- rr-
‘T'L'L'î& fr
ız l
A'
*•
Türk yayıncılığının öncülerinden Servet-ı t unun ün kurucusu Ahmet Ihsariın Hatıraları
Bir zamanlar
Âli’de
...
Ahmet İhsan Tokgöz un 1888-1914 dönemini kapsayan anılan, Tür kiye’de yayıncılığın ve dergiciliğin tarihi açısından olduğu gibi, Os manlI'nın bu son çalkantılı yılla- nnın siyasal olaylannı ve kültür hayatını yansıtması açısından da bulunmaz değerde bir kitap.
Tokgöz’ün eserinin “bulunmaz- lığı”, iletişimin Anı Dizisi’nden yayımlanana kadar fiziken de geçerli idi - 1930-31’de iki cilt olarak ba sılmış olan eser, dili özenleştirip açıklama notlan ekleyerek yayına hazırlayan Alpay Kabacalı’nm kay dettiği gibi birçok kamusal kütüp hanede bile bulunamıyordu.
Matbuat Hatıralarım, adından da anlaşılacağı gibi öncelikle Ahmet İhsan Tokgöz un yayıncı kariyeri nin ve kimliğinin ürünü.
İlk resimli kitap basımını ger çekleştiren Tokgöz’ün Türkiye’nin yayıncılık tarihinde ‘öncü’ konumu var. İlk Türk çevirmenlerinden biri. Başka hiçbir şey yapmasaydı bile tarihe geçirmeye yetecek olan işi ise, herhalde, Servet-i Fünun der gisini kurup yayımlamış olması. Mütareke dönemindeki zorunlu ara dışında 1891-1944 arasında düzenli yayımlanan Servet-i Fünun, Tür kiye’de dergiciliğin atalarından sayılıyor. Edebiyat-ı C edide ve
Fecr-i Ati edebiyat akımlarının ‘yuvası’ olmasıyla da önem taşıyan Servet-i Fûnun’un atmosferi, Tok göz’ün anılarının arkaplanını oluşturuyor, anlatılanların manevi ve düşünsel iklimini belirliyor.
Dönemin edebiyat ve düşünce dünyasının Ahmet Mithat, Tevfik Fikret, Recaizade Ekrem gibi bü yükleri, bu vesileyle Matbuat Ha- tıralanm’nda boy gösteriyorlar. Kitap bu büyük adamların “özel” halleri, tarzları hakkında ilginç veriler sunuyor. Ahmet Mithat’ın Tokgöz’e öğüt olarak söylediği “Oğlum, bize nur Avrupa'dan ge lebilir” sözleri gibi, Osmanlı ay dınlarının düşünsel çerçevelerini “sahibinin sesinden” özetleyen anekdotlar aktarıliyor.
Yayın âleminin bir başka cep hesini oluşturan, iktidarın basını denetlemekte ve baskılamakta kullandığı “basın eşkiyası” Baba Tahir gibi şahsiyetler de Matbuat
Hatıralarım’a renk katıyor. Alpay Kabacalı’nın kitabın Su- nuş’unda değindiği gibi. Matbuat
Hatıralarım “genel tarih” açısından da değerli bir kaynak. Kitaptaki anılar, çok hareketli ve bunalımlı bir toplumsal geçiş döneminden: 1. Cilt Meşrutiyet’in ilanına kadar
AHMET İHSAN TOKGÖZ
Matbuat Hatıralarım
Yayına Hazırlayan: Alpay Kabacalı
İletişim 235 • Haziran 1993 Anı Dizisi 13 • ISBN 975-470-9 291 sayfa • 16 sayfa albüm
(1888-1908), 2. Cilt Meşrutiyet’in ilanından Genel Savaşa kadar (1908-1917).
Elbette bu dönemin olaylarının Bâbıâli’ye ve Osmanlı aydınlan üzerindeki etkisi, kitaba canlı an latımlarla yansıyor.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
