• Sonuç bulunamadı

Epoksinin Döşeme Kaplama Malzemesi Olarak Kullanılması ve Hastane Yapılarındaki Kullanımının Değerlendirilmesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Epoksinin Döşeme Kaplama Malzemesi Olarak Kullanılması ve Hastane Yapılarındaki Kullanımının Değerlendirilmesi"

Copied!
101
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

T.C. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EPOKSİNİN DÖŞEME KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK KULLANILMASI VE

HASTANE YAPILARINDAKİ KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ Atilla YILMAZ

Anabilim Dalı: Mimarlık Programı: Yapı Teknolojisi

(2)

T.C. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EPOKSİNİN DÖŞEME KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK KULLANILMASI VE

HASTANE YAPILARINDAKİ KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ Atilla YILMAZ

0209030003

Tezin Enstitüye Verildiği Tarih: 28 Ocak 2005 Tezin Savunulduğu Tarih:23 Şubat 2005

Tez Danışmanı:Yrd.Doç.Dr. Esra BOSTANCIOĞLU Jüri Üyeleri: Prof.Dr. İmre ORHON

Prof. Rıfat ÇELEBİ

(3)

ÖNSÖZ

Bu çalışma epoksinin döşeme kaplaması olarak kullanım alanlarını araştırmak, uygulama yöntemlerini incelemek ve özelliklerini ortaya çıkarmak için yapılmıştır. Aynı zamanda İstanbul sınırları içindeki hastaneler üzerinde yapılan çalışma ile hastanelerde kullanılan döşeme kaplamaları tespit edilmiştir. Döşeme kaplaması olarak epoksinin hastanelerde kullanılmasının sağlayacağı avantajlar belirlenmiştir. Yapı sektörü için elde ettiğimiz sonuçların daha geniş bir çalışmanın altyapısını oluşturmasını arzu ediyor yeni girişimcilere faydalı olacağına inanıyorum.

Tezin hazırlanması sürecinde her aşamasında yardım ve ilgisini esirgemeyen tez danışmanın sayın Yrd. Doç. Dr. Esra BOSTANCIOĞLU’na teşekkürü bir borç bilirim.

Desteklerini hiç esirgemeyen çalışmamda katkısı olan mesai arkadaşlarıma, bana moral vererek manevi desteğini esirgemeyen eşime ve tüm dostlarıma teşekkür ederim.

(4)

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ... ii

KISALTMALAR ... vi

TABLO LİSTESİ... vii

ŞEKİL LİSTESİ... viii

SEMBOL LİSTESİ... x

TÜRKÇE ÖZET... xi

YABANCI DİL ÖZET... xiii

1. GİRİŞ ... 1

2. DÖŞEME KAPLAMALARI VE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ... 4

2.1 Görünüş Ve Yüzey Özellikleri... 7

2.2.Güvenliğe Bağlı Yüzey Özellikleri... 9

2.2.1. Yürüme Güvenliği... 9

2.2.2. Yangın Güvenliği... 9

2.2.3. Çarpma Güvenliği... 10

2.3.Döşeme Kaplamalarının Mekanik, Fiziksel Ve Kimyasal Özellikleri... 11

2.3.1. Döşeme Kaplamalarının Mekanik Aşınmaya Karşı Direnci... 11

2.3.2. Basınç Dayanımı... 12

2.3.3. Eğilme Dayanımı... 13

2.3.4. Darbe Dayanımı... 13

2.3.5. Isı İletkenliği... 13

2.3.6. Elektrik İletkenliği... 14

2.3.7. Ses İle İlgili Özellikler... 15

2.3.8. Su Ve Nem Direnci... 17

2.3.9. Donma Direnci... 17

2.3.10. Rengin Işığa Karşı Direnci... 18

2.3.11. Kimyasal Etkilere Karşı Direnç... 18

2.3.12. Koku Ve Antibakteriyal Özelliği... 19

2.3.13. Biçim Kararlılığı... 20

2.4. Temizlik Ve Bakım... 21

3. EPOKSİNİN DÖŞEME KAPLAMASI OLARAK KULLANILMASI... 22

3.1. Epoksinin Özellikleri... 25

3.1.1. Kimyasal Özellikleri... 25

3.1.2. Fiziksel Özellikleri... 25

3.2. Epoksi Kaplama Sistemlerinin Uygulama Yerleri... 26

3.2.1. Zemin Yüzeyine Bağlı Uygulama Yerleri... 27

3.2.1.1. Normal Beton Yüzeylerde... 27

(5)

3.2.1.3. Yeni Bir Yüzey Oluşturulması İstenen Yerlerde... 30

3.2.2. Kullanım Amaçlarına Göre Uygulama Yerleri ... 32

3.2.2.1. Tozumaya Karşı Kullanılması... 33

3.2.2.2. Cila Olarak Renkli Zemin Oluşturulması... 33

3.2.2.3. Kaydırmaz ve İyi Kavrayan Döşeme İstendiği Durumlar ... 34

3.2.2.4.Yoğun Ve Ağır Trafiğin Olduğu Zeminlerde... 34

3.2.2.5. Elektriği İleten Kaplamalar İstendiği Durumlar ... 34

3.2.2.6. Kimyasallara Dayanıklı Kaplamalar İstendiği Durumlar ... 35

3.2.2.7.Hijyenik Ve Antibakteriyel Özelliklerin Arandığı Durumlar ... 36

3.3 Epoksinin Döşeme Kaplaması Olarak Uygulama Süreci Süreci... 36

3.3.1. Döşeme Yüzey Hazırlığının Yapılması... 37

3.3.2. Astar Yapılması... 39

3.3.3. Kaplama Yapılması... 39

3.4 Epoksi Döşeme Kaplamasının Uygulaması Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ………... 40

4. DÖŞEME KAPLAMALARININ HASTANELERDEKİ KULLANIMI ... 42

4.1 Hastanelerin İşlevsel Birimleri Ve Bu Birimlerdeki Döşeme Kaplamalarından Beklenen Özellikler... 42

4.1.1. Poliklinikler... 43

4.1.2. Hasta Odaları... 43

4.1.3. İdari Bölümler ve Koridorlar... 45

4.1.4. Labaratuvar Ve Radyoloji Üniteleri... 46

4.1.5. Ameliyathaneler... 46

4.2 Hastanelerde Mevcut Döşeme Kaplamalarının Değerlendirilmesi... 47

4.2.1. Hastanelerde Döşeme Kaplamalarında Tarihsel Süreç... 47

4.2.2. İstanbul’da Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Değerlendirilmesi... 50

4.2.2.1. Poliklinikler... 54

4.2.2.2. Koridorlar Ve İdari Birimler... 56

4.2.2.3. Labaratuvar Ve Radyoloji Üniteleri... 59

4.2.2.4. Ameliyathaneler... 61

4.2.2.5. Hasta Odaları... 63

4.2.2.6. Hastanelerde Genel Olarak... 65

5. HASTANELERDE DÖŞEME KAPLAMASI SEÇİMİ ... 68

5.1 Hastanelerdeki Döşeme Kaplamaları İle İlgili Yapılmış Çalışmalar Ve Değerlendirilmesi... 68 5.1.1. Özel Hastaneler Yönetmeliği... 68 5.1.2. Asım Mutlu’nun 1973 Yılında “Hastaneler” Adlı

Çalışması…... 69

(6)

5.1.3. Filiz Şenkal’ın 2001 Yılında Yaptığı Anket Çalışması . 69 5.1.4. M.Vanderberg’in Döşeme Kaplamaları Karşılaştırma Çalışması... 70 5.1.5. Hastanelerdeki Döşeme Kaplamaları İle İlgili Yapılmış

Çalışmaların Değerlendirilmesi... 74 5.2. Hastanelerde Döşeme Kaplamalarının Performans, Maliyet ve Süre Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi ……...……... 77 5.2.1. Hastanelerdeki Döşeme Kaplamalarının Performans

Kriterlerine Göre Değerlendirmesi... 77 5.2.2. Hastanelerdeki Döşeme Kaplamalarının Maliyet ve Uygulama Sürelerine Göre Değerlendirmesi... 80

6. SONUÇ VE ÖNERİLER …... 83 KAYNAKÇA... 86

(7)

KISALTMALAR

TS Türk Standartları PVC Polivinil Klorür

HBV Depolama, Arıtma ve Kullanım M.R. Magnetik- Rezonans

YY Yüzyıl

ECNs Epoksi Krezol Novalak

(8)

TABLO LİSTESİ

Tablo 2.1 W. Schüle’ye Göre Bir Dakika Sürede Isıl Emme Yöntemi İle

Hissedilen Etki ... 8

Tablo 2.2 TS 699 göre Malzemenin Aşınma sınırları... 12

Tablo 2.3 Frekansa Bağlı Olarak Döşeme Kaplamalarının Ses Emme Katsayıları... 16

Tablo 2.4 Çeşitli Renkteki Döşeme Kaplamalarının Yüzeysel Emicilik Katsayıları... 18

Tablo 2.5 Döşeme Kaplamalarının Kimyasal Maddelere Karşı Dayanıklılığı... 19

Tablo 2.6 Bazı Döşeme Kaplama Malzemelerinin Lineer Genleşme Katsayısı Değerleri... 20

Tablo 3.1 CONIPOX 270 AS Teknik Özellikleri... 23

Tablo 3.2 Bazı Termoset Plastiklerin Özellikleri... 26

Tablo 3.3 Epofloor Pr Teknik Özellikleri... 28

Tablo 3.4 Epofloor Ct Teknik Özellikleri... 30

Tablo 3.5 Mestertop 1740 Teknik Özellikleri... 32

Tablo 4.1 Kamu Hastanelerindeki Döşeme Kaplama Çeşitleri... 71

Tablo 4.2 Kamu Hastanelerindeki Döşeme Kaplama Çeşitleri... 72

Tablo 5.1 Döşeme Kaplamalarının Karşılaştırmalı Performans Bilgileri... 60

Tablo 5.1 Döşeme Kaplamalarının Karşılaştırmalı Performans Bilgileri (Devam)... 61

Tablo 5.2 Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Karşılaştırmalı Performans Değerleri... 77

Tablo 5.3 Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Maliyet Ve Uygulama Süresi Açısından Karşılaştırılması... 81

(9)

ŞEKİL LİSTESİ

Şekil 2.1 Döşemeler; Döşeme Kaplaması, Altlık,Taşıyıcı Konstrüksiyon... 5

Şekil 2.2 Polimer Malzemelerde Shore Sertliği Ölçme Cihazı... 12

Şekil 2.3 Zeminde Ses Yutucu Elemanların Kullanımı (Kesit)... 16

Şekil 3.1 Polimerin Mühendislik Malzemesindeki Yeri... 24

Şekil 3.2 Epoksi Atomlarının Dizilişi ... 25

Şekil 3.3 Normal Beton Yüzeyine Epoksi Uygulaması... 27

Şekil 3.4 Pürüzsüz Beton Yüzeyinde Epoksi Uygulaması... 29

Şekil 3.5 Yeni Bir Yüzey Oluşturulması İstenen Yerlerde Epoksi Uygulaması... 31

Şekil 3.6 Endüstriyel Süpürge İle Yüzeyin Temizlenmesi... 37

Şekil 3.7 Blast – Track Makinesi İle Zemin Hazırlaması Yapılmalıdır... 38

Şekil 3.8 Epoksi Uygulaması Öncesi Astar Tabakasının Sürülmesi... 39

Şekil 3.9 Mala İle Epoksi Uygulaması Yapılması... 40

Şekil 4.1 İstanbul’daki Hastane Sayısı Ve Dağılımı... 51

Şekil 4.2 Kamu Ve Özel Hastanelerin Polikliniklerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Yüzde Oranları... 54

Şekil 4.3 Kamu Ve Özel Hastanelerin Polikliniklerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Rakamsal Değerleri... 55

Şekil 4.4 İstanbul’daki Hastanelerin Polikliniklerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Oranları... 56

Şekil 4.5 Kamu Ve Özel Hastanelerin Koridor Ve İdari Birimlerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Yüzde Oranları... 57

Şekil 4.6 Kamu Ve Özel Hastanelerin Koridor Ve İdari Birimlerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Rakamsal Değerleri... 58

Şekil 4.7 İstanbul’daki Hastanelerin Koridorlarda Ve İdari Birimlerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Oranları... 58

Şekil 4.8 Kamu Ve Özel Hastanelerin Labaratuvarlarda Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Yüzde Oranları... 59

Şekil 4.9 Kamu Ve Özel Hastanelerin Labaratuvarlarında Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Rakamsal Değerleri... 60

Şekil 4.10 İstanbul’daki Hastanelerin Labaratuvarlarında Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Oranları... 61

Şekil 4.11 Kamu Ve Özel Hastanelerin Ameliyathanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Yüzde Oranları... 61

Şekil 4.12 Kamu Ve Özel Hastanelerin Ameliyathanelerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Rakamsal Değerleri... 62

Şekil 4.13 İstanbul’daki Hastanelerin Ameliyathanelerinde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Oranları ... 63

Şekil 4.14 Kamu Ve Özel Hastanelerin Hasta Odalarında Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Yüzde Oranları... 63

Şekil 4.15 Kamu Ve Özel Hastanelerin Hasta Odalarında Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Rakamsal Değerleri... 64

(10)

Şekil 4.16 Hasta Odalarında Kullanılan Zemin Kaplama Malzemelerinin

Oranları ... 65 Şekil 4.17 Genel Olarak İstanbul’daki Kamu Ve Özel Hastanelerin Döşeme

Kaplamalarında Kullanılan Malzemelerin Yüzde Oranları... 65 Şekil 4.18 Genel Olarak İstanbul’daki Kamu Ve Özel Hastanelerin Döşeme

Kaplamalarında Kullanılan Malzemelerin Rakamsal Değerleri .. 66 Şekil 4.19 Genel Olarak İstanbul’daki Kamu Ve Özel Hastanelerin Döşeme

Kaplamalarında Kullanılan Malzemelerin Değerleri... 67 Şekil 5.1 Mekanda Döşeme Kaplamaları Hakkındaki Çalışanların

Düşünce Ve Yüzdesi Verilmiştir... 69 Şekil 5.2 Mekanda Döşeme Kaplaması Türleri... 70 Şekil 5.3 Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Performansı.... 80 Şekil 5.4 Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Maliyeti... 81 Şekil 5.5 Hastanelerde Kullanılan Döşeme Kaplamalarının Uygulama

(11)

SEMBOL LİSTESİ

°C Sıcaklı Birimi

Ω Elektriksel Direnç V Elektrik Enerji Birimi I Elektrik Enerji Akımı Hz Elektrik Dalga Büyüklüğü

dB Ses Birimi at Buhar Basınç Birimi k Isı İletkenlik Katsayısı α Lineer Genleşme Katsayısı MPa Mega Pascal A Çok İyi B İyi C Orta D Kötü CHO Selüloz

(12)

EPOKSİNİN DÖŞEME KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK KULLANILMASI VE HASTANE YAPILARINDAKİ KULLANIMININ

DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖZET

Teknolojinin ilerlemesi ile yapı malzemesi sektörü de çok gelişmiştir. Yapılarda kullanılan malzeme çeşitleri de artmıştır.

Malzeme çeşitlerinin artması tasarımcıya tasarım ve malzeme seçimi süreçlerinde farklı yaklaşımlar sunmaktadır. Tüm tasarımlarda tek bir malzeme yerine alternatif malzemelerin üretimiyle yeni çözümler kendini göstermeye başlamıştır. Bununla birlikte tasarımcı için tasarım yapabilmek, gereksinmelerle imkanları iyi dengelemek anlamına gelmektedir.

Yapı sektöründeki gelişmelere paralel olarak bitirme malzemeleri olan döşeme kaplamalarında alternatifler artmıştır. Çok çeşitli döşeme kaplamasının içinde doğru tercihler yapmak için, döşeme kaplamalarını bilmek ve tanımak gerekmektedir. Yapılan çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünden sonra döşeme kaplamalarının seçim kriterleri incelenmiştir. Bu bölümde aynı zamanda döşeme kaplamalarının özellikleri anlatılmıştır. Üçüncü bölümde yeni bir döşeme kaplaması olan epoksi döşeme kaplamaları ele alınmıştır. Epoksi döşeme kaplamalarının uygulama örnekleri verilmiştir. Dördüncü bölümde, hastaneler ve mekanları tanıtılmıştır. İstanbul’da, 20’si özel ve 20’si kamu hastanesi olmak üzere 40 hastanede; döşeme kaplamaları çeşitleri ortaya çıkarılarak genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Çalışmanın beşinci bölümünde yapılan literatür araştırması sonucunda, hastanelerde döşeme kaplamaları seçim kriterleri tespit edilmiştir. Hastane yapılarında kullanılan döşeme kaplamaları performans, maliyet ve uygulama süresi açısından değerlendirilmiştir. Performans değerlendirmesinde epoksi döşeme kaplamasının en yüksek değere sahip olduğu görülmüştür. Maliyet değerlendirmesinde ise, en pahalı malzemenin granit olduğu tespit edilmiştir. Uygulama süresi ve maliyet açısından PVC, linolyum ve epoksinin benzer özellikler gösterdiği tespit edilmiştir.

(13)

Anahtar Sözcükler: Döşeme kaplama malzemesi, epoksi döşeme kaplama

malzemesi, hastane yapıları, hastane yapılarını oluşturan mekanlar, hastanelerde kullanılan döşeme kaplama malzemeleri.

(14)

USAGE OF EPOXY AS A FLOOR COVERING MATERIAL AND EVALUATION OF ITS USAGE IN THE HOSPITAL BUILDINGS

ABSTRACT

Sector of building material has been developped with the improvement of technology. Kinds of material used in buildings has increased.

Increasing of kinds of materials presents to the designer different approaches during design and material election process. With the alternative materials production; new solutions begin to appear, instead of using one material in all designs. Moreover; to be able to design means to balance the requirements and opporunities well for the designer.

Alternatives in floor coverings which are finishing materials increased parallel to the developments in building sector. In order to make true preferences between various floor coverings; it is required to know and recognize the floor coverings.

The study consists five parts. After introduction part, election criterias of floor coverings has been researched. At the same time, the features of floor coverings are explained in this part. Epoxy floor covering which is a new floor covering is mentioned. Application instances of epoxy floor coverings are given. In the fourth part, hospitals and its places are introduced. By revealing the types of the floor coverings in 40 hospitals that 20 of are private hospital and the other 20 of are the public hospitals; a general evaluation is made.

In the fifth part of the study, election criterias of floor coverings in hospitals are determined as a result of the literature research. Floor coverings which are used in hospital buildings are evaluated according to their performances, cost and application duration. In performace evaluation, it is seen that epoxy floor covering has the highest value. In cost evaluation, it is determined that granite is the most expensive material. It is determined that PVC, linoleum and epoxy shows the same features in the aspect of cost and application duration.

Key words: Floor covering material, epoxy floor covering material, hospital

buildings, the places which form the hospital buildings, floor covering materials which are used in the hospitals.

(15)

1- GİRİŞ

Yapı genel anlamda bir taşıyıcı sistem ile o yapının mekanlarını oluşturan elemanlardan meydana gelir. Mekan, mimarinin temel hareket noktası olduğuna göre mekanı çevreleyen tüm yapı elemanlarının (duvar, döşeme, çatı vb.) nasıl olacakları o mekandaki işlevlere bağlı olarak belirlenmelidir. Örneğin bir soğuk hava deposunda o mekanı çevreleyen elamanların tasarımı yapılırken bu soğuk hava deposu enerji harcanarak çalıştırılabileceği için elemanlarının enerjiyi en iyi şekilde korumaya yeterli ısı geçirme katsayısı değerine sahip olmalarına dikkat edilmelidir. Yapı elamanı tasarımı doğrudan bu elemanların oluşturduğu mekanların işlevinden kaynaklanmaktadır. Mekanın işlevi bu şekil belirlendikten sonra yapı elemanlarının sahip olması gerekli nitelikleri sağlamak için uygun nitelikte malzeme kullanılması gerekecektir. Burada yapı malzemesi, yapı elamanı için gerekli işlevleri sağlamanın yanında, görsel estetik, renk, doku, yüzey örnekleri ile ilgili işlevleri de istenilen düzeyde sağlamalıdır. Nitekim yapı elamanı tasarımında her işlev bir malzeme ile karşılanabileceği gibi, farklı işlevler değişik malzemelerle de karşılanabilir. (Toydemir v.d. 2)

Tasarımda mekan kurgusu kadar önemli olan diğer bir etken olarak o mekanı çevreleyen yapı elemanlarının son katmanını oluşturan yüzey bitirici yapı bileşenleridir. Mekanların amacına uygun bir konfor, estetik, kullanışlılık ve kullanıcının ihtiyaçlarına optimum çözümler üretmektir. Bunu yaparken aynı zamanda yapısal gereksinimleri de yerine getirmelidir. Tasarımcı yüzey bitirici yapı malzemesine karar verirken çok değişken etkenler altında kalabilir. Çünkü burada vereceği kararlar dolaysız olarak kullanıcıları etkiler. Yapılarda en önemli yapı bileşenlerinden biri döşeme kaplamalarıdır. (Çoşar 2)

(16)

Yapılarda kullanıcılar gereksinimlerinin büyük bir çoğunluğunu döşemeler üzerinde karşıladıkları için diğer yapı elemanlarına göre mimari işlevsellik açısından daha fazla incelenmesi gerekir. Çünkü döşeme kaplamaları yatay yapı elemanları olan döşemelerin en son katmanını oluşturdukları için yürüme, uyuma, çalışma, yemek yeme, temizlik gibi temel ve zorunlu ihtiyaçlarının tamamı döşeme kaplama malzemesi üzerinde gerçekleşir. Kullanıcı ister istemez malzemeyle temas halinde olduğu için konfor, temas sıcaklığı, görsel etki, yürüme güvenliği, hijyenikliği, vb. niteliklere daha kolay ve doğru olarak kısa zamanda ulaşır. Döşeme kaplamalarının niteliği, mekanda karşılaması gereken işlevine göre seçilmesi çok büyük önem kazanmalıdır.

Bu çalışmanın yapılmasındaki amaç; yeni bir malzeme olan epoksi esaslı döşeme kaplamalarını incelemektir. Epoksinin birkaç özelliği birarada barındırma özelliği, onu ayrıcalıklı kılmaktadır. Uygulama yöntemi diğer döşeme kaplamalarına göre çok farklıdır. Farklı kompanentler katılarak bazı özelliklerinin daha da güçlendirilmesi imkanına sahip bir yapı bitirme malzemesidir. En belirgin özellikleri hijyeniklik, antistatiklik, antibakteriyellik, birleşim ve bitirme detaylarının kusursuz olması olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu özellikleri bir arada sağlayan döşeme kaplaması bulunmaması epoksiyi özel bir malzeme haline getirmektedir. Özellikle hijyeniklik, antibakteriyellik, antistatiklik, bitirme ve birleşim detaylarında ortaya çıkan avantajların ön plana çıktığı yapılarda uygulanması, bu yapılardaki beklenen isteklere cevap verme açısından önemlidir. Bu çalışmada bu özelliklerin ön plana çıktığı yapılardan hastane yapıları ele alınmıştır. Hastane yapılarındaki kullanıma uygun olup olmadığı, hastanelerde kullanılan diğer döşeme kaplama malzemelerine göre avantajlı ve dezavantajlı yönleri belirlenmesi hedeflenmiştir.

Bu amaca ulaşmak için ikinci bölümde döşeme kaplamalarının hangi özellikleri ile değerlendirildiği ve bu özelliklerin kapsamı açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde epoksi, döşeme kaplama malzemesi olarak incelenmiştir. Epoksinin genel özellikleri, birleşimi , döşeme kaplaması olarak kullanılma durumunda uygulama yerleri, uygulama aşamaları (süreci) anlatılmıştır. Dördüncü bölümde ise epoksi döşeme kaplama malzemesinin hastane yapılarındaki kullanımı değerlendirilmiştir.

(17)

Hastanelerde bulunan mekanlar ve bu mekanların döşeme yüzeylerinden beklenen özellikler belirlenmiş, hastanelerdeki döşeme kaplamaları ile ilgili yapılmış çalışmalar değerlendirilmiştir. Yapılan literatür çalışması ve İstanbul bazında 40 hastanede yapılan alan çalışması sonucunda hastanelerde kullanılan döşeme kaplama malzemeleri belirlenmiş ve bu malzemelerin hastanelerden beklenen performansı ne ölçüde sağladığını görebilmek içinde bir performans analizi yapılmıştır. Döşeme kaplaması seçiminde maliyet ve uygulama süresi faktörlerinin de önemli olduğu düşünülerek, ayrıca bu döşeme kaplama malzemeleri maliyet ve uygulama süresi açısından da değerlendirilmiştir.

(18)

2 – DÖŞEME KAPLAMALARI VE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Döşemeler yapıların yatay düzlemlerini oluşturan elemanlar olarak tanımlanabilir. Zeminle birlikte değişik yüksekliklerde zemin benzeri fonksiyonlar yüklenirler. Konumlarına göre döşemeler;

Zemine oturan döşemeler Altı açık olan döşemeler Üstü açık olan döşemeler Ara kat döşemeler

olarak guruplandırılabilirler. (Gürdal 32)

Şekil 2.1 de görüldüğü gibi arakat döşemeleri tümüyle bir sistem olarak ele alındığında yukarıdan aşağıya doğru dört alt sistemden oluşur.

Döşeme kaplaması Altlık

Taşıyıcı sistem Tavan

(19)

1- Döşeme Kaplaması 2- Altlık 3- Taşıyıcı Konstrüksiyon 4- Tavan

Şekil 2.1- Döşemeler; döşeme kaplaması, altlık,taşıyıcı konstrüksiyon (Todemir v.d. 270 )

Döşeme kaplamaları döşemenin ana işlevi olarak üst yüzeyini oluşturan yapı bileşenidir. Üst yüzeyi oluşturmanın yanı sıra;

Taşıyıcı döşemeyi dış etkenlerden korumak, İyi bir görüntü oluşturmak,

Kullanım güvenliği ve yeterli bir konfor oluşturmak, Kolay temizlenebilen bir yüzey oluşturmak,

İşleve uygun olmak

gibi işlevleri yerine getirmek zorundadır. (Toydemir v.d. 303)

Döşeme kaplamaları, yapı sektöründeki hızlı gelişmeler sonucu çok çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik yapı tasarımcıları için çok değişik tercih imkanları ortaya çıkarmıştır. Döşeme kaplamalarının seçiminde bu kadar fazla çeşidin bulunması bir zenginlik olarak görülmelidir. Mekanların döşeme kaplamalarına karar verirken işlevsellik ön planda tutulmalıdır. İşlevselliğe göre malzeme seçimi yapılabilmesi için yapı tasarımcısının, döşeme kaplamaları konusunda yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir.

Döşeme kaplamalarında, kullanım alanlarına göre farklı özellikler aranmaktadır. Ancak temel olarak yerine getirilmesi gereken fonksiyonlar vardır.

Betonarme Döşeme

Volta Döşeme Ahşap Kirişli Döşeme

(20)

Bir mekandaki döşeme kaplamasının doğru olarak seçilebilmesi için öncelikle, o mekanın kullanılmasına bağlı eylemlerin analiz edilmesi gerekir.

Bu eylemler aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir.

Görünüş, yüzey özellikleri, konfor ve kullanıcı istekleri, Güvenliğe bağlı yüzey özellikleri,

Mekanik, fiziksel ve kimyasal özellikler, Temizlik ve bakım (Toydemir v.d. 303)

Doç.Dr. Nihal Arıoğlu’nun I. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresinde Yapı Bileşenlerinin Sınıflandırılması konusunda sunduğu bildiride döşeme kaplaması seçimi için değerlendirme kriterleri;

Renk çeşitliliği, Boyut esnekliği,

Kir-Toz barındırmaması tutmaması, Bakteri- Böcek barındırmaması, Kolay temizlenebilirlik,

Yanmazlık, İşçilik kolaylığı, Su emmemesi,

Sürtünmeden dolayı aşınmaması, Darbe dayanımı,

Renk dayanımı(Rengini Kaybetmemesi), Basınca karşı dayanım,

Eğilmeye karşı dayanım,

Atmosfer etkilerine karşı dayanım, Dona karşı dayanım,

(21)

Statik elektriği boşaltması, Paslanmazlık ,

Kaymazlık, Maliyet

olarak belirlenmiştir. (Arıoğlu 448)

2.1. Görünüş Ve Yüzey Özellikleri

Döşeme kaplamasını oluşturan elementler aynı zamanda ortaya çıkan malzemenin görünüşünü, yüzey özelliklerini oluşturmaktadır. Doğal malzemeden üretilen döşeme kaplamalarının kendine özgü görünümü ve rengi olabildiği gibi, endüstri ürünü olan bir çok malzemenin sonsuz renk çeşitliliği vardır. Renk ile birlikte doku da önemli bir görsel unsurdur. Yapılarda kullanılan ahşap tahta, ahşap pencere, doğal taş plaka, taş mozaik, seramik yer karoları veya çimento esaslı döşeme kaplamalarının özel renkleri yanında vinil-asbest yer karoları, linolyum, epoksi, halı gibi malzemelerin zengin renk çeşitliliği vardır.

Mekanın kullanılış amacına bağlı olarak temas duygusu seçimde önem kazanır. Örneğin sıcak temaslı halı ya da ahşap gibi malzemeler, yatak odası, salon gibi yerlerde tercih edilir. Buna karşılık düzgün yüzeyli ancak soğuk temaslı seramik gibi kaplamalar banyo, mutfak gibi yerlerde kullanılır. Döşeme kaplaması seçiminde renklerin etkisinin de göz ardı edilmemesi gerekir. Binanın kuzeye bakan mekanlarında kırmızı, turuncu, sarı gibi sıcak renk tonlarının, güney ve batıya bakan mekanlarında ise mavi, yeşil, beyaz gibi soğuk renk tonlarının seçilmesi doğal bir davranıştır. (Toydemir v.d. 304)

(22)

Tablo 2.1- W. Schüle’ye göre bir dakika sürede ısıl emme yöntemi ile hissedilen etki (Toydemir v.d. 304)

Kaplama Altlık Ayak İle Hissedilen Etki

Seramik Karolar Çimento Şap vb. (yoğunluğu

1000 kg/m3 ten küçük şap

Soğuk

Dökme Asfalt Çimento Şap Soğuk

Manyezi Bağlayıcı

Şap(ksilolit) Yeterli Kadar Sıcak Değil

2,3 mm Ahşap Parke İsteğe Bağlı Sıcak

20 mm Reçineli Parke İsteğe Bağlı Sıcak 3 mm Ahşap Sert Lif Levha İsteğe Bağlı Sıcak

5 mm Mantar Levha İsteğe Bağlı Özellikle Sıcak

Çimento Şap vb. Sıcak Linolyum ve Mantar

Yoğunluğu 1000 kg/m3 ten Küçük Şap

Daha Sıcak

Çimento Şap vb. Yeterli Olamayan Sıcak

Çimento Şap vb. Üzerine Keçeli Karton

Sıcak 2,5-3,5 mm Kaplama Plağı

(linolyum, kauçuk, vinil Kaplamalar vb.)

Yoğunluğu 1000 kg/m3 ten Küçük Şap

Sıcak Çimento Şap vb. Soğuk Derzsiz sentetik malzeme

(mala perdahlı yüzey üzerine serilmiş)

Yoğunluğu 1000 kg/ m3 ten Küçük Şap

Yeterli Olmayan Sıcak Halı, Keçe ve benzeri İsteğe Bağlı Sıcak

Temas sıcaklığı; Bir malzemeye temas edildiğinde malzeme, kendi ısınma ısısının ve ısı iletkenlik katsayısının değerine bağlı olarak insanda sıcak ya da soğuk bir temas hissi yaratabilir. Bir malzemenin ısınma ısısı büyük, ısı iletkenlik katsayısı küçükse böyle bir malzemeye temas edildiğinde, malzeme söz konusu özellikleri nedeniyle insan eli ya da ayağındaki enerjiyi fazla emmediği için kendisi sıcakmış hissi verir. Aksine bir malzemenin ısınma ısısı küçük, ısı iletkenlik katsayısı büyükse, bu durumda temas eden el yada ayaktaki enerjiyi fazla emeceği için soğuk etkisi yaratır. Örneğin; bir döşeme kaplaması yüzeyinde ölçülen yüzey sıcaklığı 17 oC ise arzu edilmeyen bir serinlik hissi verir. Sıcaklığın daha aşağıya inmesi ve sonuçta ayağın üşümesi sakıncalı sonuçlar doğurur. Tablo 2.1’de özellikle oturma odaları, salonlar

(23)

mutfak gibi uzun süreli kullanılan hacimlerde, sağlık açısından insan ayağı için uygun olan sıcaklığın sağlaması zorunludur. (Toydemir v.d. 304)

2-2- Güvenliğe Bağlı Yüzey Özellikleri

Yukarıda bahsedilen özellikler, kişilerin algılamasına bağlı oldukları için öznel niteliktedir. Oysa ele alınacak özellikler, tanımlanabilir ve ölçülebilir nitelikte olmalıdır. Bunların değerleri laboratuar deneyleriyle belirlenir. Bunlar çoğu teknolojik olan deney yöntemlerine bağlı olarak değerlendirilmelidir. (Toydemir v.d. 305)

2-2-1 Yürüme Güvenliği

Döşeme kaplama malzemesinin üzerinde kaymadan güvenle yürünebilmelidir. Bazı malzemeler dokusu ve bünye yapısı gereği pürüzlü ya da kaygan olabilir. Üzerinde güvenle yürünebilmesi için malzemenin kaygan bir nitelik göstermemesi gerekir. Örneğin; üzeri sırlanmış ya da perdahlanmış seramik malzemelerin banyo, mutfak gibi ıslak hacimlerde kullanılması bu tür malzemelerde kayma güvenliği yetersiz olduğu için doğru değildir. (Toydemir v.d. 305)

Mermerde, cilalanmış linolyumda, ahşap parkede, vinil yer muşambalarında, vinil asbest karolarda ve süslü seramiklerde böyle tehlikeler görülebilir. Buna karşılık halı ve keçe tipi döşemelerde yürüme güvenliği daha fazladır. (Gürdal 33)

Sert olan döşeme kaplamalarında ıslak oldukları zaman kayma güvenliği test edilebilir nitelikte olmalıdır. Yumuşak esnek özelliğe sahip kaplamaların yürüme güvenliği yönünden normal oldukları kabul edilebilir.

2.2.2. Yangın Güvenliği

Döşeme kaplama malzemesinin yanmaması aranan özelliklerden birisidir. Ancak bu özellik yüksek sıcaklığın söz konusu olduğu mekanlarda daha da önem kazanır. Örneğin, ateşle doğrudan teması olan imalathane, fabrika, kalorifer dairesi ya da yangın riski yüksek olan yerlerde yanmayan döşeme kaplaması kullanılmalıdır. Fakat

(24)

bütün mekanlarda yanmayan malzeme kullanma zorunluluğu yoktur. Yangın riski düşük, duman çıkarmayan, alev yayma endeksi düşük, yangın geciktirme özelliğine sahip malzemelerin kullanılması uygundur. Organik kökenli döşeme kaplama malzemelerinin tamamı yanabilir olduğu için, yukarıda sözü edilen özellikler geliştirilebilir ve yanmaz konuma getirilebilir. Bu arada, kaplamada yüzey düzgünlüğünün yanma riskini azaltan bir faktör olduğu da bilinmelidir. (Toydemir v.d. 305)

Temmuz 2002’de yayınlanan, ‘Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliği’n binalardaki kullanılacak yapı malzemelerine ilişkin 29. maddesinde döşeme kaplamalarının en az B2 ve yüksek binalarda ise en az yanmaz A1 sınıfı malzemelerden yapılması hükmü bulunmaktadır. (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik )

Aşağıda bazı malzemelerin erime sıcaklığı verilmiştir. Metallerde 232 – 1800 oC

Camda 70 – 800 oC

Termoplastikte 90 – 327 oC

Seramik malzemelerde 1000 – 1400 oC

Yangın etkisiyle malzemenin kimyasal yapısında meydana gelen değişimler ise molekül yapısının bozulması ve karbonlaşma olayıdır. İnorganik gurupta yer alan taş, beton gibi malzemelerin bünyesinde bulunan CaCO3, CaSO4, Ca(OH)2 ve organik

bileşkelerden ahşap, plastik gibi malzemelerin içinde bulunan C, H2, N2, S2 gibi

element ve bileşikler, yangın anında kimyasal bir değişime uğrayarak, malzemenin molekül yapısının bozulmasına yol açar. Bu arada bir takım zararlı gazlar (CO2, CO,

SO2, SO3) oluşur. (Çoşar 86)

2-2-3- Çarpma Güvenliği

Döşeme kaplama malzemelerinin üzerine herhangi bir nesnenin düşmesi halinde, kaplamanın bu etkiler nedeniyle çatlamaması, kırılmaması istenir.

(25)

Kâgir kaplamalar için söz konusu olan kırılma ve çatlama, kaplamanın döşemeye iyi tespit edilip edilmemesine, tespit harcında boşluk kalıp kalmamasına bağlıdır. Ayrıca kâgir kaplamalar, gelen darbenin ve çarpmanın etkisiyle, kalınlıklarına bağlı olarak da kolay ya da zor kırılır. (Toydemir v.d. 306)

Döşeme kaplamaları genel olarak çarpma etkilerine maruz kalmaz. Eşyaların düşmesi yada devrilmesi döşeme kaplamalarında darbe etkisi yapmaktadır. Bu şekilde oluşan darbe enerjisinin fazla olması durumunda rijit döşeme kaplamaları kırılabilir. Esnek ve yumuşak malzemelerin darbe etkisiyle kırılmaması gibi yararlı özellikleri vardır.

2-3 Döşeme Kaplamalarının Mekanik, Fiziksel Ve Kimyasal Özellikleri

Döşeme kaplamaları, uygulandığı mahalde, o mahallin kullanılmasına bağlı olarak değişik mekanik, fiziksel ve kimyasal işlevi karşılayacak özelliklere sahip olmalı ve özelliklerini zamanla kaybetmemelidir.

Yapı tasarımcısı kullanacağı döşeme kaplamasını seçerken zeminin özelliklerini iyi bilmek zorundadır. Malzeme seçiminde, doğru ve hızlı karar verilebilmek için belirli yöntemlerin ve seçim yardımcılarının kullanılma gereği vardır.

2-3-1 Döşeme Kaplamalarının Mekanik Aşınmaya Karşı Direnci

Bütün döşeme kaplamaları, üzerindeki trafiğin etkisine bağlı olarak mekanik bir aşınmaya maruz kalır. Aşınma kendisini değişik şekillerde gösterir. Normal bir konutta, kaplama üzerinde dolaşılmasıyla meydana gelen aşınma, başka bir mahalde kullanımın getirdiği özellikler nedeniyle farklılık gösterebilir. Örneğin, tekerlekli bir aracın oluşturduğu aşınma bir konuttakinden farklıdır.

Aşınmanın oluşması için iki ayrı cismin birbirine mekanik olarak sürtünmesi gerekir. Daha sert olan yumuşak olanı aşındırmakla birlikte kendiside bir miktar aşınır. Aşınma olayı basit sürtünme ve yuvarlanma sürtünmesi şeklinde meydana gelir. Ayakkabının bir döşemeye sürtünmesi birinciye örnek olabilir. Tekerlekli bir aracın meydana getirdiği aşınma da yuvarlanma aşınmasına örnek oluşturur.

(26)

Döşeme kaplamasının seçiminde kaplama üzerine gelecek yüklerin türü iyi belirlenmelidir. Mobilya ayakları ve sivri topuklu kadın ayakkabıları gibi noktasal etkilere karşı, uygun kaplamaların seçilmesi gerekir. (Toydemir v.d. 307)

Aşınma ölçümü değişik teknolojik deneylerle yapılabilir. Taş bünyeli cisimler için TS 699’da sözü edildiği gibi 7 x 7 x 7 cm boyutlarında bir küp oluşturulur. Bu küpün üzerine belirli bir ağırlık verilir ve aşınacak yüz, dönen bir disk üzerine bastırılır, dönen diskin üzerine zımpara tozu serpilerek cismin aşınma miktarı belirli bir dönme sayısı sonunda hacim olarak hesaplanır. TS 699’a göre malzemenin aşınma sınırları Tablo 2.2’de verilmiştir.

Tablo 2.2- TS 699 göre Malzemenin Aşınma sınırları ( TS 699 )

Konutlar 15 – 20 cm3 / 50 cm2 Endüstri yapıları 10 – 15 cm3 / 50 cm2

Yol kaplamaları 5 – 10 cm3 / 50 cm2

Benzer şekilde polimer ve kauçuk kökenli kaplamlar için özel aşındırma cihazları geliştirilmiştir. (Şekil 2.2 )

Şekil 2.2-Polimer Malzemelerde Shore Sertliği Ölçme Cihazı

2-3-2 Basınç Dayanımı

Kaplama malzemelerinde belirli bir basınç dayanımı aranır. Bu malzemeler üzerine genel olarak büyük yükler gelmediği halde, bölgesel olarak ağır eşyalardan ya da noktasal yüklerden dolayı malzemede ezilmeler ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle,

(27)

konut yada endüstri yapılarında, mutfaklarda, hollerde, sokak kaplaması yapılan yerlerde, farklı düzeylerde basınç dayanımı gerektiren döşeme kaplamaları bulunabilir. Konutlarda sert döşeme kaplaması için aranan en az basınç dayanımı 20 MPa düzeyinde olmalıdır. (Toydemir v.d. 308)

2-3-3 Eğilme Dayanımı

Döşeme kaplamalarında eğilme dayanımı, kullanım yerine göre değişik değerler alabilir. Bu değerler altlıkla ilgili olduğu gibi, malzemenin kendisine de bağlıdır. Doğal olarak kirişleme üzerine döşenen kaplamalardaki eğilme dayanımı, altlık üzerine yapıştırılanlardan farklı olacaktır. Altlıkta ve taşıyıcı konstrüksiyonda

oluşacak hareketler kaplama malzemesinin eğilme dayanımıyla karşılanır. (Toydemir v.d. 308)

2-3-4 Darbe Dayanımı

Döşeme kaplama malzemesi, genel olarak çarpma etkilerine maruz değildir. Ancak, çeşitli eylemler için gerekli hareketli eşyaların düşmesi ya da devrilmesi, malzemede darbe etkisi yapmaktadır. Darbe etkisinin belirli bir değerden fazla olması, rijit malzemelerde kırılmayla sonuçlanmaktadır. Seramik yer karosu, doğal ve yapay taş gibi malzemelerde darbe dayanımı, çentik darbe dayanımı deneyi ya da şahmerdan deneyi ile belirlenir. Esnek ve yumuşak malzemelerin darbe etkisiyle kırılmaması yanında bu davranışı sürdürmesi gibi yararlı özellikleri de vardır. (Toydemir v.d. 308)

2-3-5 Isı İletkenliği

Ülkemizde yıllık enerji harcamalarının büyük bir kısmı ısınmaya gitmektedir. Ülkemizde, enerji kaynaklarımız kısıtlıdır ve büyük oranda dışa bağımlıdır. Bu nedenle ısı yalıtımına öncelik verilerek, ısınma harcamalarının azaltılması yoluna gidilmesi gerekir. Yapılarda ısı kaybının büyük bir kısmı dış duvardan, daha az kısmı ise çatıdan ve zemine oturan döşemelerden olmaktadır. Isıtma yapılan katlar arasında bulunan ara kat döşemelerinde ısı kaybı çok azdır. Bu sonuca karşılık döşemenin sıcaklık derecesi, insan sağlığı açısından önem taşır. Döşeme kaplaması malzemesinin ısı iletkenlik katsayısına ve ısınma ısısına bağlı olarak bir yüzey

(28)

sıcaklığı oluşur. Düşük sıcaklıktaki bir döşeme, ısı iletkenliği fazla ve ısınma ısısı yüksek bir malzeme ile kaplandığı anlamına gelir. Isı ile ilgili olarak, döşeme kaplamalarında şu noktalar özetlenebilir;

Döşeme kaplaması, kullanma yerine göre belirli bir “k” –ısıl iletkenlik- değerine sahip olmalı, üretilen ısıyı, üstteki hacimlere belirli oranlarda geçirmelidir.

Hacmin ısınma süresi, hacmin kullanma amacına uygun olmalıdır. Bu özellik kaplama malzemesinin ısınma ısısına bağlıdır.

Döşeme kaplaması malzemelerinin ısıl özellikleri, bunları üstünde yaşayanların sağlıkları üzerinde önemli etkiler yapar. Düşük sıcaklıktaki döşemelerin, ayak üşümesi, romatizma yada bağırsak hastalıklarına neden olabildiği tıp alanındaki uzmanlarca ifade edilmektedir. Döşeme sıcaklığı, ortam sıcaklığından daha düşüktür ve bu da döşeme kaplamasının ısı iletkenliğiyle ilgilidir. (Toydemir v.d. 308)

2-3-6 Elektrik İletkenliği

Döşeme kaplamalarının elektrik iletip iletmemesi konusu, insan sağlığı yönünden iki açıdan ele alınabilir. Kaplamanın elektriği iletmemesi, üzerinde dolaşan insanlarda statik elektrik birikimine neden olmakta, bu birikim gerginlik ve bünyesel rahatsızlıklar yaratmakta, bunun da ötesinde, birikmiş statik elektriğin boşalması elektrik çarpmasına yol açmaktadır. Bu açıdan statik elektrik üretmeye yatkın sentetik elyaf ya da dokunmamış keçe gibi kaplamalarda, kaplamaların ince metal elyafıyla birlikte üretilmesi sağlanarak biriken statik elektriğin kaplama altındaki katmanlara iletilmesi sağlanabilir. Elektrik yalıtkanı olmayan metal, taş, ıslak ahşap, beton gibi geçirgen döşeme kaplamalarında ise, devrenin insan üzerinde kapanarak alternatif elektrik akımının topraklanması sonucu ölümler meydana gelebilmektedir. Bunun için, bu tür kaplamaların mümkün olduğunca ıslanmamasına ve bu tür kaplamalar üzerinde elektrikle ilgili işlemler yapılacak ise yeterli güvenlik önlemlerinin alınmasına dikkat edilmelidir.

(29)

İnsan sağlığı açısından döşeme kaplamalarının 1 m2 de V = 220- 65 = 7750 Ω

I 0,020

luk bir dirence sahip olması gerektiği araştırmacılarca belirlenmiştir. (Toydemir v.d. 308)

2-3-7 Ses İle İlgili Özellikler

İnsan sağlığı yönünden ses seviyesinin, sessiz dönemde 20 ila 40 dB arasında olması gerektiği bilinmektedir. Bu seviyenin artması fiziksel ve psikolojik olarak rahatsızlık vermekte; seviyenin aşırı azalması daha çok psikolojik rahatsızlıklara neden olmaktadır. Döşeme kaplamaları ses üretmede, yüzey özellikleri ve bünye yapılarına bağlı olarak önem kazanır. Genelde darbe sesi açısından seramik, mermer gibi düzgün yüzeyli ve sert karakterli malzemeler darbe sesi üreten, buna karşılık halı ve keçe gibi yumuşak ve lifli malzemeler ise darbe sesi üretmeyen cinsten malzemelerdir. Öte yandan soruna hava sesi yönünden bakıldığında, düzgün yüzeyli ve sert bünyeli döşeme kaplamalarının ses emmeleri az, ancak yansıtmaları fazla, buna karşılık yumuşak ve lifli malzemelerin ses emmeleri yüksek, yansıtmaları azdır. Konu, ses yutma katsayısı ve oluşan seslerin frekansları açısından incelendiğinde ahşap parke, tuğla, PVC karo gibi kaplamaların geniş bir frekans aralığında ortam sesini yansıttığını, buna karşılık halı ve benzeri kaplamların ortam sesini yansıtmadığı görülmektedir. (Toydemir v.d. 309)

Darbe sesinin oluştuğu döşeme kaplama türlerinde sesin strüktüre yayılmasını önlemek açısından yüzer şap denen bir konstrüksiyon şekli uygulanır. Tablo 2.3’de frekansa bağlı olarak döşeme kaplamalarının ses emme katsayıları verilmiştir.

(30)

Tablo 2.3- Frekansa bağlı olarak döşeme kaplamalarının ses emme katsayıları(Toydemir v.d. 310)

Sesin Frekansına Göre Ses Emme Katsayıları Kaplama Malzemesi 128 Hz (kalın) 512Hz (orta) 2048 Hz (ince) Çimento Şapı 0,01 0,01 0,02 Asfalt Şapı 0,03 0,03 0,04 Ksilolit Şapı 0,06 0,08 0,10 Linolyum 0,02 0,03 0,04 PVC Kaplama 0,01 0,01 0,05 Kauçuk 0,04 0,08 0,03 Yapıştırma Parke 0,04 0,06 0,10

Mantar Üzerine Parke 0,04 0,05 0,07

Hindistan Cevizi Lifinden Yapılmış Paspas Türü Kaplama 0,02 0,05 0,27

Buklet Türü Sert Sentetik Elyaflı Halı 0,03 0,04 0,19

Yumuşak İnce Halı 0,08 0,17 0,40

Velur Türü Sentetik Elyaflı Halı (Halıflex) 0,05 0,10 0,42

5 mm Kalınlıkta Sentetik Halı 0,04 0,15 0,52

Yumuşak Buket Sentetik Elyaflı Halı 0,08 0,20 0,52

5 mm Kalınlıkta Keçe Üzerine 5 mm Sentetik Halı 0,07 0,57 0,81 Mesken içerisinde oluşan seslerin büyük bir bölümü zeminde titreşim yolu ile

yapının bünyesine geçtiğinden diğer mekanlara çok daha etkili bir biçimde iletilir. Zeminde kullanılan kaplamalar esas olarak havadaki sesi değil, darbe nedeniyle doğan titreşimlerin emilmesini hedeflemektedir. Zeminde ses yutuculuğunun sağlanması için esnek yapıda ve ses köprülerini engelleyici malzemeler kullanılmalıdır.

Şekil 2.3- Zeminde Ses Yutucu Elemanların Kullanımı (Arabacıoğlu 194)

Sessizliğin öncelikle tercih edildiği kütüphane, hastane gibi mekanlarda döşeme kaplaması seçilirken dikkat edilmesi gerekmektedir. Gerektiğinde kaplamanın altına yüzer şap yapılmadan önce lastiksi, darbe emiciler şilteler yerleştirilerek uygulama yapılmalıdır.(Şekil 2.3) (Arabacıoğlu 194)

(31)

2-3-8 Su Ve Nem Direnci

Binaların ıslak hacim diye adlandırılan mahallerinde döşeme kaplamaları doğrudan suyla temas halinde oldukları için suya ve neme karşı dayanıklı olmaları beklenir. Bu tür yerlerde yıkanma ve kullanma suyunun çeşitli temizlik maddeleri içermesi nedeniyle kaplamanın bu sudan etkilenmemesi gerekir.

Çeşitli toz ve dumanlar yağış sularıyla aktif hale gelerek döşemeyi etkileyebilir. Bu yönden de teras, balkon vb. açık alan döşemelerinin nemden etkilenmemesi istenir. Çeşitli bitki, mantar, böcek ve diğer parazitler nemli ortamlarda geliştikleri için döşeme kaplamalarının uzun süre ıslak kalmamasının sağlanması için gerekli önlemler alınmalıdır. Ayrıca döşeme kaplamalarının su ve nem etkisiyle bünye yapılarının bozulmaması, kaplamanın karşılaması gereken önemli beklentilerden biridir. (Toydemir v.d. 311)

Normal olarak şaptaki nem buharlaşır ve döşemede kuruma görülür. Fakat üst yüzey, difüzyon direnci şapındaki daha yüksek olan ince bir tabaka (film) ile örtülmüşse nem zararlı olabilir. Bu birçok kaplamalarda ve ince tabakalarda söz konusudur. Kombine döşemelerde şaptan yukarı sızmak isteyen nemin buhar kesici kullanım tabakasına rast gelip orada biriktiği açıkça görülebilir. Difüzyon olayı, oda havasının ısısı veya döşemenin ısıtılmasıyla veya döşemenin güneşlendirilmesiyle takviyelenmezse ve serbest su, su buharına dönüştürülemezse buhar frenleyici üst kabukta elverişsiz etkiler ve hasarlar belirginleşecektir. Oluşan basınç, yapıştırıcı malzemenin adezyon kuvvetine baskın geleceğinden yükselen buhar kaplamayı veya döşeme kaplamasının alt yüzeyden ayrılıp, kaldırabilir. PVC kaplamaları altındaki kabarcıklarda 0,3 – 0,5 at’ye varan buhar basınçları ölçülmüştür. (Çoşar 98)

2-3-9 Donma Direnci

Bütün malzemelerin normal sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklı olması beklenir. Bu değişim aşırı düzeydeyse, özellikle kırılmaya, çatlamaya ve pullanmaya karşı direnci olan malzeme seçmek gerekir.

Malzemenin donmaya karşı dirençleri, malzemenin yüzey yapısıyla ilişkilidir. Kaplamanın emdiği su miktarıyla belirlemek mümkündür. (Toydemir v.d. 311)

(32)

2-3-10 Rengin Işığa Karşı Direnci

Renkli bütün döşeme kaplamaları güneş ve gün ışığı altında renklerini kaybetmemeli ya da solmamalıdır. Genel olarak bu konuda bilinen bir yöntem olmamakla birlikte malzeme cinslerine bağlı olarak değişen bazı teknolojik deneylerle renkli kaplamanın ışığa dayanıp dayanmadığı test edilebilir. Burada üretici garantisi göz önüne alınmalıdır.

Tablo 2.4’de yüzeysel emicilik katsayıları verilmiştir. Güneş radyasyonları, etkilediği malzemenin yüzeysel durumuna ve rengine göre değer kazanmaktadır. Parlak yüzeyler radyasyonu yansıtmakta, koyu renkli yüzeyler ise yutmaktadır. Bu özellikten dolayı kaplama malzeme yüzeyinin çeşitli renklere göre yüzeysel emicilik katsayısının (k) % olarak belirtilmesi gerekir. (Eriç 133)

Tablo 2.4- Çeşitli Renkteki Döşeme Kaplamalarının Yüzeysel Emicilik Katsayıları (Eriç 133)

Renk Döşeme Kaplaması K

Beyaz Mermer, cilalı metal 0,2 – 0,3

Sarı, turuncu Doğal taş, beton, metal 0,3 – 0,5

Açık kırmızı Plastik 0,3 – 0,5

Açık mavi Doğal taş, seramik, plastik 0,5 – 0,7

Koyu mavi Seramik, plastik 0,7 – 0,9

Koyu kahve, siyah Doğal taş, seramik, plastik 0,9 – 1,0

2-3-11 Kimyasal Etkilere Karşı Direnç

Kimyasal maddelerin kullanıldığı hacimlerdeki döşeme ve döşeme kaplama malzemeleri, bu maddelerin etkileme süresi göz önünde tutularak ele alınmalıdır. Söz konusu kimyasal maddeler her şeyden önce asitler, bazlar, çözücüler ve yağlar gibi maddelerdir. Bu maddeler özellikle nemlenme, yoğuşma halinde daha da etkin hale gelmektedir. Tablo 2.5’de bu tür yerlerde kullanılacak döşeme kaplamaları kimyasal maddelerin derişikliği, sıcaklığı ve etkilenme süresi gibi bütün etkileri göz önüne alarak bilinçli bir analize dayalı olarak seçilmelidir. (Toydemir v.d. 311)

(33)

Tablo 2.5- Döşeme Kaplamalarının Kimyasal Maddelere Karşı Dayanıklılığı (Toydemir v.d. 312)

Etkileyici Ürünler Etkilenen Malzemeler

Asitler Çimento bağlayıcı kaplamalar, kalkerli doğal taşlar, çelik, dökme demir, çinko, alüminyum, magnezi bağlayıcılı malzemeler,ahşap, kireç taşı dolgu bitümlü malzemeler, Hidrofluorik Asit Çimento bağlayıcı malzemeler, doğal taşlar, çelik, dökme

demir (font), çinko, kurşun, alüminyum, magnezi bağlayıcılı malzemeler, seramikler, ahşap, linolyum, kireç dolgu bitümlü malzemeler

Su Su camı ( sodyum silikat) veya magnezi bağlayıcılı malzemeler, ahşap

Alkaliler Kurşun, çinko, alüminyum, magnezi bağlayıcılı veya sodyum silikat bağlayıcılı malzemeler, ahşap,linolyum

Çözücüler Bitümlü malzemeler

Yağlar, Gresler Bitümlü malzemeler

Döşeme kaplamaları doğrudan ya da dolaylı olarak bazı asit ve bazların etkisine maruz kalabilirler. Plastik esaslı malzemelerden PVC ve epoksi dışındaki tüm malzemeler üzerinde asitlerin etkileri vardır. Cam döşeme kaplamalarında ise yalnızca HF asidinin etkisi söz konusudur. Granit gibi püskürük kütlelerin dışında kalan tortul ve başkalaşmış taşların tümü HCI asidiyle reaksiyona girerler. (Çoşar 100)

Endüstriyel ve gıda üretimi yapılan binaların döşeme kaplamaları, kaplamayı sık sık etkileyen çok değişik organik ve inorganik kimyasallara dayanıklılık gösterecek niteliklere sahip olmalıdır. Döşeme kaplamaları bütün etkileşimlere karşı dayanıklı olmayabilir.

2.3.12 Koku Ve Antibakteriyal Özellikler

Endüstri ürünü döşeme kaplamaları ve işlem görmüş doğal malzemeler, yapılarında içerdikleri maddeler gereği hoş olmayan bir koku yayarlar. Bu tip kaplamaların gıda maddelerinin saklandığı depolarda kullanılması sakıncalıdır.

Bakteri öldüren tanınmış bir takım kaplamalar (linolyum,epoksi,PVC) mikrop bulaşma tehlikesi olan laboratuvar, hastane ve ilaç endüstrisinde mikrop üretmemesi nedeni ile tercih edilmelidir.

(34)

Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar, bitüm esaslı malzemelerde ve ahşapta çeşitli tahribatlara neden olurlar. Çeşitli bakteri, mantar ve kurtlar ahşabın nişasta ve seliloz (CHO) yapısını ayrıştırarak beslendiklerinden çok kısa sürede malzemeyi toz haline getirirler. Bu ayrıştırma rutubetli, karanlık ve sıcak bir ortamda daha da tehlikeli bir hal almaktadır. (Çoşar 101)

2-3-13 Biçim Kararlılığı

Döşeme kaplamaları kararlı bir biçime sahip olmalıdır. Normal koşullarda kırılmamalı, bombe yapmamalı ve yapıştığı yerden ayrılmamalıdır. Biçim değişiklikleri sıcaklık, nem, kuruma ve eskimeden ileri gelebilir. Örneğin; ahşapta emprenye etmek ya da önerilen ürünleri kullanmak uygundur. Değişik malzemelerin özelliğini dikkate alarak bilinçli bir yerleştirmeyle uygun bir kullanım sağlanabilir. Örneğin; yerinde dökülen çimentolu bir bitirme yüzeyinin, olası rötre çatlaklarını önlemek açısından, mümkün olduğunca küçük anorlar halinde derzli olarak yapılmalıdır. (Toydemir v.d. 312)

Döşeme kaplamalarının biçim kararlılığını etkileyen en önemli farlılıklardan birisi ısısal genleşmedir. Genleşme, malzemede meydana gelen iç gerilmeler, sıcaklık değişim hızı ve ısı iletkenlik değeri ile ilgilidir. Hızlı ve büyük sıcaklık değişimleri (karasal iklim) küçük ve yavaş sıcaklık değişimlerine (akdeniz iklimi)göre daha çok zararlıdır. Döşeme kaplaması uygulamasında bu nitelikte olanlarda, genleşmeye imkan verecek derzlerin yapılması gerekmektedir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken diğer bir husus, genleşme katsayıları birbirinden farklı malzemelerin yanyana getirilmemesine özen gösterilmelidir. Döşemelerde kullanılan malzemelerin lineer genleşme katsayıları tablo 2.6’ da verilmiştir. (Coşar 102)

Tablo 2.6- Bazı Döşeme Kaplama Malzemelerinin Lineer Genleşme katsayısı değerleri (Coşar 102) Malzeme adı Lineer genleşme katsayısı(α)

Beton 11 x10-6 Bazalt 9 x 10-6 Mermer 8 x 10-6 Cam 8 x 10-6 Granit 9 x 10-6 Yapı Taşları 6 - 8 x 10 -6 Çimento – Beton 14 x 10-6 Ahşap 3 – 4 x 10-6

(35)

2-4 Temizlik Ve Bakım

Döşeme kaplamalarının ilk yatırım maliyeti kadar kullanım maliyeti de önemlidir. Kullanımda en önemli faktör ise temizlik ve bakımdır. Bu bağlamda bir döşeme kaplamasının temizlenmesi hijyenik, estetik ve kullanım süresiyle ilgili olan nedenlerle gereklidir. Kaplamanın cilalanması ya da yağlanması onların kirlenmesini önlediği gibi temizlenmesini de kolaylaştırır. Günümüzde geliştirilmiş olan yeni sentetik birçok malzeme sayesinde değişik döşeme kaplama yüzeyleri işlevin gerekliliklerine uygun olarak cilalanabilmekte ya da kaplanabilmektedir. Böylece kullanım maliyeti düşürülebildiği gibi kullanma süresi de artırılabilir. Sağlık koşullarının önem kazandığı hastane ve benzeri yapılarda döşeme kaplamalarının pürüzsüz, gözeneksiz, olabildiğince az ekli, yıkanmaya elverişli bünye yapısına sahip olması istenir. (Toydemir v.d. 313)

(36)

3-EPOKSİNİN DÖŞEME KAPLAMASI OLARAK KULLANILMASI

Epoksi, yapı sektöründe çok amaçlı kullanılmaktadır. Epoksiyi öne çıkaran en önemli özelliği başka malzemelere yapışma kapasitesinin yüksek olmasıdır. Yapı sektöründe epoksi, ilk olarak betondaki kılcal çatlakların tamirinde ve betona donatı yapıştırılmasında kullanılmıştır.

Epoksinin zemin kaplaması olarak kullanılma düşüncesi, endüstriyel döşemelerde, üretim sisteminin tüm yüklerinin oturduğu ağır iş, makine, araç ve vinçlerin üzerinde çalıştığı fiziksel ve kimyasal oluşumların beton yüzeylerini olumsuz etkilemesi ile ortaya çıkmıştır.

Sanayi yapılarında ağır çalışma şartları, yüzeyde aşınmalara, kopmalara, kimyasal sıvıların yüzeyde çok sık bulunmaları sonucu bozulmalara ve dağılmalara sebep olmaktadır. Bu olumsuzlukların giderilmesi için beton zemin üzerine ilave olarak ince (0,5 – 5 mm) bir koruma tabakası uygulaması düşünülmüştür. Bu düşünceyle epoksinin endüstriyel zeminlerde kullanılmasına başlanmıştır. (www.sanayiyesisleri.com) Bu süreci diğer mekanlarda da epoksinin kullanılması takip etmiştir. Epoksinin en önemli özelliklerini estetik görünüş, tozumazlık, hijyeniklik, anti-statiklik, kimyasal dayanıklılık vs. diye sıralayabiliriz. Örnek olarak Tablo 3.1’de CONIPOX 270 AS. epoksi esaslı anti- statik döşeme kaplamalarının teknik özellikleri verilmiştir. (www.yks-yapkim.com)

(37)

Tablo 3.1- CONIPOX 270 AS Teknik Özellikleri (www.yks-yapkim.com)

Karışım oranı 4:1 (ağırlıkça)

Yoğunluk (20 oC) Yaklaşık 1,5 gr/cm3

Viskozite (23 oC) 1900 mPa.s

Elektriksel Direnç 104 – 106 Ω

Tava Ömrü (20 oC ) Yaklaşık 30 dakika

Shore D Sertliği 80 ( 28 günlük) Ortam ve Malzeme Sıcaklığı

Kürünü Tamamlama (20 oC )

Min 10 oC

16 saat sonra üzerinde yürünebilir. 5 gün sonra mekanik yüklere ve kimyasal maddelere dayanır

Renk Çeşitli Ral Renklerde

Endüstriyel uygulamalarda kullanılan plastikler genellikle sentetik polimerlerdir. Polimerler, işleme esasına göre termoplastik ve termoset olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Şekil 3.1’de görüldüğü gibi epoksi, termoset polimer grubuna girmektedir. Dolayısıyla epoksi, polimer esaslı plastik olarak adlandırılabilir.

Epoksiler, epoksi gruplarının kendi aralarında homopolimerizasyonu veya anhidrid, amin, novolak gibi maddelerle reaksiyona girerek elde edilirler. En çok kullanılan epoksi reçineleri, epiklorohidrin ile bisfenol –A’nın reaksiyonu ile elde edilenlerdir. (Akkurt 113)

Bu iki bileşenin oranını değiştirerek alçak viskoziteli sıvılardan yüksek molekül ağırlıklı katı olmak üzere, çeşitli özelliklere sahip ürünler elde edilir. Epoksilerin bir başka önemli çeşidi ECNs (epoksi krezol novolak) ve EPNs (epoksi fenol novolak) gibi novolak reçineleridir; bunların termik özellikleri ve kimyasal mukavemeti çok iyidir. Üçüncü grubu oluşturan sikloalifatikler havada dayanıklılığı ile bilinen epoksilerdir. Aromatik aminlerin epoksidasyonu ile elde edilen dördüncü bir grup, çok iyi mekanik (yorulma dahil) ve termik özelliklere sahiptir. Epoksi reçineleri kalıplama ve dökme reçineleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Kalıplama reçineleri cam elyaflı veya mineral dolgu ile kuvvetlendirilmiş olabilir. Ayrıca aramid lifleri, pamuk ve metal yaprakları ile kuvvetlendirilmiş çeşitleri de vardır. (Akkurt 113)

(38)

Mühendislik Malzemesi

Metal Metal Olmayan

Esas Alaşım Polimerler Seramikler Camlar Diğerleri AI Çelik Si02 Yağlar

Mg Pirinç Borosilikat Gresler Cu Bronz Kağıtlar

Termoset Plastikleri Elastomerler Termoplastikler Aminoplastlar Butil Asetal

Üre Ve Melamin Neopren Akrilik Reçineleri Nitril (Buna S) Selülozikler Poliesterler Stiren Butadien Fluoroplastikler Fenolik Silikon Naylon(Poliamid)

Epoksi Polikanbonat Dialilftalat Polietilen Alkid Polipropilen Poliüretan Polistiren Poliimid Polifenileneter Polifenilensülfid Polisülfon Polivinilklorür Poliüretan

(39)

3-1- Epoksinin Özellikleri

3-1-1- Kimyasal Özellikleri

Epoksinin termoset polimer olduğu daha önce belirtilmiştir. Termoset polimer ısı işlemiyle bir defa istenilen şekli alabilen plastiklerdir. Tekrar ısıtılmakla şekillendirilemezler. Ayrıca bu malzemeler çözünmezler. Termosetler polikandansasyon reaksiyonu ile elde edilirler ve genellikle çapraz bağlı bir yapıya sahiptirler. Bu plastiklerde polimerizasyon işlemi malzemeyi ihtiva eden monomerlerin bir araya getirildiği reaktörde başlar ve kalıplama işlemi sırasında biter. Şekil 3.2’te epoksi atomlarının dizilişi görülmektedir. (Onaran 336)

CH3 OH

– C – C 6H 4 – C – C 6H 2 – O – CH2 – C – CH2

CH 2 H

Şekil 3.2- Epoksi Atomlarının Dizilişi (Onaran 336)

Termoset plastikler termoplastiklere göre daha yüksek mukavemetli, daha rijit (elastisite modülü yüksek), boyutları daha kararlı, sünmesi daha düşük ve kullanım sıcaklıkları daha yüksektir. Dış etkilere ve asitlere daha dayanıklı olduklarından koruyucu kaplama ve dekorasyon amacı için kullanılmaya elverişlidir.(Onaran 338)

3-1-2- Fiziksel Özellikleri

Epoksiler çok iyi elektrik, termik ve kimyasal mukavemete sahiptir. Oldukça düşük olan dayanım mukavemetleri lifli kuvvetlendirici veya mineral dolgu ile iyileştirilebilir. Tablo 3.2’de bazı önemli termoset plastiklerin özellikleri verilmiştir. Gerçekte arı kütle halinde termoset plastiklerin mukavemeti diğer malzemelere göre düşük olmakla beraber lifler ve benzeri malzemelerle ( cam, boron, karbon, mika,

(40)

sellüiloz, lifleri gibi) pekiştirilerek kompozit polimerlere dönüştürürler ve mukavemetleri birkaç kat arttırılabilir. Örneğin poliyesterin mukavemeti 42-95 MPa

arasında iken cam lifleri ile pekiştirilince 200-345 MPa kadar yükseltilebilir. Ayrıca

hafif olduklarından özgül mukavemet (mukavemet/özgül ağırlık) yönünden metallerden çok daha üstündürler. Bu nedenle uçak ve uzay endüstrisinde, oto, deniz tekneleri, spor malzemeleri ve yapı elemanları üretiminde çok yaygın olarak kullanılırlar. (Onaran 338)

Epoksilerin bir başka önemli özelliği başka malzemelere yapışma kapasitesine sahip olmalarıdır. Bu özelliğinden dolayı döşeme kaplaması olarak tercih edilmektedir. Birbirinden farklı malzemeleri yapıştıran epoksi adezifleri, tek veya iki bileşenli sistem olarak imal edilirler. Tek bileşenli sistem ancak ısı yolu ile katılaşır; iki bileşenli sistem ise oda sıcaklığında katılaşmasına rağmen ısı ile çok daha iyi bir sonuç elde edilir. Bu şekilde yapıştırılmış malzemeler 230 C’a kadar dayanabilirler. (Tablo 3.2) Ancak bu sıcaklıkta özellikleri oda sıcaklığındaki özelliklerinden çok daha düşüktür.(Akkurt 114)

Tablo 3.2- Bazı Termoset Plastiklerin Özellikleri (Onaran 338) Malzeme Özgül Ağırlık Mg/cm3 Çekme Muk. MPa Elastisite Mod. MPa Kullanma Sıcaklık Sınırı oC Fenolikler 1,27 35 - 60 2800 - 9200 170 - 250 Poliyesterler 1,28 42 - 95 2100 - 4600 150 - 175 Epoksiler 1,25 28 - 90 2800 - 3500 150 - 260 Melaminler 1,5 35 - 70 7000 - 11200 150 - 200

3-2 Epoksi Döşeme Kaplama Sistemlerinin Uygulama Yerleri

Epoksi reçine sertleştirici, kuartz kumu ve kimyasallar ile karıştırılarak değişik özelliklerde üretimi yapılması mümkün bir malzemedir. Sınıflandırmanın mevcut zeminin fiziksel yapısına ve mekanın özelliğine göre yapılması doğru olacaktır.

(41)

3-2-1 Zemin Yüzeyine Bağlı Uygulama Yerleri

3-2-1-1 Normal Beton Yüzeylerde

Bu tür yüzeylerde akrilik esaslı ve poliüretan esaslı olarak iki tür epoksi kullanılabilir. Bunlar beton yüzeyinde film tabakası oluşturmakta, betonun mikro boşluklarına oturarak aşınma mukavemetini artırmaktadır. Son derece ucuz olmaları sebebiyle ambarlarda, depolarda vb. kaba kullanım alanlarında tercih edilmektedir. Şekil 3.3’de normal beton yüzeylerde epoksi uygulaması görülmektedir. Bu tip epoksiler yüzey mukavemetini artırmakta dolayısıyla tozumayı önlemektedir. Aynı zamanda yüzeyi şeffaflaştırmaktadır. Geçirimsizlik sağlaması ve kolay uygulama yapılması da en önemli özelliklerindendir. Poliüretan esaslı olanlar akrilik esaslılara göre daha derine nüfuz edebilmektedir. (www.sanayitesisleri.com)

Şekil 3.3- Normal Beton Yüzeyine Epoksi Uygulaması (Tetra Ürün Kataloğu 2)

Normal beton yüzeylerde döşeme kaplaması olarak epofloor PR kullanılabilmektedir. (www.epo.com.tr)

epofloor PR (epoksi reçine astar ve zemin koruyucu kaplama)

İki bileşenli, solventsiz epoksi reçine astar ve yüzey koruyucu kaplama malzemesidir.

Özellikleri;

Beton yüzeylere penetrasyonu yüksektir,

Tek başına kullanıldığında yüzey tozumasını ve aşınmasını önler, Yüzeysel dayanımı ve dürabiliteyi artırır,

(42)

Her türlü endüstriyel zemin epoksi kaplama ve düşey doğrultudaki beton koruyucu akrilik, epoksi kaplamalarının astarı olarak kullanılır,

Hijyeniktir, Tozumaz,

Mekanik direnç sağlar, Ekonomiktir,

Hızlı uygulanabilir.

Epofloor PR, epofloor CT epoksi kaplamaları uygulamasından önceki astar tabakası olarak; depolar, garajlar, arıtma tesisleri, her türlü endüstriyel zeminde kullanılabilir.

Tablo 3.3- Epofloor PR Teknik Özellikleri (www.epo.com.tr)

Form Sıvı

Renk şeffaf

Yoğunluk ∼1kg/lt

Karışım oranı A:B=2:1

Çalışabilirlik süresi Karışım sonrası hava sıcaklığına bağlı olarak 10–30 içerisinde uygulanmalıdır.

Sertleşme + 10 oC ile + 30 oC arasında 13 gündür. 24 saat sonra üzerinde yürünebilir. 7 gün sonra araç trafiğine açılabilir.

Depolama koşulları Orijinal açılmamış ambalajında kuru ve serin ortamlarda Raf ömrü Kapalı, kuru ve uygun ortamda 12 ay

Ambalaj 3 ve 12 kg set( A+B)

3-2-1-2 Pürüzsüz Beton Yüzeylerde

Bu tip yüzeylerde uygulama kalınlığı 250 mikron ile 1 mm arasında olan malzemedir. Türkiye’de uygulamalarda genelde pürüzsüz beton yüzeyleri elde edilmediği için bu kaplamalar uygulanmamaktadır. Pürüzsüz beton yüzeyi elde etmek ilave bir maliyet gerektirmektedir. (Şekil 3.4) Zemin kaplamasının seçimi kaba inşaat bitimi sonrasına bırakılmış işlerde uygulama için zemini pürüzsüz hale getirmek zorlaşmaktadır. Türkiye’de en çok kullanılan ince film zemin kaplamaları epoksi ve poliüretandır. Bu ürünler rulo yada mala ile yayılarak uygulanabilir.

(43)

Şekil 3.4- Pürüzsüz Beton Yüzeyinde Epoksi Uygulaması (Tetra Ürün Katalogu 2)

Pürüzsüz beton yüzeylerde döşeme kaplama malzemesi olarak malzeme epofloor CT kullanılabilir. (www.epo.com.tr)

Epofloor CT (epoksi sürme esaslı koruyucu kaplama)

İki bileşenli, solventsiz, epoksi reçine, sürme uygulamalı, zemin ve duvar kaplama malzemesidir.

Özellikleri; Hijyeniktir, Tozumaz,

Estetik görünüm kazandırır, Kimyasal dayanıklılık verir, Mekanik direnç sağlar, Temizleme kolaylığı vardır, Ekonomiktir,

Süratli uygulanabilir, Kaymaz, emniyetlidir, Geçirimsizdir,

Bakım kolaylığı vardır,

Geniş renk seçeneğine sahiptir, Erken kullanım sağlar,

(44)

Endüstriyel zemin kaplaması olarak, hafif sanayi zeminlerde, depolar, gıda, uçak hangarları, kimya ve ilaç sanayide, tekstil, bilişim sektöründe, sergi, labaratvarlarda, fuar, showroom salonlarında kullanılır. Normal yüzeylere kaydırmaz zemin kaplaması olarak özellikle ıslak hacimlerde uygulanır. Tekstil fabrikaları, gıda tesisleri, labaratuvarlar, santraller, garajlar, depolar, çamaşırhaneler ve yürüme yollarında kullanılabilir.

Tablo 3.4- Epofloor CT Teknik Özellikleri (www.epo.com.tr)

Form epoksi reçine

Renk talebe göre değişken

Yoğunluk 1, 9 kg/lt

Basınç dayanımı 75 90 N/ mm2

Yapışma 3 N/mm2

Sarf 0,6 kg/m2 (tek kat için)

Ambalaj 15 kg’lık set

Çalışabilirlik süresi 20 oC’de yaklaşık 40dak.

Depolama açılmaksızın ve dondan koruyarak 6 ay

Uygulama yapılacak yüzeyler temiz ve tozsuz olmalıdır. Epoksi kaplama sistemine bağlı olarak yüzey pürüzlendirilmiş ve hazırlanmış olmalıdır. Zeminlerdeki bozukluklar epoksi tamir harçlarıyla düzeltilmelidir. Yüzey emiciliğine bağlı olarak yaklaşık 0,350 – 0,450 kg/m2 astar sürülmelidir. Astar uygulamasından sonra ortam sıcaklığına bağlı olarak yaklaşık 6 –36 saat beklemelidir. Yüzeyler yeterli basınç dayanımında olmalıdır. Minimum 25 N/mm2 basınç dayanımına ve maksimum %5 nem oranında olmalıdır. A ve B bileşeninin tamamı uygun bir karıştırıcı ile yaklaşık 4 dk. karıştırılır. Astarlanmış ve zeminlere uygun kısa tüylü rulo ile sürülerek uygulanır. En az iki kat uygulamak gerekir. Uygulamalarda mutlaka çivili ayakkabı kullanılmalıdır. Taze beton yüzeylerinde 28 günlük kür sürelerine uyularak beklenmelidir.

3-2-1-3 Yeni Bir Yüzey Oluşturulması İstenen Yerlerde

Kalın zemin kaplama türüdür. 2 –5 mm arasında uygulanmaktadır. Beton üzerinde yeni bir yüzey oluştururlar.(Şekil 3.5) Avrupa ve Amerika’da “epoxy screed” diye tanımlanan 5 mm kalınlığında mala ile yayılan ürünler mevcuttur. Ağır fiziksel ve

(45)

kimyasal etkilere karşı dayanıklıdırlar. Darbe ve aşınmaya karşı yüksek mukavemet istenen yerlerde kullanılır.

Şekil 3.5- Yeni Bir Yüzey Oluşturulması İstenen Yerlerde Epoksi Uygulaması (Tetra Ürün Katalogu 2)

Yeni bir yüzey oluşturulması istenen durumlarda döşeme kaplaması malzemesi olarak MESTERTOP 1740 kullanılabilmektedir.(www.yks-yapkim.com)

MESTERTOP 1740

Orta ve ağır yüklerde 5 mm ve üzerindeki kalınlıklarda uygulanan, mat yüzeyli, çok komponentli, su bazlı epoksi kaplama sistemidir. Kaplamaların altında tamir harcı olarak da kullanılabilmektedir.

Özellikleri;

5 C’de bile kürünü tamamlar, Buhar ile temizlenebilir, Kokusuzdur,

Kolay uygulanır, Hijyeniktir,

Düzgün mat bitişlidir, Kolay temizlenir,

Yüksek kimyasal dayanıma sahiptir, Islakken dahi kaymaz özelliğini korur, Yeni beton üzerine uygulanabilir, Çok yüksek mekanik dayanıma sahiptir, Yapışma mukavemetleri çok yüksektir,

(46)

Yağlara, yakıta, uçak yakıtı ve bir çok kimyasal karşı dayanıklıdır. Fakat bütün korozif kimyasallarda olduğu gibi, dayanıklılığı test edilmemiş kimyasallarla, kullanımdan önce kimyasal dayanım testlerinin yapılmasa gerekmektedir.

Kullanım alanları; otomotiv endüstrisi, uçak bakım hangarları, depolar, kontrol odaları, kimya ve ilaç sanayi, gıda ve meşrubat sanayi, ayvan kesim ve işletme endüstrisi, metal endüstrisi, tekstil endüstrisi, boyama alanları vs., steril odalar, laboratuvarlar , hastaneler, nükleer enerji tesisleri, depolar, teşhir olanları, süper marketler, termik ve hidroelektrik santrallerdir. (www.yks-yapkim.com)

Tablo 3.5- Mestertop 1740 Teknik Özellikleri (www.yks-yapkim.com)

Tava Ömrü 20 oC 40 dakika :30 oC 30 dakika Uygulanmış Yoğunluğu :2000 kg/m3

Basınç Mukavemeti :50 mm3 40 N/mm2

Eğilme Mukavemeti :BS 6319 kısım 3 17 N/ mm2 Kaymazlık: kuru ortam, yaş ortam mükemmel Uygulama Kalınlığı minimum 3-5 mm

Tüketim :mastertop 1740 primer: 4 m2 – 5 m2 / lg masterto p 1740 : 30 kg = 15 lt

Depolama kuru, serin ve direkt güneş ışınlarından korunmuş ortamlarda, Raf Ömrü Açılmamış orijinal ambalajında saklandığı taktirde 12 aydır.

Ambalaj :30 kg’lık set

3-2-2 Kullanım Amaçlarına Göre Uygulama Yerleri

Zemin kaplamaları çok değişik mekanik, kimyasal ve ısısal kuvvetlerin etkisi altında kalırlar. Zeminlerin belirli alanlarında ilave özellikler istenir, örneğin kaydırmazlık veya elektrik akımı iletkenliği gibi. Zeminlere sadece üzerinde yürünen bir alan olarak bakılmamalıdır, zira onlar operasyonel altyapının temel elemanıdır. Bunlardan dolayı zemine kullanım hattının bir parçası gibi önem verilmelidir.

Zeminler, kendilerinden beklenen çeşitli işlevleri, sürekli olarak yerine getirebilmeleri için kullanım amacına uygun olarak seçilmelidir. Aşağıdaki sınıflandırma bu şekilde yapılmıştır.

Şekil

Şekil 2.1- Döşemeler; döşeme kaplaması, altlık,taşıyıcı konstrüksiyon (Todemir v.d. 270 )
Tablo 2.1- W. Schüle’ye göre bir dakika sürede ısıl emme yöntemi ile hissedilen etki   (Toydemir v.d
Şekil 2.2- Polimer Malzemelerde Shore Sertliği Ölçme Cihazı
Tablo  2.3- Frekansa bağlı olarak döşeme kaplamalarının ses emme katsayıları (Toydemir v.d
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

Fiyat istikrarı işlemleri çerçevesinde 25 Haziran 2004 tarihinde Indeks Bilgisayar Sistemleri Mühendislik Sanayi ve Ticaret A.Ş.. İşlem detaylarına ilişkin

ANTALYA KHB ANTALYA AKSEKİ İLÇE DEVLET HASTANESİ ANTALYA KHB ANTALYA ALANYA DEVLET HASTANESİ ANTALYA KHB ANTALYA ATATÜRK DEVLET HASTANESİ ANTALYA KHB ANTALYA DEMRE DEVLET

42.6.1. Sözleşmenin feshi halinde, Yüklenici İşyerini terk eder. İdare tarafından istenilen malzemeleri, araçları, tüm evrak ve belgeleri, İş için yaptırdığı

Teknik Özellikleri Çıkış: 2.4W Rating Güçü:1.8W Boyutlar:50W x 50L x 35H(mm) Hoparlör:36mm mikro hoparlör, 4 Ohm Frekans Cevabı: 100Hz-20kHz Sinyal/

kaydedilir ve sözleşme feshedilerek, alım konusu iş genel hükümlere göre tasfiye edilir. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin Vakıf Yükseköğretim Kurumları İhale

- TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler – elden çıkarma yöntemlerindeki değişikliklerin (satış veya ortaklara

- TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler – elden çıkarma yöntemlerindeki değişikliklerin (satış veya ortaklara

1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler yatırım işletmeleri ve onların bağlı