Yuvarlak Örme Makinelerinde Elastan İplik Kullanımı ile İlgili Olarak Daha

Schulze, J.A., (1965), Pamuk ve elastik iplikler ile örülmüş süprem, futter, ve lakost, kumaşların boyutsal özelliklerini deneysel olarak incelemiştir. Bu çalışma sonunda, elastik iplikle örülen kumaşların, sadece pamuk ile örülenlerden daha ağır ve ilmek yoğunluklarının daha fazla olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ilerleyen relaksasyon işlemleri ile kumaşın enine ve boyuna yöndeki uzayabilirliğinin arttığı saptanmıştır.

Çeken, F., (1998), Pamuk ve değişken numaralardaki elastik iplik ile değişik sıklıklarda ördüğü süprem ve 1x1 rib kumaşların boyutsal özellikleri üzerine bir araştırma yapmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, boyuna yöndeki değişimlerin, enine yöndeki değişimlerden daha fazla olduğunu görülmüştür. Sadece pamuk ipliği ile örülen kumaşlardaki relaksasyon sonrası enine yönde boyutsal değişimlerin daha fazla, ancak aynı kumaşlardaki boyuna yöndeki boyut değişimlerinin daha az olduğu belirtilmiştir.

Tüm örnekler arasında en fazla boyuna yönde değişim, her sırası elastik iplikli numunelerde görülmüştür. Her iki sırasında bir veya her sırasında elastik iplik bulunan yapılar arasında boyuna yönde değişim açısından pek farklılık bulunmadığını, ancak tam elastik iplikli kumaşlardaki enine değişimlerin daha fazla olduğu saptanmıştır.

Tasmacı, M., (1996), Elastik iplik ile ve elastik iplik kullanılmaksızın, pamuk, viskoz ve PES ipliklerden örülen süprem kumaşların boyutsal özellikleri incelenmiştir.

Elastik iplik içeren kumaşların enine yöndeki boyut ve gramaj değişimlerinin daha yüksek ve bu kumaşların görünümlerinin daha iyi olduğu belirilmiştir.

Bayazıt, A., (2002), Elastik iplikli olarak üretilen pamuklu süprem kumaşların boyutsal ve fiziksel özellikleri incelenmiş ve sonuçlar sadece pamuktan örülen süprem kumaşların özellikleri ile karşılaştırılmıştır. Deneylerde Ne 30/1 ring pamuk ipliği ve 44dtex elastik iplik kullanılarak, üç ayrı süprem kumaş yapısı örülmüştür. Bunlardan ilki sadece pamuk ipliği kullanılarak, ikincisi pamuk ipliği yanında her iki sırada bir elastik iplik beslenerek ve diğeri pamuk ipliği yanında her sistemde elastik iplik beslenerek elde edilen kumaşlardır. İlmek iplik uzunluğu ve kumaştaki elastik iplik miktarı değişiminin ilmek parametreleri üzerine etkisini belirlemek için istatistiksel analizler yapılmıştır.

Analizler sonucunda;

Kumaştaki elastik iplik miktarının, ilmek iplik uzunluğu değişimlerine etkisi istatistiksel olarak etkisiz bulunmuş. %100 pamuklu örgülerde olduğu gibi elastik iplikli yapılarda da, ilerleyen relaksasyon işlemleri, ilmek iplik uzunluğu değerlerinde daima

%3 den az değişime yol açmaktadır. Literatürde bu farkın ihmal edilebilir seviyede olduğu belirtildiğinden, relaksasyon işlemlerinin elastik iplikli kumaşların ilmek iplik uzunluğuna etkisinin önemli olmadığını söylemek mümkündür.

Kumaştaki ilmek iplik uzunluğu azaldıkça veya içerdiği elastik iplik miktarı arttıkça, sıra açıklığı değerinin azaldığı görülmektedir. Tüm kumaş tiplerinde, ham kumaş mamul hale gelirken, örgünün boyunda kısalma meydana gelmektedir. Seyrek örgülerdeki boyuna yöndeki boyut değişimi sık örgülerden daha fazladır. Kumaştaki elastik iplik miktarının artışı da, kumaş boyunda önemli miktarda kısalmaya yol açmaktadır. Aynı sıklıktaki örgüler karşılaştırıldığında; boyuna yöndeki boyut değişimi, tam elastik iplikli örgülerde en yüksek, %100 pamuklu örgülerde ise en az değerine ulaşmaktadır.

Daha kısa ilmeklere sahip sık örgülerde ve daha fazla elastik iplik içeren kumaşlarda çubuk açılığı değerlerinin daha düşüktür. Mamul haldeki tam elastik iplikli kumaşların çubuk açıklığı değeri, sabit ve ilmik iplik uzunluğu değerinde bağımsızdır.

Kumaşların mamul hale gelirken ki gördüğü işlemler tüm kumaşlarda enden daralmaya yol açmaktadır. Bu daralma sık yapılarda daha fazladır.

Her sırasında elastik iplik bulunan sık süprem örgü en yüksek, %100 pamuktan seyrek örgü ise en düşük gramaj değerine sahiptir. İlmek iplik uzunluğunun azalması veya içerdiği elastik iplik miktarının artması örgü sıklığını, dolayısıyla kumaşın gramajını arttıracaktır.

Örgü yapısında yer alan elastik iplik miktarının artması, kumaşın daha hacimli bir hale gelmesine yol açtığından, kumaşın kalınlık değeri de artmaktadır. Her sırasında elastik iplik bulunan kumaşlarda en yüksek kalınlık değerine ulaşılmaktadır. %100 pamuk süprem kumaşın kalınlık değeri ilmek iplik uzunluğu değeri ile çok fazla değişmemektedir. Ancak elastik iplik içeren kumaşlarda ilmek iplik uzunluğu değeri arttıkça kalımlık da artmaktadır.

Hava geçirgenliği değerinin, her sırasında elastik iplik kullanılan kumaşlarda en düşük, %100 pamuklu seyrek kumaşlarda ise en yüksek olduğu görülmektedir.

Kumaştaki elastik iplik miktarı arttıkça veya ilmek iplik uzunluğu değeri azaldıkça, kumaş daha sık hale geldiğinden hava geçirgenliği değeri de azalmaktadır.

Mamul kumaşların içerdiği elastik iplik miktarı arttıkça, boncuk oluşumu azalmaktadır. En az boncuk oluşumu tam elastik iplikli kumaşlarda meydan gelirken,

%100 pamuklu kumaşlarda boncuklanma eğilimi oldukça yüksektir. Orta sıklıkta örülen kumaşlarda sapma görülse de, genel eğilim ilmek iplik uzunluğu artıkça kumaştaki boncuklanmanın da artması yönündedir.

Mamul kumaşlarda en yüksek dönme açısı %100 pamuk süprem kumaşlarda görülmektedir. Kumaştaki elastik iplik miktarı arttıkça, dönme açısında azalma meydana gelmektedir. Her sırada iplik elastik iplik içeren kumaşların dönme açısı değerinin 5 derecenin altında olması, bu kumaşlardan üretilen giysilerde, önemli bir dönme probleminin yaşanmayacağını göstermektedir. Tüm örgülerde ilmek iplik uzunluğun artması, dönme açısının da artmasına yol açmaktadır.

Thangamani, K. and Natarajan, Munden’in geliştirmiş olduğu örme kumaş yapı formülasyonunun Pamuk/Elastan kumaşlardaki uygulaması yapılmış ve bu kumaşlar için formülasyondaki sabit sayı değerleri tanımlanmıştır.

Kanık, M., 2005, elastan iplik içeren kumaşların önterbiye, boyama, baskı ve bitim işlemlerinin nasıl olması gerektiği açıklanmaktadır.

Bayazıt, A.M., (2004) elastan iplik kullanılarak üretilen yuvarlak örgü kumaşlarda karşılan problemler hakkında verilen bilgiler verilmiştir.

Kirik, (2005), elastan ipliklerin yapısı, özellikleri ve genel karakteristikleri, yuvarlak örme makinelerine elastanlı kumaşların üretimi, makina parametrelerinin etkileri ve elastanlı örme kumaşların terbiye işlemleri hakkında bilgiler sunulmuştur.

Karabulut, elastomer iplikli örme kumaş üretiminde karşılaşılan hatalar hakkında bilgi verilmiştir.

Anonim, (1998), Dormagen IFWS Seminerinde (14./15.05.1992) bildiri olarak sunulmuş olan bu çalışmada Elastan ipliklerin yuvarlak örme makinelerindeki kullanımı hakkında bilgiler verilmiştir.

Rupp, J., Böhringer, A., 1999, elastan iplik üretimi ve elastan iplik ile örülmüş ve dokunmuş kumaşlarda karşılaşılan problemlerden söz edilmiştir.