Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi
15
El Ganglionlarında Nüks *
Reccurence of Hand Ganglion
Hayati ÖZTÜRK * , Murat KORKMAZ **, Adem ÇAKIR **, Zekeriya ÖZTEMUR **, Okay BULUT *** ,
Kenan KAYGUSUZ****
* VIII. Türk El ve Üst Ekstremite Cerrahisi Kongresi’nde ( 2002 ) Adana’da bildiri olarak sunulmuştur ** Yrd.Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Trav. Anabilim Dalı, Sivas
*** Arş.Gör. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Trav. Anabilim Dalı, Sivas **** Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Trav. Anabilim Dalı, Sivas **** Uz. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Rean. Anabilim Dalı, Sivas
ÖZET
Kliniğimizde, Ocak 1995-Eylül 2001 arasında ganglion ön tanısıyla opere edilen toplam 52 vaka retrospektif olarak incelendi. 4 hasta, bilgilerine ulaşılamadığı, 4 hasta ise patoloji sonuçlarının ganglionla uyumlu olmaması üzerine çalışma dışında bırakıldı. Ganglionların, 34 (%78)’ü dorsal, 9 (%20)’u volar, 1 (%2)’i parmak yerleşimli idi. 5 vakada (%11) operasyondan ortalama 6 ay ( 1 ay-1 yıl) içinde nüks geliştiği tespit edildi. Volar yerleşimde nüks 2 (%22) vakada, dorsal yerleşimde 3 (%8) vakada izlendi. Volar lokalizasyonlarda nüks oranının yüksek olması anlamlı olarak değerlendirildi.
Anahtar Kelimeler: El ganglion, nüks
SUMMARY
In our department, between January 1995-September 2001, 52 cases who had been operated with pre-diagnosis of ganglion were retrospectively evaluated. Eight patients were excluded from the study because of different reasons. 34 (78%) patients had dorsal location, nine ( 20%) patients had volar location. Only one (2%) patient had finger location. During follow-up period of six months (one month to one year), recurence developed in five (%11) patients. Rate of recurrence was 22% (n=2) on volar location and 8% (n=3) on dorsal location. It was concluded that rate of recurence of volar location was significiantly higher than dorsal location.
Key Words: Ganglion of hand, reccurrence
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (1): 15 – 16, 2003 GİRİŞ
Ganglionlar elde en sık görülen yumuşak doku tümörlerdir. Tüm el kitlelerinin % 50-70’ ini oluşturmaktadır (1). Genellikle bayanlarda daha sık görülmektedir. En sık 2.- 3. dekatta izlenmektedir (2). Etyoloji kesin olarak aydınlatılamamıştır. Ancak akut veya kronik bir travma öyküsü alınabilir. Tedavide uygulanan bir çok yöntem vardır. Aspirasyon ve kist içine steroid enjeksiyon yöntemleri sık olarak uygulanmakla birlikte yüksek nüks oranlarına sahiptir. Nüks oranları bakımından en iyi sonuçlara ganglionun total eksizyonu yöntemi ile ulaşılmıştır. Biz de total eksizyon yöntemini uyguladığımız vakalarımızı nüks yönünden değerlendirdik
El Ganglionlarında Nüks
16
HASTALAR VE YÖNTEM
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji A.B.D. El Cerrahisi bilim dalında Ocak 1995-Eylül 2001 tarihleri arasında el ganglionu ön tanısıyla opere edilen toplam 52 vaka retrospektif olarak değerlendirildi. 4 hastaya ulaşılamadığı, 4 hastada ise patoloji sonucu ganglion ile uyumlu olmadığı için çalışma dışında bırakıldı. 44 hastanın 23’ ü ( %52 ) kadın, 21’ i ( % 48 ) erkek idi. Ganglionların 23 ‘ü ( % 52 ) i sağ elde, 21’i ( %48 ) sol elde idi. Hastaların yaş ortalaması 28 ( 16-65 ) idi. Operasyon endikasyonları 18 ( % 40 ) hastada ağrı, 22 ( %50 ) hastada şişlik, 17 ( % 38 ) hastada ise kozmetik nedenli idi. Ganglionlar lokalizasyonlara göre incelendiğinde 34’ü ( %78 ) el bileği dorsal, 9 ‘unun ( % 20 ) volar, 1’inin ( % 2 ) parmak yerleşimi olduğu görüldü. Daha önce başka bir merkezde enjektörle aspire edilmiş 3 vaka da nüks nedeniyle total eksizyon yapıldı. Tüm vakalarda rejyonel intravenöz anestezi ( RİVA ) veya aksiller blok uygulanarak turnike altında lezyon üzerinden cilt insizyonu yapıldı. Dikkatli ekspojur ile kistler rüptüre edilmeden ve mutlaka köküne ulaşılarak total eksize edildi. Operasyon sonrası tüm hastalara sargı uygulandı. Sütürler ortalama 10-12 gün sonra alındı. Materyallerden alınan numunelerin histopatolojik incelemesinde tüm vakaların ganglion ile uyumlu olduğu görüldü.
BULGULAR
Hastaların takip süresi ortalama 32 ay ( 3-81 ay ) idi. Total eksizyon uygulanan hiçbir vakada postoperatif erken ve geç yara enfeksiyonu ve vasküler komplikasyon oluşmadı. Yapılan rutin takiplerde 5 ( %11 ) hastada operasyondan ortalama 6 ay (1-12 ay) sonra nüks geliştiği tespit edildi. Nüksler lokalizasyonlarına göre değerlendirildiğinde 2 ( % 22) hastada el bileği volar ve 3 ( % 8 ) hastada dorsal yerleşimli olduğu görüldü. Sağ el bileği radial-dorsal yerleşime sahip, postoperatif 1 ay sonra nüks gelişen bayan hastanın radial sinirin süperfisiyal dalı duyu alanında lokal basıya bağlı his kusuru hissettiği ancak takiplerde bu hasarın iyileştiği izlendi. Nüks görülen ganglionların bir tanesinin skafolunat kökenli olduğu, diğer nükslerin el bileği kapsülünden köken aldığı görüldü.
TARTIŞMA
El ganglionları, klinik olarak en sık görülen benign el tümörleridir. Tedavisinde bir çok yöntem uygulanır. Nüks oranı, en sık tercih edilen yöntemlerden olan, aspirasyon ve kist içine steroid enjeksiyonu yöntemi uygulanan vakalarda en yüksektir. Nüks, Wright ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada bu yöntem uygulanan 24 hastada 20 hasta olarak bildirilmiştir (3). Diğer bir sık uygulanan yöntem olan total cerrahi eksizyonda ise bu konuda en geniş serilerden olan Nelson ve arkadaşları nüks oranını % 10 olarak belirtmişlerdir (4). Nelson’un bildirdiği oran Faithfuul ve arkadaşlarının yaptığı araştırmada da yinelenmiştir (5). Ülkemizden Gündeş ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada el bileğinde volar ganglionlarda nüks oranı %31.2, dorsal ganglionlarda %8.3, ortalama %17.5 olarak bulunmuştur (6). Bizim çalışmamızda da nüks oranlarımız bu çalışmalarla uyumlu bulunmuştur. Volar ganglionlarda nüks oranının dorsal ganglionlara göre yüksek olması anlamlı olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, ganglionların total cerrahi eksizyonu ne kadar dikkatli yapılırsa yapılsın özellikle volar ganglionlarda nüks görülme olasılığı yüksektir.
KAYNAKLAR
1. Alexander C. Angelides,Ganglions of the hand and wrist, Green’s Operative Hand Surgery 4 th Ed., Philadelphia, s: 2171- 83
2. James H. Calanducio and Mark T. Jobe, Tumors and tumorous conditions of hand, Campbell’s Operative Orthopaedics, Ninth Edition, St. Luis, Missuri,1998. 3. Wright TW, Cooney WP, Ilstrup DM. Anterior wrist
ganglion. J Hand Surg [Am] Nov; 1994; 19: 954-8. 4. Nelson CL, Sawmiller S, Phalen GS. Ganglions of the
wrist and hand. J Bone and Joint Surg, 1972; 58A: 1459-64.
5. Faithfull DK, Seeto BG. The simple wrist ganglion more than a minor surgical procedure? Hand Surg, Dec; 2000; 5: 139-43.
6. Gundes H, Cirpici Y, Sarlak A, Muezzinoglu S. Prognosis of wrist ganglion operations. Acta Orthop Belg Oct; 2000; 66: 363-7.
Yazışma adresi :
Yrd. Doç. Dr. Hayati ÖZTÜRK
