Yeniceköy plaket kireçtaşları

Çalışma alanında, beyaz, bej ve kirli sarı renkli, merceksel kum, kömür ve tüf ara katmanlı, düzgün plakalar halinde kireçtaşı, killi kireçtaşı ve marn ardalanmasından oluşan birim, Yeniceköy plaket kireçtaşları adı altında incelenmiştir (Şekil 2.27).

Birim, bölgede daha önce inceleme yapmış olan; Özpeker (1969)’in taban kalkeri olarak adlandırdığı birimin krem renkli, ince düzgün plakalar şeklinde gözlenen ayırtlanmamış alt kısmına eşdeğerdir. Diğer araştırmacılardan Abdüsselamoğlu (1977), birimi konglomera, kumtaşı ve şeyl ile temsil edilen Yayla formasyonuna; Akdeniz ve Konak (1979), Kızılbük formasyonuna; Gün ve diğ. (1979), detritik kireçtaşı, çakıltaşı, kumtaşı birimine dahil etmektedirler. Yalçın (1984)’ın Beyköy formasyonu olarak adlandırdığı birimin ayırtlanmamış alt kısmına eşdeğer olarak

olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca bölgede ilk ayrıntılı çalışmalarda bulunan araştırmacılardan birisi olan Gawlik (1956), birimi yassı kalkerler olarak adlandırmaktadır. Bu çalışmada birim, litolojik özellikleri en iyi Yeniceköy ve civarında gözlendiğinden Yeniceköy plaket kireçtaşı formasyonu olarak adlandırılmıştır.

Şekil 2.27: a) Yeniceköy plaket kireçtaşlarına ait görünüm. b) Plaket kireçtaşlarının makro görünümü (Yeniceköy beldesi güneybatısı).

Çalışma alanının batısında geniş yayılım gösteren beyaz, bej ve kirli sarı renkli, düzgün plakalar halinde kartonsu görünümüyle topografik olarak genellikle alçak bölgelere karşılık gelmektedir.

Birim, altında yer alan Köprücek feslik taban volkanitleri ile uyumsuz dokanağa sahiptir. Beyköy formasyonu tarafından da konkordan olarak üzerlenmektedir.

Bölgede inceleme yapmış olan Özpeker (1969), birime 150 – 200 m; Yalçın (1984), 60 m; Helvacı (1977), 150 m; Dündar ve diğ. (1986) 50 – 250 m arasında kalınlık vermektedirler.

2.3.4.2. Litoloji

Birim, kireçtaşı, killi kireçtaşı ve marnlardan oluşmaktadır. Kireçtaşları beyazımsı renkte iken, killi kireçtaşları ve marnlar krem, bej, sarımsı beyaz, koyu bej renklerde gözlenmektedir. Birim plakalar halinde düzgün tabakalanma göstermektedir ve tabaka kalınlıkları orta tabakalıdan laminaya varan (0.2 mm) kalınlıklarda görülmektedir. Killi kireçtaşları ve marnlar yumuşak olduğundan kolay kırılabilmekte ve kırılma yüzeyleri konkoidal gözlenmektedir. Birim içerisinde bol yaprak fosillerine rastlanılmaktadır. Bununla birlikte kum, kömür ve tüf ara düzeylerine rastlamak mümkündür.

Laminalı kireçtaşlarından oluşan ve çalışma alanı içerisinde geniş yüzlekler veren birimin optik mikroskop incelemeleri, kireçtaşlarının genellikle mikrosparitlerden oluştuğunu, laminalanmaya paralel olarak %15 oranında küçük Gastropod kavkı parçalarının gözlendiğini ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra kesit alanında gözlenen boşluklar ikincil olarak kuvarsla doldurulmuştur (Şekil 2.28).

Şekil 2.28: Yeniceköy plaket kireçtaşlarına ait ince kesit fotoğrafı. a)ÇN, b)TN (Kal:Kalsit, Ku:Kuvars).

2.3.4.3. Ortam

hafif akıntılı olduğunu ortaya koymaktadır. Kireçtaşlarının killi bileşimi, çökelimi sırasında, göl suyunda ince kil taneciklerinin bulunduğunun kanıtıdır. Yer yer mercekler şeklinde gözlenen kırıntılı birimler çapraz katmanlanma göstermelerinden dolayı dalga etkisinde kalmış kıyı ortamını yansıtmaktadır. Ayrıca birimin bölgede geniş yayılım göstermesi, gölün en fazla bu evrede yayılıma ulaştığının göstergesidir.

2.3.4.4. Yaş

Bölgede inceleme yapmış olan araştırmacılardan Kalafatçıoğlu (1964), Planorbis fosiline dayanarak Miyosen; Gün ve diğ. (1979) ve Bingöl (1977), kömür örneklerinin polen analizlerinden elde ettikleri Orta Miyosen, Akdeniz ve Konak (1979), birimdeki kömürlü seviyelerin spor ve polen kapsamına dayanarak Orta-Üst Miyosen; Yalçın (1984), Emet formasyonu olarak adlandırdığı fosilli birimin altında yer alması ve elde ettiği fosil verileri nedeniyle Üst Miyosen yaşını vermektedir. Diğer araştırmacılardan Dündar ve diğ. (1986), birimin yaşını elde ettikleri,

-Planorbarius indet -Cyraulus

fosillerine dayanarak genel olarak Miyosen-Pliyosen olarak vermiştir. Bu çalışmada birimin yaşı, Orta Miyosen olarak kabul edilmiştir.

2.3.5. Beyköy formasyonu 2.3.5.1. Tanım

Beyköy formasyonu, çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı, marn ve kömürlü seviyelerden oluşan birimin mostralarında yeşil, kahverengi ve kırmızımsı renkler hakimdir (Şekil 2.29). Birim içerisinde tane boyu oldukça çeşitlilik göstermektedir. Tabakalanma belirgin olarak gözlenmemektedir. Genellikle kuzey-güney yönlü Emet çayı boyunca mostra vermektedir.

Şekil 2.29: Beyköy formasyonuna ait görünüm (Yağcık köyü batısı).

Birim, bölgede daha önce çalışmış olan Özpeker (1969)’in tanımladığı kırmızı seri ile eşdeğerdir. Helvacı (1977)’nın kırmızı formasyon olarak adlandırdığı birim, Akdeniz ve Konak (1979) tarafından yaklaşık aynı birimlerle Hisarcık formasyonuna dahil edilmekte ve formasyonun ayırtlanmamış alt kısmına karşılık gelmektedir. Diğer araştırmacılardan Yalçın (1984)’ın çalışmasına göre birim Beyköy formasyonunun ayırtlanmamış üst kısmına karşılık gelmektedir. Dündar ve diğ., (1986) ise birimi kırmızı seri olarak adlandırmaktadırlar. Bu çalışmada birim, mostralarında kırmızı rengin hakim olması ve tipik olarak Beyköy ve civarında gözlenmesi nedeniyle Beyköy formasyonu olarak adlandırılmıştır.

Birim inceleme alanı içerisinde, Beyköy–Yoncaağaç köyü arasında, Doğanlar köyü ve civarında, Emet ilçesinin kuzeyinde ve batısında geniş alanlarda yayılım göstermektedir.

Beyköy formasyonunun alt sınırı Yeniceköy plaket kireçtaşı formasyonu ile üst sınırı ise Ergünler alt kireçtaşları ile uyumludur.

Bölgede çalışmış araştırmacılardan Özpeker (1969), birimin kalınlığını 125 m; Helvacı (1977), 125 m; Yalçın (1984), 294 m; Akbulut ve diğ. (1984), 150 m ve Dündar ve diğ. (1986) ,70–250 m. olarak belirtmektedirler.

2.3.5.2. Litoloji

Çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı ve marnlı seviyelerden oluşan birim içerisinde kömür ve jips bantları ile tüf mercekleri bulunmaktadır. Çok çeşitli tane boylarına sahip olan birim, oldukça zayıf çimentolanma gösterir.

Birim içerisinde temele ait yeşilimsi gri renkli, orta boylanmış şist çakılları, bej renkli mermer çakılları ve pembe beyaz renkli granitoyit çakılları ve taban volkanitlerine ait çakıllar kumlu killi yer yer karbonatlı çimentoyla çok gevşek tutturulmuş olduğu görülmektedir. Çakıl boyları 5–20 cm. arasında değişmektedir. Küt köşeli ve yarı yuvarlak çakılların boylanma derecesi düşüktür. Seyrek de olsa yer yer metrik boyutlara varan bloklarda gözlenmektedir. Kumtaşları; kahverengi, kırmızı, sarımsı renklerde, orta–kaba taneli, zayıf tutturulmuş ve dağılgan özellik taşırlar. Kiltaşı ve marnlar; beyazımsı, açık gri ve yeşilimsi gri renklerde, kumtaşlarıyla ardalanmalı olarak bulunurlar. Kömürlü seviyeler birim içerisinde küçük mercekler halinde gözlenmektedir.

2.3.5.3. Ortam

Beyköy formasyonu, içerisinde iri ve ince taneli malzemelerin düzensiz bir şekilde yığışım göstermesi, tortullaşmanın hızlı gerçekleştiğinin ipuçlarını vermektedir. Bu, havzayı besleyen akarsuların akış hızlarında ve malzeme taşıma kapasitelerinde büyük artışlar olması ile mümkündür. Birim içerisinde ince taneli malzeme tortullaşmanın zaman zaman yavaşladığını göstermektedir. Tüflerin birim içerisinde düzensiz dağılımı büyük kısmının karasal kaynaklı olduğunu göstermektedir. Ayrıca yine birim içerisinde gözlenen kömür oluşumları sığlaşan playa–bataklık ortamı ile bölgede var olan bitki örtüsünü işaret etmektedir. Akarsu ile taşınan malzemenin hızlı sedimantasyonu sonucu üzeri örtülen organik malzeme, kömür bantlarının oluşumunu sağlamıştır.

2.3.5.4. Yaş

Bölgede daha önce çalışmış olan Akdeniz ve Konak (1979), birim içerisinde aşağıdaki ostrakodları ayırtlamıştır;

-Cyprinotus cf. salinus (BRADY) -Ilyopris cf. brady (SARS)

Akdeniz ve Konak (1979), bu fosillere dayanarak birime Alt Pliyosen yaşını vermiştir. Diğer araştırmacılardan Dündar ve diğ. (1986), yaptıkları polen analizleriyle birimin yaşını Orta – Üst Miyosen olarak belirlemektedir. Yalçın (1984) ise birimi,

-Planorbarius sp -Helicidae

gastropod fosillerine dayanarak Neojen yaşlı olarak benimsemiştir. Bu çalışmada birimin yaşı, Orta Miyosen olarak kabul edilmiştir.

2.3.6. Ergünler taban kireçtaşları