ZARF FİİLLER (GERİNDİUMLAR)

Zarf – filler cümlede fiili niteleyerek zarf görevi yapan kelimelerdir.106

-ınca / -ince , -unca / -ünce:

yere şey yapālā alıp‿onnarı çmnēlē onnarı bisim köyümüzde oluyå iki seneye gelinceye oynālādı (1/146)

bizim mācırlarda buray‿āçlıḳ görünce bayılmışlar buray almışlar, yerleşmişler burā. (17/50)

o daya baḳınca, ind miz yérlere faĺan ḳorḳtu yani (48/212)

bi de tabi kendi mayasından‿o tepsiye ḳoyunca ekmē ani maya biraz ḳalıyo ya (2/132)

-dıḳça, -dıḳca, -dikce, -duḳça, -dükce; -tıḳça, -tikçe, -tuḳça, -tükçe:

bunnā osmannı zámenında osmannı aldıḳca devam‿étmiş. (3/125)

ellēnen‿unnarı büle zil Taḳarlā. zilden büle u vurduḳca büle ses yapar‿o. (6/27) er ḳuran‿oḳuduḳca başlıyom‿adama. memurlā, em de memurlā dērdi (22/19) evlenmeden‿ünce siz dütTükce benim de aḳlıma geliyo (23/34)

zata şindi genş nesil gelip gittikce burda da olsa ısım, aḳrabaya gidiyor (32/25)

-araḳ, -erek:

epsi bilerek gidiyéler (14/450)

übür‿amcam, ülü ularaḳ bıraḳmışlā şeye (49/19)

165

geçmez, ben‿oturaraḳ onnara emir veriyåm (47/59) çocuḳlā denir ki ḳoşaraḳ yiyin (39/235)

Bölge ağzında bu zarf fiilin –alaķ, -elek, -erekten, -elekten, -alaķtan şekillerine de rastlanmıştır:

sülērdim, dabrıķa da çalārdım, büle çalalaķ sülerdim ben kendim (36/42) bizim küyden gidelek ş‿ānda istanbulun‿en zengin‿āylelēnden (35/23) ālayalak, sızlayalaḳ gitTiler (29/144)

-p, -ıp, -ip, -up, -üp:

şindi gidip gelme pek ḳalmadı ḳızım (28/130)

bi de şu çınar yapraḳlānı idrar‿iltāp‿oluncá bunu toplayiP bunu yeşilken bunun yaprānı bunnā çınar (2/13)

yanaḳlāmıza da ıslayıp sürēdiler. rengli çenberin boyasını çıḳardırlādı yanaḳlarınız (17/90)

şindi bi ācın‿üsTüne çatalaḳ çutalaḳ misir ḳoçannarını bȫle ġasa bandırıP, onnarı bȫle yaḳmdiler (13/27)

arabanın‿üsTüne kilim‿ötēdilē sopa gerip‿üsTüne öküz‿arabasinın kilim‿örterlē (7/27)

bisden görüp yaptılarsa bilmem‿artıḳ(14/385)

-madan, -meden:

yani ana‿ali görünmeden virdiler(21/175) ambarı buşalTmadan ḳuyacaḳsın (50/218) yani iç bilmeden gitTik (2/6)

emir verilmeden dedi, emirsiz‿iç bi iş yapılamas dedi (8/166)

e, o ḳīḳlanmadan evin‿içine et gelirse çocū ḳaldırīsın. çocū bastırīsın‿onun‿üzerne (11/142)

-ḳan, -ken:

neden mi oynamālā mūtarın‿abisini büle büle şımarīlıḳ yapalım dēken yatīmışlā oynāḳan büle çoḳ sert düşǖmüşlē yere. (1/148)

ondan sūra yapādık. suyu ḳaynarḳan‿içine yuvḳayı ḳoyorsun böle (4/15) āyle ḳızlı. nenem, abdes‿alırḳana ḳollarını sıvardı(10/72)

166

oturuḳan topūn yanndan bi ḳaşıntı oldu (15/55)

orda ayvan‿alırḳan şey yaparḳan ḳıvırīsın paçaları(22/95)

Bölge ağzında kullanılan bu zarf fiil ekinin ḳana, -kene /-ḳaydın, -keydin, -kedin şekilleri de oldukça yoğun bir şekilde fiilerin ve isimlerin üzerinde kullanılmaktadır:

-ḳana, -kene:

tabut gidēkene bi tabıta baḳıyolā ani tabıttan böle atıyomuş kendini geri geri o zaman da cenaze çıḳāmış (2/229)

eme ozmana ġıdā bi şey sorāḳana tam tıraḳ cevabını alırsın (3/339)

-dınan/ -dinen/ -dunan/ -dünen, -tınan/ -tinen/-tunan/ -tünen,-dien/

-duan /-düen, -tien:

Bölge ağzında da kullanılan bu zarf-fiil yapısı -ınca/-ince zarf fiil ekinin işleviyle bölgede çok sık kullanılmaktadır. Zarf-fiil ekinin kurgusu hakkında -dıķ/-

duķ yapılı sıfat-fiilin üzerine ile+n edatının getirilmesiyle (-dığınan/-duğunan- - dığı ilen/ -duğu ilen) oluştuğu tesbiti yapılabilir.

bi sefte oldūnen ḳurumadı ya. (1/408)

ema ben bu türkiyeye geldi geleli geld nen sırta geld nen biz daldıḳ burda kereste fabriḳasına (4/516)

demiş bunu asan dayın, dedi ūr‿isted nen geldim bǖle bǖle dedi (22/63)

ama öncesi şindi bi tas‿ayranı olmayarı içine bi parçe mis ekmei oldūnan. (18/27) isted nnen ḳonuşiyi. (12/69)

işTe öldüyünen‿üsTüne bi beyas çarşef‿atarıs. (42/152) dǖn döndǖnen gidiyålar, iki sāt. (44/95)

-a / -e:

ama git gide git gide. a hastaliyi de ḳazandım, sactan (40/35)

ep‿ama ayān birini kaldīcān büle çöve çöve, çöve çöve o Taşı süttütTürǖdük büle işTe. (1/200)

giderken kōḳa, ḳōḳa gidorum. (17/206) davulu burdan düve düve giderler (13/43)

167

III. BÖLÜM

(Metinler)

168

III. BÖLÜM

METİNLER

1. Avluburun Köyü / Huriye Yüksel (65) – (günlük işler, türkü, düğün, çeyiz,

bayramlar, düğün, evlilik adetleri, yöresel oyun, asker eğlencesi, sünnet, çocuk oyunları, doğum adetleri, halk hekimliği, hıdırellez, kırklama, meslekler, oya, dantel, atasözü, mutfak eşyaları, batıl inanışlar, ekmek yapımı, akıtma, mamaliga, kabak köftesi, pekmez, tereyağ yapımı, yayık yapımı, peynir yapımı, komşuluk ilişkileri )

2. Uzuntarla Köyü / Hatice Andiç (63) – (köyü hakkında bilgi, halk hekimliği,

nazar, evlilik, bayramlar, hıdırellez, köyde günlük hayat, gelin kaynana ilişkileri, günlük işler, çeyiz, oya, dantel, ölüm adetleri, batıl inanışlar, çalgı aletleri, karışık )

3. Arpalıkihsaniye Köyü / Kazım Yılmaz (70) – (göç, çocuk oyunları, meyve-

sebze isimleri, meslekler, askerlik, eski okul anıları, misafirperverlik, evlilik, köken bilgisi, düğün, tarlada kullanılan aletler, günlük işler, aile, akraba isimleri, çeyiz, giysi adları, oya,dantel, kırklama, batıl inanışlar, bilmece, mani, karışık, ad koyma, bebek giysileri, hıdırellez, nazar, akıtma, arefe çöreği, cızlama, dürme, kapama, kabak çorbası, kış hazırlıkları )

4. Balçık Köyü / Emine Korkmaz, Mehmet Korkmaz (78, 76 ) – (köyün tarihi,

günlük işler, ekmek yapımı, pide yapımı, kapama tarifi, ciğer çorbası, erik kompostosu, düğün yemekleri, bayramlar, kına gecesi, gelin alayı, düğün anıları, eski giysiler, çeyiz, kız isteme, düğün sonrası, mani, türkü, askerlik, karışık, doğum öncesi adetler, doğum sonrası adetler, yemek yeme adeti, kapı kesme parası, kırklama, çocuğun ilk yüremesi, düğün kıyafetleri, bulgarlardan çekilen çileler, göç hikayesi, sünnet düğünü, ad koyma, bebek giysileri, şimdiki insanlık halleri, evlilikte yeni adetler, çalgı aletleri, hıdırellez, eskiden günlük işler, bahçe işleri, oya, dantel, mutfak araç-gereçleri, yöresel oyunlar, çocuk oyunları, ay isimleri, çocuk oyunları, bayramlar, eski giysiler, evlilik bağı, akraba isimleri, meslekler, sebze-meyve isimleri, batıl inanışlar, hayvan isimleri, halk hekimliği, kış hazırlıkları, lakaplar, haskovaya ait özellikler, türkiye hakkında görüşler )

169

5. Eşme Köyü / Müyesser Yıldız (85) – (köy hakkında bilgi, kız isteme, kına

gecesi, arefe çöreği, asker uğurlama, düğün, kış hazırlıkları, oya, dantel, bayram, hıdırellez, günlük işler, ölüm, batıl inanış, ekmek yapımı, gölün hikayesi, çalgı aletleri, ad koyma, mani, mamışka yemeği, karmakarışık yemeği, kaçamak, tikvenik tatlısı, kakoşka yemeği, vücut kusurları, yöresel oyunlar, halk hekimliği, çocuk oyunları, sebze-meyve isimleri )

6. Karaabdülbaki Köyü / Ali Uyur (83) – (günlük işler, kız isteme, gelin alayı,

yöresel oyunlar, ölüm adetleri, sünnet, çalgı aletleri, hıdırellez, akıtma, pide tarifi, ekmek yapımı, yöresel yemekler, bayramlar, bahçe araç gereçleri, çocuk oyunları, halk hekimliği, batıl inançlar, askerlik, ad koyma, komşuluk ilişkileri, mani )

7. Gülbahçekadriye Köyü / Hakime Turaç (72) – (günlük işler, çeyiz, eskiden

aydınlatma, eski kıyafetler, düğün, balık parası, kız isteme, karışık, askerlik, bayram, hıdırellez, köyün hikayesi, akraba isimleri, ekmek yapımı, akıtma, günlük işler, ekmek yapımı, kırklama, mutfak araç-gereçleri, tütüncülük, ayran, yufka, tarla işleri, kış hazırlıkları, eski günler, ev eşyaları, halk hekimliği, nazar, meslekler, mamaliga, tatlı, peşmet, çocuk oyunları, oya, dantel, mani, bilmece, bitki, sözler, mevsimler, ad koyma, hayvan isimleri )

8. Kabaağaç Köyü / Mustafa Şahin (85) – ( günlük işler, düğün alayı, çeyiz, kına

gecesi, çalgı aletleri, ölüm, sünnet, hıdırellez, meslekler, sebze-meyve, bayram, bayram yemeği, pide yapımı, akıtma, asker uğurlama, hacca gitme, askerlik anıları, mutfak araç-gereçler, yöresel oyunlar, çocuk oyunları, ay isimleri, halk hekimliği, batıl inançlar, akraba isimleri, karışık, komşuluk ilişkileri, anı )

9. Sarımeşe / Mustafa Dice (74) – (karışık, kız isteme, hıdırellez, çalgı aletleri,

gelin alayı, mani, türkü, bilmece, çocuk oyunları, meslek, bayramlar, halk hekimliği, yöresel yemekler, komşuluk ilişkileri, tarlada ekilen bitkiler, hayvan sağaltma, özel günler, eski ev eşyaları, tarım aletleri, göç, asker uğurlama, vücut kusurları, ad koyma geleneği, ölüm, düğün kıyafetleri, köy )

10. Şekerpınar Köyü / Nevize Kuşkuoğlu (75) – ( karışık, meyve-sebze, göç,

düğün, çeyiz, akrabalık isimleri, giyim-kuşam, nazar, halk hekimliği, tarla işleri, tarhana, kapama, bayramlar, mani, çalgı aletleri, sünnet düğünü, hıdırellez,

170

keşkek, kış hazırlığı, komşuluk ilişkileri, okul zamanları, bulgar zulmü, ad koyma, türkiye hakkındaki görüşleri )

11. Hakkaniye Köyü / Sülbiye Taşçı (75) – (karışık, düğün, bayramlar, çeyiz,

giyim-kuşam, oya, dantel, kış hazırlıkları, yöresel yemekler, mani, kırklama, çocuk oyunları, ilahi, türkü)

12. Orhaniye Köyü / Raşit Kurul (98)- ( askerlik, düğün, göç, tarla işleri, tarla m 13. Kadriye Köyü / Emine Bulut (68 )- ( karışık, kına gecesi, gelin pullama, göç,

komşuluk ilişkileri, kavil ekmeği, kırklama, yöresel yemekler, kıvırma, yöresel yemekleri, karıştırma, akıtma, kış hazırlıkları, halk hekimliği )

14. Fulacık Köyü / İsmigül Gültepe, Fatma Gültepe (61, 56) - (karışık, düğün,

kına gecesi, gelin alayı, çeyiz, oya, dantel, hanımeli oyası, elti patlatan oyası, nigar oyası, patik, günlük işler, ekmek tarifi, akıtma, döndürme, kırklama, göbek bağı gömme adeti, köstek kesme, batıl inançlar, bebek giysileri, eski giyim- kuşam, eski evler, ölüm adetleri, hıdırellez, çocuk oyunları, masal, korku hikayesi, meslekler, bayramlar, mani, bilmece, tekerleme, vücut kusurları, mutfak eşyaları, tarlada kullanılan aletler, yöresel oyunlar, bitki isimleri, halk hekimliği, dokuzlar dede türbesi efsanesi, gün, ay adları, makyaj malzemeleri, gelin pullama, takı merasimi, yüz görümlüğü, akrabalık isimleri, karışık, hayvanlar, kış hazırlığı, nazar )

15. Tepeköy / Ayşe Taşçı – ( 67) – (eski giyim-kuşam, tarla işleri, kış hazırlığı,

akrabalık isimleri, hıdırellez, bayram, yağmur duası, halk hekimliği, nazar, bebek giysileri, oya, dantel, çeyiz, göç, renkler, karışık, papara, batıl inanç, isim,

lakaplar, karıştırma, cızlama, börek, ölüm adetler, ahiret kardeşi, höşmerim, bilmece )

16. Ortaburun Köyü / Rahime Filiz (76)- (göç, ad koyma, gelin- kaynana ilişkisi,

çeyiz, oya, dantel, patik, günlük işler, yöresel yemekler, karıştırma, ekmek yapımı, tarla işleri, evlilik adetleri, gelin pullama, hıdırellez, akrabalık isimleri, kalıp sözler, düğün ekmeği )

17. Hasancıklar Köyü / Fatma Topçu, Hüseyin Topçu (73, 70 ) – (eskiden

kullanılan eşyalar, çeyiz, günlük işler, tarlada kullanılan aletler, sebze-meyve, göç, bayram, çalgı aletleri, kına geceleri, gelin alayı, gelin, damat ḳıyafetleri, ad koyma, lakap, günlük hayattaki sözler, hıdırellez, batıl inançlar, hayvan sağaltma, halk hekimliği, ağaç, bitki isimleri, köy hakkında bilgi, doğum gelenekleri,

171

mevlit, kış hazırlığı, yöresel yemekler, kahve kültürü, çocuk oyunları, türkü, askerlik, karışık, okul yılları, doğum, tarla, pekmez yapımı, çiçek isimleri, yağmur duası, çobanlık, heyel molla )

18. Sapakpınar köyü / Hanife Bostan (92) – (çeyiz, karışık, dua, beddua, ninni,

ilahi, mani, anı, türkü, okul anısı, göç, misafirperverlik)

19. Kirazoğlu köyü / Hediye Çiftçi (68) – (düğün, çalgı aletleri, kına gecesi türküsü,

gelin arabası süsleme, gelin pullama, gelin alayı, sağdıç, bayramlar, saya gezme, hıdırellez, yöresel yemekler, gömme böreği, bebek kıyafetler, oya, dantel, çeyiz, ad koyma, halk hekimliği, batıl inanışlar, ölüm adetleri, meslekler, muhacir evleri, göç, eski kıyafetler, ev işleri)

20. Süleymaniye köyü / Emine Yıldız (88) – (karışık, şiir, bayramlar, hıdırellez,

mani, türkü, dualar, evlilik, kına gecesi, gelin alayı, kıtlık, meslekler)

21. Dalca köyü / Fatma Bostan (88) – (günlük işler, karışık, eski eşyalar, meslekler,

evlilik, lakap, hıdırellez, halk hekimliği )

22. Dağköy / Nefise Yılmaz (86) – (karışık, göç, evlilik, çeyiz, eski kıyafetler,

hayvanlar, günlük işler, askerlik anısı, yöresel yemekler, dızmana, tarhana, halk hekimliği, tarım aletleri, meslekler, tahıllar, sebze-meyve, hıdırellez, ad koyma, akrabalık isimleri, günlük konuşmalar, deyim, atasözü, kalıp sözler, eski ev eşyaları, eski günler )

23. Sultaniye köyü / Hasan Özden (94) – (kız isteme, kına, düğün, başlık parası,

damat tıraşı, gelin alayı, göç, meslekler, askerlik, ad koyma, çocuğun ilk adımı, diş, saç, hıdırellez, sünnet, tarlada kullanılan aletler, tarlada ekilen ürünler, tütün ekimi, mısır ekimi, keten ekimi, ayçiçek ekimi, şömine, atasözleri, deyimler, eski kıyafetler, hayvancılık, nazar, nazarla ilgili deyimler, halk hekimliği, yöresel yemekler, çörek, dızmana, döndürme, haftalık rutinler, tarhana, karıştırma, kış hazırlığı, batıl inançlar, çocuk oyunları, akrabalık isimleri, ev eşyaları, eski okul yılları, çalgı aletleri, çeyiz, dantel-oya, ölüm, ağaç, çiçek isimleri, atasözleri)

24. Kurtdere / İsmet Ferik (66)- (karışık, göç, çocuk oyunları, bulgarların

zulumleri, evlilik, muhacir evleri, meslekler, avcılık, yöresel yemekler, tarlada ekilen ürünler, bitki, çiçek isimleri, sünnet, lakaplar, hayvan adları )

25. Mecidiye köyü / Mehmet Deniz (72)- (askerlik, sünnet, marteniçka, hıdırellez,

172

isimleri, çiçek, bitki adları, tarlada kullanılan aletler, mani, atasözü, deyim, kalıp sözler, yöresel yemekler, mani, ad koyma)

26. Tevfikiye köyü / Hasan Yılmaz (65) – (düğün, çeyiz, kız isteme, başlık parası,

karışık, dünürcülük, kına gecesi, davetiye, gelin alayı, damat tıraşı, gelin adağı, geze, düğün yemekleri, hıdırellez, bayramlar, bayram yemekleri, meslekler, hayvancılık, askerlik anısı, mevlid, akrabalık isimleri, giyim-kuşam, mani, saya, ad koyma, sünnet, çalgı aletleri, kurban, halk hekimliği)

27. Pazarlı Köyü / Ayşe Toprak (67) – (göç, düğün, kına gecesi türküsü, mani,

çeyiz, kırklama, ekmek yapımı, tarhana yapımı, akıtma, kapama, hıdırellez, arefe çöreği, mani)

28. Ambarcı köyü / Recep Kılıç (72)- (bayramlar, hıdırellez, mani, düğün, yöresel

yemekler, hayvancılık, damat tıraı, ölüm, batıl inançlar, akrabalık isimleri, çocuk oyunları, tarım ürünleri, hayvan, ağaç isimleri, dualar, beddualar, atasözü, komşuluk ilişkileri, eski kıyafetler, ad koyma, isimler, mani, kış hazırlıkları, salça yapımı, yufka, tarhana, halk hekimliği, nazar)

29. Akmeşe köyü / Hüseyin Karaduman (92) – (askerlik, meslekler, komşuluk

ilişkileri, göç, düğün, türkü, bayramlar, anı, tütüncülük, tarla aletleri, eski araç- gereçler, askerlik anısı, muhacir evleri, yöresel yemekler, atasözleri, eski günlük konuşmalar, kıtlık dönemleri, ad koyma)

30. Kızderbent köyü / Yusuf Günseçkin, İsmail Tunçay (30) – (karışık, göç,

köyün tarihi, askerlik, mani, türkü, tütüncülük, tarla işleri, kaçamak, yöresel yemekler, düğün, çalgı aletleri, giyim- kuşam, hıdırellez, köyün çevresi, akrabalık isimleri, meyve- sebze isimleri)

31. Yeniköy / Havva Uslu (70) – (karışık, günlük işler, mani, düğün, pirinçli börek,

kaçamak, pırasalı kaçamak, karmaca, gelin alayı, türkü, kırklama, ölüm, sünnet düğünü, hıdırellez, meslekler, bayramlar, bayram yemekleri, tarhana, çalgı aletleri, oya, dantel, giyim-kuşam, kış hazırlığı, kuskus tarifi, meyve-sebze, mutfak araç-gereç, yöresel oyunlar, çocuk oyunları, gün, ay adları, coğrafi isimler, hayvan isimleri, ad koyma, halk hekimliği, batıl inanışlar, efsane, masal, asker uğurlama, ekmek yapımı, bilmece, komşuluk ilişkileri, el işi, çeyiz, yer-yön isimleri, ölçü, ağırlık isimleri)

173

32. Karatepe köyü / Hüseyin Adıberi (75) – (karışık, evlenme adetleri, sünnet

adetleri, gelin alayı, akraba, isimler, dua, beddua, kalıplaşmış sözler, hikaye, asker uğurlama, meslekler, çalgı aletleri, batıl inançlar, hıdırellez, helva yapımı, bayram, civardaki balkan muhacir köyleri, lakaplar )

33. Tepetarla köyü / Fahriye Özatlar (67)- ( karışık, evlenme adetleri, doğum,

kırklama, gelin alayı, bayramlar, özel günlere özgü yemekler, damat boğuldu kurabiyesi, kolaç tarifi, karmaca, kapama, ekmek, dızmana, hıdırellez, mani, meslekler, batıl inanışlar, ninni, çalgı aleti, takı merasimi, çocuk oyunları, hamilelik dönemi, komşuluk ilişkileri, çeyiz, köy hakkında bilgiler, tarla işleri, nazar, halk hekimliği)

34. Avcıköy / Ahmet İnal (72)- ( göç, düğün, başlık parası, çeyiz, ad koyma, bebek

giysileri, kırklama, çalgı aletleri, bayramlar, hıdırellez, çiçek isimleri, ağaç isimleri, atasözleri, mani, deyimler, hayvan isimleri, renk isimleri, ay isimleri, meslekler, tarım aletleri, haftanın günleri, bilmece)

35. Arslanbey köyü / Hüseyin Kozluca (82) – (göç, günlük işler, günlük

konuşmalar, evlilik, atasözü, sünnet, bayramlar, hıdırellez, gelin türküsü, tütüncülük)

36. Yuvacık köyü / Zeynep Küçük (82) – (sünnet, düğün, çalgı aletleri, oya, dantel,

eski bayramlar, kına gecesi, hıdırellez, ağaç ve çiçek isimleri, sebze-meyve isimleri, pekmez yapımı, salça yapımı, tarhana yapımı, bilmece, ninni, dualar, beddualar, tütüncülük, halk hekimliği, çocuk oyunları, komşuluk ilişkileri, nazar, isimleri)

37. Döngel köyü / Salih Kanat (75) – (evlilik, çalgı aletleri, çeyiz, mani, hıdırellez,

kına gecesi türküleri, ramazan, bayram, karmakarışık yemeği, kaçamak, tikvenik tatlısı, akıtma)

38. İslamköy / Mehmet Tekin (84) – ( göç, akrabalık isimleri, fıkra, köyle ilgili eski

hatıralar, ad koyma, bayramlar, isimler, çocuk oyunları, vücut kusurları, roman halkı, atasözleri, deyimler, izmit muhacir köyleri, lakaplar, komşuluk ilişkileri, bulamaç, cevizli ekmek, höşmer, gölle, mani, hıdırellez, batıl inançlar, ölüm adetleri)

39. Gündoğdu köyü / Halil Birol, Mümine Birol (86, 82) – ( karışık, göç, köyün

174

bebek giysileri, tarhana, evlilik, kına gecesi, düğün yemekleri, gelin alayı, damat tıraşı, mani, çalgı aletleri, yöresel oyunları, akraba evliliği, akraba isimleri, hıdırellez, bilmece, çocuk oyunları, kurban, kaçamak, karmaca, muhacir böreği, bulamaç, sütlaç, kabak kıvırma, karışık, giyim- kuşam)

40. Oluklu köyü / Hayriye Çetin (89)- ( hıdırellez, nazar, yağmur duası, akrabalık

isimleri, düğün, misafirperverlik, kalıp sözler, dualar, tarla işleri )

41. Taşağıl köyü / Ahmet Akın (72) – ( karışık, halk hekimliği, meslekler,

hıdırellez, köyde günlük işler, düğün, temizlik, tütün, hayvancılık, ulaşım, domates çorbası, yöresel yemekler, boşnak böreği, düğün çorbası, etli patates, erişte, pura, baklava, bayram tatlıları, bayram yemekleri, kış hazırlıkları, ramazan hazırlıkları, nazar, yöresel oyunlar, çalgı aletleri)

42. Tahtalı köyü / Ayşe Sancak (75) – ( doğum, hamilelikle ilgili batıl inanışlar, ad

koyma, batıl inanışlar, asker uğurlama, sünnet, evlilik, çalgı aletleri, mani, yöresel oyunlar, boşnak evleri, hıdırellez, köy toplantısı, kına gecesi kıyafeti, düğün kıyafeti, gelin süsleme, dualar, beddua, atasözü, kırklama, ölüm)

43. İnebeyli köyü / Salih Aygün (67) – (genel, tarım ürünleri, hayvancılık, düğün,

çalgı aletleri, köy halkı, dualar, beddular, meslekler, misafirperverlik, yöresel yemekler, anı, eski giyim-kuşam, kız kaçırma, başlık parası, kız isteme, bayramlar, bayram yemekleri, kahve kültürü, batıl inanışlar)

44. Dereköy / Ayşe Yıldız (68)- (yöresel yemekler, kına gecesi, düğün, gelin alayı,

makyaj malzemeleri, düğün kıyafetleri, çeyiz, çalgı aletleri, eski giyim-kuşam, eskiden komşuluk, hıdırellez, cuma muhabbetleri, kış hazırlıkları, köyde günlük hayat, çocuk oyunları, tarla işleri, tarlada kullanılan aletler, boşnak evleri, batıl inançlar, nazar, kırklama, al bastı, boşnaklara özgü günler, dualar)

45. İhsaniye köyü / Halil Kanat (76)- (düğün, sünnet, düğün yemekleri, köyün

kuruluşu, çocukluk yılları, türkü)

46. Semetler köyü / Fatma Akkanat (71)- ( batıl inançlar, ağaç, çiçek isimleri,

yöresel oyunlar, çalgı aletleri, evlilik, atasözü, deyimler, ölüm, halk hekimliği, göç, yardımlaşma, yöresel yemekler, nazar, erkek isimleri, kız isimleri, kırklama)

47. Karapınar köyü / Hatice Özfidan (82)- ( kıtlık, evlilik, düğün yemekleri,

bayramlar, meslekler, çeyiz, bayramlar, bayram yemekleri, atasözleri, deyimler, halk hekimliği )

175

48. İhsaniye Köyü / Cahit Soydan (72)- ( düğün, çalgı aletleri, kına gecesi, gelin

alayı, giyim- kuşam, atasözleri, deyimler, eski aletler, yöresel oyunlar, asker uğurlama)

49. Yalakdere köyü / Selahattin Güneş (75) – (karışık, göç, akrabalık isimleri,

evlilik, genel )

50. Valideköprü köyü / Hasan Bozacı (77) – (göç, günlük işler, atasözü, deyim,

176

1.

Anlatan: Huriye Yüksel Öğrenim Durumu: İlkokul Yaş: 65

Derleme Yeri: Avluburun Göç Ettiği Bölge: Bulgaristan

(günlük işler)

bis‿evde oldūmuz‿için biras ekiP dikiyis. domatizimizi, salçamızı yapıyıs yani. bild mis ḳadarıyla meyvemizi yetiştiriyis. evˬişleri tāĺa bi.

işlē yapıyıs. fındıḳ yetişir, kirez, ceviz, üzüm, fındıḳ, ayva, elma o Tür meyvalā

5

yetişir. yani onlālan geçimimizi sālıyås. onnā da pek‿uymuyå er sene uymuyå biribirine. yāmırlā yāyå çürüyüP gidiyålā. kirez zaten iç dayanm y. incir de aynı. fındıḳlā yine dayaniy da kirezlen‿incir o Tür meyvalā iç dayanm y. ḳāy yāmır‿ istemiyi yani onnā sevmiyi onnā.

(türkü) 10

amān ḳaç sene oldu ātık‿üle şeylē. māni olūdu önceden dǖnnēmizde biĺasa dǖnnēmizde olūdu üle māni söylenirdi. o zaman teyip büle falan müzik yoḳTu. genşlē kendileri sölēdi āzlāndan. onnā oynaTīdı yani şey yapādı. nası dū şindi atırlam m ki. ḳısa ōsun‿o zaman. bilemedim şindi. biras topālayım şindi. esKi şeylē iç ḳalmadı. önceden çoḳTu ama şindi iç ḳalmadı. yaşlılāmızda gitTi. bis ḳaldıḳ yaşlı

15

olduḳ ġayri. söyleyim‿o zaman bi Tāne. ama sesim de çıḳmıyo yani: ālama yar‿ālama anam

ciyerimi dālama

mavi yazma tes‿olur‿anam yüreyimi dālama.

177

ayva ayva ayvalan da gel‿anam ayva nar‿olam da gel

asta düşTüm gelmedin de anam bari can verem de gel.

25

ayva ayvalıḳdayım anam ayva toplamaḳtayım.

esKi günner‿aḳlıma gelince oturuP‿ālıyårım.

30

tāĺalāda sölēdik ḳızlālan‿oturuP sölēdik‿işTe büle mānilē. biribirimisle üle atışīdıḳ. üle ḳaldıdı.

(düğün)

önceden dǖnnēmis üc gün üc‿āşam sürüyodu. bi āşam‿erkek‿evinde iki āşam ḳız‿evinde oluyodu. önceden öküz‿arabas nen‿alınīdı gelinnē. şindiki gibi araba

35

faĺan yoḳ. āşama ḳadā davılā olū. ezana ḳadā sabāTan‿ezana ḳadā gelin‿eve inmez. ezan geçē yani gelin‿eve indirene ḳadā üle oluyodu. öküz‿arabas nen büle zopalālan

Belgede Kocaeli ili Balkan muhacir ağızları (sayfa 185-200)