K.B.B. ve BBC Dergisi, (10) : 29-31, 2002
29
D
Drr.. K
Keen
naan
n G
GÜ
ÜN
NE
EY
Y*
*,, D
Drr.. F
Fýýrraatt F
FÝÝÞ
ÞE
EN
NK
K*
*,, D
Drr.. B
Bü
ülleen
ntt A
AÐ
ÐIIR
RD
DIIR
R*
*,,D
Drr.. L
Leev
veen
ntt D
DÖ
ÖÞ
ÞE
EM
ME
EC
CÝÝ*
**
*,, D
Drr..
E
Esso
orr B
BA
AL
LK
KA
AN
N*
*
THE IMPORTANCE OF PARANASAL SINUS HEMATOMAS IN THE INFECTIONS
FOLLOWING MAXILLOFACIAL TRAUMA.
K
KA
AF
FA
A T
TR
RA
AV
VM
MA
AL
LA
AR
RII S
SO
ON
NR
RA
AS
SII G
GE
EL
LÝÝÞ
ÞE
EN
N P
PA
AR
RA
AN
NA
AZ
ZA
AL
L S
SÝÝN
NÜ
ÜS
S H
HE
EM
MA
AT
TO
OM
ML
LA
AR
RIIN
NIIN
N
E
EN
NF
FE
EK
KS
SÝÝY
YO
ON
N O
OL
LU
UÞ
ÞU
UM
MU
UN
ND
DA
AK
KÝÝ Ö
ÖN
NE
EM
MÝÝ
++ÖZET
Maksillofasial frraktürrlerrin birr komplikasyyonu olarrak orrtayya çýkan parranazal sinüs hematomu ve buna sekonderr birr enfeksiyyonun geliþþebi-leceði hakkýndaki çalýþþmalarr yyeterrsizdirr.
Maksillofasial trravma sonrrasý yyoðun bakýmda yyatýrrýlarrak takip ve tedavi edilen ve takiplerrinde yyüksek ateþþi olan, ürrinerr ve solunum siste-mi enfeksiyyon bulgularrý olmayyan 20 hastayya parranazal BT(bilgisayyarrlý tomogrrafi) çekilmiþþ ve ateþþ takibi yyapýlmýþþtýrr. Çekilen BT’lerrinde parranazal sinüs hematomu olan hastalarra inferriorr meatus yyoluyyla intrranazal antrrostomi yyapýlarrak elde edilen klinik örrnekten kültürr y yapýl-mýþþtýrr. Daha sonrra antibiyyogrram sonuçlarrýna uyygun antibiyyotik seçilip tedaviyye eklenmiþþ ve ateþþin kontrrol altýna alýndýðý gün herr hasta için ayyrrý ayyrrý belirrlenmiþþtirr.
Çalýþþmamýzda alýnan kültürrlerrin hepsinde ürreme olmuþþ ve özellikle 9 olguda (%45) Pseudomonas spp. ve Enterrobacterr spp. gibi birrçok antibiyyotiðe dirrençli mikrroorrganizmalarr saptanmýþþtýrr.
Kafa trravmalarrý sonucu geliþþen maksillofasial frraktürrlerrde, parranazal sinüslerr içine olabilecek kanamalarrýn, özellikle maksillerr sinüs he-matomlarrýnýn, trravmalarr sonrrasý geliþþebilecek enfeksiyyonlarrda bakterrilerr için çok elverriþþli birr orrtam olabileceði herr zaman için düþþünül-melidirr.
Anahtarr SSözcüklerr : Paranazal sinüs hematomu, enfeksiyon, post travmatik ateþ.
SUMMARY
There are very few reports on the subject of secondary infection of posttraumatic paranasal sinus hematoma.
20 patients of maxillofacial trauma in the intensive care unit who have no clues of urinary and respiratory system infection but have high fever, underwent paranasal sinus computerized tomography and fever follow up. Intranasal antrostomy from the inferior meatus is applied to the patients who have paranasal sinus hematoma in the paranasal sinus tomograms. Bacteriologic investigation and antibiograms were obtained from each clinical specimen. Antibiotic treatment was given according to antibiogram results and the date which fever is get under control was noted for each subject.
In our study, all clinical specimens showed bacteriological production. In 9 of the specimens (45 %) resistant bacteries to many antibiotics such as Pseudomonas spp. and Enterobacter spp.) were produced.
As a result of this study we think that practiciens must always consider that hemorrhages into the paranasal sinuses (especially the maxillary sinus) as a result of maxillofacial fractures may create a very convenient environment for pathological microorganisms thus for paranasal sinus infections.
Keyy worrds: Paranasal sinus hematomas- infection- posttraumatic fever.
* Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Kulak Burun Boðaz ve Baþ Boyun Cerrahisi Ana Bilim Dalý ** Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Anestezioloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalý
+ 24. Ulusal Otorinolarengoloji ve B.B.C. Kongresinde teblið edilmiþtir. 23-27 Eylül ANTALYA Çalýþmanýn Yapýldýðý Klinik(ler) : Akdeniz Üniversitesi Týp Fak. KBB ve Anestezioloji Kliniði - ANTALYA Çalýþmanýn Dergiye Ulaþtýðý Tarih : 25.04.2001
Çalýþmanýn Basýma Kabul Edildiði Tarih : 18.12.2002
Yazýþma Adresi : Dr. Kenan GÜNEY, Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Kulak Burun Boðaz ve Baþ Boyun Cerrahisi Ana Bilimdalý ANTALYA
GÝRÝÞ
Künt kafa travmalarý sonucu geliþen paranazal sinüs ve orbital fraktürlerin komplikasyonlarý hakkýnda birçok çalýþ-ma mevcuttur(2). Fakat bu fraktürlerin komplikasyonu olan paranazal sinüs hematomu ve buna baðlý geliþen sekonder en-feksiyonlar ile ilgili çalýþmalar yok denecek kadar azdýr.
Kafa travmalarý sonucu geliþen maksillofasial fraktür-lerde oluþan kanamalar ve epistaksis önemli ve sýk rastlaný-lan sorunlardýr. Fraktürlerin cerrahi tedavisinden önce bu so-runlarýn ortadan kaldýrýlmasý gerekmektedir. Bunun yanýnda hastanýn genel durumu ve yumuþak dokulardaki ödem nede-ni ile fraktürlerin cerrahi tedavisi, travmayý takiben 5-7 gün-den sonra yapýlabilmektedir(9). Ayrýca cerrahi tedavi öncesi diðer önemli bir sorun da sekonder enfeksiyondur. Travma-yý takiben geliþebilecek sekonder enfeksiyonlarý önlemek için yapýlan proflaktik antibiyotik tedavisi hakkýndaki çalýþ-malarýn sonuçlarý da yeterli deðildir(3,6).
YÖNTEM ve GEREÇ
Bu çalýþma, Akdeniz Üniversitesi Týp Fakültesi Kulak Burun Boðaz ve Baþ ve Boyun Cerrahisi Anabilimdalý ile Anestezi ve Reanimasyon Anabilimdalý tarafýndan, maksil-lofasial travma sonrasý yoðun bakýmda yatýrýlarak takip ve te-davi edilen 20 maksillofasial fraktürlü olgu üzerinde yapýl-mýþtýr. Maksillofasial travmayý takiben ateþi yükselen, solu-num sistemi ve üriner sistemde enfeksiyona ait bulgu tespit edilemeyen hastalara paranazal BT çekilmiþ ve ateþ takibi yapýlmýþtýr. Çekilen BT’de maksiller sinüs hematomu görü-len hastalara, inferior meatus yoluyla intranazal antrostomi uygulanarak maksiller sinüsteki hematom boþaltýlmýþtýr. El-de edilen materyalEl-den klinik örnek alýnarak kültür yapýlmýþ-týr. Hastalara antibiyogram sonuçlarýna göre uygun antibiyo-tik tedavisi verilmiþtir. Daha sonra da her hasta için ateþin normale döndüðü gün tespit edilerek ateþin kontrol altýna alýnma zamanlarý belirlenmiþtir.
Bu hastalarýn rutin kan kültürü incelemesi yapýlmýþtýr ancak hiçbirinde eþ zamanlý gönderilen sinüs kültüründe üre-yen mikroorganizmaya benzer mikroorganizma ürememiþtir.
BULGULAR
Olgularýn 2(%10)’si kadýn, 18(%90)’i erkektir. Hastala-rýn hepsinin glaskow koma skalalarý 8’in altýnda aðýr kafa travmalý hastalardýr. Tüm hastalar entübe edilmiþtir. Ortala-ma mekanik ventilasyon süresi 11 gündür. OrtalaOrtala-ma yoðun bakýmda kalma süreleri 20 gündür.
Hastalarda yüksek ateþ, travmadan sonra ortalama 4. gün (en erken 2.gün, en geç 10.gün) ortaya çýkmýþtýr. Yüksek ateþli hastalara yoðun bakýma yatýþýndan sonraki ortalama 6. gün (en erken 3.gün, en geç 14. gün), ateþin yükselmesinden sonraki ortalama 2. günde (en erken 1. gün, en geç 5. gün) in-ferior meatus yoluyla intranazal antrostomi yapýlmýþtýr (Tab-lo 1).
Hastalarýn yüksek ateþi, baþlangýcýndan ortalama 9 gün (en az 3 gün, en fazla 20 gün) sonra kontrol altýna alýnmýþtýr. Ýnferior meatus yoluyla intranazal antrostomiden ise ortala-ma 7 gün (en az 1, en fazla 19) sonra ateþ kontrol altýna alýn-mýþtýr (Tablo 1).
Hastalardan alýnan tüm kültürlerde 5 farklý mikroorga-nizmanýn ürediði saptanmýþtýr. 6 kültürde üreyen Acinetobac-ter spp. en fazla, 1 kültürde üreyen Klepsiella supp., en az saptanan mikroorganizma olarak bulunmuþtur. Enterobacter spp., S. Aureus, Pseudomonas spp ise üreyen diðer mikroor-ganizmalardýr. Üreyen tüm mikroorganizmalar ve antibiyog-ramlarýna uygun olarak verilen antibiyotikler Tablo 1’de ve-rilmiþtir.
TARTIÞMA
Günümüzde maksillofasial fraktürler sonucu geliþen enfeksiyon ve proflaktik antibiyotik kullanýmý ile ilgili çalýþ-malar oldukça azdýr. Genellikle fraktürlerin cerrahi tedavisi sonrasý proflaktik antibiyotik kullanýmý ile ilgili çalýþmalar mevcuttur. Fakat bu çalýþmalarda vaka sayýlarýnýn sýnýrlý ol-masý, yorum yapmamýzý zorlaþtýrmaktadýr(1,4).
Goldfarb ve arkadaþlarý(3), 3 olgu ile yapmýþ olduklarý orbital blow-out fraktürlerle ilgili çalýþmalarýnda, fraktür so-nucu oluþan orbital enfeksiyonun travmayý takiben 3.günde, 6.günde ve 6. haftada geliþtiðini bildirmiþlerdir. Bizim çalýþ-mamýzda enfeksiyonun geliþimi, travmayý takiben ortalama 4. gün olarak bulunmuþtur.
Harris ve arkadaþlarý(4,5), orbital blow - out fraktürler-de, sinüs duvarýnda oluþan bir fraktürün, hemoraji ve ödemle birlikte olmasý halinde, sinüslerin drene olamayacaðýný, bu-nun da sinüs enfeksiyonlarýna yol açacaðýný, sinüs içine ka-nama varsa, oluþan hematomun, bakterilerin çoðalmasý için çok iyi bir ortam oluþturabileceðini ve bundan dolayý da he-matomlarýn drene edilmesi gerektiðini bildirmiþlerdir.
Millman ve arkadaþlarý(7), maksillofasial fraktürler sonrasý, steroid kullanýmýnýn enfeksiyon riskinin artýrdýðýný bildirmiþlerdir.
Peterson ve arkadaþlarý(8), profilaktik antibiyotik kulla-nýmý sonucu dirençli mikroorganizmalarla oluþan enfeksiyon sýklýðýnda artýþ bulmuþlardýr. Bizim çalýþmamýzda kültür so-nucu 9 olguda (%45) Pseudomonas spp. ve Enterobacter spp. belirlenmiþtir. Üreyen bu mikroorganizmalar, birçok an-tibiyotiðe dirençlidir.
Kafa travmalarý sonucu geliþen maksillofasial fraktür-lerde, paranazal sinüsler içine olabilecek kanamalarýn, özel-likle maksiller sinüs hematomlarýnýn, travmalar sonrasý geli-þebilecek enfeksiyonlarda bakteriler için çok elveriþli bir or-tam olabileceði her zaman düþünülmelidir.
K.B.B. ve BBC Dergisi, (10) : 29-31, 2002 KAFA TRAVMALARI SONRASI GELÝÞEN PARANAZAL SÝNÜS
HEMATOMLARININ ENFEKSÝYON OLÞUMUNDAKÝ ÖNEMÝ
K.B.B. ve BBC Dergisi, (10) : 29-31, 2002
Dr. Kenan GÜNEY ve Arkadaþlarý
31
KAYNAKLAR
1- CHOLE RA, YEE J. Antibiotic prophylaxis for facial fractu-res. A prospective, randomized clinical trial. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1987 Oct;113(10):1055-7.
2- ELLIS E 3RD, EL-ATTAR A, MOOS KF. An analysis of 2,067 cases of zygomatico-orbital fracture. Oral Maxillofac Surg 1985 Jun;43(6):417-28
3- GOLDFARB MS, HOFFMAN DS, ROSENBERG S. Orbital cellulitis and orbital fractures. Ann Ophthalmol 1987 Mar;19(3):97-9, 115.
4- HARRIS GJ. Subperiosteal abscess of the orbit. Arch Ophthal-mol 1983 May;101(5):751-7.
5- HOLT JE. Orbital blowout fractures. Ear Nose Throat J 1983 Jul;62(7):346-51.
6- KRIZEK TJ, GOTTLIEB LJ, KOSS N, ROBSON MC. The
use of prophylactic antibacterials in plastic surgery: a 1980s update. Plast Reconstr Surg 1985 Dec;76(6):953-63. 7- MILLMAN AL, DELLA ROCCA RC, SPECTOR S,
LE-IBESKIND AL, MESSINA A. Steroids and orbital blowout fractures--a new systematic concept in medical management and surgical decision-making. Adv Ophthalmic Plast Reconstr Surg. 1987;6:291-300.
8- PATERSON JA, CARDO VA JR, STRATIGOS GT. An exami-nation of antibiotic prophylaxis in oral and maxillofacial sur-gery.J Oral Surg 1970 Oct;28(10):753-9.
9- THE OTOLARYNGOLOGIC CLÝNÝCS OF NORTH AME-RICA. Current Issues in Head and Neck Trauma. 1991; 103-118
T
TAABBLLOO 11 :: Ýnferior meatus yoluyla intranazal antrostomi uygulanarak maksiller sinüsten boþaltýlan hematomdan klinik örnek alýnarak yapýla kültürde üreyen mikroorganizmalar ve tedavilerinde kullanýlan antibiyotikler.
Olgu Kültürde Üreyen Kullanýlan Travmayý Takiben Antrostomi Ateþin Kontrol No Mikroorganizma Antibiyotikler Ateþin Baþladýðý Gün Yapýldýðý Gün Altýna Alýndýðý Gün
1 Klebsiella spp. Netilmisin Ýmipenem 4 6 10 2 Acinetobacter spp. Siprofloksasin Netilmisin 2 3 11 3 Acinetobacter spp. Siprofloksasin Amikasin 4 5 11 4 Acinetobacter spp. Ýmipenem Tobramisin 5 7 12 5 Acinetobacter spp. Netilmisin Meronem 5 7 15 6 Acinetobacter spp. Netilmisin Siprofloksasin 3 5 9 7 Acinetobacter spp. Amikasin Siprofloksasin 5 7 22 8 Enterobacter spp. Netilmisin Seftazidim 3 8 11 9 Enterobacter spp. Ýmipenem Netilmisin 10 14 17 10 Enterobacter spp. Amikasin Seftazidim 5 8 13 11 Enterobacter spp. Netilmisin 2 3 11 12 Enterobacter spp. Amikasin Seftazidim 7 10 20 13 S. aureus Amikasin Ampisilin/Sulbaktam 8 10 11 14 S. aureus (MRSA) Vankomisin 3 4 16 15 S. aureus (MRSA) Vankomisin 2 3 22 16 S. aureus Amikasin Ampisilin/Sulbaktam 3 4 11 17 Pseudomonas spp. Meropenem Netilmisin 4 6 12 18 Pseudomonas spp. Ýmipenem Amikasin 3 4 12 19 Pseudomonas spp. Sefoperazon Amikasin 4 6 11 20 Pseudomonas spp. Netilmisin Ýmipenem 4 6 9
