Genel kurula katılma hakkına sahip olan kişilerin listesi TTK m. 417 uyarınca genel kurul öncesinde yönetim kurulu tarafından hazırlanmaktadır. Pay yönetim kurulu tarafından hazırlanan listede bulunduğunu ve kendisinin onun temsilcisi olduğunu ispat etmesi gerekecektir. Bunun için gerekli şartları taşıyan temsil belgesinin genel kurul toplantısına girişte yönetim kuruluna ve toplantı başkanlığına ibraz edilmesi gerekmektedir443
. Bu şekilde, yetkili temsilci teşhiş edilmiş olacak ve genel kurula katılabilecektir.
Genel kurul toplantısına yetkisiz katılma hali, TTK’nın 433’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, pay sahibi oy hakkının kullanılmasına ilişkin sınırlamaları dolanmak veya herhangi bir şekilde etkisi bırakmak amacıyla, payları ve pay senetlerini başkasına verirse bu işlem geçersiz olacaktır. Bu işlem sonucunda genel kurula katılan kişi, toplantıya yetkisiz katılmış olacaktır. Ayrıca yetkisiz katılma hali genel kurul çağrısının yapılmasından toplantının tamamlanması sürecindeki hukuka aykırılıklar sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, TTK m. 431’e göre, organın temsilcisi, bağımsız temsilci, kurumsal temsilci ve tevdi eden temsilcileri genel kurulda temsil edecekleri pay miktarlarını, çeşitlerini, itibari değerlerini ve gruplarını şirkete bildirmekle yükümlüdürler. Bu bildirim yapılmadan elindeki temsil belgeleri ile genel kurula katılan kitlesel temsilci, temsil yetkisi kontrol edilmeden genel kurula katılmış olacaktır ve bu durum yetkisiz katılma sayılır444
.
442 Ücretin peşin ödenmesi örneği için bkz. Çeker, Oy Hakkı, s. 296.
443 Moroğlu, Oy Sözleşmeleri, s. 74-75; Çeker, Oy Hakkı, s. 271; Yiğit, s. 66; Özdemir/Yiğit, s.
449.
444Moroğlu, hazır bulunanlar cetvelinin herkesin incelemesine açık olduğu ve belirtilen hususların
buradan öğrenilebileceği ve temsicinin bildirimde bulunmamak suretiyle iptal nedeni yaratabileceği gerekçesiyle yaptırımı abartılı bulmaktadır. Bkz. Moroğlu, Öneriler, s. 235.
Ayrıca TTK m. 428 ve m. 430 düzenlemelerine uygun olarak bildirge yayımlanmadığı takdirde, kitlesel temsilci olarak vekâlet toplanamaz445
. Kitlesel temsilci, genel kurul ilanında yer almaz veya almasına rağmen bildirge yayımlamaksızın genel kurulda pay sahibi adına oy kullanırsa bu durum yetkisiz katılma sayılmalı ve genel kurulun iptaline yol açmalıdır446
. Temsil yetkisinin pay sahibi tarafından geri alınması halinde ise, temsilcinin genel kurul toplantısına katılmasının yönetim kurulu ve genel kurul toplantı başkanlığı tarafından engellenebilmesi için, temsil yetkisinin geri alınmış olduğu şirkete bildirilmelidir. Bildirim halinde, toplantı başkanlığı yetkisiz temsilcinin genel kurula katılmasına engel olmalıdır, aksi halde genel kurulda alınan karar yetkisiz katılma sebebiyle iptal olabilir447. Ayrıca, pay devrinin onaylanmasına ilişkin başvurusu bağlam hükümleri gereği reddedilen payı devralan kişi, devreden pay sahibini temsilen genel kurula katılmış olabilir. Bu durum, m. 431 f. 1’de yer alan “oy hakkının kullanılmasına ilişkin sınırlandırmaları dolanma” hali olduğundan, genel kurul kararı yetkisiz katılma hükümleri kapsamında değerlendirilmelidir448
.
TTK m. 431 f. 2 gereği, yetkisiz katılmalarla ilgili olarak her paysahibi, toplantı başkanlığına itirazda bulunabilir, itirazını ve yönetim kuruluna da itirazda bulunmuş olduğunu geçirtebilir ve iptal davası açabilir. Bununla beraber, pay sahiplerinin yetkisiz katılmalara ilişkin itiraz etme yükümlülükleri bulunmamaktadır449
. Yetkisiz katılma hususunda itiraza ilişkin karar verme yetkisi TTK m. 431 f. 2 gereği mahkemenindir450. Bu husus hükmün gerekçesinde, “yetkisiz katılma itirazını ne toplantı başkanı ne genel kurul, ne de
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı temsilcisi çözebilir” şeklinde ifade edilmiştir451 . Yetkisiz katılma halinde genel kurul kararının iptali için kimlerin dava açabileceği
445 Pulaşlı, Şerh, s. 767; Kendigelen, Değişiklikler, s. 279.
446 TTK m. 428, Madde Gerekçesi; Ayan, s. 34 ve dn. 100 a.g.e; Yayla, s. 97. 447
Yiğit, s. 66; Çeker, Oy Hakkı, s. 271; Karahan, s. 539.
448
Pulaşlı, Şerh, s. 759.
449 Akbay, s. 129.
450 Toplantı başkanlığının ve toplantıda hazır bulunan bakanlık temsilcisinin tazminat
sorumluluğuna ilişkin açıklamalar için bkz. Yiğit, s. 273 vd.
451
TTK m. 431, Madde Gerekçesi. Pay sahibinin yapmış olduğu yetkisiz katılma itirazının toplantı başkanı tarafından karara bağlanacağı görüşü için bkz. Akbay, s. 130. Genel kurul kararının iptali yaptırımı yerine temsilcinin toplantıya katılmasının engellenmesi gerektiği görüşü için Moroğlu, Öneriler, s. 236.
TTK’nın 446’ncı maddesinde düzenlenmiştir ve hükme göre toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını ileri süren pay sahipleri iptal davası açabilirler. Genel kurul kararının iptali için yetkisiz katılan kişilerin kullandıkları oyların sonuca etkili olması gerekmektedir. Ancak TTK m. 431 f. 2 hükmü doğrultusunda pay sahiplerinden herhangi birinin talebine rağmen toplantı başkanının kitlesel temsile ilişkin bildirimleri açıklamaması halinde açılacak iptal davasında bu oyların karara etkisine bakılıp bakılmayacağı hukukumuzda yeni bir düzenleme olup, konu İsviçre öğretisinde de tartışmalıdır. İsv. BK’nın gerekçesine göre oyların sonuca etkili olması gerekmektedir, öğretide ise kanun metninde herhangi bir açıklık bulunmadığından etkili olma şartının aranmaması gerektiği savunulmaktadır452
. TTK m. 446 f. 1 altb. (b) hükmünün, TTK m. 431 düzenlemesine uygulanmaması yönünde TTK’da da herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu bağlamda hukuk güvenliğinin sağlanması açısından genel kurul kararının kullanılan oylar ancak sonuca etkili ise iptal edilmesi uygun olacaktır453
. Temsilci aracılığıyla genel kurul toplantısına katılınması halinde iptal davası açma hakkı temsilciye değil, pay sahibine aittir454
.
VI. Temsil yetkisinin sona ermesi