MERKEZİ EĞİLİMİN BELİRLENMESİ
İstatistikçiler genellikle sayı grupları halinde veri kümeleri ile uğraşmakta ve bu sayı grupları halindeki veri kümelerini temsil edecek özetleyecek ortalama bir değer ile verilerin Merkezi eğilimi (Central Tendency) belirlenmeye çalışılmaktadır.
Verilerin Merkezi Eğilim belirlenmesine yönelik olarak ortalama ve medyan daha fazla kullanılmakta olup Mod ise, medyan ve ortalamanın eşit olduğu simetrik veri setinin dışında genel olarak merkezi eğilimin belirlenmesi için hiç kullanılmamaktadır. Eğer verinin Çarpıklık değeri yüksek ise veride bulunan sapan (outlier) değerlerin ortalama değeri etkilemesi nedeniyle ortalama yerine medyan daha sağlıklı bir merkezi eğilim belirleyicisi olmakta iken Çarpıklık değeri düşük ise ortalama daha sağlıklı bir merkezi eğilim belirleyicisi olmaktadır.
Aritmetik Ortalamanın Hesaplanması
Araştırmacı alınan örnek yani örneklem üzerinde kullandıkları yöntemin etkilerinin dolayısıyla örneklemin alındığı kitle üzerindeki etkilerini belirlemeye çalışmaktadır. Bunun için örneklem ortalaması, kitle ortalaması için en iyi tahmin olarak görülmektedir.
ORTALAMA (AVERAGE) Fonksiyonu
Aritmetik ortalama, bir grup sayının toplamının sayı adedine bölünmesi ile elde edilmektedir. Excel’de aritmetik ortalama hesabı ORTALAMA (AVERAGE) fonksiyonu ile gerçekleştirilmektedir. ORTALAMA (AVERAGE) fonksiyonu bağımsız değişkenlerin aritmetik ortalamasını hesaplamaktadır. Artimetik Ortalama Hesaplama Adımları:
1. Şekil 9’da görüldüğü gibi ortalaması alınmak istenilen sütunları A sütununa girin.
2. Formüller (Formulas) komut sekmesinde bulunan İşlev kitaplığı (Function Library) komut kümesinde bulunan Tüm İşlevler (More Functions) simgesine tıklanır ve listeden İstatistiksel (Statistical) - ORTALAMA (AVERAGE) fonksiyonu tıklanır.
Şekil 9: Fonksiyon Bağımsız değişkenleri Ortalama fonksiyonu girdileri.
EĞERORTALAMA (AVERAGEIF) Fonksiyonu
ORTALAMA (AVERAGE) fonksiyonuna ek olarak EĞERORTALAMA (AVERAGEIF) fonksiyonu belirli koşulları sağlayan değerler için aritmetik ortalama hesaplamaktadır.
Kurgusal bir fizyoloji deneyinde denekler, bir ekranın karşısında oturmakta ve mavi veya sarı renkli dikdörtgen veya üçgen şekillerinde tamamen rastgele olarak ekrana gelen resmi gördüklerinde önlerinde bulunan düğmeye basmakta ve milisaniye (ms) cinsinden tepki süreleri kaydedilmektedir. Şekil 10’da 16 denek için renk, şekil ve milisaniye (ms) cinsinden tepki süreleri içeren fizyoloji deneyi değerleri görülmektedir (İltir, 2018).
Şekil 10: EĞERORTALAMA fonksiyonu.
Fonksiyon bağımsız değişkenleri iletişim kutusunda Aralık (Range) bölümüne Sekil alan adı, Ölçüt (Criteria) bölümüne ise Üçgen olarak girilmekte ve Aralık_ortalaması (Average_range) bölümüne
ise tepki sürelerini içeren D2 ile D17 hücreleri arası (D2:D17) seçilmektedir. Sonuç olarak Şekil 10’da görülen formül çubuğunda bulunan =EĞERORTALAMA(Sekil,”Üçgen”,D2:D17) fonksiyonu sonucu üçgen şekline sahip tepki sürelerinin ortalamasını almaktadır.
Benzer olarak, 9’dan küçük olan denemelerin ortalama tepki süresi =EĞERORTALAMA(Deneme, “<9”,D2:D17) olarak hesaplanmaktadır. Diğer bir örnek olarak da tepki süresi 600 ms den yüksek denemelerin ortalama tepki süresi =EĞERORTALAMA(D2:D17,”>600”,D2:D17) formülü ile hesaplanmaktadır.
FORMÜL ADI YAZILIŞI İŞLEVİ
TOPLA =TOPLA(B2:B10) B2’den B10’a kadar olan
hücrelerin değerlerini toplar
YÜZDE =A1*0,2 A1 hücresinin % 20’sini alır
EN BÜYÜK =MAK(C2:C10) C2’den C10’a kadar
hücrelerden en büyük olanının değerini yazar
EN KÜÇÜK =MİN(C2:C10) C2’den C10’a kadar
hücrelerden en küçük olanının değerini yazar
BİRLEŞTİR =BİRLEŞTİR(D9;F9) D9 hücresindeki metin ile F9 hücresindeki metni birleştirir EĞER =EĞER(A3>2;”İYİ”;”KÖTÜ”) A3 hücresindeki sayı 2 den
büyükse İYİ değilse KÖTÜ yazar =EĞER(B2>2;”GEÇTİ”;”KALDI”) B2 hücresinin değeri 2’den
büyükse GEÇTİ değilse KALDI yazar
EĞERSAY (COUNTIF) =EĞERSAY(Hücre Aralığı; 4) Verilen hücre alanında bulunan ve sadece 4 değerini içeren hücre sayısını vermektedir. =EĞERSAY(Hücre Aralığı; “<0”) Verilen hücre alanında bulunan
ve sıfırdan küçük olan değerleri yani negatif değerleri içeren hücre sayısını vermektedir. Kaynakça
