T.C.
FIRA T ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TÜRK DİLİ VE EDEBiYATI ANABİLİM DALI " "
CENABI
P.A.ŞA.
"'
DIVA_
(Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanı'nın Karşılaştırmalı lHetni)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIŞ.MAN
Yrd. Doç. Dr. Zülfü GÜLER
ELAZIG- 1996
HAZlRLAYAN
İÇİNDEKİLER
Sayfa ~o: Öt-ISÖZ ... I KIS.-\LTMALAR ... II GIRiŞ··· ... ··· .. ··· ... ··· ... III
Cenab1 Pr.şa, Hayatı ... Ili Eserleri ... .IV i) ivan ... IV Edebi Kişiliği ... IV Dil '/e İ fade Özellikleri ... V Divan N ü s hal an .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. . . .... V II Divan Metninin Teşkiline Dair Açıklamalar.. ... VIII Bibliyografya ... X Transhipsiyon işaretleri ... XI Divan ... XII M usamnıatlar ... 1 Gaz e
ll er ... 1 7
.tvlüfretler. ... .2 7 4 Farsça Gazeller ... .27:5 Fırat üniversitesi . Merkez Kütüphanesı 1\\\111 \\lll \\11\ \ll\\ \\\\1 \ll\\ 1\111\1\1 lU\ *0068584* 255.07.02.03.00.00/08/0068584 TD YL/39-.
ÖNSÖZ
16.yüzyıl şüphesiz Türk Edebiyatı'nın altın çağını yaşadığı döpemdir. Bu dönemde Baki ve Fuzfıll gibi Türk Edebiyatı'na damgasını vuran- büyük
şairler yetişmiştir. 16. yüzyılı sadece bu büyük şairlerle değerlendirmenin
yanlış olacağını düşünerek, bu şairlerin gölgesinde kalan Cenabi Paşa gibi
şairlerin de edebiyat sahasına kaza.•ıdınlması gerektiği bilincinden hareketle, Cenabi Divanı'nı "Tenkitli Metin" halinde "Yüksek Lisans Tezi" olarak hazırlamaya çalıştık.
Karşılaştınnayı yapl'lrken, tavsiflerini yaptığımız nüshalardan herhangi birini esas almadık. Nüshalarda görülen farklar, mevcut olan iki nüsha karşı
laştırılarak ortaya konulmaya çalışıldı. Gazelierin sıralanmasında en zengin nüsha olan AE nüshasııu esas aldık. AE nüshası da müreneb bir divan olmadığı
için musammatları, müfredleri ve Farsça gazelleri bulundukları yerlerden
çıkararak müretteb divan sırasına koymaya çalıştık. Tenkitli metnin kuruluşunda,
bu ala.rıda daha önce yapılmış çalışmaları, özellikle hocam Prof. Dr. Sabahattin KÜÇÜK'ün "Baki Divanı" ve Dr. Adnan İNCE'ni11_ "Salim Divanı" gibi eserleri örnek alarak onlardaki metodu uyguladık
Her beyitin birinci mısraına "a", ikinci mısraına "b" harfiari verildi.
\: üsha farklan arasına ":" işareti, yanına da nüsha kısaltınalan konuldu.
Terıkitli metin hazırlanırkan 16.yüzyıl Türkçesinin fonetiğine uymaya özen gösterdik. Divancia yer alan 21 Farsça gazeli transkripsiyonlu metin halinde
sunınayıp, aslının aynı olarak metnin sonuna ekledik.
Çalışmamızda doğıuya yakın bir metin oluşturmaya gayret ettik. Bunlara rağmen eksikliklerimizin olacağ1111 göz önünde bulundurmakta ve söylemekte yarar vardır.
Çalışmamda yardım ve gayretlerini esirgemeyen Danışman hocam, Yrd. Doç. Dr. Zülfü GÜLER ve Prof. Dr Sabahattin KÜÇÜK hocama
teşekkürlerimi arz etıneyi bir borç bilirim.
I
Beyhan KESİK ELAZIG-1996
KISAL TMALAR
AE: Cenabi Divanı, Ali Emiri Efendi, Manzum eserler (Millet Ktb.).83
Ü : Cenabi Divanı, İstanbul Üniversitesi Ktb. T.402 G : Gazeller
a : Beyitlerin birinci mısraı
b : Beyitlerin ikinci mısraı
Hayatı
GİRİŞ CENABIPAŞA
16. yüzyılda yaşamıştır, doğum tarihi bilinmemektedir. Kanuni Sultan Süleyman Han'ın sarayında yetişmiş ve onun teveccühünü kazanmış böylelikle, sırasıyla Çaşnigirbaşı, İrnrahurbaşı ve Anadolu Beylerbeyi olmuştur. Kaynaklar, Cenabi Paşa'nın öğrenim dunırnu ve ailesi hakkında pek bilgi vennemektedir. Ama şiirlerindeki hakimane ve şairane söyleyişlero; bakacak olursak Enderun'da
yetişme ihtimalinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
Kaynaklar, Cenab1 Paşa'nın ciddi ve vakur bir irısan olduğu kanaatinde hem fıkirdirler. "Müdde-i ömründe kahkahayla handesi ve esna-yı handede dürr-i dendan-ı tabendesi görülmemiştir (Künhül-Ahbar)".
Cenab1 Paşa, divarunda "Cenabi" ve "Barfı"* olmak üzere iki mahlas
kullanmış ve Anadolu Beylerbeyi görevini icra ederken (H. 969, M. 1561/1562)'de
ölmüştür.
Şu kıta ölüm tarihirıi vermektedir. Cihandan münkatı' olup Cenab1 Müessir oldı galit tig-ı Mirrih Bir eksikliye nakletdim bu hali
Vefat et di Cemibi
c..3·
~
c.SJ.:J'I
c..ı
LP
...9 dedi tarihAyrıca tezkirelerde ortak bir kanı olarak şöyle bir ifade vardır. "Tokuz yüz atmış tokuzda fevt olmuştur."
• {Iarfi: Cenabi Paşa'nın l;Iarfi malılasıyla da şiirler yazması Çaşnigirlik dönemine delalet etmektedir. Çaşnigirbaşı, sarayda yemekierin tertibini sağlayan hakim kişi. Yani aşçıbaşıdır. "Harf' yemiş, yiyecek demektir. "Harfi" ise yemiş ve yiyecekle uğraşan, onlardan anlayan demektir. Dolayısıyla Cenabi Paşa, Çaşnigirlik döneminde mesleği ile ilgili olarak "Harfi" malılasını kullanmıştır. Daha sonra şiirlerinde "Cenabi" malılasını kullanarak bu hali şöyle ifade etmiştir.
Degül ma'yııbdan çün-kim kişi tebdil ide malılas Cen:ibi diyü nazmumda beyan itdüm bu dem mahlas
...--:::--.:_-
. .. ,.. l'f:C:
.:-'·'·>
/ 1 ~· . ,'f~
tFF--> .·
ı ( • '1 ~-.· .. • • .. \ 1 ' : ' Eserleri'
\_ ... _ . ,; ~ ~;- . ~~.:l-~/ ... \' ~· '"''
Cemlbi
Paşa,
fazla eser\'ennemiştir.
Sadecedivanı vardır.' ~u~,bifgi~/";-:·
'····, .. . r;r. t.'·· .J,/
kaynak olarak yararlandığımız tezkireler de doğrulamaktadır. ~----...:---.:;···
Di
va
nıDivan iki nüsha olup. iki nüsha da müretteb değildir. i\ lanzuıneler kanşık olarak sıralanmıştır. AE nüshasında harf sırasma konulmuştur.
Hazırladığırnız tenkitli metne göre divandaki manzuınelerin dökümü şu
şekildedir.
5 murabba', ikisi Kanuni Sultan Süleyman (Muhibbi) ve biıisi de Necati'ye olmak üzere 3 tahmis, 2 muhaınınes, 4 müfred ve 21 Farsça gazel vardır.
Edebi Kişiliği
Cenabi Paşa, 16. yüzyılda yetişen Baki, Fuzuli gibi şairlerin yamnda gölgede kalmış olmasına rab.ımen. şairane ve hakimane söyleyişleriyle dikkatleıi çekmek1edir.
Cenabi'nin şiirleıi, şiir sanatı bakımından dikkate şayandır. Di\·aı1 şiirinin klasik özelliği olarak "aşk" ön plana çıkmaktadır. Bu aşk daha çok maddi
aşktır. Aşk karşımıza sevgiliye sitem veya yalvanş olarak çıkmaktadır.
Gözün ey ıneh kapanır ütne ıuhun al eyler
Korkann hal-i siyahun bana bir hal eyler (G. 24/l) Cenabi'nin şiirlerinde tasavvufı söyleyişlere de rastlarunaktadır:
Rah-ı Hüda agahuyum her salikün hem-rahiyüm
İklim-i aşkun şahı; ı.ıın Allahiyüm AlHihiyüm ( G. 197 ı)
Hüsnünün hayranıyuz ayılmaduk yıllar durur
Terki dünya eyleyüp 'aşkunda abdal olınuşuz (G. 110 4)
Görüldüğü gibi kısmen de olsa Cenabi tasavvufu şiirlerinde işlemiştir. Tasavvufi beyitler için (G. ı 10/5, ı ı6/6, ı30/3 ve Gazel 197'rıin tamamı)'na bakınız.
askeri ve siyasi unsurlarına da rastlamak mümkündür. Açamaz göfilüü biladın ey Cenab1 her melik
Han Süleyman gibi her şeh Feth-i Bagdad eylemez (G.1 04/5) Cenabi, Divan şiiıi geleneh-rine uygun olarak şiirler yazmış ve bu şiirlerde
"aşk" motifini ön plana çıkaıınıştır. Bu aşk çoğu kez maddi. kısmen de olsa manevi aşktır.
Dil ve İfade Özellikleri
Dil, bazen saf Türkçe'ye yakın, bazen de kaımaşıktır. Bu hal, bilindiği
üzre Divan şiirinin klasik yapısıdır. Öyleki bazı şiirler, saf Türkçe'nin ömeklerini temsil etmektedir:
ikamet eylemez sinernde canum
Karar eyler mi şehr içre sefer dost (G. 18/2) Bir sencileyin yfu:-i cefa-kar ele giımez
Bir bencileyin aşık-ı wi-çar ele giımez (G. 12611)
Göıüldüğü gibi yukandaki beyitler 16. yüzyıl Türkçesi açısından oldukça sade bir anlatım teşkil etmektedir. Buna benzer ifadeler günümüzde bile rahatlıkla
idrcik edilebilmektedir.
Cenabi, halk deyimlerine de yer veımiştir. Bu da dil ve anlatırnın sadeliği
açısından önem arzetmektedir. "Ağız açmak, kara yazı" gibi ifadeler bugün bile her kesimden insanın rahatlıkla kullandığı ve ifade ettiği deyimlerdiı·.
Bunun yanında Arapça ve Farsça kelimelerin sık sık kullanıldığı da
göıülmek1:ediı·. Ama Cenabi'nin dili genellikle saf ve sade bir Türkçe'ye yakındır. Bilindiği üzre 16. yüzyıla kadar divan şairleri, Fars şairlerini ömek almışlardır.
Ama bu yüzyıldan itibaren de Fars şairleri ile yanşır hale gelmişler, hatta şiir sahasında onları geride bırakıruşlardır.
ifade
özelliği
olarak dikkati çeken ilk özellik,anlamın derinlerde\d~ğiL cl~~~;:<:
yüzeysel ve kolay anlaşılır olmasıdır. Anlamı kolaylaştıran unsurlann başında ise şairin kullandığı söz sanatlannın çoğunlukla "teşbih ve istiare" oluşudur.Bu söz sanatlanyla sık sık karşılaşılır.
Kasdum bu kiın gazele-i çeşmüni sayd idern
Can riştesiyle ş ol iki vahşiyi kay d ideın (G. 189/1)
Bakınaz ol sitnin-beden ben mübtelaya nazdan
Günde bin b iii cevri vardur bafia çog u azdan ( G. 231/1)
Diğer bir özellik olarak da karşımıza aıuzu bir kaç istisna haricinde güzellikle kullanmış olınasıdır. Genellikle aıuzun basit kalıplarına yer venniş~
bunları da titizlikle kullanmıştır.
Taki bezın-i vahdehiii olduın Cenabi mesti ben 'Alem-i kesretde geçdüm zevk-ı s uz u s azdan Ffı·iıatün F fı" ilfıtün Ffı ·ilfıtün Ffı ~il ün
A.hengi sağlayan bir diğer özellik ise kafıyedir. Kafıyeler ve redi±1er gelişi güzel seçilınemiş, ahengi taınamlayan bir özellik olarak dikkatle seçilıniştir. Bu hususiyet özellikle fıil soylu kafiyelerde karşımıza çıkınaktadır:
Erbab-ı dil hemişe ehl-i melamet olsun
Nam isteyen azizüm her dem selamet olsun (G. 222/1)
İsim soylu kafiyelerde de aynı mükemmelliyeti görmek mümkündür:
Şevk-ı sfızuın dem-be-dem ruh-sare-i dildaredür Bülbül-i aşüftenün meyli veli gülzaredür (G. 84/1)
Görüldüğü gibi ahenk unsurlan anlamı tamamlayan bir özellik olarak
karşımıza çıkınaktadır. Bilindiği üzre ahenkle anlam bütünleşince, şiir, mükem-melliyet kazamr.
Divan Nüshaları
1. AE Ali Emiri Efendi, Manzum Eserler (Millet Ktb.) 83.
Baş: Mir'at-ı dil ki mıskaledür lutf-ı şah ana J eng-i gam al ur itmese bir dem nigah afia Son:
y
oG:;)->L.Y"/~~ ;I.,~.J
..::->/
. r.:.)
l
~~
,..(
1
..)..-.!-"ı
(')
..JIstinsah Tarihi: H. 1283-rvi. 1866/67
Müstensih: Ahmet Mahfi b. Esseyyid Mehmet Es' ad
İst. kd.: Teırunet-i divan-ı Cenabi Kaddese sın·al-me'afi ... Ahmed
lVIahfı Bin Esseyyid Mehınet Es'ad ... .
Yk. 77, öç: 215x130-155x95, st. 17, yz. talik, 1-2. yapraklar cetvelsiz diğerleri kırmızı. kt. beyaz, ct.: Etrafı m eşin, üstü eb ri kaplı.
Birinci yaprakta Ali Emiri Efendi'nin vakıf mührü basılıdır. Ayrıca bu yaprakta Cenabi Paşa'run, Kanuni'nin Çaşnigiri olduğu ve H. 969 yılında vefat
ettiği belirtilmektedir.
Bu nüshada 364 gazel, 5 murabba, 3 tahmis, 2 muhammes, 21 Farsça gazel ve 1 müfret vardır.
2. Ü İstanbul Üniversitesi Ktb. T. 402
Baş: Gösterelden hicrfuıı ah ol dürr-i yekta bana Kendini mevc ile döger acıyup derya bana Son: Zikr-i hüsnüfi işidüp sfı.fı cenab dillerün
Elden vü dilden düşürdi secde vü evradım
yk: 61, öç: 215x138, st: 17, yz: güzel talik ve ince nesih, kt: abadi, ct: etrafı meşin, üstü koyu kınnızı kağıt kaplı.
İst. th: İst. kd: Müstensih:
Baş tarafta kitaplık mührü, sonunda Esseyyid Rıfat mührü hasılıdk.
"
. .Gerek baş tarafta, gereksesonda Cenabi'ye ait olmayan bir kaç beyit vardir>·· '_ Bu nüshada 355 gazel, 5 murabba, 3 tahmis, 2 muhamn1es, 21 Farsça gazel ve 4 müfred vardır.
Bu bilgiler "Yazma Divanlar Kataloğu"nda tutarsızdır.
Bu nüshaların hiçbiri müretteb divan halinde değildir. Ancak, AE'de manzumeler cetvelierle aynidığı için; manzume sıralarnasını bu nüshaya göre
yar.ıtık. Sırasıyla, musammatları, gazelleri ve müfretleri alarak ınü:retteb bir divan oluştulmaya çalıştık.
Bu nüshalar içinde en güveniliri Ü nüshasıdır. \r ardığımız genel kanı ya göre ilk nüsha olup, kelimeler daha güvenilir ve doğrudur, yazım yanlışlan
AE'ye nazaran daha azdır. Yazım yarılışlarmı dipnotlarda belirttik.
Divan Metninin Teşkiline Dair Açıklamalar
Çalışmalarımızda esas aldığımız nüshalarda, fonetik baknnından belir-tilmesi gereken bazı imla özellikleri bulunmakiadır. Eseri hazırlarken 16. yüzyıl
imiasma uymaya ve transkripsiyonlu metin oluşturmaya çalıştık.
Birinci tekil şahıs eklerini yuvarlak olarak ele aldık: Başum AE, Ü
(G. 182), cananum AE, Ü (G. 185), A11ahiyüm AE, Ü (G. 197).
iyelik ikinci tekil şahıs ekini yuvarlak olarak ele aldık. Pirkatiliide AE,
ü
(G. 3), saydufi AE,ü
(G. 5). Bunlardan farklı olarak iyelik ikinci şahıs eklerinin dar dü§ ünlüyle yazılmış olduğuna da rastladık ve metne bu şekildealdık: gamında AE, Ü (G. 3), hükminde AE, Ü (G. 6), hecrini AE, Ü (G. 6), babbesini AE, Ü (G. 22).
Kapalı e'ler metinde 16. yüzyılın söyleyiş özelliğine uygun olarak çoğu kez (i) olarak okunmuştur. yir (yer), Ü (G. 70, 71), dimiş AE, Ü (G. 18).
('
~'
.
,.
'\
• •
~"'Ş;.
~ : \ \ \ . , - •. r·->
"
~~ '~:t~
.
Eski metinlerde daima uyum
dışı"
tS .J "şeklinde
tesbitedii~~{:
.. :.·'...
~.~ geçmiş zaman ekini yuvarlak, "~ " belirsiz geçmiş zaman ekini de uyuma sokarak yazdık "y
..9 " şeklinde yazılan gerindium eklerini "-up, üp" biçiminde yuvarlak yazdık.Nüshalarda c, ç seslerinin kullanışı da düzensizdir. Bu düzensizlik özellikle AE nüshasında görülmektedir. Mesela: çaldılar: caldılar AE (G. 71, 2b), saçı: sacı AE (G. 200, lb), çarh: carh AE (G. 260, 3b), hancer: hançer AE (G. 88, 5b) gibi aynı kelimelerin ikili yazılışlarına rastlıyoruz. Bu farklı yazılışları Türkiye Türkçesi imiasma göre düzelttik.
Ünsüzlerden "d" sesinin bazen yazılmadığına rastladık. Bir tasaırufta bulunarak yazılmayan "d" seslerini ilave ettik ve dipnot halinde belirttik. Aynca "d" sesinin ötümsüzleştiğini gösteren hiçbir örneğe rastlamadık ve asıl
halini muhafaza ettik. itdi, bakdıkça, gitdi gibi.
"Nice, gonce" gibi kelimelerin nüshalarda, özellikle Ü nüshasında niçe ve gonçe şekillerine rastladık. Bu kelimelerin nice ve gonce şekillerinin daha yeni olduğunu düşünerek, bu kelimeleri metinde bu şekilde yazdık ve farklan dipnot halinde belirttik.
Nüshalarda "idi, imiş" gibi kelimeler ek halinde kelimeye bitişik
şekillerini biz de bitişik yazdık.
Eksiz olarak yazılan ve vezne uymayan kelimelere ek ilave edip, dipnotlarda gösterdik.
Vezin gereği zihaf yapılan uzun ünlülere uzatma işareti konmamıştır.
BİBLİYOGRAFYA.
1. ivleşa'ir üş-Şu'ara or Tezkere of ·Aşık Çelebi By. G. M. Meredith-owens Londra.
2. Riyazi, Riyazü'ş-Şu'ara: Nuruosrrianiye Ktp. No: 3724.
3. Künhü'l-Ahbar'ın Tezkire Kısnıı~ Hazırlayan: Dr. iYlustafa iSEN-Ankara. 1994.
4. A.hdi Tezkiresi~ Top. Haz. 1303.
5. Kınalızade Hasan Çelebi-Tezkiretü'ş-Şu'ara (I. Ci lt). Hazırlayan: Dr.
İbrahim KUTLUK. Ankara, 1978.
6. Türkçe Y~ aznıa Eserler Kataloğu; Fırat Üniversitesi K tp.
7. Faizi: "Zübdetü'l-Eş'ar". Süleymaniye Ktp. Şehit Ali Paşa. 1977.
TRANSKRİPSİYON iŞARETLERİ ,;) A, E,
A,
B, T,§,
C, Ç, H, H.z
R, Z, J-
'.
.
N
J ' S, rı ş, Z, D, T, Z, c G, F, ı::, G, ~ '.
.
L, M, N, V, O,ö,
U, Ü,ü·
' H, E, A, Y, I,i,
i
Farsça kelimelerdeki "va v-ı ma' dul e",
"h
va "
olarak gösterilmiştir..;..,. ... ~,_...;;..r:-;;~~
IVI USA.MlVIA TLAR
i\lurabba'
-
ı-Fa'ihhün Fa'ilatün Fa'iHitün Fa'ilün
1 Bülbül-i aşüfteyüın eglencem ah uzardur
2 Gül-şen-i ·ale ın gözüıne yarsüz pür-bardur 3 Nay-veş bagruın delen müjgan-ı çeşm-i yardür
4 ~angı birin söyleyem bifi dürlü derdüın vardur
II
1 De ın ın i vardur o lmaya başun1da gavga vü elem
2 Ya ki alınaya bu çeşm-i gfın-feşanum to lu neın
3 Şer!). olunmaz haşre dek tahrir iderse ger ~aleın
4 Kanılı .. .._.. birin evdevin bifi dürlü derdüm vardur ... ..
III
1 Ralı-ı 'aşk içre bu gün bir baş açu~ d'ivaneyüın
2 Mihnet ü derd ü bela-yı hecr ile hem-haneyüm 3 Ş em' -i ruhsarında yaıüfi can viıür pervaneyüm 4 ~angı birin eydeyin bifi dürlü derdüm vardur
ı. AE. 22a. 22b; O. 8b, 9a, 9b. ı Oa: sahile kenarında
I
ı. aşüfte! üm: aşüfte kim ü II
ı. vü elem: o lam AE III
2. bela-yı hecr: bela vü hecr AE 3. can virür: din durur AE 4. eydeyin: eydeyünı ü
V
IV
1 Ka 'be-i vaşlı nigarun alınadı hergiz bed id
2 Gerçi yıllar s~ 'y ~ılduın geşt id üp rah-ı ba 'Id ~ \!luın olurdı dest-i ganıda cigerüın olsa ~adid
-+ ~angı birin eydeyin bin dürlü derdüın vardur
V
l Ey felek itdün beni ol ıneh-likaya ınübtcla
2 Ra' d-Yeş bir ah ideın guş eyleye ehl-i seına ~ Gelınedi hergiz vefa senden bana illa c efa
-+ ~angı birin eydeyin bifi dürlü derdüın vardur
VI
ı ~aınetüm ey meh-lika zülfüil gibi tıal eyledüfi
2 :'v1uşl).af-ı ~üsnüil açup ölmeın benüro fal eyledüfi ~ Pfıte-i hicranda cismüm sim-veş ~al eyledüfi
-+ ~angı birin eydeyin biil dürlü derdüm vardur
VII
1 Dest-i hicran deın-be-deın şabıum ya~asın pareler
2 Har u ~asdur bisteıüm balin bu seng-i !_ıareler 3 Bulmadum deıman bu derde gerçi ~ıldum çareler
4 ~anfp birin eydeyin bifi dürlü derdüm vardur
ı. itdün: i dün AE, ü
1 . . . 1
ı
IX VIII1 \ley yiı·ine içdigüın biln-ı cigerdür dem-be-dem
2 Küy-ı yare başa bilıneın n'eyleyeın ben bir ~adem 3 Ya~tidür şiınden girü ınenzil bana küy-i ·adern 4 ı::.angı birin eydeyin bin dürlü derdüm vardur
IX
1 Ey gül-·i gonca-dehen yar olına gel agyar ile 2 Heın den1 olına gül gibi ey lale-!fad her gar ile 3 .. -\ndelibüüdür bu IJarfı koına şöyle zar ile 4 ~angı birin eydeyin bin dürlü derdüm vardur
.\Iurabba' 2
-I
ı Yusuf-ı iY1ışr-ı ınela~at şah-ı gubanum benüm 2 I:-Iüsn ile ıneşhur-ı 'alem malı-ı ken'anum benüm 3 Bendeler hakkında ser-pa lutfu ihsanum benüm 4 Saye-i ra{ımet cihana zıllı-ı yezdanum benüm _
II
ı Şu'le-i hlirşid-i lutfufi virdi afa~a ziya
1 Her kef-i ihsanun oldı keffe-i cud u seQ.a
3 BalJr-ı ral}met m eve-i şefl<at güsrev-i deıya 'a!a 4 Saye-i ralfmet cihanazıll-ı yezdanum benüm
1. agyar ile: agyara: AE
l. AE 44a, Ü. 34b, 35a.
III
ı BG.y-ı hulkufi eyledi gül-zar-ı dehri müşg-bG.
2 Bag-ı 'adle gelıneınüşdür sen gibi bir lale-n1
3 Goncelerle bülbül eyler vaşf-ı la 'lüfi güft ü gG.
4 Saye-i ra}:ımet cilulna zıll-ı yezdanum benüm
IV
ı K.iınseler ~addün gibi b er serv-i ra 'na gönnedi
2 Lale-veş gaddün gibi bir vird-i ziba görmedi 3 yoluıla caplar virür ben gibi şeyda göımedi
4 Saye-i ral)met cihana zıllı yezdanuın ben üm
V
ı Guy-ı devlet ~apınada desilifide zülfüfı şavlecan
2 Gaınzeler tırini atsafi sayd-ı 'izzetdür nişan
3 Şev~le bu nıışra'ı okur Cenabi her zaman
4 Saye-i ralpnet cihana zıll-ı yezdanum benüm
~lurabba'
3
-Fa~iHitün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
I
ı Ey gönüller ta]Jtına Dara-yı devranuru ben üm
2 V' ey mela}J.at kişverine 'adil e ganum ben üm 3 ZeıTeye almaz güni mehr-i dırab.şanum benüm 4
A.
begüm a padişahum a Süleymfuı'um benüm3. AE 44a, 4-fb, Ü 3.fb V
I. zülfüfi: zülf AE
V
II
1 Zerre-ve ş ser-geştesidür ~üsnüii.ün ınihr-i felek
2 iv1ah-ı nev mengi'ış-ı dürdür anı şahum gi'ışa çek 3 Bar-gah-ı devletün çarl.ı oldı anda sen melek
-ı
A
begüm a padişahuın a Süleyınan'um benümIII
1 ~anı ol devlet süreın yiiz payüne damen gibi
2 Yaşlun ile dostuın şadan olaın gül-şen gibi 3 Serv-i kaddüfi
.
vasfına.
diller açan1 silsen gibi '-'-+
A
begüm a padişahuın a Süleyınan'um benüm1 Ki'ıyufi olmazsa nas1büm .tıazınım dar-i 'adem
2 Ger neşa~ii vinneye el bes degül mi derd ü ğam 3 Vasf-ı ~al üm yazmaya bifi dilli ger ola l,<alem 4
A
begüm a padişahuın a Süleyınan'um benümV
1 Nice yıldur kim Cenabi hak-i rahufidur senüii 2 ZeıTe-i ser-geşte-i şol ri'ıy-ı mahundur senüfi 3 Ralı-ı 'aşl,<uiida şe ha bir 'özr-h\'ahuiidur senüfi 4
A
begüm a padişahun1 a Süleyman'um benüm3. 'aş\cufida: 'aş!} da AE
Murabba' 4
-Fa'iHitün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Kiınsenüfi cananı yaRab yar-i agyar olnıasun
2 Gül-şyn-i 'aleınde her gül hem-deın-i bar olmasun 3 Bülbül-i şuride-veş herbi-nevazar olmasun 4 Ben gibi 'aş~ufi elinden kimse na-çar olmasun
II
1 K~kül-i miskinünün miskinidür pir ü cüvan
2 Beste-i bend-i ser-i zülfüil geçer her na-tüvan 3 Ser-i ~aınet bir güzelsin yoluna dinum revan 4 Ben gibi 'aş~ufi elinden kimse na-çar oln1asun
III
ı :-Jar-ı 'aş~ufi yakınada 'uşşa~ufiı pervane-var
2 Caın-ı şev~ufi yal.<mada müştakufiı peymane-var 3 Gözleıüfi l]ancer çeküp ~anlar döker divane-var 4 Ben gibi 'aş~ufi elinden kimse na-çar olmasun
IV
1 Rfızgar-ı ahla berbad ~ıl d um 'alemi
2 Bir !Jarabe-cay idi ab ad ~ıl d um 'alemi 3 SnT-ı 'aş~ufi faş idüp dil-şad ~ıldum 'alemi 4 Ben gibi 'aş~ufi elinden kimse na-çar olmasun
4. AE -t.7b, Ü. 38a. 38b. 39a: sallife kenarında II
2. her:-AE
V
V
1 Pay-mal-i derdüii olduın itmedün cana n~ar
2 tıa~-i ralı-ı kfıyuii olduın ~ılmadun hergiz gü?;er 3 Name-i şev~un Cenabi safl1a-i cana yazar 4 Ben gibi 'aş~un elinden kiınse na-çar alınasun
:\lurabba' 5
-M efa 'il ün tvleta ·ı ı ün tvlefa 'll ün tvlefa 'iJün
I
ı Vücudun bag-ı 'izzetdür ~adüii serv-j gınlınanı 2 Ruh-ı renginüii olınuşdur ocagufi verd-i bandanı 3 S eza-yı tac-ı deYletdür refı~üii 'avn-ı sübl.1anı
4 Esir-i bend-j 'adl ey le ben üm şahuın J>_araınan'ı
II
ı Cihandan perde-i f:ulmi götür ref-'i l).abab ey le 2 Gider bi-dadlık resmin o bünyadı !_ıarab ey le 3 Şeref vir ~atufia namuii şeh-i 'all-cenab ey le 4 Esir-i bend-i 'adl eyle benüm şahum ~araman'ı
III
ı Ivleh-i burc-ı 'adaletsün şaçulsun 'aJeme nfuufi 2 Saba rezıninde Rüstem'sün cihana 'arza~zfırufi 3 Süleyman mülküne malik begüm her bende-i muruii 4 Esir-i bend-i 'adi eyle benüm şahum J5.araman'ı
2 gü~er: gezer AE
5. AE 76a, 76b; Ü 53b, 54a: sahife kenarında II. AE'de III. bendie yer değiştirmiş 2 bi-ctadlık: peydadlık AE
IV
ı ·inayet ınülkine ınalik şeh-i 'aleın -penah oldun
2 Çalınsun şevketlin tablı meh-i encüm-sipah olduii 3 Bahar eyyaını sen servüın cihana seyr-gah oldun
4 Esir-i bend-i 'adi eyle benüro şahum J>.araınan'ı
V
l Şaba-veş gül-şen-i dehre le~afetle gü~ar cyle
2 Dimagın blıy-ı hul~uii.la cihanufi ınüşg-bar eyle
3 ~e deıyasın cihan bulsun seni dürler ni~ar eyle
4 Esir-i bend-i 'adi eyle benün1 şahun1 ~araınan'ı
VI
ı İşidüp 'ald ile da d un Ce na bi ş ad-ı man olsun
2 Serir-i 'ay ş u Ş adi'ye eınir-i Kamran olsun
3 Faşa~at mülkine ınalik şeh-i ~a~ib-l,<ıran olsun
4 Esir-i bend-i 'adl ey le ben üm şah um ~araınan'ı
Ta!Jmls
6
-Fa'ilatün -Fa'ilatün -Fa'ilatün Fa.'ilün
I
1 Eşk-i çeşınüın seyrin itsün cu.y-ı hfınbar isteyen 2 . Aı-ız-ı canana ba~sun bag-ı gülzar isteyen 3 Şah nazmın gaş !9lsun düıT-i şehvar isteyen 4 ~an yudarsa ~afi de gül la 'l-i le b-i yar isteyen 5 Can virür bu yolda bir zülf-i siyehkar isteyen
6. AE .f8b, 49a~ ü -H b. -l2a, 42b: sahife kenarında
II
II
1 Daima can-ı dile rnihınan-ı gam eyler dubill
2 Göreınedüm l_1ayf şadi eyleye bir gün nüzill 3 i'VHi-sivadan geçrnedür 'aşk içre 'uşşa~a usul 4 Terk idüp zühd ü şala~ı innişüm zülfüfi ~abul
5 Rilz-ı ına~şerde benünı ey dost zünnar isteyen
III
1 Gül-şen-i ~üsnüıl ~atında yad-ı rığYan inneyeın
2 Göz açup de\T-i harunda seyr-i reylıan inneyem 3 \'ar iken bag-ı ceınalüfi geşt-i bostan inn ey em 4 RugJarufi yadına cana niçün efgan inneyeın
5 V7ar llltdur bir sencileyin bülbülin Zaf isteyen
IV
ı Ben bana yar ola şandum ol nigan ·a~ıbet
2 CevTini çekdüın besi agyara uydı 'a~ıbet
3 Şe h Süleyman l:ıak buyurmuşdur bu sözi 'a~ıbet 4 }:Iasıl ider derd ü miJ.ınet 'alen1 içre 'al.<ıbet
5 'örnrini garc ey le! iip yar-i vefadar isteyen
V
ı Ey şaçı leyli göıiip meyl ideli sen yare dil
2 Düş di derd-i 'aş~ıla I'v1ecniln-sıfat ~aglara dil 3 ~ani' olmaz ku~ ııfia vaşlun dil er bi-çare dil 4 Züıfüne dolaşdı düşdi bende vü baglara dil 5 Hiçe şayınaz cenneti 'aş1_<ıla di dar isteyen
1 dul.!fıl: nüzül AE 2 nüzfıl: du!}fıl AE III 2 devr: dfır ü 4 nıtııarufi: rfıblaruii Ü V
3 AE'de 4 ile yer değiştirmiş
VI
1 Dil-rübcllar 'ahdına eydil şakın inanma kiın
1 !]fıblar peyrnan-şikendür sen degüldür ~anma kim 3 Yar ~aşdı cevı·dür I:-Iarfı igen aldanına kiın
..ı Bi-vefa yarüfi Muhibbi cevı·ine ineinme kiın
5 Yarsüz ~alür cilulnda "aybsuz yar isteyen
I:Iarrül-vav Tabmis
-
7-Fe'ilatün 7-Fe'ilatün 7-Fe'ilatün Fe'ilün (Fa'ilün)
1 Bilürüın çeşm-i humarufi ki ne bed-]Jfıdur bu
1 Belki halünde nigar-ane siyeh-rfıdur bu 3 Yüzüne lale dirnem ki gül-i bod-rfıdur bu 4 ~ice kakül nice
mu
sünbül-i hoş-budur bu 5 Dil-i 'uşşa~ı perişan idecek budur buII
1 Hecıüfi ister seni ey ınah ki benden ayıra
1 Künc-i matlfıbumı v1rane-i tenden ayıra 3 Kakülüfi ~a~dı bu kim miski ljuten'den ayıra 4 Gözleıüfi sa 'yı budur canı bedenden ayıra 5 Gamze-i şuh-ı cefa-pişeden ayrudur bu
7. AE 55b, 56a; ü -ı3b: sahife kenarında II
4 budur: bu kim AE. · ömrüfi: gamzeı1 AE 5 vü: lev AE
10
•' ';,
\
~-~III
I Kakülüfi ber-taraf it 'arızufi olsun hasıl
2 Nice bir mühre ola ebr-i siyahufi fıail
3 Görüp ol yar-i seınen-çehreye oldun mail 4 ·ömrüfi oldu~ca yilersüfi yetemezsin ey dil 5 Gafil ~lma ki peri şive vü ahildur bu
IV
1 Dam-ı zülfüilideli dane-i halüfi izhar - .
2 Şah-baz gözüne o ldı gönül murgı şikar 3 Herkesi bar-ı gaın-ı 'aş~ufida oldı fıgar 4 N e gönül ~o dı ne göz zülfü rul] u 'aı:ız-ı yar 5 Oda yanınaz suya batı113Z nice cadudur bu
V
1 Git di canuın ~/iri ne geldi gamufi ni' am bedel
2 Çekıneyen ce\'ıiifıi kim ki budur J:ıüsn-i 'aınel
3 Gice bir şi 'r di di safia Cenabi be-güzel 4 Yine si{ır itdi Necati nice söz nice gazel 5 Leb-i dil-ber şıfatında bir içim sudur bu
Tagmls 8
-Fa'ilatün Fa'ih1tün -Fa'ilatün Fa'ilün
I
1 İntisabı gamzefiün ol dide-i fettanedür
2 ~aşdı dayim çeşmüfiüfi ben 'aşı~-ı bicanedür
3 Leblerüfi gfınab-ı göfilüm içmege peymanedür 4 Sorma 'aşık ~alini Mecnfın'a bir divanedür 5 Açma 'aşl,ruii sırrını F er had' a kim bi-ganedür
8. AE 17b, 18a; Ü 1 7a: sahife kenannda
V
II
1 Levh-i dehre ben
.
kitab-ı 'aşkı tahr1r.
eyleıneın .2 Günde yüz bifi bab olursa anı tefsir eyleyeın 3 ivlüşkilat-ı fen-i h ec ri cümle ta 'b 'ir eyleyeın
4 Şor baiıa 'aş~ufi ıumuzın safia ta~rir eyleyeın 5 Can u baş terkin urur 'aşık hernan pervanedür
III
1 Bafia her dern hecıüfi ister gör bu niyın göülümüfi
2 Kime dad ideyün1 elinden ben bu tayin göülümüfi 3 Bağladı zencir-i ·aş15ufi destüpayın göfılüınüfi 4 Gel teınaşa eyle bu sırça sarayın göfilün1üü 5 Eşk-i sürh ile müna~aş bir müzeyyen hanedür
IV
1 \·Iest ü evgar olsalar 'aşı~larufi olmaz 'aceb
2 Cür'a-i derdünledür şo}fbetleri olmaz 'aceb 3 Bezm-i ~ayret ~al salar her guşede olınaz · aceb 4 Haneer-i gamzefi dökerse ~anumı olmaz · aceb 5 Kafir-i bed-mest olanufi meyli dayim ~anedur
V
1 Göfilüm isterse Cenabi ol melek şayd itme ge 2 Beste-i fitrakdür gam çekmesüii şayd itmege 3 Şah-baz-ı çeşmi J;aiır dilleri şayd itmege
4 Gül-şen-i J;üsnüfide dil murgın yine şayd itmege 5 Zülfı damında MuJ:ıibbl ~ali yarüfi danedür
2, 3, 4 itmege: itmekle AE 4 l)üsnüftde: l).üsninde Ü
l\luhammes -
9-Fa'ilatün Fa'ih1tün Fa'iHitün Fa'ilün
1 Ol güşade ey
-
göılül sanına zeınistan vaktidür. .
2 İrdi eyyaın-ı gül ü gül-zar u bustan va~tidür
3 Bülbülan ile terennüm verd-i handan va~tidür 4 Evde dil garngin olur seyr-i gülistan va~tidür 5 Dil-güşadur *Beg~avzı seyr eyle seynin va~tidür
II
I Hayliden peykan-ı tirün görmedi ahilları
2 Giımedi şahinüfiüfi çengaline tilılilan 3 Her biri bir yare benzer ol gül-i b-oş-bulan 4 "~demi mest-i n1ey-i gurbet ider ~o~uları
5 Dil-güşadur *Be~avzı seyr eyle seyran valstidür
III
1 Gül yüzüiii göımeyelden bülbüli aglar müdarn
2 Lalesi bagnn finlkufi adına dağlar ınüdam 3 Gözlerum yaşı gibi umakları çağlar müdarn 4 Lale şeklinde döker dil ~anını ~aglar müdarn 5 Dil-güşadur *Be~avzı seyr eyle seyran va~tidür
9. AE 18b, 19a: Ü llb, 12a, 12b: sahife kenarında
I
3 bülbülan: bülbüller AE
III
4 .\<-amru ~aglar: ~analı çaglar AE
*
Begl_<avzı: Bu kelime yer ismi olarak kabul edilmiş ve bu şekilde okunmuştur.13 ,'"'-~~~~..,.,;.-~~~-.. ... _ ~ ·~·:\ \ \ \ \ ,, "-... ,'ı: . ,~·:-F~'"'_.: ... ~,.~...,~~ .. ~ ... ·:
IV
1 Gonce-i nevrestesi bir dil-ber-i tannazdur
2 B ülbülinüii her biri bir 'aşı~-ı ser-bazdur 3 N agıne-keş ~umnıları bir Davfıd1 avazdur
4 ş un" -ı J:1a~'ı kıl temaşa gör ne sır u razdur 5 Dil-güşadur *Beg~avzı seyr eyle seyran va~tidür
V
1 Fazl-ı tfa~ olsun ın u 'in ün görme hergiz ınihneti 2 Hem-nişin itsün sana Daver felal) u ralfatı
3 Düşınenüfi başına çarhufi ~ad bela vü nekbeti 4 Can-ı 'alemsün şeha sür 'izzet ile devleti
5 Dil-güşadur"*Be~avzı seyr eyle seyran v~tidür
Mu~ammes
-
10-Nlefulü Fa 'ih1tü l\1efa '1lü Fa '.il ün
I
1 Dehı·e beha ~onulsa deger bir bahaneye 2 Ey !face zamaneye meylüii afia niye 3 F erzane-i cihan is efi uyma fes an eye 4 Bu şavt-ı can-fezayı işit uy teraneye 5 Gördüfi zamane uymadı sen uy zamaneye
10. AE 65a, 65b~ Ü 49b, 50a, 50b: sahife kenarında
I
ı beha: nihan AE 4 savt-ı: silret AE
III
2 iken: eger AE
II
ı Geh nilş-ı pür-?afa vü gehi niş-i ba-gall
2 Devr-i cihan ı hı~ Te göıüp ~ılmagıl cedel 3 Pendüm budur bu ~ula gönül eylesüfi 'amel 4 Çengün sipihr-i dunla hey nice vaz gel 5 Gördün zamane uymadı sen uy zaınaneye
III
ı Bu künc-i '-' gaın-fezada bela bi-hesab olur
.
2 rvıa 'ınilr iken giren kişi ana barab olur
3 Mi}:ınetde ehl-i dil niceler kam-yab olur 4 Ge h s ür' at u sukün u ge hi i~ıHib olur 5 Gördün zamane uymadı sen uy zaınaneye
rv
1 Gam cevıiifi alsa gönül D.un·em ol yüri
2 rvıest-i şarab-ı şe\·ket isefi bi-gam ol yüri
3 Esrar-ı şun'-ı J:I~'a yitnıiş ma:çrem ol yüri 4 ifşa-yı zar kılma hernan epsem ol yüri 5 Gördüfi zamane uymadı sen uy zamane
V
1 Pir-i gured ne dirse sen anı tut işit
2 U yına heva-yı nefse özüfi gör dahi segit 3 Her nice ~ış~a eylese gam \rulagufi bekit 4 Ya 'ni bu d ehr-i şlıma şa~ın olma mültefit 5 Gördüfi zamane uymadı sen uy zamaneye
4 sür'at-ı sükfın: sür'at-i sükfın AE IV
1 Vezin bozuk V
4 gurde degül: :gurde-i gül AE
VI
1 Eyler zen-i zamane safia al u geh füsun
1 Sa 'y bu kin1 özine seni eyleye zebiln 3 Lu 'bet-neına-yı 'iş ve düıür ~ıln1asın oyun 4 Bifi naz u şive eylese her deınde ~ıl sükiln 5 Gördüil zan1ane u~nnadı sen uy zaınaneye
VII
1 Ge h zillet ü nedfunet ü ge h 'izz ü i 'tibar
2 İnsana lutf bu mı aya devr-i n1zgar
3 'AJ<s-i ınun1d göilülüfi bilse ne gaın n1zgar 4 Duyduü Cenabi burd~ degül ~ılına aşikar 5 Gördüil zamane uymadı sen uy zaınaneye
Ha.za
Divan-ı Cenabi ~addese Sırral-i\1e'afi Bismillahir-ra~ man i' r-ra~lmGAZELLER
ELİF ı
rvıerulü Fa'iEıtü rvıefa'1lü Fa'ilün
ı i'vfir'at-ı dil ki nus~ale.dür lu(f-ı şah afia
J eng-i gam al ur itınese bir de ın nigah afia
2 .-\huın livası baş çekicek kişver-i gama Gözden revan olan yaşuın aldı sipah ana
3 :Vfir-i diyar-ı şaın duıur ş em' -i bezın- kim O ldı başında şu 'lesi zenin külalı ana
4 ~arz aldıgına nakd-i yaş um ınerdüm-i gamufi ~azır iki gözüm gibi 'adil güvah ana
5 Zülfeynifiüfi gamında Cenabi'ye ey gülüm Sünbül gelür başındaki dG.d-ı siyah afia
2
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Gözleıiifi celladı kim diller viıiir her can afia
Şuna ger tigın bafia sinem çekem 'uryan afia
Başlık: Divan-ı Cenabi ü 1. AE lb, Ü lb,
5 (a) zülfeyniiiüfi: z:ülfeynüfi AE 2. AE lb. Ü 2a
2 ~aşlaıufi tugrasını göster benit-ı l)üsn ile Ser-fün1 ~ılsun begüm İran ile Turan ana
3 Nice bir bazar-ı 'aş~-ı !_1\'ace-i dil çigzinür Ger ın eta' -ı gam dilerse işte ben dükkan ana
4 İncinürse la 'l-i dil b er yeri var te b baleden Bar iıniş çun ey gönül bir ~atı·e-i ban1n ana
5 N a:pn ile şöhret b ula dirse C enabi bendesin
İtınesün kem iltifatın güsrev-i de\Tall ana
3
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa·ilün
ı 'Anzufi gülzar cuyıdur harun reyhan ana Yok le b-i la 'lüfi gibi bir gonce-i gandan afia
2 'An b erin bir ~o pa benzer galün ey meh kim müdarn Kakülüfi ~ılmış lfavale su-be-su çevgan ana
3 Reh-güzarında gamun benzer tenüm bir hana kim Mihnet ü derd ü beladur her zaman milıman afia
4 Gördinar-ı fır~atüfide dil kebab oldıgını
Döne döne yandı eymeh ateş-i suzan afia
3. AE lb, 2a, ü 2b
5 ~atlüme gaınze o~ın alınış Cenabi yar ele
~aşları yası gamında olayın ~urban aiia
4
Fa.'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa·ilün 1 Gönlüm ister şu ınehi kiın sevene kini ola
· Aşı~a cevr ü c eta eyleınek ayini ola
2 ~ılmaya vaşl ile. aşı~-1 na-kaını feril:ı
Ben gibi hicri elinde nice gaın-gini ola
3 Malı-ı nev perçeıninüfi gökde heva-dan geçe
Zülfınüii ebr-i felek 'aşı~-ı ıniskini ola
4 'A.ş ı~ ol dur ki anun peı1ev-i mihr-i ruh-ı dost
Nur-bagş-ı dil ü can çeşm-i cihan-bini ola
5 Ey Cenabi o ınehe nice şikar olmaya dil
Çeşm-i şayyadı gibi eldeki şahini ola
5
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa~ilün
1 Ralı-ı tecrid içre şol kim meskenetle hak ola 'Isi-yi ~aıim-şıfat mesken afia eflak ola
5 (b) olayın: olayun AE 4. AE 2a, Ü 2b
5. AE 2a, ü 3b
2 Viımedi daman-ı 'aşk-ı paküfii elden göfiül istemez kim caıne-i cism-i barabı çak ola
3 tiancer-i ser-tizüne düşdi gönül vehm itmeyüp · Aşı~-ı ser-b aza layık bü durur bi-bak ola
..ı Efi-yi zülfüfi ne gam zehrin dökerse üstüıne La 'l-i can-bahşun ~abibüın bana ger tiıyak ola
5 Gözleıüfi şah-bazına olsın Cenabi-veş şikar
İsteyen şaydufi ıniş_ali beste-i fıtrak ola
6
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa·iıatün Fa'ilün 1 Gösterelden hecrini ah ol dün·-i yekta bafia
Kendiyi mevc ile döger acıyup deıya bafia
2 Pay-ı dilden virmeyen çıkarmaga-b.ılr-ı gamufi
~vıinnet ide can ile ger sözin 'Isi bana
3 Gözletüm yaşın görüp elilar firavan agladı Yandı dagum gördigünde lale-i l,ıamra bafia
4 :-Jfış ideiden bezm-i gamda ben mu~abbet camını Kuy-ı bed-namide dirler 'aş~-ı şeyda bafia
3 (a) !}ancer: gançer Ü 3 (b) bi-bak: bi-pak ü 6. AE 2b. Ü lb 3 (b) ~amnl:
harura
AE 20i
·~
,.fÇ}''
--\
\ ' C , '\ .. ,~·::;~::~~~·~~~,,/·''7. AE 2b. ü 2a 2 (b) bes: pes AE 8. AE 2b. Ü 3b 1 (b) bes: pes Ü
5 Mülk-i l).üsnün şahıyuın diyü Cenab1 ol melek
'Anzı hükminde ~aşı n göstertir tugra bafia
7
Fa'ilatün Fa'iHitün Fa'iHitün Fa'ilün
1 Şerbet-i ~ahnn sunar her kaseden devran baıla
An
kiın el vinnedi deınler düıiir dennan baıla2 Dur-i batt_ufida ne ~orlıu dfızal_pnda hecriı1ün
Bes nevid-i magfiret bu ayet-i gufnln bafia
1 Tiô--ı l-ramdan crördi cisınüın t1aı"k-ı hiln olınuş yatar
~ b b b t::
-_-\cıyup bu 4alete ~an ağladı hicran bana
-+ J:Ialet-i silzum göıüp ateşiere yandı ca~im
Sencr-i tramla sine döndi b b b acıdı ndvan bana .
5 Tac-ı fa!<-ı· ile Cenabi Hüsrev'iyiim 'alemüfi Bendelik 'ari: eylesün her mir ile sultan baüa
8
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Başda oldı nar-ı ahum efser-i 'izzet bana
Şu'le-i gam cismüm üzre bes dürür Q.il'at bafia
2 Ab-ı vaşlufi inı1ese ya~ardı ser-ta-pa beni Kendini tiz eyleıneşdür ateş-i fır~at bana
3 Gül ıuhufisuz çeşınüme her gonce peykan gibidür \rizedür ~addün gaınıyla Tlıba-yı cennet bafia
-+ İtlerüı1 silkine gerdüm 'aleınüfi sul!anıyum Der-gehüfide bes dürür bu paye-i devlet bafia
S ~anuını döküp C enabi eyledi ahir heHik
Gör ne resme zalun unıpdur haneer-i ~asret baiia
9
Fa"ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Kıldı fırkat '
.
ben ~aribi ah canandan cüda'
-Cisın-i bi-ru~uın ki ~aldum ~asreta caridan cüda
2 Yar ise na-mihriban derdüm bilür de kimse yo~ A.ra yiı·de ~alınuşum bi-çare dennandan cüda
3 Leşker-i eşküm perişan oldı her su sensüzin
~anda cem' olur ş ol 'asker ~ala sultandancüda
4 Dirhem-i eşk ile J:üldufi ben fal.dri mugtenem
Lay~-ı devlet degül ~ul ola ihsandancuda
2 (b) kendini: kendi yi Ü
3 (a) çeşmüme her: çeşme-i her AE 9. AE 3a, Ü 2a
3 (b) şol: şu AE
5 Sen gül-i nev-resteden ayıu Cenabi ah ider N ale eyler her nefes bülbül gülİstandan cüda
lO
Fa'ilatün Fa·iıatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Bir na~ar gördüın :iizüni safia oldum mübtela
Ger bafia yar olınaz isen l)asreta va fır~ata
2 Ehl-i 'aş~ olduıl dila terk eyle şad u di\ıatı
Derd u gaın gelsüıl beıü ehlen ve sehlen ınerraba
3 C evre yo~ mı bir nihayet nice bir ~atl idesün Tig-ı ıni~net birle ·uşşa~(un) çeker suzı şeha
4 Dil !olaşdı bir gözü fettan zülfı ~araya.
Bilmezem kafır midür key zalim ü key bi-vefa
5 Vadi-i gamda döküp göz yaşı olma melul Ehl-i 'aş~a J:Iarfi ·ya çün-kiın naşib imiş bela
l l
Fa'ilatün Fa"ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı 'Aşı~a farz o ldı kim rusva-yı 'am u has o fa Dehr içinde terk-i 'ar u nam idüp bed-nam ola
10. AE 3b, Ü lb: sahife kenarında
3 (b) 'uşş~(un): 'uşş~ AE, Ü
3 (b) vezin bozuk
11. AE 3b, 4a; Ü 2a: sahife kenarında
2 rvıurg-ı dil bulmaz ~ah1s bırmen-i ~üsnüfide çün Dane dane haller zülfufi gibi pür-dam ola
3 Rublarun görse olur dil [ıanesi rfışen gözüm Tab-ı burdan nur olur şol ofia anda cam ola
4 Gel velayet şa{libi ol pir-i 'aş~a hiqmet it
K.iın saı1a \lecnun 'leyin ~aglarda vaJ:ış1 ram ola
5 Pinh~n ~ıla ger 'arizun zülfüfi ne gam ey meh senüfi tjurşid 'aleın-tab hem ınestur olur çün şaın ola
6 t;.aldur dua ·ya bir elüı1 ş ad ey le n1!un sen Ceın 'ün
Bezın içre rind ıney-perest çün bir elinde can1 ola
7 Layı~ mı dur ey mah-n1 devr-i ıugunda_ kim ola Gayrlar ınihrüii göıüp ~arfı ~uluii na-kam ola
12 Harf'ül-ba'
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı Her ne b-ar-ı gam ki viıür pay-ı şaha ıztırab Suzen-i n1üjganı birle çeksün anı afitab
2 Meclis içre badeden derd-i gumar
lin
işidüp Acıyup ~an agladı bu halete cam-ı şarab5 (a,b) vezin bozuk
6 (a,b) vezin bozuk, 6 (b) Devr-i l:].üsJ)üfide senüfi lay* mı dura AE
7 (a) vezin bozuk. 7 (a) Devr-i l).üsnüfide senüfi layı~ mı ey mah-rfı kim ola ü 7 (b) görüp: senüfi AE
16. AE 4a, 4b; ü 4b
3 !jak-i payün külılidür devlet gözine tfıtiya
Pay-bfısuii şevketiyle bul dı şöhret bu Cenab
4 Dögdi kendin nıevc ile deıya-yı 'uınınan acıyup
Abiledür cisıni üzre zabından her bir ~abab
5 Sen bihişti bir ıneleksün sende neyler tab-ı gaın
Pür-hata ber-hecr he
-
.
ın lazım duıur baiia 'aza b-6 Lalüile el sundıgun bad-ı hazanun gfış idüp
Daglar ile cisın-i zaıuın ser-te-ser ~ılduın barab
7 Tab'-ıınevzilnufi
.
~ getürdi nazına . her nesri ki var Virse beyt-i güsreve şirin sözüfi n' ola cevab8 Sebze-zar-ı sal~anatda gül gibi gül da'iıİıa
Oldugunca ta ş aba · önuüın mi.§ali der-şitab
9 Payüne yüz sünnege herdem Cenabi güsreva Reh-güzar-ı kilyuii içre eyledi kendin rürab
13
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı Benden ey name nigarufi nergis-i 'ayyarın öp Destine yüzler süıüp andan ruh-ı gülzann öp
5 (a,b) Üde sayfa kenarında 7 (b) şirin: şirin Ü 9 (b) eyledi: eyledün AE 13. AE 4b, Ü 4b 25 1 \
14. AE .ıb, Ü .ıb
2 Haneer-i bun-riz ile 'uşşa~ı öldürme diyü
Furşat el virse saı1a ol gaınze-i rnekkarın öp
3 Ka 'be-i ma~şfıda sen s ün perde-i 'i zzet di yü · Anzında salınan şol zülf-i 'anber-barın öp
·-+ Bir ni çe elfa~ ile vaşf ey le ba~-ı sebzini
Tuti-i ~ab'uın gibi la'l-i şeker-güftarın öp
5 Serv. gibi ş alınur görseı1 o yar-i ser-keşi Bu Cenabi bendesinden pay-i goş-reftarın öp
14
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Yarüfi ey sergü- şıfat gak-i reh-i meyd~nın öp
s
u-be-su galtan id üp her guşede çevganın öp2 .-\gız açmış yarelerle bulsafi ey ten tirini :Vfeclis-i dilde anı şadra geçüıüp kanın öp
3 Zer kemer gibi gönül ~uçsan miyan-ı yari sen Şopa-veş yanına aşıl haneer-i biliranın öp
4 Elde yayı ol mehüfi gönderse fırin sinefie Destine minnetler it bilindeki ~urbanm öp
3 (b) ~opa-veş: şuya Ü
15. AE 5a, Ü 6a
5 O~ıdu~da ey gazel ol gül ele alup seni
B u C en abi bendesinden gonce-i bandanın öp
Harrüt-ta
15
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı V itmedin ebrfılaıufi yayına gaınzefi dab.ı şest
T1r-i dil-dfız-ı müjeıl ~ıldı derunumda nişest
2 ~ametüfi reftar ile servi düşürdi ayaga
Bu me§eldür padişahuın dest ber-ba.la-yı dest
3 Ol ~a<j-i balanadur ıneyli dil-i na-şadumufi Himmetin 'aşı~laıufi ey serv-i ~amet ~oma lest
4 Cevri taşın yagduıur
.
her dernde gerdfın üstiıne'
Ya benüm başum şınar ya seng-i çarh olur şikest
5 Ayagından bu Cenabi başını far~ itmedi Ta ki anı mest kıldı n eş' e-i cam-ı elest
16
Meffılü Fa'ilatün Meffılü Fa'ilatün
1 Çehrem sarardı aldı berg-i gazana nisbet y aşum yiridür olsa ab-ı revana nisbet
5 (b) neşe-i: nişar AE
27
·~
16. AE 5a, ü 6a 17. AE 5b, Ü 6a 18. AE 5b, Ü 6a
2 Künc-i dilümde oldu esrar-ı 'aş~ ta kim Virane cihanda genc-inihana nisbet
3 Cisınümde za!J_ın-ı tigun yir yir ki yarelerdür Şerry-i den1nuın eyler oldu dihana nisbet
4 Za 'fum göıüp gan1unda döndün bayale diıne Bir na-tüvanı ~ıln1a pil-i demana nisbet
5 İrse hadeng-i ahufi tan
-
.
mı Cenabi çarha-Menzil erisen oldu kaddüfi kemana nisbet
17
Fa'ilatün Fd'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Giıye-i bi-~adle çeşmüm bahr-ı 'uınman oldu !Ut
Eşkümüfi her ~a~resini dün·-i galtan oldu tut
2 Haneer-i
-
hiln-ıizüfie gerden sunar her müstmend-
.
Ey keman-ebnl cihanı safia ~urban o ldı !tJt
3 Hil'at-ı 'aş~un yeter egnümde olmasun libas Ben kalender meşrebi yolunda 'uıyan oldu tut
18
M efa 'il ün M efa 'il ün Fa 'illün
1 B u ~uvadın dimiş ~oyun apar dost Apar can ile bulsufi bir yarar dost
19. AE 6b, ü 8a
2 ~amet eylemez sinernde canum I>-arar eyler mi şehr içre sefer dost
3 Ş eb-i zülfüilde göiilüii yok karan Olaldan mihr-i n1yuiila seher dost
4 • Aceb mi sevse ol meh mübtelasın
Meseldür dostın la-büdd sever dost
5 Cenabi şi 'rine kıyınet getürsün Olan bazar-ı fazl içre güher dost
19
HarPüd-dal
Fe'ilatün Fe'ilatün Fe'ilatün Fe'ilün (Fa 'ilatün)
ı İre mi nale-i yar-i cef'akara meded
Yeter mi şavt-ı hezfu"ı gül ü gülzara meded
2 Çekdi bu~ yog iken dara göfiül merdümini Şeh Süleyman ne diye zülf-i siyeh-kara meded
3 Gördiler zevr§.\<:-ı dil b$-ı sirişkümde gü~er
Didiler kan denizidide-i
.
hfuı-bara-
meded 4 Teb-i hecrüfi şanema y*dıl;ıararetle anıŞuna gör ab-ı vi~alüii dil-i bl-mara meded
4 (a) lJ.anlıetle: I].araretde AE
5 Göricek didi Ceıulbi müjesinde etegüfi Gül gibi virme ?a~ın damenüfii ~ara meded
20
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Merdüm-i dil ~alınasun ına~bus-ı çah-ı gaın ebed Sal kemend-i kakülüfi irgür afta cana meded
:-. w
2 Elde la 'lüfi ey peri mühr-i Süleyınan olmasa Böyle mü~ad olınaz idi eıruüfie agyar-ı ded
3 Gözlerüro seylab-ı eşki gark iderdi 'aleıni
Ger begüm merdüınlük idüp çekmese ol aba sed
4 Mader-i gamdan ~ogup derdünle ~ardaş olalı Bilmişüın ben kendüme Ferhad'ı eb Mecnun'ı ced
5 Ger elif-veş ~ameti yaıüfi ser-amed olmasa Ey Cenabi üstine çekmezdi anuii ~aşı med
21
M efa 'il ün 1viefa 'il ün Fa 'lılün
1 I:Iasfıd-ı layesfıdum dur benüm sfıd
Ziyanımdur bafia 'aşk içre ma\<sfıd
5 (a) etegüfi: anınun AE 20. AE 6b, ü 8a
3 (b) begüm: peküm AE, Ü ..ı (a) kardaş: l}aradaş AE 21.
AB
6b. 7a; Ü 8a22 AE 7a, Ü lla
2 Budur ~anun-ı 'aş~ufi nagmesi kim Figan-i ehl-i derde iniler 'fıd
3 Yazıldı safua-i dehre bu hat
.
.
kiınAyaz'un küştesidür Şah tvlalJınfıd
4 .Sepa bilyın virür bir des te güldür Elüfi sensin ne şübhe gülşen-i
·ud
5 Budur divan-ı devıüfi şah beyti Ki 'aşk içre Cenabi oldu na-bud
22 I:Ia r(ü' r-di
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa·iiün 1 Olsa peyda dud-ı ahi'ım gözleıüın giryan olur
Ebr-i zulmet olsa zahir la-cerem baran olur
.
.
2 Düşmen-i nefs u hevanufi kesdi bir bir başını
'Arşa-i 'uzletde şolkim tig-veş 'uıyan olur
3 Geh şarab-ı la 'lüfi iç üp mest olur cana gönül Gah hfılüfi ~ab besini eki idüp ~ayran olur
4 Şive-i reftarda TU.ba'ya egınez başını J>.amet-i balası yfuüfi gör ne 'alişan olur
4 (b) gör ne: görme AE
23 AE 7b. 12a
5 Seyl-i eşkümden Cenabi cismüınüfi ma 'mfıresi
~ılup 'aşı~ gibi bir gün yı~ılup viran olur
23
Fa"ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün ı ı;:a~·e-i eşküın ki sen ınah-ı dil-arayı arar
Kevkeb-i seyyaredür kim çarhda ayı arar
2 · Arızun hükmünde göfilüm
.
'-' okı dı. -
hattufi veli..
Dik di çeşınün ~aş una ya 'ni ki tugrayı arar3 Sen büt-i tersa içün düşdi me~ahib muhtelif Kimisi i\1usa'ya dön di kimi 'Isi'yi arar
4 tHili olmaz sine de avare göfilüm 'aşks1.ız 5an ~arada bir semekdür ~a 'r-ı deıyayı arar
5 Zülfüfi içün kendini sünbül perişan eylemiş Görmege serv-i çen1en ol ~add-i balayı arar
6 ~atline ben ~as ta canufi çeşmüfie olup lll U 'in
Gamzefi ile ~aşufi ey meh tir ile yayı arar
7 ~ıble-i mal<sfıd ı kimüfi mirdür kimüfi vezir Su-be-su bende Cenabi şah-ı valayı arar
24
Fa 'iHitün Fe'ilatün Fe'iHitün Fe'ilün
(Fe'ilatün) (Fa'lün)
1 Gözüii ey meh ~oparur fitne ıubuii
al
eyler~or~ann hal-i siyahuii bana bir ~al eyler
2 Levl}-i çehremde yaşum dökdi tiraYan no~~a Beni eş kal-i gam-ı 'aş~ufıa re nun al eyler
3 ~aınetüfi serve müşabih gaın-ı hecri ne 'aceb Kakulüii resmi hey afet kaddüıni dal eyler
4 Saiia 'aşı~ geçen ey meh delse baht-ı sa'id
i\lluş~af-ı hüsnüiii alup ele ol fal eyler
5 Zer gibi Q.alas olam ralı-ı vefa içre diyii Pfıte-i gamda Cenabi özini ~al eyler
24 AE 7b, Ü llb 5 (a) pfıte: bfıte Ü
25
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'iHitün Fa'ilün
ı 'Arızun ınihrini görsem can u dil bandan olur Yad ~ılsam ebr-i zülfüii gözleıüm giıyan olur
2 Sinemüii deştinde çeşmüm dökse \<anlu yaşını Ey şan em her \<atı·esi bir lale-i nu 'man olur
25. AE 7b, 8a~ Ü 12b
26. AE 8a, Ü
-y ~aga ben na-tüvfuu ateş-i sftzfuı olur
4 Fir~at-i la 'l-i lebüiide gülşen e ~ıl sam n~ar Çeşmüme ey serv-~ad her gonce bir peykan olur
5 Vaşf-ı rfıyuiida Cenab1 şi 'rin inşa eylese Ey şeh-i mülk-i melalfat bir güzel divan olur
26
Fa'ilatün Fa'ilallin Fa'ilatün Fa'ilün ı Cam-ı derdilli nfi.ş idüp anlar ki mestan oldılar
Devletiliide her''biri Cemşid-i devnlıı oldılar
2 Tekye-i 'aş!rufida ~an um gördil er her ~u re van Geldiler F er had u Mecnfi.n dam kurban o
....
ldılar3 El çekenler gevher-i m~şud-ı delır-i sifleden Malik-i dürr-i ma'aru b$-ı ·'irfan oldılar
4 Ehl-i diller gördiler viranedür geneilli yeri Terk id üp ma 'mfueyi her gfi.şen viran o ldılar
5 Zahm-ı
ng-i
bi-hesabufi yimeden 'aş4daruiiBu
Cenabi gibi ey meh cümleten ~an o ldılar27
Fa'iHitün Fa'iHitün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Sen gül-i nazik-teni gönlüın ~açan kiın yad ider 'Andelib-asa h ezaran n ale vü feıyad ider
2 !jancer-i hlın-riz ile çeşın-i siyahuii. denı-be-dem 'Aşı~-ı bi-dillerüii. ~anın döküp bi-dad ider
3 irgüren pir-i ınugana kendini buldı necat Ol der-i devlet-me' abi baıl.a kim irşad ider
4 Yıkdı kah-ı devlet ü tak-ı sa \1det resınini
27. AE 8a, Ü 14a
.
.
Her şeh-i 'aleın ki ~ulm eyvanını bünyad ider
5 Yap dı kah-ı devlet ü tak-ı sa' adet resmini
.
Her şeh-i 'aleın ki 'adi eyvanını bünyad ider6 tıınnen-i şabıum Cenabi cem' ~ılsam bir nefes Rfızgar-ı ah ile nalem anı ber-bad ider
28
Meffılü Mefa'ilü Mefa'ilü Fa'fılün
1 Her kim dilini gevher-i 'aş~a şadef eyler Her ~a!fe-i yaşını o dürr-i necef eyler
5 Üde sahife kenarında
· 28. AE 8a, 8b; Ü 14a, 14b
35
/"':'~C'::''\,
2 Dil n~dini ~are eylemeyin dilı-ı gaınufida
K 'alay-ı zevrl-~ıymet öınıüfi telef eyler
3 Tir-i gamuı1a can viren ey ~aşı ketnanuro
iYieydan-ı ınuhabbetde özini hedef eyler
4 Göı1lüın ne ·aceb menzil-i mihıüfi ola zira
titlrşid-i felek · azim-i beyt-i şeref eyler
5 .A.sude-i dehr o ldı Cenabi gibi ğarndan . Her kim ki şeha saye-i lutfufi kenef eyler
29
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'iHitün Fa'ilün
1 Pür düıür 'uşşa~ ile her yirde kim canan olur
Lazım-ı divan durur her kanda kim snltan olur
.
.
2 Tig-ı [n1n-efşan-ı yare gtln-ı 'aşı~ dur gıda
Ey gönül olma mu~arin ~or~arın bir ~an olur
3 yar vaşlı ni 'metin ün şükrini ey le eda
Sfıd ~ılmazsafi te'essüfher ~açan hicran olur
4 Matem-çün ~areler giymiş gezerler her müjüm Ölmeden üstüme çeşmüm şimdiden giryan olur
2 (b) ömrüii: ömrin Ü
3 (a) tir-i gamına: tiri gamufia AE 29. AE Sb, Ü 17a
5 N içe devr etdi felek 'aş~un nihayet bulmadı
Afıtabum gerçi dirler her işe payan olur
6 Olmaga ınelik vell oldı müsafır dilbeıüm
Padişah-ı Rum' dur kim 'azim-i İran olur
7 Bir şereri e külliya ya~dı Cenabi varuını
'Aş~-ı dil b er hey ne resme ateş-i süzan olur
30
Meffılü
Fa
'ilatüri M er ıllüFa
'ilatün 1 La 'I ün gaınufida yaş um ~anlu şaraba benzerNar-ı ıugufıda ciger yanmış kebaba benzer
2 Çeşmüfi ~ıtal içinde 'ayni durur Rüstem'üfi Gönlüm ana mu~abil Afrasiyab' a b efizer
3 Sineın içinde ey malı şev~-ı ıu!J.ufi fı-1-mesel Zülfün mi~al-i şebde şan mah-taba belizer
4 Cam-ı lebüni ögsem bilmez nedür Cenabi İ~iş mey-i belafiı mest-i baraba benzer
30. AE 8b, 9a; Ü 12a, 12b ve ayrıca 21b 'de sallife kenarında
1 (a) ru{ıufida: rubufi AE 1 (a) ciger: cigerde AE 5 (a) ögsem: ögse Ü (21 b)
31
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 N eş' e-i cam-ı ın ey i n1est-i barabiler bil ür Lem 'a-i en var-ı ınihri atİtabller bil ür
2 Bana heınser alınavan idrakkılmaz .
.
haletün1-Ateşe pervane şev~ın iltihabller bil ür
3 Kanda fehm eyler
.
kemalüın nl-sivahi tab' olan ..
Kadrini.
sanına . zahirüfi.
faıyabller bil ür4 Fir~atün alfuneti sor benden ey l)uri-nijad S üziş-i nar-ı ca~lıni çün · azabil er bil ür
5 Safia ta 'lim eylesün çeşınüm şinaverlik yolın Şuda yüzrnek resmini bu murg-ı abiler bilür
6 Zülfüfi ucında ne bil ür kim beyan ide fa~ih
Bu teselsül 'ilmini sanma kitabiler bilür
7 Cami' -i l).üsnine nfl?ır olalı yarüfi gönül Bu Cenabi çeşmini !fidmetde cabiler bilür
32
M efa 'il ün M efa 'll ün Fa 'fılün 1 Vişalüfi günleri bayrama befizer
Veli sub~-ı fıra~ufi şfuna benzer
31. AE 9a, Ü 1 4a, 14b
4-Ü
7-Ü
32. AE 9a. Ü 14a ve aynca 18a'da sahife kenannda
38
2 Yüıiir avare-i zülfün ölüp dil Özini anlamaz ser-sama befizer
3 O zülf-i 'anber-altld-ı perişan
Gönüller ~aydına bir daına benzer
4 Yüzüt1 Mısr-ı ınelahatdur
.
.
'az1züm Kara zülfüfi hakikat şaına benzer• • ' 1
s
~oyup safi meyi stlfı heın1şeMüş_elleş_ nfış idenniş gaına benzer
6 Göiiül mest-i mey-i 'aş~ufi olaldan Şarab-aJude bir bed-nama benzer
7 Cenabi fir~atüfiden kıldı feıyad
Vişalüfiden o bir na-kan1a benzer
33
Fa'ilatün Fa'ihitün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Sineınüz bir mah-nlyun gül gibi dagın çeker
Belki sen mir-i cemalüii al bayragın çeker
2 Gör di 'ömıiim mezra 'ın bulmış kemal in ah kim Üstine ~a~~ad çar~-ı sifle oragın çeker
2 ile 3 lSa'da yer değiştirmiş 4 (a) yüzün: ruhuii Ü (lSa) 5 ile 6 lSa'da yer değiştirmiş
6 (a) mest-i ıney-i 'aş!<-ufi: mest ü mey i 'aş~ufi ü (lSa) 33. AE 9b, ü 9b, ıoa
2 oragın: uzagın AE
39
3 Hindfı-yı şayyada benzer halüfi ey meh kim müdarn Zülfüfiüfi dil ınw·gınufi ~a~dına dfızagın çeker
4 Niçe kez ~olular içdük dilber-i mihre veli Bezm-i 'aleınde o şah un yo~dur ayafpn çeker
5 Gördi seyl-i dideden cana esas-ı ten balel Pest olur baran ile divar toprağın çeker
6 Silk-i na:;::muın gördi pervinüfi 'u~adın dağıdur Malı-ı nev tatısin idüp göklerde ~ulagın çeker
7 Hane-i dilde görüp yanar
-
çenlg-ı derdüfii~
Piş-keş aiia C en abi yüregin yağın çeker
34
Fa'iHitün Fa~ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı Bilse-i hadd-i dil-araya gönül sevda çeker Guyiya bir ~ıfldur kim arzu-yıına çeker
2 ~atl-i 'uşşa~ itmege tiı·in ele almış müjüii
I:Caşlarufi dil ~a?dına her kuşeden ya çeker
3 Bir lebüfi altında cana hal-i şiı·inufi gören Beççe-i Hindfı durur kim tenine !J.uıma çeker
4 (b) şahufi: mahufi ü
5 (a) seyl: eşk ü, 5 (a) esas-ı ten: esasın ten ü
7 (b) yüregin: yüregi Ü 34. AE 9b, Ü lla, llb 3 (a) şirin: şirin Ü
4 Rüstem-i Destan olursa çekmeye bin zfırile Şol keman-ı mibneti kim aşı~-1 şeyda çeker
5 La 'l-i nabuft yadına ey meh Cenabi dem-be-dem
tilın-ı dilden bezın-i ğarnda bade-i }_lamra çeker
35
Fa'ilatün Fa·ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
1 Ben beni na-şad buldum yog içem gamdan haber
'Aliın-i kübra idüın bilmezken 'aleınden lıaber
'~ Dane-i [ıal-i ıuhuıl derdin çekerdüın ben henüz
Yogdı Firdevs ile ey malı Adem'den tıaber
3 Bade-i şev~ufila çaldufi ayaga merdüınleri
Cam-ı la 'lüfidür viren 'alemiere Cen1'den l]aber
4 Faş ~ıldı her kime kim razum itdüm aşikar
istedüm ben bulmadım bir yar-i mal)remden haber
5 Fir~ati yaıüfi Cenabi ~ıldı aşüfte beni
Kim duıur bana viren ol zülfi pür-hamdan ~aber
36
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün
ı Her harab-abad kim dillerde ol meşhfırdur
Ben perişan rfizgara nisbet ol ma 'mfıı·dur
35. AE 9b, ıoa~ ü 14b 36. AE IOa, Ü 8b
2 Lale kim dag-ı ciger le ateş-i ~asrettedür
Benzer ol avfu·eye kim hidmetinden durdur
3 Pertev-i mihr-i cen1alüfiden ırag olan dilüın Başına gün tagınadık bir bi-neva ınehcuhdur
4 Ben gibi nev-nlzına iıüp şeref k esp itıneyen
Köhne-sal dünyede bi-şöhret ü bl-nurdur
5 Rai:ımet ayatın o~ur ga~n temaşa eyleyen Her müdaviın ar1a la-büdd bende-i ınagfurdur
6 Ben garip üftader1i Q.ak-i deıünden dur iden 'illet-i c ism-i nahif ü hatır-ı mahnlrdur
.
7 İımedüm diyü Cenabi b-ak-i pay-i dilbereF irkatünde bu elemle hatııum rneksurdur
37
M efa 'il ün M efa 'il ün M efa 'il ün 1\-Iefa 'il ün 1 Dime ta~vadan ey zahid bizüm agahumuz vardur
Gönül dirler veli f:ia~' a bir ugn rahumuz vardur
2 Cemal ün gönnesek sen afitabun ey ~am er tal' at Seni her guşede arar felekde ahumuz vardın·
3 (a) cemalüftden: cemillinden AE 4 (a) nev-rfızına: nev-rfıza AE 37. AE lüa, Ü 9b
2 (a) cemalüıi: cemalin ü
3 (b) çü:
cu
AE3 Diyar-ı milinet ile sözüfi olsaın n' ola serdfu·ı
Gam-ı 'aş~ufi gibi cana çü devlet-~'.ahumuz vardur
4 Gözüne hey di 'uşşa~a J:avale ~ılınasun tigın
Ki küffara ~ıhç şalar bizüın bir şahuınuz vardur
5 Na?ar şalmaz Cenabi'ye o dil-ber gönnese yaşın
Sitare cem 'ini gözler bizüm bir ınahuınuz vardur
38
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün ı Aşinasın yad ~ılmaz meyli daiın yadedür
Bendes i halinden ol servün1 'aceb azadedür
2 Ba~azam mahına çargufi zeneye olınaın güni
Gözleıüm ey nur-ı dide sen nıb.ı ~aıner adadur
3 Haneer-i gamzefile dajm yirlere ~anuın döker
~ılıcı inmez belinden bir siyahl zadedür
4 Bezm-i gamda nfış id üp 'ay ş itme ge ben 'aşı~a
Gözlerum peymanesinde eşk-i çeşmüın badedür
5 Yad-i zülf-i müşg-bfıyufila Cenabi ey ~amer
tfaba vaımaz gicelerle bir uzun sevdadadur
38. AE lOb, Ü 12b
2 (b) ru!].u: rahmı AE
39
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Şahbaz-ı himmetüm kim eve-i istignadadur
A.şiyan-ı dehre ~onınaz menzili baladadur
2 tıor ba~ma dün·-i eşk-i dide-i gfın-bfuuma Kiın ser-i peyvendi anufi bir ulu deıyadadur
3 Dil kesilmezse 'aceb ıni sen kamer . ıuhsardan
-~eıTenüfi ser-riştesi ınihr-i cihan-aradadur
4 Bal açup şayd eyledüm şehbaz-ı Kaf-ı 'uzleti Bu keramet şanma tenha şeh-per-i 'an!<adadur
5 Y ad-i zülfü 'anzufila bu Cenabi ey ~aıner
!faba vannaz gice gündüz bir uzun sevdadadur
40
Meffı'lü Fa'ilatü 1\tlefa'ilü Fa'ilün
1 Sen yar-i dil-sitana dil ü can feda duıur
D'avada şadı~am buna f:.Iali~ güva duıur
2 Dil ş ad-ı 'aşkdur ki kesilmez teranesi Ey mutrib-i bela bu ne ~ayt u ~ada durur
3 Şaff-ı ne'ali gözlese 'aşı~ 'aceb digül Kim şehriyar-ı 'aş~ ola adı geda duıur
39. AE lOb; Ü 13a, 13b 40. AE lOb, Ü 13b
2 (a) 'aşkdur: 'aşkumdur
.
.
ü4 .A.yine gibi 'aks-i mb-ı yar göstertir
Başdan ayaga mey didügün pür-~afa durur
5 Şan gül ~atında bende Cenabi'yi dir gören Serv ayagına bfıse virür bir giyfı durur
41
IYiefa 'il ün M efa 'll ün IYiefa 'll ün ıvıefa 'il ün
ı Egerçi ~atl-i 'alem eyler gözün tığ-i Gazenfer'dür Vell ~aşufi kemanından hadeng canttgü?;erdür
2 ·i~arufi nanna düşdi 'aı;ab-ı can nedür bilmez
Tutulınuş dam-ı zülfüfide göfiül murgı seınenderdür
3 :\.çılınaz üstüme bir deın işigüfi raşı da olsam
Dil-i senginüfi ey ıneh-nl ıneger kim bab-ı !]ayber'dür
4 Ru,bında p.al~a p.al~a kakülüfi görsen ha~er ~ıl kim Dil-i 'uşşa~ k.aydına düzilmiş niçe çenber dür
5 Cenabi derd-i mihıüfile girelden tekye-i 'aş~a Ten-i pür-dag ile şahum gezer rind-i ~alenderdür
42
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Dil ğarn-ı 'aş~ufila cana şanma kim ferzanedür
Kakülüfi zincirine va-beste bir divanedür
5 (b) bfıse: pfıse Ü 41. AE Ila, Ü -1 (a) vezin bozuk 42. AE lla, ü
B. AE lla, Ü
-2 Sfıret-i 'aksin görür ider denlnum seyrini !jane-i cism-i harabum şöyle bir kaşanedür
3 Resın-i şadi istesem na~ş-ı belasın gösteıür
Bu deni dünyayı bildürn baiia kim gaın-ganedür
4 ~albir1e eyle nafar göıme gedanufi ?ahirin Kirn hemişe ıneskeni gencüfi göfiül viranedür
5 Yad-ı şeın'-i 'anzufila bu Cenabi ey ınelek
Ateş-i dil-sfız-ı hecre yanmaga pervanedür
43
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'ilün 1 Zülfür1üfi her tanna aşüfte göiilüm bestedür
Der-i 'aş~ufi ınübtelası 'aşı~-ı dil-hastadur
2 istemez zülfüfiüfi gamıyla selamet oldugın Beste-i zincir-i gam Mecnıln-ı ıüsva küştedür
3 Ruhlaıufida ey peri zülf-i perişanuii göıüp
Kendi yi cem' i demez göfilüm ben üm aşüftedür
4 1vlüşteri 'aşı~lara badam-ı ter şatar gözün , ı<;ametüfi serv-i ser-amed ıubJaıufi gül-destedür
5 Baiia ol gül ey Cenabi
gam
degül açılmasa Gülşen-i }:ıüsn ü balıarda gonce-i nev-restedür44
Fa 'ilatün Fa 'ilatün Fa 'ilatün Fa 'il ün ı Mey ü sfızuın her nefes ıuusare-i dil-daredür
Bülbül-i aşüftenün şev~ı dili gülzaredür
2 Murg-ı göfilüın şayd ~ılsun gözleıüii şehbazı kirı1 Bir kebfıterdür gönül senden cüda avaredür
3 Eşk-i çeşınüın !aı1 ınıdur arayı gitse sen ınehi Meyli god ab-ı revanun ey peri-rfı yaredür
4 Gel keınend-i zülfüıle b er-dar ey le 'alemi Her kişiniiii ıneyli çün-kim ol resenle daredür
5 81-cerahat olmadı cism-i Cenabi bir nefes 'Aş~-ı tigı zatımı tende bir onulmaz yaredür
45
Fa'ilatün Fa'ilatün Fa'iH1tün Fa'ilün ı Her gören yanımca yari didi canın gezdüıiir
Seyr-i 'alem ~ılmaga rfıl;-ı revanın gezdüıür
2 Dil meta' -ı canı virdi itme di derdün ~abul Bi-neva bir müflisündür armaganın gezdüıür
3 Kclkülünden ~ftmet-i balana aşıldı gönül
Ivlurg-ı Kudsi'dür felekde aşiyanın gezdüıür
44. AE ı ı b; ü ı4b, ısa 45. AE ı ı b, ü ısa
2 (a) meta': meşa' ü
