

Bctcek/BKM

Yrlmaz Erdolan

ANS

Abdullah Oluz ANS Mustafa Altroklar Yaprm Filma Cass Filma Cass PIato Fida/Arzu Fida,/Arzu IFR Seyirci 2.572.287 l .239.01 5 1.238.878 | .275.976 2.472.162 t.052.097 |.33t.462 3.308.320 t.79t.396 l .657.051 3.998.479 2.575.867 1.580.535 |.064.t62 2.894.802 2.594.806 2.403.050

2001

Vizontele 2003 Asmah Konak

2003

O _$imdi Asker

2004

G.O.R.A.

2004

Hababam Srnrfi Askerde

2004

Hababam Srnrfi Merhaba

2004

Neredesin Firuze

2004

Vizontele Tuuba

2005

Babam ve Ollum

2005

Organize Iqler

Bdcek/BKM

Omer Faruk Sorak Ferdi Elilmez Kartal Tibet

Ezel Akay

Bdcek/BKM

Yrlmaz ErdoEan

Avgar _{Qalan Irmak}

BKM

Yrlmaz ErdoEan

Kaynak: Seyirci sayrlan Sinema Gazetesl (2005)'nden, yaprmcr ve ytinetmen bilgileri Ozgtig (2003). Tiirsak Sinema

hll*l an (1996-2002) ve ww*'.sinematurk.com'dan derlenmigtir.

1990'lara

gelindilinde,

Tilrk

sinema sektorti

gtivenilir

bir

yatrnm

aracr

defildir.

Piyasa

gok krsrth

sayrda

filmi

kaldrrabilmektedir.

Film

yaprmr

ile

6zel olarak

ilgilenen Arzu

film

haricinde

higbir

biiyflk

yaprmcl kalmamtgtrr.

TV

programlan ve reklam yaplml ise, gdrece kdrh

bir

sektor olarak ytikselige gegmi;, onemli

bir

sermaye bu sektrire agrrhk vermi$tir.

TV

sektorundeki gelecegi

ilk

fark

eden, gegmi$in

en

biiyiik

film

yaprmctlanndan

Erler

Film

olmugtur. Video sektoriinde korsan iiretim nedeniyle

istedi[ini

bulamayan Erler

Filnl

1980'lerin ikinci yansrndan itibaren

TV

igin

program iiretmcye baglar (Scognamillo, 2004: 408-409). Zamanla

TV

programl yaplmcrhgt 6n plana grkar, 1960'larda 9ok sayrda

filme

imza atan

Erler

Film,

1990 sonraslnda

isc

film

i.iretimini

ikinci

plana atar. Ozel

TV'lerin

yayglnla$maslyla, Erler

Film'in

yanl srra Kadri Yurdatap'a ait Mine

Film

(Bizim

Aile)

ve Seden ailesine ait Kemal Film (Hayatrn iginden, Gurur, Mirasyediler) de

TV filmleri

ve dizileri gekmeye baglamrglardrr.

Reklam sektdrtine bakrldr[rnda, birgok sinemacrnrn bu sektore kaydr[r gdriiltir. Ydnetmen Yavuz Turgul'un

bir

reklam ajansr (Medina-Turgul) vardlr. Sinan _Qetin'in Plato

Filmi,

hem reklam

filmi

hem de video

klip

gekmiqtir (Igr[an, 2003:

l2).

Sonug

olarak

TV

igin program iireten yaprmcllar ve reklamcrlgr, sinema

filmi

finansmanlnda dnemli bir yer elde etmiqtir.

Son

on

yrl

iginde

bir

milyonun

i.istunde seyirci geken

filmlere

bakrldrlrnda,

dnemli

bir

golunlulunun

asrl

igi

TV

yaprmcrh[r veya reklam

filmi

gekmek olan qirketlerce

Uretildili

gortiliir.

Tablo 1'de sunuldugu tizere, FilmaCass, Plato,

IFR

gibi reklamcrhk alanrnda uzmanla$mrq girketler,

bir

milyonun iizerinde seyirci gekmig

l7

filmden

5'inin

yaprmrnr iistlenmi$tir.

TV

igin

dizi filmler

geken ANS, Sinegraf,

BKM

ve Avgar ise,

8 filmin

yaprmcrsrdrrlar.

Bu

sekiz filmden

ikisi,

Deli

Ytirek ve Asmalr Konak, sdz konusu yaptmcrlann

TV

igin iirettikleri dizilerden kaynaklanmrqtrr.

Listede

bir

istisna olugturan tek girket, Arzu

Film'dir.

Kahpe Bizans, Hababam

Smrfr Merhaba ve Hababam Smft Askerde

filmlerinin

yaplmclsl olan Arzu film, asrl iqi

film

yaprmr olarak kalan tek dmektir. Ne var ki, bu iig filmde yaprmcr agrsrndan delilse

de, aqalrda incelendifi

iizere

ydnetmen, o]uncu ve diger ekip agtsrndan

TV

di.inyasryla

stkt bir iliqki oldugu g6riiliir.

.

5.

Son Dtinem

Popiiler Filmlerde

Yer

Alan Kadrolann

TV

Sektiirif

ile

lliqkisi

TV

sektrirtiniin sinema

filmi

iiretimindeki

bir

diger

avantajr

da,

elindeki kadrolan her

iki

iq

igin

de kullanabilmesidir.

Bu

bciltimde

TV

sektdrtiniin sinema ile iliqkisinin sadece _{yaprm/finansman ile krsrth kalmayrp yaratrcr siirece katllan} yOnetmen,

oyuncular, senarist ve teknik ekibe de uzandrlr tezi,

bir

milyonun ilzerinde seyirciye

ulaqan filmler rqrlrnda ele allnmaktadlr.

TV

sektOrii 1990'larda gergekleqtirdili atrhmda Yegilgam sinemasrnrn insan

giiciinden oldukga faydalanmrgtrr. I$rgan

(2003:

35), bu

ddnemde

TV

ve

reklam sektdrtiniin sinemacrlann

birer ek

faaliyeti

olmaktan

glkttglnl

belirtir.

Bir

bakrma, sinema agrsrndan bunun

olumlu

oldulu digiiniilebilir.

Sonuqta, sinemacrlar

qok

az

sinema

filminin tiretilebildili

giintimiizde,

TV

gibi

sinema

ile

birgok ortak

ydnler

taqryan bir sektdrtin

varl$r

sayesinde yaqamlannr stirdiirebilmekte, sinema ile tamamen ilgisiz iqler yapmak zorunda kalmamaktadrrlar.

..

Ote

yandan,

gok

sayrda

yeni isim de

TV

sayesinde kamera

ile

tanlimlsttr. Ozellikle de maliyetlerin diiqtik tutulmasr

iste!i,

yeni yiizlere olanak safilamrqtrr. Son on

yrlda bir milyondan fazla seyirci geken filmlere bakrldrSrnda,

film

kadrolannda sinema

kcikenli

kigiler

ile

TV/reklam k6kenli

kiqilerin

bir

arada

yer

aldrklan gOrtilmektedir. Tablo 2'de bu

filmlerin

ydnetmen, oyuncu, senarist, kurgucu ve gori.intii yonetmenleri kdkenlerine grire

ikiye

aynlmaktadrr. Tablonun

iist

bdliimtinde sinema kOkenliter, alt bdliimiinde ise

TV

ve reklam kcikenliler srralanmaktadrr.

Bu

srnrflandrrmayr yaparken gdz dnijne ahnan krstas,

bu

kigilerin sinema sektOrtine TV/reklam sektOriinden gegig yaprp yapmamalandrr.

Poptiler

filmlerin

pazarlamasr _{oyuncular iizerinden yaprhyor olsa}

_{da, filmin}

yaprsrm

btiyiik

dlgtide ydnetmen

belirler. Tablo

2'nin birinci

sUtununa bakrldrgrnda, sinema ve TV/reklam kdkenli y<inetmenlerin sayrlanprn neredeyse egit

oldulu

g<iriiliir.

Omer Faruk

Sorak, Osman

Srnav

ve

Yrlrnaz Erdolan

kariyerlerine

TVTreklam sektdriinde baqlamrqtrr.

Bu

yOnetmenlerin

gektili kimi

filmlerde, dzellikle

TV

dizilerinde rastlanan epizodik anlatrm <in plana grkar. Sinema Dergisi'nde yaptrgr bir rdportajda, Cem Yrlmaz, G.O.R.A.

filminin bir

skegler

biitiinii

oldupunu kabul eder,

bunu

filmin

uzay

filmleri

parodisi olmasrna baSlar (Erdine, 2004: 73).

Atilla

Dorsay, Burgak Evren

ve

A.

Ufuk

eleqtiri yazrlannda, Y

lmaz

Erdofian'rn Vizontele'sini

bir

skegler

biittinii

olarak nitelendirirler (Dorsay, 2004: 147 Evren, 2004: 43; Ufuk: 2004:

-ll-12).'

O _{$imdi Asker} ve Hababam

Smft

Merhaba filmleri, bir ana konudan neredeyse tamamen yoksundurlar.

Kariyerlerine sinema ile baglamrg ydnetmenlerden bir go!u, giiniimiizde

alrrlkh

ait

reklam qirketlerine sahiptir,

Kartal

Tibcl

son dcinemde

birgok

yerli diziye

imza atmrgttr (Silper

Baba, Borsa,

Yasemince

gibi). Bu

listede daha istisnai duran Zeki Okten'dir. Bu sinemacrnrn

TV

diinyasr ile iligkisi daha srnrrhdrr. _{Qektipi film} Giile Giile de. listemizdeki

filmler

arastnda aksiyon

alrrhkh

olmamasr ve uzun gekimleri

ile

ayn bir yerde durur.

Tablo 2: Bir Milyonun Ustiinde Seyirci Qeken Filmlerin Kadrolarrnrn TV veya Sinema Kiikenli Olmaslna Gtire Listesi

Sinema

Ydnetmen

Oyuncu

Mustafa

Altroklar

Tarrk Akan (VT)

(O$A)

Metin Akprnar (P.GG) Sinan

_Qetin

Zeki Alasya (GG)

(P.

KS)

M0jde Ar (KS) Hulya Avgar (HSA)

Ferdi Egilmez

(HSA)

Pelin Batu (OgA)

Qagan

Irmak

Mehmet Ali Erbil

(BO)'

(HSM. HSA, KB) Zeki

Okten

Kadir inanrr (KS)

(GG)

Yrldrz Kenter (GG) Fikret Kugkan (BO) Kartal Tibet

(HSM)

Ali Poyrazoilu (OgA) Yavuz

Turgul

Kemal Sunal (P)

(E)

gener gen (E)

Ugur Yiicel (E)

Senaryo Mesut Ceylan (KS) Mahinur Ergun (AK) Fatih Solmaz (KB) Giilin Tokat (P) Senaryo Kemal K. Ergen (HSM, HSA, KB) Hakan Haksun (HqGO) Levent Kazak (NF, O$A) Raci gagmaz (DY) Kurgu Nevzat Digiagrk (GG) Ismail Kalkan (risM) Kemalettin Osmanlr (DY) Mustafa Pregeva (NF.V,G,HSA. OI) Giiriintii Rebecca Ilaas (P) Ulur Igbak (KB, VT. E, Or) Ken Kelsh (AK) Ilayk Kirokosyan (NF) Frenk Pap (GG) Ertung $enkay (HSM, HSA) Soykut Turan (o$A) Gary Tumbull (HqGo) Giiriintii Kamil Qetin (KS) Veli Kuzlu (G)

Omer Faruk Sorak

(v) Tevfik $enol (DY) Rrdvan Ulgen (BO) TV/Reklam Yiinetmen Ezel Akay (NF) Yrlmaz Erdolan (V, vT. or) Gani Miljde (KB) Oyuncu Demet Akba! (V, VT) M.A. Alabora (HSM. HSA)

Mazhar Alanson (HQGO) Okan Bayulgen (KS)

Meltem Cumbul (P)

Tolga Qevik (BO) Cem Davran (KB) Kurgu Erol Adilge (AK, O$A) Hakan Akol (E. Hqco) Krvang ilgiiner (BO) Engin Ozttirk (VT) Onur Tan (KB) Aylin Tinel (P, KS) Abdullah Oguz

(AK)

Ozcan Deniz (AK.NF.O$A)

gebnem Dcinmez (NF)

Osman Srnav

(DY)

Yrlmaz Erdolan (V, VT. Oi) Kemal Imirzalroflu (DY)

Omer F. Sorak (V,

G)

Oktay Kaynarca (DY)

Ozge Ozberk (G)

Omer Vargr (HCGO) Demet gener (KB)

Qetin Tekindor (BO) Nurgtil Yegilgay (AK)

Cem Yrlmaz (G,HCCO)

Not: Tablodaki isimler soyadlanna gcire alfabetik srraya dizilmigtir. * _{Qalan Irmak her ne kadar dizileri (Asmah Konak,}

Qemberimde Gtil Oya) ile tanrnryor olsa da sinema k6kenli bir yrinetmendir

AK-Asmah Konak, Bo_Babam ve ollum. DY_Deli Ynrek, E_E9kiya, GG_Giile Gule. G_G.o.R.A,

HQGO-Herpey Qok Guzel Olacak. HSA_Ilababam Srnrfr Askerde, HSM_Hababam Srnrfi Merhaba,

KB-Kahpe _{Bizans. KS_Komser $ekspir. NF_Neredesin Firuze, Oi_Organize igler, OSA_O gimdi Asker,}

P_Propaganda, V_Vizontele, VT_Vizontele Tuuba

Kaynak: www.kameraarkast.com, www.beyazperde.com. www.sinematurk.com ve gegitli filmlerin websiteleri; Tiirsak Sinema hll*lan (1996-2002); sektttrden gegitli kigilerle gdrtigmeler: Yusuf Kurgenli (22.6.2005),

Kemalettin Osmanlt (15.7.2005), Nevzat Digiagrk (13.7.2005), Aylin Tinel (18.7.2005), Ertung genkay (20.7.2005).

Alican Sekmeg (18.5.2005), Ulur Igbak (13.2.2006) ismail Kalkan (19.2.2006), Mustafa Preqeva (20.2.2006).

Oyunculara

baktrlrmrz

zaman

dcngeli bir.

dalrhm

goriili.ir.

Sinema kokenli diyebilece[imiz Metin Akprnar (Giile Giile), Kadir Inantr, Mtijde

Ar

(Komser $ekspir), Hiilya

Kogyilit

(Hababam Smrfi Merhaba) glbi eskiden beri sinema

filmi

gekmiq kigiler

yer alrr

frlmlerde.

Ne var

ki,

bu

kigilerin

neredeyse hepsi

aktif bir

bigimde

dizi

ve

reklamlarda da oynamaktadrr. Tabloda

TV

ile iligkisi agtstndan en ug drnekler Mehmet

Ali

Erbil ve Hiilya Avgar olarak g6ze garpar. Her

iki

o)'uncu da,

TV

diinyastntn yi.iksek

reyting yapan kiqileridir. Bununla birlikte bir sinema oyuncululu gegmiqleri de vardrr.

TV

kdkenli oyunculara goz atrldrfrnda, baghca

iki

kategori ortaya grkmaktadrr.

Bir

yanda

TV

dizilerinde oyunculukla

isim

yapml$ Kemal

Imirzaho[lu,

Mehmet

Ali

Alabora,

Ylmaz

Erdofan,

Nurgtil

Yegilgay

gibi

isimler, ote yanda ise Cem Yrlmaz,

6zcan Deniz, Okan

Baytilgen,

_{Demet $ener}

gibi

televizyona oyunculuk

drqr programlarla katrlan isimler yer almaktadrr.

Dizi

kcikenli oyuncular kamera

ile

TV'de tanl;ml$ ve

TV

igin oynamayr ci$renmiqlerdir, bir krsmr tiyatro

elitimi

almtqtrr.

Difer

grubun ise,

TV

ve sinema oyuncululu deneyimi olmayrp

TV

ile

iligkileri

talk

show'lar ve magazin programlan aracrhlryla gergeklegmigtir. Burada Yegilgam'rn yrldtz oyuncuya dayah seyirci gekme stratejisinin 1980'lerde verilen aradan sonra geri

ddndiilii

gdriili.ir.

TV'nin

her

bir

kogeye ulagtr$r gtiniimiizde,

'ytldtz'lar dolal

olarak

TV

aracrhlr

ile

bu konuma gelirler

ve filmlerin

seyirci gekmek

igin

vazgegilmez bir pargasl olurlar. Bazen oyunculuk ile higbir

ilgisi

olmayan kigilerin bile 6nce dizi, sonra

filmlerde

rol

aldrklan, ancak

dolal

olarak sinemadaki performanslannm

bir iki

istisna haricinde fazlasryla stntrlt kaldrfr gdriiltir.

Bunun

yanl

srra

filmlerde

TV

etkisini

oyuncu saytstnda

da

gorebiliriz.

TY yaprmlan kalabahk kadrolarla gergeklegtirilir.

Qok

sayrda

ikincil

karakter bulunur.

Epizodik

bir

yapr

ve

gegitli karakterlerin etrafinda geliqen kiigi.ik oyktiler vardtr. Son d6nem filmlerinde de oyuncu kadrosunun oldukga kalabahk

oldulu

gortili.ir. Birgok

film

igin dnemli

roller

denebilecek en az ddrt beg

rol

bulunur. Ornefiin, Yrlmaz Erdolan'm gektigi Vizontele, Vizontele Tuuba

filmleri

lle O $imdi Asker

filmi

gibi.

Filmin

gidigatrna dnemli etkisi olan

bir di[er

kigi

de, senaristtir. Yonetmenler birgok

filmin

senaryo yazrmrnda onemli

bir rol

oynamlg, birgok kereler bu

iqi

iisttine almrqlardrr. Sinan Qetin, Osman Srnav, Yavuz Turgul, Cem Yrlmaz, Yrlmaz Erdo[an,

Abdullah

O[uz,

Gani

Mtijde,

Omer Vargt

ve

_{Qafan Irmak}

buna

drnektir'

Bunun istisnasrnr daha gok komedi

afirrhkh filmlcrde goriiriiz.

Burada

da

a[rrhk,

TV

igin

komedi

dizilerine

senaryolar yazan

Kemal

Kenan Ergen

vc

Levent Kazak

gibi isimlerdedir.

Ote

yandan

birer dizi

uyarlamast olan Asmah

Konak

ve

Deli

Yiirek filmlerine bakrldr[rnda,

ilkinin

senaryosunun sinema kokenli Mahinur Ergun,

di[erinin

senaryosunun ise

TV

kokenli Raci $agmaz tarafindan yanldrsr gdrtiltir. Bu arada Mesut

Ceylan ve Fatih Solmaz gibi

ilk

senaryolannr bu makalede ele alman filmler igin yazmrq

ve srntflamasl zor isimler de vardtr.

Gtiniimiizde sinema

filmlerinin

kurgusu

35

mm'lik

sinema

filminin

videoya aktanlmasr yoluyla video ortamrnda yaprlmaktadrr.

Bu

nedenle

teknik

agtdan

TV

ve

sinema kurgusu arasrndaki fark oldukga azdtr. Kemalettin Osmanlt'ya gore astl dnemli fark,

bu

iq

igin aynlan

zaman ve beklenen dzenden kaynaklanrr.

Diziler

gok krsa bir

zaman diliminde iiretildiklerindcn ve 6nemli bir kalite endigesi olmadrgrndan kurgu gok

seri

bir

gekilde

belli

kurallar gergevosindc yaprlrr (Osmanh

ile

gdrtiqme, 15.7.2005).

TV'de

kurgu agrsrndan baghca iq,

bir dizi

kamera tarafindan ig mekanlarda aynt anda

gekilen ve gok fazla aksiyon igermeyen sahneleri

TV

seyircisinin takip edebileceli

bir

gekilde bir araya getirmektir.

Bir

milyonun iisttinde ig yapan

filmlere

bakrldrprnda,

TV

kcikenli sinemacrlar tarafindan kurgulanmtg

film

sayrslnln sinema kdkenliler tarafindan kurgulanmrg

film

saytslna hemen hemen egit oldugu

gdrtiliir.

TV

ve

sinema kurgusu arasrndaki teknik benzerlikler ve son

yirmi

senedir gok az filrm gekiliyor olmasr, kurgu igine sinema ile

baglamrq eski kurguculann giiniimiizde dnemli bir oranda

TV

veya reklam igiyle meqgul olmalannt getirmiqtir. Listemizdeki sinema

kdkenli brittin isimler

reklam

ya

da TV

dizilerine de imza atmrglardtr. Aynr gekilde geng kurgucular da, bu ige

TV

sektoninden

adrm atmrglardrr.

Filmin

gorsel

sorumlulu[unu

tistiinde

taqryan

gonintii

yonetmeni,

gdrsel i.iretimin

her

agamasma kattlarak gdrtinttilerin ycinetmenin istedipi anlamr vermesini

sa[lar (Gtingdr, 1994:

ll,

75).

TV'de

ekran

boyutunun

kiigtik

olmasr

g<iri.intti

yonetmenli[inin

dnemini azaltr.

Zira

TY

programlannda ses

gortinttiye gdre

6n

plandadrr. Ele ahnan

l7

filmden

l2'sinde

gdrtintti ydnetmeni sinema kdkenlidir. Daha

da onemlisi, filmlerde gorev alan

l3

ismin

5'i

yabancrdr.

TV

sektdrun[n bu alandaki eksikligi drgarrdan gelen isimlerle tamamlanmrgtrr.

6. Sonuq

Son dcinemin poptiler

filmleri

TV/reklam sektdrtinun etkisi altrndadrr. Onemli

bir

serrnaye

birikimine

ulagan

TV/reklam sektdrii,

1990'larrn

ikinci

yansrndan baglayarak sinemaya

yatrlm

yapml$

ve

yukanda

incelendifi

iizere

popiiler

sinema

tiretiminde belirleyici

bir

role sahip olmugtur. 2006 itibariyle gelinen noktada, poptiler sinema

filmlerinin

yaplm,

ycinetim,

oyunculuk

ve

difier iqleri,

ya

televizyon

ile kamerayla tantgan ya da sinema kokenli bile olsa

alrrhkh

olarak TV ve reklam igi yapan kigilerin eline gegmiqtir.

Bu

geliqmelerin altrnda yatan sebep,

TV

programlan yaprmr

ile

sinema

filmi

yaprmr arastndaki sinerjidir. Ortak kullanrlabilen gekim aygrtlan, pazarlama kanallan ve

kadrolar TV programt iireten girketler igin sinema

filmi

tiretimini gekici krlmrgtrr.

Yonetmen, oyuncular

ve

teknik

ekip

agrsrndan

TV

sektorii,

sinemanrn

gelirlerinin srfira yaklaqtrlr

bir

donemde sinemacrlara

bir

ig alanr agarak ve daha sonra

film

yaprmtna

yattnm

yaparak

Ttirk

poptiler

sinemasrnr

bir

anlamda

yok

olmaktan kurtarmtqtrr.

Bu

elilimi

farkeden Htiseyin

Kuzu (1998:92-93),

1998 yrhnda yazdrpr

yaztda bunu sinemayr canlandrracak bir etken olarak sunmuqtur.

Ote yandan

TV

ve

sinema sektdrlerinin

ig

ige gegmesinin sinema agrsrndan

olumsuz ydnleri bulundu[u sdylenebilir.

TV

kendine ozgti anlatrm bigimlerine sahiptir.

TV

ekranr sinemaya gcire gok daha ktigUk boyutlardadrr.

Bu

da yakrn plan gekimlerin

afrrhkh

olmastna

ve

diyaloglann

gdri.inttintin

ontine

gegmesine

yol

aQar. Seyir ortamtntn baqka iglerle ufragma, konugma ve hatta okuma

ile

kesilebilmesi, seyircinin

siirekli

olarak

ilgisini

gekecek

ve

herhangi

_bir

noktasrndan

kolayhkla

seyretmeye baglayabileceli programlar hanrlanrlmasrnr gerektirir.6 Yaprm konusunda kararlarrn

TV

alanrnda yo$unlagmrg ve

TV

seyircisinin

befenilerini

daha

iyi

bilen kigiler tarafindan verilmesi de sinema filmlerinin TV dizilerine benzemesine yol agmaktadrr.

Notlar:

' Bundan sonra televizyon yerine TV ktsaltrnasr kullanrlacaktrr.

'Bu yazr planlanrrken sanat ydnetmenlilinin de ele ahnmasr amaglanmtgttr. Ancak aragtrnnalar sonucunda bu iglevin dizilerde genellikle dekoratcirliikten dteye gitmedipi, filmlerde _{ise 9ok nadiren yer} aldrSr grirtildii. Bu nedenle sanat ydnetmenliline

ya

ntn igerilinde yer verilmedi.

' Gigede iyi ig yapan _-genelde 100 milyon dolardan fazla hasrlat getiren- filmler igin kullanrlrr.

o _{Di.lital teknolojideki geligmeler sonucu birgok film TV igin de kullanrlan dijital kameralarla}

gekilmeye baglanmrgtrr.

s _{Ote yandan Burgak Evren (2004: 43), Vizontele'nin devamr niteli[indeki Vizontele Tuuba} frlmini "yeni bir sinemacr geliyor" baghgtyla ele alrr.

u _TV'de

anlatrm i.izerine aynntrh bir gahgrna igin bkz. Kaplan (1993), Mutlu (1991) ve Zettl 0981).

Kaynakga

Abisel N. (1994). Ttirk Sinemast Uzerine Yanlar, Ankara: imge Kitabevi. Qetin, C. ve Arslanbay, H. (1995).

Bir

ihtimal Daha Var, Antrakt,43,34-39. Dorsay

A.

(2004). Sinemamtzda Qc)kilS ve Rdnesans

Ytllan,

istanbul: Remzi

Kitabevi.

Erdine S. (2004).

Bir

Cem Yrlmaz Komedisi (Cem Yrlmaz lle yapian sdyle$i), Sinema,73, 66-73.

Erkrlrg H. (2003). Tilrk Sinemastnm Ekonomik Yaprst ve Bu Yapmm Sinemamtza

Etkileri, Mimar Sinan Universitesi Sosyal

Bilimler

Enstitiisti, istanbul: Yayrnlanmamtg Doktora Tezi

Erus,

Z. e

(2005). Amerikan

ve

Tiirk

Sinemalannda

Uyarlamalar: KarStlastrmah

Bir

BahS, istanbul: Es Yaytnlarr.

Evren, B. (2003). Televizyon ya da Yapay Qa[daq Efsaneler Yaratma Qabalan,

Antrakt,74,3.

Evren, B. (2004). Yeni

Bir

Sinemact Geliyor...,

Antrakt,77,43.

Giingdr, $. (1994). Sinemada Gdriintti Yrinetmeni, Ankara: Kitle Yayrnlan.

Gtir, A.

(2005, $ubat

27).

Tiirk

Sinema Endiistrisi,

Hiirriyet,

http : //www. hurriyetim. com. trlhabe r I (2 | .3 .200 5).

G6r0cti, B. (2003). O $imdi Asker: Ama Sinemacr

Delil,

Yeni

Film,2,9-15.

Goriicii, B. (2006). Sinemada igler Organize, Yeni

Film,

11,49-53.

Hamburger,

E. (2004) City

of

Soaps:

Brazilian

Cinema and Television Are Working Together for Regeneration, Sight and

Sound,l4(4),6.

Hill,

J.

(1996).

British

Film

Policy,

Albert

Moran

(Derleyen),

Film

Policy: International, National and Regional Perspecflves. (ss.

l0l-l

l3),

London: Routledge.

Iqr[an,

i.

e.

_{IZOO:). 1970'lerden 1990'lara}

Tiirkiye'de

Sinema Endtistrisi,

Ieri

Film,2,33-41.

Kaplan,

Y.

(1992).

Televizyon, Gdkqen

Kaplan

(Qeviren),

Istanbul:

AEaq

Yayrncrhk.

Krrca, S. (2003). Sinema Endiistrisinin Pazarlama ve Promosyon Stratejilerinde Y<jnelimler:

Amerika

ve

Ttirkiye, Deniz

Bayrakdar (yayrna hazrrlayan),

Tilrk

Film Arasttrmalannda Yeni Yrjnelimler:4, (ss. 95-103), istanbul: Ballam Yayrnlan.

Kuzu, H. (1998). Ttirk Sinemasr'nda Film Yaprmlarr lgin 'Ek ve Potansiyel' imkanlar, Sinerama, 3, 92-93.

Mazdon,

L.

(1999). Cinema and Television:

From Enmity

to

Interdepence,

Michael

Scriven

ve

Monia

Lecomte (Derleyenler),

Television

Broadcasting

in Contemporary France and Britain, (ss. 7l-82), New York; Berghahn Books.

Mutlu, E. (1991). Televizyonu Anlamak, Ankara: Gtindopan Yayrnlan. Ozgtig, A. (2003). Tiirk

Filmleri

Sdzliigi) t997-2002, istanbul: SE-SAM Yayrnlan.

Posteki, N. (2005). 1990 Sonray Tilrk Sinemast, istanbul: Es Yayrnlarr. Schilling,

M.

(1998). New Breed Revives Japanese _{Films, Japan Quarterly,}

45(t),8-21.

Scognamillo,

G.

(1975). Turkey, Peter Cowie (Derleyen), International Film Guide l976,London: The Tantivy Press.

Scognamillo, G. (1998). Tilrk Sinema Tarihi, istanbul: Kabalcr Yayrnevi.

Scognamillo,

G.

(2002a).

Ttirk

Sinemasmrn Ekonomik Tarihine Giriq-

2,

Yeni

Sinema, 10, 36-39.

Scognamillo,G. (2002b).

Tiirk

Sinemasrnm Ekonomik Tarihine Girig- 3, Yeni

Sinema,

ll,4l-43.

Scognamillo,

G.

(2004).

Bay

Sinema:

Tilrker inanoglu,

istanbul:

Dopan Kitapgrhk A.$.

Sinema Gazetesi,22Temmuz - 4 Alustos 2005,

yrl:

16, Sayr: 39-40. Smith, R. (2002). Why Studio Movies Don't Make (Much) Money, Film Comment,3S(2),60-61 .

Tilrsak Sinema

Ytll*lan

(1996197

_,

1997198, 1998199, 199912000,200012001,

200112002 ddnemi), istanbul: Ti.irsak Vakfr.

Ufuk,

A.

(2004). Vizontele Tuuba: 'Tadmdan Yenmeyen

Bir

Arabulucu', Yeni,

Film,5,7-12.

Unser, O. (2004). Merhaba (mr?) Hababam Smtfi, Yeni

insan

Yeni Sinema, 15, 76-79.

Yurdatap K. ve

YavuzD.

_QUA$. Tilrkiye Sinema Sektcirtiniln Gririinilmii, istanbul: SESAM

_-

Tiirkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek

Birli$i.

Zettl

H.

(1981). Television

Aesthetics,

Richard

P.

Adler

(Derleyen), Understanding Television: Essays

on

Television as

a

Social and Cultural Force, (ss.

I

l5-l4l),

New York: Praeger Publishers. www.beyazperde.com www.kameraarkasr.org www.sinematurk.com Kigisel Giirtigmeler: Yusuf Kurgenli (5.5. 2006). Kemalettin Osmanh (1 5.7 .2005). Nevzat Digiagtk (13.7 .2005).

Aylin

Tinel (1 8.7.2005). Ertung $enkay (20.7 .2005). Alican Sekmeg

(l

8.5.2005).

Ulur

igbak (13.2.2006). ismail Kalkan (19.2.2006). Mustafa Preqeva (20.2.2006). 133