Galata Mevlihanesi

(1)

airportm

_{m a g a zin}

Galata Mevlevihanesi

M üzesi’ ’ olarak ziyarete açık

Bugün “ Divan Edebiyatı

tutulan eski “ Kulekapısı

Mevlevihanesi’ ’de belirli

zamanlarda sema gösterileri de

düzenleniyor.

■TJÇlüzeler, insanın en evrensel kurumu ola- s U U ra k , kendisiyle birlikte gelişir, etkiler alır ve ziyaretçisini etki altında bulundurur. Top lumun her kesitine ve değişik düzeylerine hitap eder. Halkla, bilimadamlarıyla, sanat çılarla ilişki kurar. Müzecilik, halkın ilgisiy le bütünleşir, amacına böylece ulaşmış olur. Eski adıyla İstanbul’daki “ Galata Mevlevi

hanesi” , bugünkü adıyla da “ Divan Ede biyatı Müzesi” nin de ana amacı, Türk

toplumuna kültür benliğini öğretmek, ülke kültürüne seçtiği dalda yararlı olmaktır. Bu nun için divan şiirini kendine araç ve konu olarak aldığı gibi, altı yüz yıllık kültürümü zün sanat eserlerinden bazılarını da sunan

“ Divan Edebiyatı Müzesi” , bu konularda

bir araştırma kurumu görevini de sürdür mektedir.

Tarihin kültürünü, sanatını ve bilimini can landıran eskinin “ Kulekapısı Mevlevihane

s i” , gittikçe kaybolmakta olan tarihi

yapıların günümüzde kalmış en güzel örnek lerindendir. İstanbul’da “ Yüksek Kaldırım’- 'ın Beyoğlu çıkışında uzun yıllar ihmal edilmiş, gerekli özeni beklemiştir. Düzenlen mesi için birçok girişim olmuş, ancak hal kın ziyaretine açılışı, Aralık 1975 tarihinde gerçekleşebilm iştir. Osmanlı devrinin 18’inci yüzyıl emperiyal üslubunun özelik lerini yansıtan ahşap semahane bölümü, amacına özgü özellikleriyle tek yapıdır. Ben zeri dünyada bulunmamaktadır.

Galata “ Kulekapısı Mevlevihanesi ” , çe şitli bölümlerden oluşmaktadır. Sebili, çeş meleri, selsebili, türbeleri, semahanesi ve kitaplığıyla ilgi çekici bir tarih hâzinesidir.

Mevlevihane’nin Kuruluşu

İstanbul, Türkler tarafından alındıktan sonra, Fatih Sultan Mehmet’in emriyle ilk mevlevilik kültürü, Veznecilerdeki “ Kalen-

derhane Camii” nde başlatılmıştır. Ancak,

Mevlevihane binası olarak İstanbul’da ilk in şa edilen bina, “ Kulekapısı Mevlevihane- s i” dir.

Fatih’in İstanbul'u fethinden yarım yüzyıl sonra bile, şimdiki Mevlevihane’nin bulun duğu yerden, Taksim'e kadar yemyeşil or manlar bulunurmuş. Padişahlar avlanmaya buralara kadar gelirmiş. Bu bölgeler, dev rin ünlü adamı İskender Paşa'ya verilmiş.

İskender Paşa, av çiftliği olarak kullanılan

bölgenin bir bölümünü, Mevlana’nın torun larından Sultan-ı Divanî Semai Dede nin zi yaretiyle, Mevlevihane yapımına tahsis etmiş...

434 yıl süren faaliyeti sırasında “ Kuleka-

pısı Mevlevihanesi” , Türk ve İslam dünya

sında Osmanlı hâkimiyetinde varolan 77 mevlevihane içinde Türk edebiyatı ve bili minde sayısız kişiler yetiştiren kurumlardan biridir. Bunlar arasında büyük şairler, bes tekârlar, güzel yazı sanatçıları, mesnevihan- lar, küdümzenler ve neyzenler yer alır.

Eğer gezmek ve tanımak isterseniz, Ga lata Kulesi’nin yanından yukarı doğru çıktı ğınızda, Tünelbaşı Meydanı’na çıkmadan, sağda yüksek cümle kapısıyla “ Galata Ku-

lekapısı Mevlevihanesi” sizi karşılaya

(2)

a ir p o r ts

_{m o g o v r}

m a ir p o rt

m o g a z in m

The garden gate of the Galata Mevlevihane (above) and the sema dance of the dervishes (left).

T f j / j Mevlevi Dervish Lodge or

I I I Mevlevihane in Galata, İstanbul, is today the home of the Museum of Divan Literature, as well as several times a year serving its old function as the place of worship of the Mevlevi or

Whirling Dervishes, whose extraordinary ceremonies and unique music entrapture modern audiences just as they have since the 13th century.

The semahane, or hall where the

semâ, whirling dance, is performed,

dates from the 18th century, its intricate woodwork being in the classical Ottoman style. Nowhere else has a semahane of this type survived to the present day.

As well as the semahane, the

Mevlevihane consists of a sebil (fountain for distributing drinking water), and other types of drinking and ornamental fountains, tombs of eminent Mevlevi elders, and a library. It was the first

(3)

a irp o rtm

magazin

■ '-V / 1 M

1

Serna displays are still held on certain occasions, while the fascinating architecture of the dervish lodge attracts visitors throughout the year. Overlooking the main hall are galleries for distinguished guests, musicians

and women.

a Meviev7 dervish lodge in İstanbul. After

the conquest of the city by Sultan Mehmet the Conqueror, the Kalenderhane Mosque had been

allocated to the Mevlevi dervishes, and it was only a century later, in 1553, that land in the forested area on the hills above Galata on the opposite side of the Golden Horn was appropriated for their use. Today the heart of the densely built- up part of the city between the Golden Horn and the Bosphorus, four centuries ago, the city of Galata founded by the Genoans occupied only the foreshore, while behind was virgin forest,

frequented by royal hunting parties. Once part of the extensive estates of İskender Pasha, the land on which the Galata Mevlevihane stands today was given to the Mevlevi, dervishes during a visit to İstanbul of Sultan-ı Divanî Semai Dede, a descendant of Mevtana, founder of the Mevlevi sect.

For centuries the seventy-seven Mevlevihanes throught the extensive Ottoman Empire were foremost seats of learning and culture, producing

enlightened philosophers, writers, musicians, poets and calligraphers.

Situated close by the unmistakable landmark of the Galata Tower with its conical roof, the Mevlevihane is easy to locate, and in July visitors have the additional opportunity of attending the performances of the traditional Mevlevi ceremonies, at which the white-robed dervishes, in their voluminous skirted robes, whirl in a trance of communion with God.

M evlevi B elief

Mevlevi beliefs are based on the mystic philosophies of Celâleddin Rumi, known as Mevlâna, who preached the unity of God and the universe. God is apperent in the universe he created, and to exist is to be a facet of God, who is the only true being, and the source of everything, to which everything is destined finally to return.

Within man’s body is a holy essence known as the soul, which throughout its life on earth yearns to be restored to the being of God from whence it came.

Understanding of God comes not from rational deduction and reasoning, but from inner perception and love of Him. Only love of God can give man the maturity and understanding of divine mysteries which he seeks, and all beings revolve with this love, and comprehend God according to their own hâl or state.

The Galata Kuledibi Mevlevihane embodies a mystic culture, which still retains its relevansce in the modern world.

Kişisel Arşivlerde Istanbul Belleği Ta ha To ros Arşivi