Yurt Dışında Evlilik Uyumu ile Kişilik Özellikleri Alanında

Yurt dışında evlilik uyumu ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkileri inceleyen araştırmalarda, kişilik özelliklerinin daha çok Beş Faktör Modeli bağlamında ele alındığı görülmektedir. Donnellan, Conger ve Bryant (2004) tarafından 400 evli çiftle yapılan bir araştırmada, beş faktör kişilik boyutları ile evlilik ilişkisi arasındaki bağlantı incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, nörotiklik boyutu ve olumsuz etkileşimler arasında pozitif yönde, nörotiklik boyutu ve evliliğin genel değerlendirmesi arasında olumsuz yönde anlamlı ilişki, uyumluluk boyutu ve olumsuz etkileşimler arasında olumsuz yönde, uyumluluk boyutu ve evliliğin genel değerlendirmesi arasında olumlu yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.

Malouff, Thorsteinsson, Schutte, Bhullar ve Rooke (2010) tarafından yapılan bir meta-analiz çalışmasında, 3848 heteroseksüel eşin BFM bağlamında kişilik özellikleri ve ilişki doyumları arasındaki ilişkileri ele alan araştırmalar incelenmiştir. Bu bağlamda, düşük düzeyde nörotiklik, yüksek düzeyde uyumluluk, öz disiplin ve dışadönüklük boyutları ile ilişki doyumunun önemli ölçüde ilişkide olduğu bulunmuştur. Ayrıca, bireylerin kişilik özellikleri ve yakın ilişkilerdeki ilişki doyumlarının kadın-erkek ya da evli olan-evli olmayan bireyler arasında önemli ölçüde değişmediğinin altı çizilmiştir. Son olarak yapılan meta-analiz çalışmasında elde edilen sonuçların, BFM’nin kullanışlılığını desteklediğinin ve modelin yakın ilişkilerin anlaşılması üzerinde önemli bir alan oluşturduğunun önemi vurgulanmıştır.

Akram ve Malik (2011) tarafından 30 evli çiftle yapılan bir çalışmada, kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada katılımcılara Çift Uyum Ölçeği ve NEO Kişilik Envanteri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, evlilik uyumu ile dışadönüklük ve özdisiplin boyutları arasında olumlu yönde ve anlamlı ilişki; gelişime açıklık ve evlilik uyumu arasında ise, olumlu yönde ancak anlamlı olmayan ilişki bulunmuştur.

Bouchard, Lussier ve Sabourin (1999) kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Araştırmaya 446 çift dahil edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, kadınlar ve erkekler için evlilik uyumunu yordayan en güçlü değişkenin nörotiklik boyutu olduğu belirlenmiştir. Nörotiklik boyutu yüksek kadınların ve erkeklerin evlilik uyumlarının düşük olduğu bulunmuştur.

Chen, Tanaka, Uji, Hiramura, Shikai, Fujihara ve Kitamura (2007) tarafından 66 evli çiftle yapılan bir araştırmada, Japon çiftlerde kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla, Evlilik Uyum Ölçeği ve Eysenck Kişilik Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, erkeklerin nörotiklik puanları ile kadınların düşük evlilik doyumları; kadınların dışadönüklük puanları ile erkeklerin evlilik doyumları ilişkili bulunmuştur.

Bir diğer araştırmada Scorsolini-Comin ve Santo (2012), Brezilya’lı evli bireylerde öznel iyi olma, çift uyumu ve evlilik doyumu arasındaki ilişkileri incelemişlerdir. 106 evli birey Öznel İyi Olma Ölçeği, Çift Uyum Ölçeği ve Evlilik Doyum Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Öznel İyi Olma Ölçeğinin alt boyutlarından olan yaşam doyumu ile çift uyumu arasında olumlu yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Sierau ve Herzberg (2011) tarafından yapılan başka bir çalışmada, 207 heteroseksüel çift üzerinde çatışma çözüm stilleri, kaçınan ve kaygılı bağlanma ve ilişki doyumu arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Olumlu sorun çözme stilinin –eşlerden birinin kaygılı bağlanma stiline sahip olma durumunda bile-ilişki doyumunu arttırdığı, uyma çatışma çözüm stilinin kullanılmasının ise, kaçınan bağlanmanın olumsuz etkilerini ortadan kaldırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Blum ve Mehrabian (1999) tarafından yapılan bir araştırmada, yaşları 20-85 arasında değişen 166 evli çifte ulaşılmıştır. Katılımcılara Evlilik Doyumu Ölçeği ve PAD Mizaç Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, hoş/canayakın olma (pleasant) ve baskın olma gibi özelliklere sahip bireylerin evliliklerinde daha mutlu hissettikleri bulunmuştur. Ayrıca, antipatik (unpleasant) ve itaatkar olma gibi özelliklere sahip olan kadınların evlilik doyum düzeylerinin düşük olduğu bulunmuştur.

Bir başka araştırma, evlilik süreleri ortalama 34 yıl olan yaşlı çiftler üzerinde O’Rourke, Claxton, Chou, Smith ve Hadjistavropoulos (2011) tarafından yapılmıştır. Anılan araştırmada, yaşlı çiftlerde kişilik özellikleri ve evlilik doyumunun yordayıcısı olarak eşler arası kişilik özelliklerindeki farklılıklar incelenmiştir. 125 yaşlı çifte veri toplamak amacıyla Çift Uyum Ölçeği ve Beş Faktör Envanteri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, dışadönüklük evlilik doyumunun bir yordayıcısı olarak bulunmuştur. Ayrıca, eşler arasında gelişime açıklık boyutunda ki benzerlik –erkekler için- yüksek düzeyde evlilik doyumu ile ilişkili bulunmuştur. Bir başka sonuç olarak, uyumluluk boyutundaki benzerlik ise, -kadınlar için- evlilik doyumunun bir yordayıcısı olarak

belirlenmiştir. Kadın ve erkekler için nörotiklik alt boyutunun evlilik doyumu ile ilişkili bulunmaması, araştırmanın en dikkat çekici sonucu olarak aktarılmıştır.

Bir diğer araştırma Marathe (2012) tarafından yapılmıştır. Araştırmada yaşam doyumu ile evlilik uyumu arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmaya katılan 200 evli çifte Yaşam Doyumu Ölçeği ve Evlilik Uyum Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, kadınların yaşam doyumu erkeklere göre, şehirde yaşayan kişilerin ise kırsalda yaşayan kişilere göre yaşam doyumları daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca, kadınların evlilik uyum düzeylerinin, erkeklere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Farklı bir biçimde, Twenge, Campbell ve Foster (2003) tarafından yapılan bir derleme makalesinde, ebeveynlik ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırma kapsamında, 97 makale incelenmiş ve toplam 47692 katılımcıyla ilgili bilgilere ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, anne-baba olan kişilerin evlilik doyumları, anne- baba olmayanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Ebeveyn olmanın evlilik doyumu üzerindeki olumsuz etkisi kadınlarda daha yüksek bulunmuştur.

Zoby (2005) tarafından yapılan bir başka araştırmada, kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu bağlamda katılımcılara, Beş Faktör Envanteri ve Çift Uyum Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, evlilik uyumu ile uyumluluk ve gelişime açıklık alt boyutları arasında olumlu yönde, nörotiklik boyutu ile olumsuz yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Yurt dışında kişilik özellikleri ve evlilik uyumu ile ilgili yapılan araştırmalarda tutarlı bir sonuç olarak, nörotiklik alt boyutu ile evlilik uyumu arasındaki olumsuz ilişki dikkat çekmektedir.

2.10.5 Yurt Dışında Evlilik Uyumu ile İlişkiye Dair İnançlar Alanında Yapılmış